Μετά το yen-carry-trade (update)

Από τη στιγμή που τα επιτόκια μιας υπερδύναμης έφτασαν κοντά στο μηδέν, αναπτύχθηκε μια εύκολη σχετικά πρακτική, η οποία έγινε γνωστή ως yen-carry-trade και περιλαμβάνει:
- δανεισμό σε νόμισμα με χαμηλό επιτόκιο (yen, swiss franc)
- επένδυση ομόλογα νομίσματος με υψηλά επιτόκια (λίρα Toυρκίας, ρεάλ Βραζιλίας κλπ.)
Ο επενδυτής ανησυχεί μόνο για την διακύμανση της ισοτιμίας μεταξύ των δύο νομισμάτων που "τζογάρονται", κατά τα άλλα χωρίς ρίσκο...
Το σχετικό ανέκδοτο λέει ότι το δολλάριο Νέας Ζηλανδίας είναι το αγαπημένο νόμισμα των Γιαπωνέζων νοικοκυρών στο διάσημο αυτό "παιχνίδι"...
Αυτό το παιχνίδι δεν δείχνει να "χαλάει" όσο η Ιαπωνική οικονομία βρίσκεται σε ύφεση χωρίς πληθωριστικές πιέσεις και τα επιτόκιά της έχουν τέτοια τεράστια διαφορά από τις υπόλοιπες υπερδυνάμεις...

Κι ενώ αυτό το "παιχνίδι" κρατάει χρόνια, ξαφνικά παρατηρείται η άνοδος μιας νέας σχέσης που ίσως να μην τόσο αθώα όσο φαίνεται: το δολλάριο σε πτώση έναντι σχεδόν όλων των υπόλοιπων νομισμάτων και ταυτόχρονα τάση αύξησης της τιμής των εμπορευμάτων.
Ίσως τα πιο "διάσημα" εμπορεύματα να είναι το πετρέλαιο και ο χρυσός, αλλά υπάρχουν και αρκετά ακόμα που διαπραγματευόνται σε χρηματιστήρια παραγώγων: βαμβάκι, πορτοκάλια, σιτάρι, κοιλιές χοίρων, ζάχαρη, ασήμι, αλουμίνιο, χαλκός, μοσχάρια, βρώμη...
Νο.1 χρηματιστήριο για τέτοια διαπραγμάτευση είναι του Σικάγο.

Είναι αθώα αυτή η σχέση; Να υποτιμάται το δολλάριο και να αυξάνει η τιμή των εμπορευμάτων;

Ας πούμε κάτι σημαντικό πρώτα. Το δολλάριο, εκτός από το Νο.1 νόμισμα σε κυκλοφορία στο πλανήτη Γη, είναι και το νόμισμα όπου τιμολογούνται σχεδόν τα περισσότερα εμπορεύματα. Κι όταν λέμε τιμολογούνται, εννοείτε ότι για να τα αγοράσεις χρειάζεται να κατέχεις δολλάρια και σε δολλάρια θα εισπράξεις όταν πουλήσεις...
Δε μπα να 'χεις όσα ευρώ να 'ναι, σε δολλάρια θα γίνει η συναλλαγή - το συμβόλαιο αγοροπωλησίας. Έτσι είθισται και δεν θα αλλάξει σύντομα...

Εμάς, όμως - και την Αμερική για άλλους λόγους, γεωπολιτικούς - μας "καίει" το πετρέλαιο. Να μερικοί λόγοι για την ανατίμησή του - θυμίζω ότι είχε $18 το 2001 και υψηλότερη τιμή τα $101.7 τον Απρίλιο του 1980- τα τελευταία χρόνια:
- Αυξημένη παγκόσμια ζήτηση, κυρίως από Ασία/Κίνα μεριά
- Πόλεμοι σε Αφγανιστάν, Ιράκ που δημιούργησαν προβλήματα προσφοράς ενώ έδωσαν και ακόμα περισσότερο κερδοσκοπικό premium...
- Οι δυνατότητες διύλισης φτάνουν στα όρια τους παγκοσμίως και το χτίσιμο νέων εγκαταστάσεων κρίνεται ασύμφορες όσο ωριμάζει η ιδέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας... Συμβαίνει ακόμα και στη χώρα μας με Βαρδή και Iberdola...
- Η ένταση μεταξύ "συμμάχων" και Ιράν τροφοδοτεί την κερδοσκοπία, ενώ περιφερειακές εντάσεις, π.χ. στη Νιγηρία ή στα σύνορα Τουρκίας/Ιράκ, γίνονται πρωτοσέλιδα...
- Φέτος, παρατηρήθηκε μείωση των αμερικανικών αποθεμάτων, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει κάθε χρόνο...

