μείωση τιμών

Στουρνάρας (14/7/2013) για τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση:
"Το σκεπτικό μας είναι να εφαρμοστεί τους τελευταίους μήνες της φετινής χρονιάς σε πιλοτική βάση, και αν πετύχει, θα γίνει μόνιμο. Αντιλαμβάνεστε βέβαια ότι για να πετύχει το μέτρο, η μείωση του ΦΠΑ πρέπει να «περάσει» αμέσως στις τιμές, αλλιώς δεν θα υπάρξει τόνωση της κατανάλωσης που μπορεί να καλύψει την απώλεια εσόδων από τη μείωση του συντελεστή."

Η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση έχει σχεδιαστεί να περάσει επικοινωνιακά ως μια υποχώρηση της τρόικας έναντι της κυβέρνησης, ως (πολυπόθητη) μείωση φόρων, ως το σημείο που αντιστρέφεται η οικονομική ύφεση μέσω της αύξησης της κατανάλωσης (που αναμένεται να τονώσει την ανάπτυξη).

Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Πρόκειται για υποβοήθηση των αποτελεσμάτων της εφαρμοζόμενης οικονομικής πολιτικής. Ο στόχος είναι η περαιτέρω μείωση των τιμών, οι οποίες εκφράζονται με τον πληθωρισμό.

Όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα είναι σχεδόν μηδενικός από τον Δεκέμβρη 2012 και αρνητικός από τον Απρίλιο και μετά (γράφημα, κάτω). Σε ορισμένες περιπτώσεις, επικρατούν απόψεις ότι κάτι που σήμερα κοστίζει €100 είναι δυνατόν να κοστίσει λιγότερο σε 12 μήνες από σήμερα. Παρατηρείται δηλαδή και "προσδοκία μείωσης τιμών" (και μισθών).

Μια μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση, εφόσον η μείωση περάσει στις τιμές και υπάρξει σχετική ανταπόκριση (αύξηση κατανάλωσης), είναι βέβαιο ότι θα παρουσιαστούν πιέσεις και στις υπόλοιπες τιμές τροφίμων. Μια τέτοια διαδικασία (δύσκολη στην εφαρμογή και ιδιαίτερα δύσκολη στην αποτίμησή της σε σχετικά μικρό διάστημα 3-6 μηνών) θα οδηγήσει τις μετρήσεις του πληθωρισμού σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα, ενώ, είναι δυνατόν να εγκατασταθεί στην οικονομία μια γενικότερη ψυχολογία μείωσης τιμών. Δεν θα ήταν έκπληξη, εάν μια τέτοια διαδικασία ξεκινήσει, οι μετρήσεις αρνητικού πληθωρισμού να διαρκέσουν 18-30 μήνες.

Δεν έχει υπάρξει ποτέ στην Ελλάδα των τελευταίων 70 ετών τέτοια ψυχολογία μείωσης τιμών, ο Έλληνας ήταν συνηθισμένος στην ακριβώς αντίθετη διαδικασία, αυτή της αύξησης των μισθών και του πληθωρισμού των τιμών στην οικονομία, έτσι ώστε ένας μισθωτός να επιζητεί κάθε χρόνο αύξηση από το αφεντικό του και το αφεντικό να αυξάνει τη χρέωση στους πελάτες του.

Επιπλέον κυβερνητικές παρεμβάσεις που έχουν εξαγγελθεί αλλά δεν έχουν υλοποιηθεί (πχ ο έλεγχος των ενδο-ομιλικών συναλλαγών και η διαμόρφωση των τιμών προϊόντων και υπηρεσιών) θα πρέπει να αποτελούν μέρος του σχεδιασμού της οικονομικής πολιτικής, με ουσιαστικά απώτερο στόχο να μειωθούν οι τιμές των σούπερ μάρκετ. Οι περισσότεροι πολίτες / καταναλωτές θα ήθελαν να επιτευχθεί ένας τέτοιος στόχος.

Μια τέτοια διαδικασία μείωσης τιμών όμως δεν αφήνει περιθώρια για αναπτυξιακές προοπτικές στην ευρύτερη οικονομία. Ακόμα και στην περίπτωση που αυξηθούν οι επενδύσεις στην Ελλάδα, αυτές θα κινούνται στα πλαίσια του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και αναμένεται να είναι εστιασμένες σε πολύ συγκεκριμένους κλάδους, είτε σε έργα οδοποιίας και συναφή που τονώνουν το ΑΕΠ αλλά δεν διαχέουν ιδιαίτερα την ανάπτυξη, είτε σε εξωγενείς κλάδους (τουρισμός, εξαγωγές). Τέτοιες προοπτικές δείχνει η ίδρυση Ταμείου Ανάπτυξης.