Τεράστια προβλήματα που αφορούν τη διακίνηση κεφαλαίων της κυπριακής
οικονομίας αλλά και των ελληνικών επιχειρήσεων που έχουν μεταφέρει την
έδρα τους και τους λογαριασμούς τους εκεί για φορολογικούς λόγους,
συνεπάγεται το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε για το πάγωμα της κίνησης
κεφαλαίων.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, καταθέσεις ελληνικών κεφαλαίων που βρίσκονται σε θυγατρικές ελληνικών τραπεζών στην Κύπρο, θα κουρευτούν κατά 4% και παράλληλα θα δεσμευθούν. Οι καταθέσεις αυτές είναι ύψους 5 δισ. σύμφωνα με πληροφορίες, και αφορούν και ελληνικές εισηγμένες. Χειρότερη τύχη θα έχουν οι αντίστοιχες καταθέσεις στη Λαϊκή που πάνω από 100 χιλ. ευρώ κατ' ουσίαν χάνονται, ενώ τουλάχιστον 20% είναι το "κούρεμα" που θα υποστούν οι αντίστοιχες καταθέσεις στην Τρ. Κύπρου, η οποία όμως αναμένεται να περιέλθει σε δεινότερη θέση με την συγχώνευση που ετοιμάζεται να γίνει με την Λαϊκή.
Σύμφωνα λοιπόν με αξιόπιστες πληροφορίες που μεταδίδει ρεπορτάζ του Δημ. Μαρκόπουλου στο "Πρώτο Θέμα της Κυριακής", το τραπεζικό πρόβλημα της Κύπρου έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο σημαντικές επιχειρηματικές οικογένειες και από τις δύο χώρες, καθώς σε μεγάλο βαθμό η πρόσφατη ελληνική κρίση και ο φόβος που δημιουργήθηκε από το πολιτικό αδιέξοδο της περασμένης άνοιξης είχαν οδηγήσει μεγάλους καταθέτες και επιχειρήσεις να μεταφέρουν συντεταγμένα τα κεφάλαιά τους στην Κύπρο. «Κάποιοι μάλιστα μετέφεραν χρήματα στην Κύπρο ύστερα από συμβουλές των εν Ελλάδι τραπεζών, με αποτέλεσμα τώρα να υπάρχει ο φόβος της αναζήτησης πιθανών ευθυνών», τονίζει το ίδιο στέλεχος.
Αυτή τη στιγμή οι επίσημες τραπεζικές πληροφορίες κάνουν λόγο για 3,5 δισ. ευρώ τα οποία είναι εγκλωβισμένα στις τράπεζες της Κύπρου και ανήκουν σε ιδιώτες ή επιχειρήσεις από την πατρίδα μας. Οι πρώτοι φέρονται να έχουν καταθέσεις περίπου 2 δισ. ευρώ στο νησί και οι εταιρείες περί το 1,5 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών κύκλων από την Ελλάδα, υπάρχουν ακόμα μεγαλύτερα ποσά αν αναλογιστούμε το γεγονός πως πολλοί Ελληνες είχαν χρήματα «αφανώς», τα οποία ανήκαν σε τρίτα πρόσωπα ή offshore επιχειρήσεις. Ας μην ξεχνάμε πως η ευνοϊκή φορολογία της Μεγαλονήσου και οι χαμηλότεροι πανευρωπαϊκά φορολογικοί συντελεστές που διατηρούνται εκεί, συν το ότι πολλές επιχειρήσεις «στάθμευαν» στο νησί τα κεφάλαιά τους για να διευκολύνουν τις εξαγωγικές τους προσπάθειες στη Μέση Ανατολή ή την Ασία, οδήγησαν χιλιάδες μικρές ή μεγάλες επιχειρήσεις από την Ελλάδα στον παράδεισο της Κύπρου. Μάλιστα πολλές επιχειρήσεις επένδυσαν και σε παραγωγικές εγκαταστάσεις, δαπανώντας εκατομμύρια ευρώ καθώς η γειτνίαση της Κύπρου με πολλές περιοχές έδινε μεγάλες οικονομίες κλίμακος.
