H εφιαλτική εξέλιξη των οικονομιών που βυθίζονται στη liquidity trap (το φαινόμενο της «παγίδας ρευστότητας») εξαναγκάζει τις κεντρικές τράπεζες να αυτοταπεινωθούν για πολλοστή φορά, αφού έχοντας εξαντλήσει το οπλοστάσιό τους... με αιματηρό κόστος, θα εφαρμόσουν τώρα την πολιτική του helicopter money (δηλαδή ρίχνω χρήμα από τον ουρανό) για την αντιμετώπιση της χειρότερης ύφεσης από το 1930.
Η ρήση helicopter money αποδίδεται στον σημαντικό διανοητή της οικονομικής επιστήμης Μίλτον Φρίντμαν, πατέρα του μονεταρισμού, που δημιούργησε τη διάσημη Σχολή του Σικάγου και το 1976 έλαβε το Νομπέλ Οικονομίας. Και χρησιμοποιήθηκε λεκτικά από τον Αμερικανό τραπεζίτη Μπεν Μπερνάνκι.
Πάντως, το μόνο που απομένει στους κεντρικούς τραπεζίτες είναι να κάνουν ομαδικώς «χαρακίρι», καθώς η πολιτική αυτή δεν απέδωσε όταν εφαρμόστηκε στην Ιαπωνία τη «μαύρη δεκαετία»του 1990. Μια πολιτική που αυξάνει ποσοτικά την προσφορά χρήματος και που οδηγεί στη μετατροπή του χρέους σε ρευστό (δηλαδή στη διαβόητη πολιτική του monetizing the debt).
Η Τράπεζα της Αγγλίας είναι η πρώτη ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα που εξαναγκάζεται να χρησιμοποιήσει τη μέθοδο αυτή, γνωστή ως quantitative easing. Προχθές, Πέμπτη, ανακοίνωσε ότι εξουσιοδοτήθηκε από το υπουργείο Οικονομικών να αυξήσει την προσφορά χρήματος αγοράζοντας τίτλους συνολικής αξίας 150 δισ. στερλινών εντός των προσεχών τριών μηνών. Αρχικώς θα αγοράσει ομόλογα του βρετανικού Δημοσίου αξίας 75 δισ. στερλινών, που έχουν διάρκεια λήξης μεταξύ 5 και 25 ετών.Ολες οι προσπάθειες που έγιναν μέχρι τώρα για την αντιμετώπιση της εφιαλτικής οικονομικής και πιστωτικής κρίσης απέτυχαν. Οι δραματικές εξελίξεις της ύφεσης, η λαίλαπα της ανεργίας και η απειλή του αποπληθωρισμού (deflation) παγιδεύουν πλέον με βίαιο τρόπο και πρωτοφανή ταχύτητα τις οικονομίες. Τα στοιχεία για το Aκαθάριστο Eγχώριο Προϊόν τέταρτου τριμήνου ήταν στην κυριολεξία «εφιαλτικά». Συγκεκριμένα, το ΑΕΠ της αμερικανικής οικονομίας συρρικνώθηκε κατά 6,2%, επί ετησίας βάσεως, της Ευρωζώνης κατά 6%, της Βρετανίας κατά 6%, της Γερμανίας κατά 8,2% και της Ιαπωνίας γκρεμίστηκε κατά 12,8%.
Ο αποπληθωρισμός είναι η πλέον ύπουλη εξέλιξη για μια οικονομία. Αν συμβεί θα χαθούν τα πάντα, καθώς εγκλωβίζεται η χώρα -όπως η Iαπωνία- σε έναν φαύλο κύκλο πτώσης των τιμών, των μισθών και των κερδών, που οδηγεί στον οικονομικό μαρασμό.
H εμπιστοσύνη έχει πλέον κλονιστεί. Η νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών έχει αποτύχει. Στις ΗΠΑ, με την οικονομία ήδη εντός του υφεσιακού γκρεμού και για να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος του αποπληθωρισμού, η FED εξαναγκάστηκε στις 16 Δεκεμβρίου πέρυσι να μειώσει δραστικά το βασικό επιτόκιο στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα μεταξύ 0% - 0,25%, καθιερώνοντας για πρώτη φορά εύρος διακύμανσης των επιτοκίων και να δηλώσει ότι προτίθεται να τα κρατήσει χαμηλά για μακρά περίοδο.
Και η Τράπεζα της Αγγλίας μείωσε, την Πέμπτη, το εθνικό επιτόκιο στα μηδενικά επίπεδα του 0,5% (από το 1%), για πρώτη φορά στα 315 χρόνια από την ίδρυσή της, με στόχο να βοηθήσει τα καταχρεωμένα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της χώρας της, ακολουθώντας τη στρατηγική της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (FED). Μια κίνηση που υποδηλώνει την κρισιμότητα της κατάστασης, σε αντίθεση με τους έκδηλους δισταγμούς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Ομως, την πολιτική μηδενικών επιτοκίων «α λα FED» διστάζει να την υιοθετήσει ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ. Ενώ ο εκλεκτός διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, Αθανάσιος Ορφανίδης, και μέλος του Συμβουλίου της ΕΚΤ, ζητεί, δικαίως, γενναίες πράξεις καθώς το απαιτεί η μελανή κατάσταση των 16 οικονομιών της Ευρωζώνης.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε το επιτόκιο του ευρώ στο ιστορικό ναδίρ του 1,5% (από 2%), δηλαδή στα χαμηλότερα επίπεδα από την κυκλοφορία του ευρώ το 1999, και σύντομα θα το μειώσει κι άλλο. Ομως, είναι ήδη αργά. Η ίδια η τράπεζα προχώρησε σε σοκαριστική υποβάθμιση(!!!) των δικών της προβλέψεων για την πορεία ανάπτυξης της Ευρωζώνης. Η οικονομία της Eυρωζώνης έχει εξασθενήσει βαρύτατα και τώρα η ΕΚΤ προβλέπει βαθιά συρρίκνωση της τάξης του 3,2% για το τρέχον έτος.
Ηδη η κεντρική τράπεζα της Iαπωνίας μείωσε το επιτόκιο στα μηδενικά επίπεδα του 0,10%, ενώ και η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να το μειώσει στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα του 0,25% (από 0,5%).
Δεν είναι τυχαίο, όμως, που οι κινήσεις αυτές των κορυφαίων κεντρικών τραπεζών απέτυχαν να αλλάξουν το βαρύ κλίμα στις αγορές. Ούτε καν μπόρεσαν να σταθεροποιήσουν τους χρηματιστηριακούς δείκτες. Το «αίμα ρέει» σε όλες τις μετοχές. Οι ρωγμές που παρουσιάζει η αμερικανική οικονομία και το τραπεζικό της σύστημα έχουν πάρει επικίνδυνες διαστάσεις. Σε έξαρση το «σύνδρομο της ανεργίας» -χάθηκαν 4,4 εκατ. θέσεις εργασίας από την έναρξη της κρίσης- βυθίζει ακόμη περισσότερο τη Wall Street. Kαι όταν συγκρούεται με τα λοιπά σύνδρομα από τα οποία υποφέρουν οι Aμερικανοί, τότε δεν μπορεί να εφησυχάζει κανείς.
No comments:
Post a Comment