By Wolfgang Münchau
Την περασμένη εβδομάδα υπήρξα ασυνήθιστα αισιόδοξος και σκόπευα να κλείσω τις "σειρές" των άρθρων μου για την κρίση στην ευρωζώνη, με ευοίωνο σενάριο: ότι η ευρωζώνη θα επιβιώσει ακέραιη, δεν θα χυθεί αίμα, παρά μόνο θα γίνει μία ακόμη εφάπαξ -αν και απρόθυμη- διάσωση, με τη συνοδεία περιορισμένης δημοσιονομικής ενοποίησης. ΄Ηταν όμως ένα σενάριο ευάλωτο σε οποιοδήποτε μεγάλο ατύχημα. Και την περασμένη εβδομάδα, αντιλήφθηκα ότι μπορεί να γίνει ένα τέτοιο ατύχημα.
Η εβδομάδα ξεκίνησε με τη δυναμική εμφάνιση στις εκλογές της Φινλανδίας δύο κομμάτων τα οποία ζητούν μερική στάση πληρωμών στο πορτογαλικό χρέος για να δοθεί το πακέτο διάσωσης.
Ακόμη πιο ανησυχητική ήταν όμως η νέα "στάση" εντός της κυβέρνησης του εύθραυστου συνασπισμού της κ. Angela Merkel. Η Γερμανίδα καγκελάριος μοιάζει στα πρόθυρα να χάσει την πλειοψηφία της στη Βουλή όσον αφορά στο European Stability Mechanism (ESM) και ίσως χρειαστεί να ζητήσει τη βοήθεια της αντιπολίτευσης για να ψηφιστεί το ESM, με βαρύ πολιτικό κόστος.
Καθώς η αντίθεση στο ESM διογκωνόταν, Γερμανοί αξιωματούχοι υπέκυψαν στον πειρασμό να μιλήσουν σε διάφορες εφημερίδες αναφέροντας ότι είναι αναπόφευκτη η αναδιοργάνωση του ελληνικού χρέους. Ακόμη και ο υπουργός Οικονομικών κ. Wolfgang Schäuble μίλησε για στάση πληρωμών. Κάποιοι κερδοσκόποι κυκλοφόρησαν τη φήμη ότι η Ελλάδα θα "ξεφουρνίσει" μια αναπάντεχη αναδιοργάνωση.
Ήταν άλλη μια τρελή εβδομάδα στην κρίση της ευρωζώνης!
Η νομισματική ενοποίηση έχει ένα φυσικό μειονέκτημα όταν πρόκειται για διαχείριση κρίσεων: δεν υπάρχει κεντρική κυβέρνηση που να λαμβάνει τις αποφάσεις και να ελέγχει τις επικοινωνίες. Ακόμη χειρότερο, καταγράφηκαν πολλές ανεπάρκειες μεταξύ όσων λαμβάνουν τις αποφάσεις. Όχι μόνο δεν γνώριζαν να χειριστούν τις αγορές αλλά και περιστοιχίζονται από συμβούλους που δεν γνωρίζουν ούτε τα στοιχειώδη.
Και αυτή η άγνοια είναι ιδανικό έδαφος για κομπογιαννίτικες λύσεις. Όπως ένα άμεσο χρεοστάσιο. Οι Γερμανοί χριστιανοδημοκράτες και οι Φινλανδοί απομονωτιστές προσπάθησαν όλη την περασμένη εβδομάδα να πείσουν ότι θα γλιτώσουν πολλά λεφτά με μια ελληνική αναδιάρθρωση χρέους.