Δάκης Ιωάννου: ο μεγάλος χαμένος
Αν ψάχνουμε έναν μεγάλο χαμένο της κυπριακής κρίσης, αναμφισβήτητα αυτός είναι ο Ελληνοκύπριος κ. Δάκης Ιωάννου, ο ιδιοκτήτης της J&P Αβαξ. Οι πρώτες πληροφορίες αναφέρονται σε απώλειες αρκετών εκατομμυρίων ευρώ για δύο κυρίαρχους λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με μια σειρά κατασκευαστικά projects που βρίσκονταν σε εξέλιξη στο νησί και τα οποία έτρεχε ο δραστήριος businessman. Ας μην ξεχνάμε πως παραδοσιακά ο κ. Ιωάννου έχει στενή σχέση με το νησί καταγωγής του, ενώ έχει υπάρξει και ένας εκ των κορυφαίων υποστηρικτών της πολιτικής σκηνής της Κύπρου. Ολα αυτά τα σχέδια πλέον παγώνουν, με επιπτώσεις στην οικονομική θέση του γκρουπ.
Ο Γιώργος Δαυίδ και η Τράπεζα Κύπρου
Μεταξύ των επιχειρηματιών που επίσης μετρούν απώλειες στην προσωπική τους περιουσία είναι και ο κ. Γιώργος Δαυίδ. Η εταιρεία του Coca-Cola Hellenic έσπευσε να εκδώσει ανακοίνωση μόλις την περασμένη Τρίτη λέγοντας πως «οι πρόσφατες εξελίξεις στην Κύπρο δεν επηρεάζουν σημαντικά τον όμιλο της Coca-Cola Hellenic, καθώς η τοπική αγορά είναι σχετικά μικρή». Και αυτό είναι αλήθεια. Το πρόβλημα του κ. Δαυίδ έχει να κάνει με την παρουσία του μαζί με τον κ. Ιωάννου στην Τράπεζα Κύπρου, αλλά και με τη μεγάλη εμπλοκή του άμεσου συνεργάτη και φίλου του κ. Πλάτωνα Λανίτη στη μετοχική σύνθεση της Λαϊκής Τράπεζας με ποσοστό 4,5%. Ας μην ξεχνάμε πως η Lanitis Bros είναι η εταιρεία η οποία τρέχει την Coca-Cola στην Κύπρο και θεωρείται «σαρξ εκ της σαρκός» του Ελληνοκύπριου κ. Δαυίδ.
Ο Νίκος Σιακόλας και η ικεσία του
Από τους μεγάλους χαμένους επίσης της κρίσης στην Κύπρο φαίνεται να είναι και ο γνωστός επιχειρηματίας κ. Νίκος Σιακόλας, ο οποίος την περασμένη Τρίτη έφτασε στο σημείο να δηλώσει πως «ικετεύει» τους βουλευτές να ψηφίσουν το κούρεμα των καταθέσεων. Ο ίδιος μάλιστα πρόσθεσε πως δεν μπορεί να διανοηθεί το μέγεθος του χάους και της καταστροφής που θα προκληθεί αν δεν ψηφιστεί το νομοσχέδιο. Ο κ. Σιακόλας έχει με τη σειρά του μεγάλη προσωπική έκθεση στις κυπριακές τράπεζες (είναι μεγαλομέτοχος της Λαϊκής) ενώ πρόσφατα είχε ανακοινώσει σχέδια ακόμη και για δημιουργία αεροπορικής εταιρείας. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως ο εν λόγω επιχειρηματίας είναι από τους λίγους στην Κύπρο με σημαντικές σχέσεις με την Κίνα, ενώ υπήρξε ο ιθύνων νους της καθόδου του Ελληνα επιχειρηματία κ. Βασίλη Φουρλή και της ΙΚΕΑ στο νησί μέσω joint venture.