Άφησα τελευταία την πτώση του δολλαρίου, που έχει δύο-τρεις εξηγήσεις για την αύξηση της τιμής του πετρελάιου:
- (πλευρά ζήτησης) Το πετρέλαιο αποτιμάται σε δολλάρια. Ο μη έχων δολλάρια, εφόσον η τιμή του δολλαρίου πέφτει, θεωρεί την τιμή του πετρελαίου πιο φθηνή και δίνει εντολή αγοράς έστω και σε υψηλότερη τιμή...
Σχετικά απλοϊκή αυτή η εξήγηση...
- (πλευρά προσφοράς) Οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες, εφόσον το δολλάριο πέφτει, για να μην χάνουν κέρδη, επιθυμούν και πιέζουν για υψηλότερη τιμή...
Κι αυτή η εξήγηση είναι λίγο εύθραστη καθώς χώρες όπως το Κουβέιτ "έγραψαν" στον προϋπολογισμό τους τιμή πώλησης κοντά στα $20/βαρέλι για το 2006... Σήμερα, δεν απολαμβάνουν απλά κέρδη, ούτε καν υπερκέρδη... Είναι απίστευτα τα νούμερα ακόμα και γι' αυτούς...

Όμως, κάποιος θα ρωτήσει, κι όχι άδικα, αφού για να αγοράσουμε πετρέλαιο χρειαζόμαστε δολλάρια, δεν θα έπρεπε η σχέση τους να είναι ευθεία κι όχι αντίστροφη; Αφού οι άνθρωποι που χρειάζονται πετρέλαιο, χρειάζονται και δολλάρια...

Τα πράγματα όμως πολλές φορές δεν λειτουργούν όπως φαίνονται... Και η σχετική μελέτη για τις επιπτώσεις της υποτίμησης του δολλαρίου ως προς την τιμή του πετρελαίου έχει γίνει ήδη από το 2004, όταν ο καθηγητής Dr Alhajji εξήγησε τις επιπτώσεις ως μια κατάσταση "μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα":
Η υποτίμηση του δολλαρίου επηρεάζει τη τιμή του πετρελαίου άμεσα σε βραχυχρόνια περίοδο και έμμεσα στη μακροχρόνια. Και στις δύο περιπτώσεις αυξάνει τη τιμή του πετρελαίου: Βραχυχρόνια, το φθηνό δολλάριο πυροδοτεί την κερδοσκοπία: οι επενδυτές αγοράζουν εμπορεύματα εκφρασμένα σε φθηνό δολλάριο. Μακροχρόνια, αυξάνει η ζήτηση για πετρέλαιο ακόμα κι αν μειώνεται η προσφορά του, αυξάνοντας τις τιμές.
Εάν η Αμερική ανησυχεί για τις υψηλές τιμές, ας τις μειώσει αυξάνοντας την αξία του δολλαρίου!
Τέλος, ως επακόλουθο, η αξία των αμερικανικών εισαγωγών αυξάνει, κάτι που μεγενθύνει το εμπορικό της έλλειμμα, το οποίο με τη σειρά του πιέζει περισσότερο τις συναλλαγματικές ισοτιμίες του δολλαρίου...

Και μέσα σ'ολα αυτά, η αναμενόμενη αναπτυξιακή πορεία της Αμερικανικής οικονομίας, και πολύ περισσότερο οι πρόσφατες μειώσεις επιτοκίων στέλνουν το δολλάριο πιο χαμηλά και τα εμπορεύματα σε νέα υψηλά... Μια τάση που ακόμα δεν φαίνεται οτι μπορεί να αντιστραφεί!

Τέλος, ας αναρωτηθούμε ποιος έχει τη δυνατότητα να εκμεταλλεύεται και να κερδίζει από μια τέτοια κατάσταση... Ίσως, έτσι να καταλάβουμε και ποιος την κινεί...