Η άποψή τους στηρίζεται σε δύο εσφαλμένες εκτιμήσεις: Η πρώτη είναι ότι μια εθελοντική αναδιοργάνωση θα λύσει το ελληνικό πρόβλημα χρέους. Είναι κάτι που μπορεί να επιτύχει σε ορισμένες περιπτώσεις, όχι όμως όταν η χώρα είναι αφερέγγυος. Η Ελλάδα, όμως, δεν αντιμετωπίζει βραχυπρόθεσμο πρόβλημα ρευστότητας, γιατί στηρίζεται στην Ε.Ε. και στο ΔΝΤ. Δεν υπάρχει ανάγκη αναδιάρθρωσης, είτε εθελοντικής είτε όχι, ακόμη. Η Ελλάδα ίσως πράγματι χρειαστεί να επιβάλει "κούρεμα" στο μέλλον για να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του χρέους. Η ιδανική στιγμή θα ήταν όταν η χώρα καταθέσει πλεόνασμα, ίσως το 2013.
Η δεύτερη εσφαλμένη εκτίμηση είναι ότι ο ελληνικός τραπεζικός κλάδος θα βγει αλώβητος από μια αναδιάρθρωση. Αυτό είναι ένα υπό όρους σφάλμα. Αν πιστεύεις ότι μια εθελοντική αναδιάρθρωση θα είναι επαρκής, τότε πράγματι οι ελληνικές τράπεζες θα επιβιώσουν. Σίγουρα όμως δεν θα επιβιώσουν με ένα μεγάλο και υποχρεωτικό "κούρεμα". Η ΕΚΤ θα υφίστατο "κούρεμα" και επιπλέον οι περισσότερες από τις εγγυήσεις που έχουν καταθέσει ελληνικές τράπεζες θα εξανεμίζονταν. Με τους δικούς μου υπολογισμούς, το κόστος ενός ελληνικού χρεοστασίου για τον Γερμανό φορολογούμενο μόνο θα ήταν τουλάχιστον 40 δισ. ευρώ. Μια διάσωση θα ήταν φθηνότερη.
Ένα πρώιμο ελληνικό χρεοστάσιο θα αλλάξει τα πάντα. Το ίδιο και μια αποτυχία της Ε.Ε. και της Πορτογαλίας να συμφωνήσουν εγκαίρως σε πρόγραμμα διάσωσης, ή μια κλιμάκωση της διαμάχης με την Ιρλανδία για τους εταιρικούς φόρους. Το ίδιο και μια αποτυχία επικύρωσης του ESM στα κοινοβούλια της Γερμανίας, της Φινλανδίας ή της Ολλανδίας. Ή ένα γερμανικό βέτο για επιπλέον δάνειο προς την Ελλάδα το 2012 ή μια άρνηση του ελληνικού κοινοβουλίου να αποδεχτεί τα νέα μέτρα λιτότητας ή μια αποκάλυψη ότι οι ισπανικές τράπεζες cajas είναι σε χειρότερη θέση απ’ ό,τι γνωρίζουμε και η Ισπανία δεν μπορεί να αντλήσει επαρκή κεφάλαια.
Μετά, υπάρχει και η απειλή υποβάθμισης των γαλλικών ομολόγων. Μετά την υποβάθμιση του outlook της αμερικανικής οικονομίας, και η Γαλλία θα μπορούσε να βρεθεί σε κίνδυνο. Μια υποβάθμιση θα κατέστρεφε τη λογική του ευρωπαϊκού μηχανισμού δημοσιονομικής σταθερότητας EFSF, που στηρίζεται σε εγγυήσεις από χώρες με αξιολόγηση "ΑΑΑ". Χωρίς τη Γαλλία, η δανειακή ποσόστωση του EFSF θα έπεφτε περισσότερο.
Ο κατάλογος των δυνητικών ατυχημάτων είναι μεγάλος, αλλά όλα έχουν έναν κοινό παρονομαστή: κατά συρροή λανθασμένη διαχείριση πολιτικών αποφάσεων. Το ξαναείδαμε το έργο την περασμένη εβδομάδα. Αν πάρουμε πράγματι τον δρόμο του πρόωρου χρεοστασίου, οι Πραγματικοί Φινλανδοί και οι πραγματικοί Γερμανοί θα διευθύνουν την παράσταση, και η ευρωζώνη όπως την ξέρουμε θα έχει τελειώσει.