Οι Ελληνες επιχειρηματίες
Ο κ. Φουρλής, με τη σειρά του, παρακολουθεί με ψυχραιμία τις εξελίξεις καθώς ο όμιλός του έχει παρουσία στην Κύπρο και σχέσεις με τις εκεί τράπεζες. Επίσης, ο κ. Πάνος Γερμανός και το επιτελείο του, που πρόσφατα άνοιξαν δύο καταστήματα «Public» εκεί, μετρούν προς το παρόν μικρές απώλειες ενώ σαφώς δεν υπάρχει μεγάλη εξάρτηση από τη Μεγαλόνησο. Σε ανάλογο κλίμα ψυχραιμίας βρίσκεται ο όμιλος Μαρινόπουλου, ο οποίος έχει περάσει επενδυτικά ήδη στα Βαλκάνια, με αποτέλεσμα μέρος της ρευστότητάς του στις τράπεζες της Κύπρου να έχει πάει προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ ο κ. Απόστολος Βακάκης της Jumbo φέρεται να έχει προβλήματα καθώς μεγάλο μέρος του ρευστού του ομίλου του περνά από την Κύπρο. Στη Λευκωσία ο κ. Βακάκης διατηρεί την εταιρεία Jumbo Trading, η οποία πραγματοποιεί προμήθειες από και προς την Κίνα. Πάντως η κεφαλαιακή ισχύς του ομίλου του είναι μεγάλη και σαφώς δεν τίθεται θέμα κλονισμού. Σε διευκρινίσεις για την έκθεσή της στην Κύπρο προέβη η Marfin Investment Group, κατόπιν σχετικής επικοινωνίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Η σημερινή έκθεση του ομίλου της MIG στην Κύπρο αποτυπώνεται κυρίως στην επένδυση στο ξενοδοχείο «Hilton» στη Λευκωσία μέσω της MIG Leisure Limited και στην κλινική «Ευαγγελισμός Πάφου» μέσω της Διαγνωστικόν και Θεραπευτικόν Κέντρον Αθηνών Υγεία Α.Ε., ο συνολικός κύκλος εργασιών των οποίων αποτελεί ποσοστό περίπου 1%. Επιπλέον, η θυγατρική του ομίλου Vivartia Συμμετοχών Α.Ε. διατηρεί μειοψηφική συμμετοχή ποσοστού 10% στη γαλακτοκομική εταιρεία Χαραλαμπίδης-Κρίστης ΛΤΔ (πρώην Vivartia Cyprus Ltd), ενώ η συμμετοχή της MIG στη Cyprus Popular Bank Λαϊκή Public Co Ltd έχει περιοριστεί σε ποσοστό 0,69% επί του συνόλου του μετοχικού κεφαλαίου και αποτιμάται σύμφωνα με την τρέχουσα χρηματιστηριακή της αξία.
Κάζο Θεοχαράκη αλλά και ΟΠΑΠ
Μεγάλη φέρεται να είναι η έκθεση στο νησί για σειρά ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών οι οποίες μέσω των σχέσεών τους με το εκεί τραπεζικό σύστημα πραγματοποιούσαν αγορές πρώτων υλών. Μείζον πρόβλημα προκύπτει και για τον ΟΠΑΠ, ο οποίος σε φάση ιδιωτικοποίησης έχει να επιλύσει και το πρόβλημα της θυγατρικής του στην Κύπρο, τον όμιλο των Ελληνικών Πετρελαίων, που ελέγχει μερίδιο άνω του 32% στην αγορά καυσίμων, την Kleemann, τα Πλαστικά Θράκης, την Autohellas, την αλλαντοβιομηχανία Υφαντής, την Αλουμύλ, την Druckfarben, τον όμιλο ΒΙΟΧΑΛΚΟ (ΧΑΛΚΟΡ, ΣΙΔΕΝΟΡ κ.ά.), τον όμιλο Καλλιμάνη, την ΕΛΓΕΚΑ, τη Νάκας κ.ά. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε πως ο κ. Βασίλης Θεοχαράκης έχει πρόβλημα, καθώς σε αυτόν ανήκουν μετοχές της τάξης του 0,5% στη Λαϊκή Τράπεζα, ενώ πληγές μετράει και ο γνωστός Κύπριος χρηματιστής κ. Πόλυς Πολυκάρπου, ο οποίος έχει μεγάλο μέρος μετοχών της Ελληνικής Τράπεζας. Οι εξελίξεις όμως επηρέασαν και τη Cyta Ελλάδος, θυγατρική του Eθνικού Oργανισμού Tηλεπικοινωνιών Κύπρου.
Αυτοί που έφυγαν νωρίς
Βέβαια, υπάρχουν και οι πληροφορίες που κάνουν λόγο για τους τυχερούς εκείνους που σύντομα αντιλήφθηκαν το πρόβλημα και «την έκαναν» από το νησί. Ο λόγος για εταιρείες όπως ο Τιτάνας και η Intralot που πρόλαβαν κυριολεκτικά στο παρά πέντε να φύγουν κεφαλαιακά από την Κύπρο. Μάλιστα πηγές αναφέρουν πως και οι δύο εταιρείες είτε γιατί γνώριζαν από νωρίς τι πρόκειται να συμβεί, είτε γιατί διαισθάνθηκαν τους κινδύνους, απέσυραν τα κεφάλαιά τους εγκαίρως. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως αρκετές ελληνικές μικρότερες σε μέγεθος επιχειρήσεις, κυρίως του εξαγωγικού τομέα, πήραν τα κεφάλαιά τους μετά τις κυπριακές εκλογές και τα μετέφεραν κατά 85% σε τράπεζες του Ηνωμένου Βασιλείου ή σε άλλες στη Σιγκαπούρη και το Ντουμπάι.
