Ξεκινά το τραπεζικό "big bang"

Στον... αστερισμό του Ενιαίου Μηχανισμού Εποπτείας κινούνται από αυτό το μήνα οι ελληνικές τράπεζες. Από τώρα και για τον επόμενο χρόνο, οι τέσσερις εγχώριοι «συστημικοί» όμιλοι, μαζί με άλλους 124 (συνολικά 128) ευρωπαϊκούς, θα βρεθούν στο "μικροσκόπιο" της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σε μία άσκηση που, όπως τονίζεται αρμοδίως, δεν θα έχει προηγούμενο σε έκταση και αυστηρότητα.

Ενδεικτικό της σημασίας που προσδίδεται στο «μεγάλο ξεκαθάρισμα» του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου και στην κρισιμότητα του εγχειρήματος, είναι το γεγονός ότι στην έδρα της ΕΚΤ στην Φρανκφούρτη το ονομάζουν «τρίτο big bang»,  συγκρίνοντάς το με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ιδρύματος το 1994 (πρώτο big bang) και τη δημιουργία της ΕΚΤ το 1998 (δεύτερο big bang). Μάλιστα, η ΕΚΤ αναμένεται να προσλάβει άμεσα πάνω από 700 έμπειρα στελέχη από κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης και ιδιωτικές εταιρείες καθώς και πάνω από 200 υποστηρικτούς υπαλλήλους που θα "τρέξουν" τις διαδικασίες.

Οι ελληνικές τράπεζες, συνεπώς, εισέρχονται στο «καθαρτήριο», σε μια προσπάθεια να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους με στόχο αφενός να βρεθούν σε πορεία βιώσιμης κερδοφορίας και αφετέρου να μπουν στην ευρωπαϊκή τραπεζική ελίτ, απολαμβάνοντας τα πλεονεκτήματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων -όταν αυτό τεθεί σε εφαρμογή.

Και αν κρίνουμε τόσο από τις δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Wolfgang Schaeuble, ότι «οι Γερμανοί φορολογούμενοι δεν θα σώσουν τις ευρωπαϊκές τράπεζες», όσο και την εκτίμηση του Mario Draghi, ότι ορισμένες τράπεζες δεν θα περάσουν τα εν λόγω τεστ, τότε η επιτυχία των ελληνικών τραπεζών καθίσταται αναγκαία, καθώς δεν αποκλείεται να δούμε και τα πρώτα, μετά της Κύπρου, ευρωπαϊκά bail-in, ήτοι διασώσεις τραπεζών με ιδία μέσα που ενδεχομένως να οδηγήσουν και σε «κούρεμα» καταθέσεων.

Η ΕΚΤ, πριν αναλάβει ρόλο κεντρικού Επόπτη, θα υποβάλει, με την συνδρομή της συμβουλευτικής εταρείας Oliver Wyman, σε... γενικό check up τις 128 τράπεζες που λειτουργούν από σήμερα στο πλαίσιο του Ενιαίου Μηχανισμού Εποπτείας. Η άσκηση βασίζεται σε τρία σημεία:

1. Αξιολόγηση κινδύνων: οι τράπεζες θα ελεχθούν για τους κινδύνους που αναλαμβάνουν, σε μία άσκηση που προβλέπει την ποσοτική και ποιοτική αξιολόγησή τους σε επίπεδο ρευστότητας, μόχλευσης και χρηματοδότησης.

2. Αξιολόγηση ποιότητας ενεργητικού: το γνωστό μας από την τρέχουσα άσκηση της BlackRock, Asset Quality Review, είναι στην ουσία η «ακτινογραφία» των τραπεζών. Είναι επίσης αυτό που θέτει τις βάσεις για τα stress tests, βαθμολογώντας τα τραπεζικά χαρτοφυλάκια, πριν αυτά υποβληθούν σε ασκήσεις προσομοίωσεις για το βασικό και το δυσμενές σενάριο ανάπτυξης της οικονομίας. Στόχος της ΕΚΤ  είναι η ενίσχυση της διαφάνειας, μέσω της αξιολόγησης της επάρκειας των στοιχείων ενεργητικού, της αξίας των ενέχυρων και των σχετικών προβλέψεων.

3. Stress test: Δεν είναι η πρώτη φορά ούτε για τις ελληνικές, ούτε για τις ευρωπαϊκές τράπεζες που θα υποχρεωθούν να εξεταστούν για το ενδεχόμενο εγγραφής επιπρόσθετων προβλέψεων, ανάλογα με τις επιδόσεις τους στις ασκήσεις προσομοίωσης. Αυτή τη φορά όμως η ΕΚΤ δείχνει να μην... αστειεύεται. Ο Mario Draghi έχει ξεκαθαρίσει ότι όσες τράπεζες αποτύχουν θα «υποβιβαστούν», που σημαίνει ότι θα πρέπει να βρουν κεφάλαια με ιδία μέσα.

Ελληνικές τράπεζες και «κόκκινα» δάνεια

Δεν είναι μυστικό ότι η διαχείριση των προβληματικών χορηγήσεων και η αντιμετώπιση του φαινομένου των μη εξυπηρετούμενων δανείων (που ίσως ξεπεράσουν τα 80 δισ. ευρώ στο αποκορύφωμά τους) αποτελούν τις βασικές προτεραιότητες των ελληνικών τραπεζών.  Σε αυτό το πλαίσιο, το επόμενο δωδεκάμηνο αναμένεται να είναι “έτος-ρυθμίσεων” καθώς οι τράπεζες θα προσπαθήσουν να “αναβιώσουν” όσα περισσότερα δάνεια μπορούν.