ΠΗΓΗ: FT.com
Την περασμένη εβδομάδα υπήρξα ασυνήθιστα αισιόδοξος και σκόπευα να κλείσω τις "σειρές" των άρθρων μου για την κρίση στην ευρωζώνη, με ευοίωνο σενάριο: ότι η ευρωζώνη θα επιβιώσει ακέραιη, δεν θα χυθεί αίμα, παρά μόνο θα γίνει μία ακόμη εφάπαξ -αν και απρόθυμη- διάσωση, με τη συνοδεία περιορισμένης δημοσιονομικής ενοποίησης. ΄Ηταν όμως ένα σενάριο ευάλωτο σε οποιοδήποτε μεγάλο ατύχημα. Και την περασμένη εβδομάδα, αντιλήφθηκα ότι μπορεί να γίνει ένα τέτοιο ατύχημα.
Η εβδομάδα ξεκίνησε με τη δυναμική εμφάνιση στις εκλογές της Φινλανδίας δύο κομμάτων τα οποία ζητούν μερική στάση πληρωμών στο πορτογαλικό χρέος για να δοθεί το πακέτο διάσωσης.
Ακόμη πιο ανησυχητική ήταν όμως η νέα "στάση" εντός της κυβέρνησης του εύθραυστου συνασπισμού της κ. Angela Merkel. Η Γερμανίδα καγκελάριος μοιάζει στα πρόθυρα να χάσει την πλειοψηφία της στη Βουλή όσον αφορά στο European Stability Mechanism (ESM) και ίσως χρειαστεί να ζητήσει τη βοήθεια της αντιπολίτευσης για να ψηφιστεί το ESM, με βαρύ πολιτικό κόστος.
Καθώς η αντίθεση στο ESM διογκωνόταν, Γερμανοί αξιωματούχοι υπέκυψαν στον πειρασμό να μιλήσουν σε διάφορες εφημερίδες αναφέροντας ότι είναι αναπόφευκτη η αναδιοργάνωση του ελληνικού χρέους. Ακόμη και ο υπουργός Οικονομικών κ. Wolfgang Schäuble μίλησε για στάση πληρωμών. Κάποιοι κερδοσκόποι κυκλοφόρησαν τη φήμη ότι η Ελλάδα θα "ξεφουρνίσει" μια αναπάντεχη αναδιοργάνωση.
Ήταν άλλη μια τρελή εβδομάδα στην κρίση της ευρωζώνης!
Η νομισματική ενοποίηση έχει ένα φυσικό μειονέκτημα όταν πρόκειται για διαχείριση κρίσεων: δεν υπάρχει κεντρική κυβέρνηση που να λαμβάνει τις αποφάσεις και να ελέγχει τις επικοινωνίες. Ακόμη χειρότερο, καταγράφηκαν πολλές ανεπάρκειες μεταξύ όσων λαμβάνουν τις αποφάσεις. Όχι μόνο δεν γνώριζαν να χειριστούν τις αγορές αλλά και περιστοιχίζονται από συμβούλους που δεν γνωρίζουν ούτε τα στοιχειώδη.
Και αυτή η άγνοια είναι ιδανικό έδαφος για κομπογιαννίτικες λύσεις. Όπως ένα άμεσο χρεοστάσιο. Οι Γερμανοί χριστιανοδημοκράτες και οι Φινλανδοί απομονωτιστές προσπάθησαν όλη την περασμένη εβδομάδα να πείσουν ότι θα γλιτώσουν πολλά λεφτά με μια ελληνική αναδιάρθρωση χρέους.
