Η ηγεμονία του δολαρίου

Η ηγεμονία του δολαρίου ως του κυρίαρχου αποθεματικού νομίσματος στα συναλλαγματικά διαθέσιμα των Kεντρικών Tραπεζών του πλανήτη έχει ξανααμφισβητηθεί. Η δραματική εξασθένηση που εμφάνισε το δολάριο τις περιόδους 1977-79, 1985-88 και 1993-95 είχε συνοδευθεί από πληθώρα εκτιμήσεων και προβλέψεων που ήθελαν τις κυβερνήσεις χωρών να αλλάζουν τα διαθέσιμά τους σε άλλο νόμισμα. Το δολάριο, όμως, επιβίωσε από αυτές τις καταιγίδες, αλλά τις πλήρωσε ο υπόλοιπος κόσμος.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_05/07/2009_321088

Οι μεγαλύτερες από τις αναδυόμενες οικονομίες, οι οποίες πολύ συχνά είναι και πιστωτές του υπολοίπου κόσμου και κατέχουν ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους των ΗΠΑ, μέσω τίτλων, φοβούνται τον κίνδυνο του πληθωρισμού που ενέχει η τύπωση δολαρίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed), προκειμένου να διασώσει τις προβληματικές αμερικανικές τράπεζες.

Οι φόβοι τους σχετίζονται με το «δίλημμα Triffin», βάσει του οποίου τα εξωτερικά ελλείμματα των ΗΠΑ είναι αναπόφευκτα, όσο το δολάριο παραμένει το μοναδικό αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο. Με μία περίφημη προειδοποίησή του προς το Κογκρέσο το 1960, ο ονoμαστός Βέλγος οικονομολόγος του πανεπιστημίου του Yale, Ρόμπερτ Τρίφιν, εξηγούσε ότι ως ο προμηθευτής του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, οι ΗΠΑ δεν έχουν άλλη επιλογή από το να παρουσιάζουν διαρκώς ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τους. Με την επέκταση της διεθνούς οικονομίας, όμως, αυξήθηκε και η ζήτηση για αποθεματικά νομίσματα. Αυτά μπορούσε να τα προμηθεύσει στους ξένους η Αμερική, με τα ελλείμματα της στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και την έκδοση αξιογράφων σε δολάρια, προκειμένου να τα χρηματοδοτήσει. Εάν οι ΗΠΑ ανέκοπταν την ισορροπία μεταξύ ελλειμμάτων και προμήθειας αποθεματικού νομίσματος, η έλλειψη ρευστότητος που θα προκαλείτο θα οδηγούσε τη διεθνή οικονομία σε ένα φαύλο κύκλο.

Αυτό ακριβώς διατύπωσε ο Τρίφιν το 1961. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ζήτηση για συνάλλαγμα αναγκάζει τις αναπτυσσόμενες χώρες να μεταβιβάζουν πόρους στα κράτη εκείνα που εκδίδουν νομίσματα συναλλαγματικού αποθέματος. Η Κίνα κατέχει επισήμως ένα τεράστιο χαρτοφυλάκιο κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ. Εχει ήδη χάσει ένα μέρος της αξίας των κρατικών επενδυτικών κεφαλαίων της που είχαν τοποθετήσει σε αμερικανικά αξιόγραφα. Θα μπορούσε, όμως, η Κίνα να υποστεί ζημίες από τον πληθωρισμό ή από την υποτίμηση του δολαρίου, όπως συχνά θεωρείται; Η χαμηλή συναλλαγματική ισοτιμία του αμερικανικού δολαρίου έναντι άλλων ισχυρών νομισμάτων δεν θα έχει ως επακόλουθο απώλειες για την κεντρική τράπεζα της Κίνας, εφόσον δεν υπάρξει αλλαγή στην ισοτιμία του εθνικού της νομίσματος, του γουάν, απέναντι στο σύνολο των συναλλαγματικών αποθεμάτων.

Το δίδαγμα της Ιστορίας

Εάν η ιστορία της τελευταίας αλλαγής του αποθεματικού νομίσματος, από τη στερλίνα στο αμερικανικό δολάριο, αποτελεί κάποιο οδηγό, τότε μπορούμε να αναμένουμε ότι μέχρι το 2050 το κινεζικό γουάν θα έχει αντικαταστήσει το δολάριο. Η Βρετανία έχασε τη θέση της ως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου το 1872 και τη θέση του μεγαλύτερου εξαγωγέα το 1915, και τα δύο προς όφελος των ΗΠΑ. Η αλλαγή στις θέσεις χρεώστη-πιστωτή είχε αρχίσει από το 1914. Καθώς το δολάριο προέβαλε ως το νόμισμα ενός καθαρού πιστωτή, η χρήση του για τη χρηματοδότηση και το εμπόριο διευρυνόταν. Μέχρι το 1945, είχε εκθρονίσει τη στερλίνα. Σήμερα, στη θέση της Βρετανίας βρίσκονται οι ΗΠΑ και στη θέση του μεγαλύτερου πιστωτή η Κίνα. Σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, ο Ανγκους Μάντισον προβλέπει ότι η Κίνα θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ μέχρι το 2015. Επίσης, βρίσκεται στην πορεία του να γίνει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας. Αυτά τα ιστορικά παράλληλα μπορεί να σηματοδοτούν μια αλλαγή αποθεματικού νομίσματος μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_05/07/2009_321050