Για να υπάρξουν, ωστόσο, εξελίξεις σε αυτό το μέτωπο θα πρέπει, σύμφωνα με όσα εκτιμούν πηγές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να οριστεί ένα ομοιογενές -σε γενικές γραμμές- πλαίσιο προσδιορισμού των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αυτό προωθείται για ολόκληρο τον ευρωπαϊκό πιστωτικό κλάδο και αναμένεται να εφαρμοστεί στην Ελλάδα μετά την άσκηση της BlackRock. Για παράδειγμα, θα πρέπει να είναι σαφές στα τραπεζικά “βιβλία”, ποια δάνεια είναι μη εξυπηρετούμενα, ποια επισφαλή, ποια έχουν ρυθμιστεί με “βιώσιμο” τρόπο και ποια δάνεια επιδέχονται ρύθμισης.

Μόνο έτσι εκτιμάται από τις αρμόδιες Αρχές (ΕΚΤ, Κομισιόν) ότι θα υπάρξει διαφάνεια στους τραπεζικούς ισολογισμούς και μόνο έτσι θα δουν οι τράπεζες με μεγαλύτερη αισιοδοξία τόσο τα επικείμενα ευρωπαϊκά stress tests, όσο και την επόμενη ημέρα στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης.

Την ίδια ώρα, ο “ηθικός κίνδυνος” συνεχίζει να επηρεάζει το γενικότερο κλίμα καθώς έχει αυξηθεί ο αριθμός των δανειοληπτών που προχωρούν σε “στρατηγική" στάση πληρωμών. Βέβαια, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα στεγαστικά δάνεια, ο ηθικός κίνδυνος ενδέχεται να μετριαστεί δεδομένου ότι αναμένεται η σταδιακή άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών. Μάλιστα, οι εκτιμήσεις τοποθετούν τα συγκεκριμένα “κόκκινα” δάνεια μεταξύ 10%-20% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών.

Δεδομένων όλων των ανωτέρω, ξένοι οίκοι, μεταξύ των οποίων και η Citi, εκτιμούν ότι οι νομικές διαδικασίες και ο μεγάλος όγκος ακινήτων που θα πωληθούν σε “εξευτελιστικές” τιμές, λόγω της άρσης, σημαίνει ότι το “ξεκαθάρισμα” των ισολογισμών θα διαρκέσει, στην καλύτερη περίπτωση, δύο χρόνια. Όσο για τις προβλέψεις, η καταγραφή νέων προβλέψεων αναμένεται να γίνει εμπροσθοβαρώς, δεδομένου του κεφαλαιακού αποθέματος που έχουν στην παρούσα φάση. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι με την άσκηση της BlackRock και τον συνυπολογισμό των business plans, αυτά τα κεφαλαιακά “μαξιλάρια” ίσως εξανεμιστούν, μέχρι τη δημιουργία νέων αποδόσεων σε φυσιολογικά επίπεδα.

Άλλωστε, η “εξυγίανση” των ισολογισμών δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη όχι μόνο για λόγους “λειτουργικούς” αλλά και εξαιτίας αφενός των αλλαγών που χρειάζονται σε ορισμένες περιπτώσεις στο ρυθμιστικό πλαίσιο και αφετέρου των απαγορευτικών επιτοκίων στις αγορές κεφαλαίου.

Ένας ακόμη παράγοντας που θα συμβάλλει καθοριστικά στην εξυγίανση των τραπεζών είναι η επιστροφή των καταθέσεων στο σύστημα. Όσο, όμως και αν γυρνούν σήμερα οι καταθέσεις, οι πρωτοφανείς φόροι “ροκανίζουν” και τα τελευταία υπόλοιπα επιδεινώνοντας την θέση των τραπεζών. Συνεπώς, μόνο αν δούμε επαναπατρισμό κεφαλαίων σε ικανοποιητική έκταση θα μπορούμε να πούμε ότι οι τράπεζες ισχυροποιούνται για τα καλά και μπορούν να δανείσουν την πραγματική οικονομία. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να σημειωθεί ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει μείωση των καταθέσεων φέτος και οριακή αύξηση του χρόνου με αποτέλεσμα οι καταθέσεις να σταθεροποιούνται κοντά στο 92% του ΑΕΠ έως το 2016, από 106% το 2009.

Τέλος, η ανάκτηση της εμπιστοσύνης προς το ελληνικό δημόσιο θα αποτελέσει παράγοντα-κλειδί αφού μία τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει σε μείωση των επιτοκίων δανεισμού τόσο για το κράτος όσο και για τις τράπεζες, κάνοντας πιο ομαλή την πορεία των πιστωτικών ομίλων προς τη βιώσιμη κερδοφορία. Όπως εκτιμούν ξένοι οίκοι, η στροφή προς ένα περιβάλλον φθηνότερων καταθέσεων και χαμηλότερου κόστους δανεισμού θα διαρκέσει αρκετά χρόνια, εκτός και αν το ελληνικό δημόσιο κατορθώσει... το ακατόρθωτο και “γυρίσει” το παιχνίδι σε όρους που θα ευνοούν την ελληνική οικονομία. Μέχρι τότε όμως σχεδόν όλοι οι αναλυτές συνιστούν να κρατάμε μικρό καλάθι...

http://www.capital.gr/news.asp?id=1900995