The Economist
Τους τελευταίους μήνες πολλοί οικονομικοί αναλυτές και πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένων του οικονομολόγου και αρθρογράφου των New York Times, Πωλ Κρούγκμαν, και του πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Χένρι Πόλσον, έχουν αποδώσει τη χρηματοπιστωτική κρίση στις «διεθνείς ανισορροπίες», στο δυσθεώρητο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών που εμφανίζουν χώρες όπως η Κίνα και στο ιλιγγιώδες έλλειμμα των ΗΠΑ. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όμως, δεν συμφωνεί. Σε σχετικές μελέτες του που δημοσιεύθηκαν την Παρασκευή 6 Μαρτίου τονίζει πως «κύριος ένοχος» είναι η ανεπαρκής ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος μαζί με την έλλειψη πειθαρχίας στην αγορά. Σύμφωνα με τον κορυφαίο οικονομολόγο του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ, οι παγκόσμιες ανισορροπίες συνεισέφεραν μόνον «έμμεσα» στην κρίση. Η διάκριση είναι σημαντική ως προς το κατά πόσον η λύση βρίσκεται στη μακροοικονομική πολιτική ή στη ρύθμιση των χρηματαγορών.
Συνοπτικά το επιχείρημα περί των διεθνών ανισορροπιών είναι πως τεράστια κεφάλαια από χώρες με υψηλή αποταμίευση, όπως η Κίνα και οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες, κατέκλυσαν την Αμερική. Αυτό οδήγησε τα επιτόκια σε χαμηλά επίπεδα και καλλιέργησε την πιστωτική φούσκα και τις συνεπακόλουθες φούσκες στις τιμές περιουσιακών στοιχείων, ακινήτων και μετοχών, η κατάρρευση των οποίων προκάλεσε τη χρηματοπιστωτική κρίση. Μια μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση των προβλημάτων της παγκόσμιας οικονομίας θα προέβλεπε και τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπισθούν αυτές οι ανισορροπίες. Το ΔΝΤ, όμως, εκτιμά πως οι ανισορροπίες δεν θα προκαλούσαν την κρίση χωρίς τη δημιουργικότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που καλλιέργησαν δομές και εργαλεία για να ικανοποιήσουν την επιθυμία των επενδυτών για υψηλότερες αποδόσεις. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το ρυθμιστικό πλαίσιο του χρηματοπιστωτικού τομέα είναι προβληματικό, αναποτελεσματικό και περιορισμένου εύρους. Εκείνο που αποκαλεί «σκιώδες τραπεζικό σύστημα», δηλαδή το δίκτυο των αλληλένδετων επενδυτικών τραπεζών, κεφαλαίων αντιστάθμισης κινδύνου, εκδοτών στεγαστικών δανείων κ.λπ., δεν υπόκειται στο είδος των συνετών ρυθμίσεων που ισχύουν για τις τράπεζες. Αυτό οφείλεται μερικώς, σύμφωνα με το ΔΝΤ, στο ότι αρχικά δεν είχαν θεωρηθεί μεγάλης συστημικής σημασίας υπό την έννοια που θεωρούνται σημαντικές οι τράπεζες. Η απουσία, όμως, αυστηρών ρυθμίσεων τα κατέστησε πιο ελκυστικά από τις τράπεζες (των οποίων ήταν συχνά θυγατρικές). Με την πάροδο του χρόνου, το εν λόγω δίκτυο διευρύνθηκε τόσο, ώστε απέκτησε μεγάλη συστημική σημασία. Στα τέλη του 2007 το ενεργητικό των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Αμερικής υπολογιζόταν σε 10 τρισ. δολάρια, τόσο όσο και το ενεργητικό του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος. Δεδομένης της εξήγησης αυτής, ήταν αναμενόμενο να ρίξει το ΔΝΤ το βάρος κυρίως στην επιβολή αυστηρότερων ρυθμίσεων και στη διεύρυνση της εφαρμογής των ρυθμίσεων αυτών. Μεταξύ άλλων, πρότεινε να υπόκειται το σκιώδες τραπεζικό σύστημα στα ίδια είδη συνετών κανόνων που είναι αναγκασμένες να ακολουθούν οι τράπεζες.
Υποστηρίζει πως οι ρυθμίσεις πρέπει να επικεντρωθούν σε αυτό που κάνει ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα και όχι στο πώς ονομάζεται, ενώ θέλει να εστιάσουν οι ρυθμιστικές αρχές το ενδιαφέρον τους σε αυτά που συνεισφέρουν στον συστημικό κίνδυνο (τη μόχλευση, τη χρηματοδότηση και την αλληλεξάρτηση), η σημασία των οποίων είχε μάλλον υποτιμηθεί μέχρι την κατάρρευση της Lehman Brothers. Υπάρχει, όμως, μια έλλειψη συνοχής εδώ. Η εκδοχή του ΔΝΤ περί του «τι συνέβη και πώς» αποτελεί κλασική περίπτωση του πώς παρέκαμψαν με το ρυθμιστικό σύστημα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Δεν είναι δυνατόν, όμως, να προβλεφθούν όλοι οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να αποφύγει κανείς τις ρυθμίσεις. Εξ άλλου, η διεύρυνση της εφαρμογής των ρυθμίσεων μπορεί να αποτρέψει μια επανάληψη αυτών ακριβώς των προβλημάτων που οδήγησαν στην κρίση, αλλά τίποτε δεν μπορεί να εμποδίσει τους χρηματιστές να επινοήσουν νέους τρόπους για να αποφύγουν την πληθώρα ρυθμίσεων που προτείνει το ΔΝΤ. Είναι δύσκολο να πετύχει κανείς έναν κινούμενο στόχο. Εξ άλλου, χωρίς τη ροή κεφαλαίων που αναζητούν αποδόσεις, τα επισφαλή χρηματοπιστωτικά εργαλεία, στα οποία αποδίδει το ΔΝΤ τον αυξανόμενο συστημικό κίνδυνο, δεν θα είχαν αναπτυχθεί ώστε να εγκυμονούν τέτοιους κινδύνους. Κάποιοι επιρρίπτουν την ευθύνη στις πολιτικές του ΔΝΤ που στη διάρκεια της ασιατικής κρίσης εξώθησαν τις χώρες της Ασίας να συγκεντρώσουν τεράστια συναλλαγματικά διαθέσιμα. Ισως αυτό εξηγεί γιατί το ΔΝΤ πήρε τόσο μονόπλευρη θέση επί του θέματος.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_08/03/2009_306719
No comments:
Post a Comment