Η άποψή τους στηρίζεται σε δύο εσφαλμένες εκτιμήσεις: Η πρώτη είναι ότι μια εθελοντική αναδιοργάνωση θα λύσει το ελληνικό πρόβλημα χρέους. Είναι κάτι που μπορεί να επιτύχει σε ορισμένες περιπτώσεις, όχι όμως όταν η χώρα είναι αφερέγγυος. Η Ελλάδα, όμως, δεν αντιμετωπίζει βραχυπρόθεσμο πρόβλημα ρευστότητας, γιατί στηρίζεται στην Ε.Ε. και στο ΔΝΤ. Δεν υπάρχει ανάγκη αναδιάρθρωσης, είτε εθελοντικής είτε όχι, ακόμη. Η Ελλάδα ίσως πράγματι χρειαστεί να επιβάλει "κούρεμα" στο μέλλον για να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του χρέους. Η ιδανική στιγμή θα ήταν όταν η χώρα καταθέσει πλεόνασμα, ίσως το 2013.
Η δεύτερη εσφαλμένη εκτίμηση είναι ότι ο ελληνικός τραπεζικός κλάδος θα βγει αλώβητος από μια αναδιάρθρωση. Αυτό είναι ένα υπό όρους σφάλμα. Αν πιστεύεις ότι μια εθελοντική αναδιάρθρωση θα είναι επαρκής, τότε πράγματι οι ελληνικές τράπεζες θα επιβιώσουν. Σίγουρα όμως δεν θα επιβιώσουν με ένα μεγάλο και υποχρεωτικό "κούρεμα". Η ΕΚΤ θα υφίστατο "κούρεμα" και επιπλέον οι περισσότερες από τις εγγυήσεις που έχουν καταθέσει ελληνικές τράπεζες θα εξανεμίζονταν. Με τους δικούς μου υπολογισμούς, το κόστος ενός ελληνικού χρεοστασίου για τον Γερμανό φορολογούμενο μόνο θα ήταν τουλάχιστον 40 δισ. ευρώ. Μια διάσωση θα ήταν φθηνότερη.
Ένα πρώιμο ελληνικό χρεοστάσιο θα αλλάξει τα πάντα. Το ίδιο και μια αποτυχία της Ε.Ε. και της Πορτογαλίας να συμφωνήσουν εγκαίρως σε πρόγραμμα διάσωσης, ή μια κλιμάκωση της διαμάχης με την Ιρλανδία για τους εταιρικούς φόρους. Το ίδιο και μια αποτυχία επικύρωσης του ESM στα κοινοβούλια της Γερμανίας, της Φινλανδίας ή της Ολλανδίας. Ή ένα γερμανικό βέτο για επιπλέον δάνειο προς την Ελλάδα το 2012 ή μια άρνηση του ελληνικού κοινοβουλίου να αποδεχτεί τα νέα μέτρα λιτότητας ή μια αποκάλυψη ότι οι ισπανικές τράπεζες cajas είναι σε χειρότερη θέση απ’ ό,τι γνωρίζουμε και η Ισπανία δεν μπορεί να αντλήσει επαρκή κεφάλαια.
Μετά, υπάρχει και η απειλή υποβάθμισης των γαλλικών ομολόγων. Μετά την υποβάθμιση του outlook της αμερικανικής οικονομίας, και η Γαλλία θα μπορούσε να βρεθεί σε κίνδυνο. Μια υποβάθμιση θα κατέστρεφε τη λογική του ευρωπαϊκού μηχανισμού δημοσιονομικής σταθερότητας EFSF, που στηρίζεται σε εγγυήσεις από χώρες με αξιολόγηση "ΑΑΑ". Χωρίς τη Γαλλία, η δανειακή ποσόστωση του EFSF θα έπεφτε περισσότερο.
Ο κατάλογος των δυνητικών ατυχημάτων είναι μεγάλος, αλλά όλα έχουν έναν κοινό παρονομαστή: κατά συρροή λανθασμένη διαχείριση πολιτικών αποφάσεων. Το ξαναείδαμε το έργο την περασμένη εβδομάδα. Αν πάρουμε πράγματι τον δρόμο του πρόωρου χρεοστασίου, οι Πραγματικοί Φινλανδοί και οι πραγματικοί Γερμανοί θα διευθύνουν την παράσταση, και η ευρωζώνη όπως την ξέρουμε θα έχει τελειώσει.
ΠΗΓΗ: FT.com
No comments:
Post a Comment