Του Γιωργου Παγουλατου*
Από το ξέσπασμα της καταιγίδας χρέους, η γερμανικής επιρροής πολιτική της Ευρωζώνης ακροβατεί σε ένα λεπτό σχοινί. Προσπαθεί να αντιμετωπίσει μια κρίση κυρίως συστημική, με πολιτικές πρωτίστως εθνικές στις πληττόμενες χώρες της περιφέρειας. Παρέχει στήριξη υπό σκληρότατους όρους στις χώρες αυτές, για να αποτρέψει τον «ηθικό κίνδυνο» να φανεί ότι ανταμείβει τη χαλαρότητά τους.
Και επιχειρεί να εξαντλήσει τα τελευταία όρια αντοχής των οικονομιών του Νότου, προτού δοκιμάσει τα ακραία όρια ανοχής των ψηφοφόρων του Βορρά.
Υπό ασφυκτική πίεση, τεράστια προσαρμογή έχει ήδη συντελεστεί (διψήφια ελλείμματα δίνουν θέση σε πρωτογενή πλεονάσματα, εξωτερικό ισοζύγιο και ανταγωνιστικότητα ανακάμπτουν).
Ομως, όσο το βάρος προσαρμογής συνεχίζει να πέφτει αποκλειστικά στον Νότο, η ύφεση παγιώνεται, η ανεργία καλπάζει και η έξοδος από την κρίση αναστέλλεται. Το κόστος εξόδου πρέπει να κατανεμηθεί συμμετρικότερα μεταξύ Νότου και Βορρά.
Ο χειρισμός του «τραπεζικού προβλήματος» αποτυπώνει τα παραπάνω. Τον Ιούνιο, με την επιμονή του Μάριο Μόντι, η Ευρωζώνη έκανε ένα μεγάλο βήμα: παραδέχτηκε ότι υπάρχει ένας «θανάσιμος βρόχος» κρατικού χρέους - εθνικών τραπεζών.
Υπερχρεωμένες κυβερνήσεις μολύνουν τις τράπεζές τους (Ελλάδα) και τοξικές τράπεζες μολύνουν τις κυβερνήσεις τους (Ιρλανδία, Ισπανία). Επειτα κυβερνήσεις και τράπεζες στροβιλίζονται μαζί, παρασύροντας τις οικονομίες τους σε ένα θανάσιμο φαύλο κύκλο.
Για να σπάσει ο φαύλος κύκλος, η Ευρωζώνη αποφάσισε να προχωρήσει γοργά στην ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση, και μέσω αυτής στην απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των προβληματικών τραπεζών μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού (ESM), ώστε να μη βαρύνουν το κρατικό χρέος.
Ομως, μετά τον Σεπτέμβριο 2012, Γερμανία, Ολλανδία και λοιποί έχουν βάλει φρένο. Η «λύση Κύπρου», παρά τα εξαιρετικά χαρακτηριστικά της, επανέφερε τη λογική εθνικοποίησης του προβλήματος των τραπεζών.
Πού βρισκόμαστε σήμερα; Η ανησυχία επενδυτών και αποταμιευτών στην περιφέρεια έχει ενταθεί. Η νομοθεσία εξυγίανσης των τραπεζών που προωθεί η Κομισιόν δεν αποκλείει για μετά το 2015 το ακραίο ενδεχόμενο επιβάρυνσης ανασφάλιστων καταθετών (»100.000). Δικαιότερο από το να πληρώνουν οι φορολογούμενοι. Αλλά πρέπει να καταστεί σαφές ότι θα αφορά την επόμενη κρίση. Αλλιώς είναι σαν να προσπαθείς να αλλάξεις τα φτερά του αεροπλάνου εν πτήσει.
Η καθυστέρηση της τραπεζικής ένωσης διογκώνει το δημοσιονομικό κόστος της τραπεζικής κρίσης. Παρατείνει την αστάθεια, δυσκολεύει την ανακεφαλαιοποίηση, διώχνει κεφάλαια από τον Νότο. Αυξάνει το κόστος χρηματοδότησης, βαθαίνει το χάσμα Βορρά-Νότου, διαιωνίζει τον «κίνδυνο χώρας».
Επιχειρήσεις του Βορρά δανείζονται με επιτόκια 2%, όταν οι Νότιοι ανταγωνιστές έχουν κόστος 7%, 8% ή 10%. Ετσι, όμως, οι αιματηρές προσπάθειες προσαρμογής του κόστους εργασίας θα καταπίνονται από ένα τεράστιο κόστος κεφαλαίου.