πηγές:
Weak Dollar, High Oil Have U.S. Over A Barrel
Strange Brew: Dollar, Oil and Gold
Is it a Coincidence that the US dollar, Canadian Dollar, Oil and Gold are Breaking Significant Levels at the Same Time?
Oil rises above $96 on dollar's fall
Weak dollar adds to upward pressure on crude

Update

Δυο-τρία πράγματα που έπρεπε να είχα γράψει μέσα στο κείμενο.

Η τιμή που πετρελαίου που συζητάμε δεν είναι η τιμή αγοράς ή πώλησης του εμπορεύματος, όπως αναγράφεται σε ένα συμβόλαιο αγοροπωλησίας, π.χ. από την πετρελαιοπηγή της Βενεζουέλας ή όταν φορτώνεται στο καράβι για τη Φλόριντα ή όταν βγαίνει από το διυλιστηρίο της Φλόριντα ή όταν φτάνει στις αποθήκες της εταιρείας διανομής ή η τιμή που πωλείται από τα βενζινάδικα...
Είναι η τιμή διαπραγμάτευσης συνήθως σε κάποιο Συμβόλαιο Μελλοντικής Εκπλήρωσης/ΣΜΕ (future) κάποιου χρηματιστηρίου, του Σικάγο, της Νέας Υόρκης ή του Λονδίνου.
Το ίδιο συμβαίνει με τα περισσότερα εμπορεύματα.
Τέλος, έχει σημασία ο αριθμός των ανοικτών συμβολαίων (αγοράς ή πώλησης) ΣΜΕ και αυτό ονομάζεται open interest. Ας πούμε ότι όσο πιο πολλά ΣΜΕ είναι ανοικτά (long ή short) για το αργό π.χ. Ιουλίου, τόσο πιο μεγάλο είναι το μέγεθος της αγοράς του προϊόντος.

Και τι νόημα έχει να έχουμε τέτοια Σ.Μ.Ε.;
Έχει νόημα εάν είσαι παραγωγός, ή εάν εμπλέκεσαι σε κάποια φάση της παραγωγής, και θέλεις να φιξάρεις τιμή. Δηλαδή, εάν θέλεις να ξέρεις πόσα θα εισπράξεις όταν παραδόσεις το εμπόρευμα. Αυτοί είναι οι λεγόμενοι hedgers. (Hedge=αντιστάθμιση κινδύνου, στα ελληνικά)

Εάν δεν διαθέτεις τέτοιο εμπόρευμα (πετρέλαιο) και κάνεις αγοροπωλησίες τέτοιων ΣΜΕ θεωρήσαι κερδοσκόπος (speculator). Βάζεις ένα στοίχημα εάν η τιμή θα πάει επάνω ή κάτω... Πληρώνεις κάτι παραπάνω σε προμήθειες υπέρ του χρηματιστηρίου, αλλά σου επιτρέπουν να αγοροπουλάς καθώς θεωρούν ότι προσθέτεις ρευστότητα στην αγορά.

Τέλος, δεν σημαίνει ότι οι hedgers δεν προσπαθούν να κερδοσκοπήσουν...
(Ένας hedger που προσπάθησε να κερδοσκοπήσει το 1992-3.. links No.1 - No.2)

Έκανα μια μικρή έρευνα για να δω το μέγεθος της αγοράς πετρελαίου Oil future market όπως αυτή φαίνεται:
1. από το open interest
2. από τις θέσεις που κατέχουν οι κερδοσκόποι (non-commercial net positions)

Στοιχεία βρήκα από το μηνιαίο report του OPEC που αναφέρεται στο
Nymex WTI, κι επειδή κάπου είδα ότι τον Ιούλιο 2007 έγινε το ρεκόρ ever σε open interest, κάνω σύγκριση στα report Ιουλίου 2005-2006-2007 αντίστοιχα.
Τιμή (μέσος όρος μήνα): $56.42-$70.97-$67.77
Οpen Interest (Μ.Ο.μήνα): 786,000-991,500-1,429,000
Θέσεις κερδοσκόπων (μέγιστο μήνα μόνο σε futures): 22,000-36,800-67,200