* Ο κ. Παγουλάτος είναι καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και επισκέπτης καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_14/04/2013_517501
Από το ξέσπασμα της καταιγίδας χρέους, η γερμανικής επιρροής πολιτική της Ευρωζώνης ακροβατεί σε ένα λεπτό σχοινί. Προσπαθεί να αντιμετωπίσει μια κρίση κυρίως συστημική, με πολιτικές πρωτίστως εθνικές στις πληττόμενες χώρες της περιφέρειας. Παρέχει στήριξη υπό σκληρότατους όρους στις χώρες αυτές, για να αποτρέψει τον «ηθικό κίνδυνο» να φανεί ότι ανταμείβει τη χαλαρότητά τους.
Και επιχειρεί να εξαντλήσει τα τελευταία όρια αντοχής των οικονομιών του Νότου, προτού δοκιμάσει τα ακραία όρια ανοχής των ψηφοφόρων του Βορρά.
Υπό ασφυκτική πίεση, τεράστια προσαρμογή έχει ήδη συντελεστεί (διψήφια ελλείμματα δίνουν θέση σε πρωτογενή πλεονάσματα, εξωτερικό ισοζύγιο και ανταγωνιστικότητα ανακάμπτουν).
Ομως, όσο το βάρος προσαρμογής συνεχίζει να πέφτει αποκλειστικά στον Νότο, η ύφεση παγιώνεται, η ανεργία καλπάζει και η έξοδος από την κρίση αναστέλλεται. Το κόστος εξόδου πρέπει να κατανεμηθεί συμμετρικότερα μεταξύ Νότου και Βορρά.
Ο χειρισμός του «τραπεζικού προβλήματος» αποτυπώνει τα παραπάνω. Τον Ιούνιο, με την επιμονή του Μάριο Μόντι, η Ευρωζώνη έκανε ένα μεγάλο βήμα: παραδέχτηκε ότι υπάρχει ένας «θανάσιμος βρόχος» κρατικού χρέους - εθνικών τραπεζών.
Υπερχρεωμένες κυβερνήσεις μολύνουν τις τράπεζές τους (Ελλάδα) και τοξικές τράπεζες μολύνουν τις κυβερνήσεις τους (Ιρλανδία, Ισπανία). Επειτα κυβερνήσεις και τράπεζες στροβιλίζονται μαζί, παρασύροντας τις οικονομίες τους σε ένα θανάσιμο φαύλο κύκλο.
Για να σπάσει ο φαύλος κύκλος, η Ευρωζώνη αποφάσισε να προχωρήσει γοργά στην ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση, και μέσω αυτής στην απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των προβληματικών τραπεζών μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού (ESM), ώστε να μη βαρύνουν το κρατικό χρέος.
Ομως, μετά τον Σεπτέμβριο 2012, Γερμανία, Ολλανδία και λοιποί έχουν βάλει φρένο. Η «λύση Κύπρου», παρά τα εξαιρετικά χαρακτηριστικά της, επανέφερε τη λογική εθνικοποίησης του προβλήματος των τραπεζών.
Πού βρισκόμαστε σήμερα; Η ανησυχία επενδυτών και αποταμιευτών στην περιφέρεια έχει ενταθεί. Η νομοθεσία εξυγίανσης των τραπεζών που προωθεί η Κομισιόν δεν αποκλείει για μετά το 2015 το ακραίο ενδεχόμενο επιβάρυνσης ανασφάλιστων καταθετών (»100.000). Δικαιότερο από το να πληρώνουν οι φορολογούμενοι. Αλλά πρέπει να καταστεί σαφές ότι θα αφορά την επόμενη κρίση. Αλλιώς είναι σαν να προσπαθείς να αλλάξεις τα φτερά του αεροπλάνου εν πτήσει.
Η καθυστέρηση της τραπεζικής ένωσης διογκώνει το δημοσιονομικό κόστος της τραπεζικής κρίσης. Παρατείνει την αστάθεια, δυσκολεύει την ανακεφαλαιοποίηση, διώχνει κεφάλαια από τον Νότο. Αυξάνει το κόστος χρηματοδότησης, βαθαίνει το χάσμα Βορρά-Νότου, διαιωνίζει τον «κίνδυνο χώρας».
Επιχειρήσεις του Βορρά δανείζονται με επιτόκια 2%, όταν οι Νότιοι ανταγωνιστές έχουν κόστος 7%, 8% ή 10%. Ετσι, όμως, οι αιματηρές προσπάθειες προσαρμογής του κόστους εργασίας θα καταπίνονται από ένα τεράστιο κόστος κεφαλαίου.
* Ο κ. Παγουλάτος είναι καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και επισκέπτης καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_14/04/2013_517501
No comments:
Post a Comment