Σε κάθε περίπτωση το κούρεμα αλλά και οι δεσμεύσεις κεφαλαίων που θα υπάρξουν για τις ελληνικές επιχειρήσεις δημιουργεί σημαντικά προβλήματα, τόσο για μικρομεσαίες επιχειρήσεις όσο και για μεγάλες εισηγμένες.
To νομοσχέδιο για τον έλεγχο της κίνησης κεφαλαίων που ψηφίστηκε στόχο έχει να αποτρέψει την φυγή, δηλαδή το λεγόμενο bank run και να κρατήσει τα διαθέσιμα μέσα στις κυπριακές τράπεζες. Αυτό όμως θα εγκλωβίσει τα κεφάλαια εντός των αναξιόπιστων, μετά από τις εξελίξεις τραπεζών για αγορές, επενδυτές και επιχειρήσεις, μπλοκαροντάς τα επί μακρό και άγνωστο για πόσο μεγάλο διάστημα.
Κατά τον τρόπο αυτό οι κυπριακές τράπεζες θα αδρανοποιηθούν και πολύ δύσκολα θα μπορούν να εκτελέσουν τις παραδοσιακές τραπεζικές εργασίες,δηλαδή να ανατροφοδοτούν την οικονομία.Η απειλή μιας βαθιάς ύφεσης από πλήρη έλλειψη ρευστότητας αλλά και απο τα επερχόμενα συμπληρωματικά μέτρα αναμένεται να οδηγήσει σε οδυνηρή συρρίκνωση το κυπριακό ΑΕΠ.Την ίδια στιγμή τα εργαλεία ανάκαμψης δεν υφίστανται ενώ η εμπιστοσύνη που έχει κλονισθεί δεν πρόκειται να αποκατασταθεί.
Τα μέτρα ελέγχου που παγώνουν τους λογαριασμούς ελληνικών επιχειρήσεων αλλά και ιδιωτών στην Κύπρο περιλαμβάνουν από δεσμεύσεις λογαριασμών με υποχρεωτικό επαναπρογραμματισμό της λήξης καταθέσεων προθεσμίας μέχρι περιορισμούς στην διακίνηση για πληρωμές και μεταφορές.Κατά τον τρόπο αυτόν τα ελληνικά κεφάλαια στην Κύπρο παγώνουν και μένουν παγιδευμένα και αδρανή σε μια οικονομία,για την οποία το πιθανότερο σενάριο είναι η επιδείνωση.
Με μαθηματική ακρίβεια το πακέτο μέτρων όπως θα εκτελεστεί αποδυναμώνει πλήρως την κυπριακή οικονομία η οποία χάνει κάθε διαπραγματευτικό ατού και κινδυνεύει πια να γίνει έρμαιο των γεωπολιτικών δυνάμεων, που θα αναμετρηθούν για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου.Στα πλαίσια αυτά ο πρώην υπουργός υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ κ. Λιέλ δήλωσε ότι το Ισραήλ θα συνομιλήσει με την Τουρκία για το φυσικό αέριο, ρίχνοντας γέφυρα στην εξομάλυνση της σχέσης με την Τουρκια.
Δυο στοιχεία επίσης αποτιμούν την δραματική ανατροπή των δεδομένων για τις ΑΟΖ της ΝΑ Μεσογείου.Η δημοσιοποίηση των απόψεων Τούρκων αναλυτών, ότι το Ισραήλ είναι υποχρεωμένο να προχωρήσει στην αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων του με την Τουρκία αλλά και οι τελεφωνικές συνομιλίες Νετανιάχου-Ερτνογάν,που μετέδωσε το Ρόιτερς κατά την αποχώρηση του προέδρου Ομπάμα από το Τελ Αβίβ.
Η επαφή Σαμαρά-Νετανιάχου αποσκοπεί στο να αμβλύνει τις διαφαινόμενες δυσμενείς επιπτώσεις στη γεωπολιτική ισορροπία της Μεγαλοννήσου.
Οι κυπριακές φουρτούνες χτυπούν την ελληνική ναυτιλία
― Του Μηνά Τσαμόπουλου
Οι σχέσεις του ελληνικού με τον κυπριακό εφοπλισμό είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μέσα από το πέρασμα του χρόνου. Στη Μεγαλόνησο βρίσκονται εγκατεστημένες πολλές ναυτιλιακές εταιρείες, μεταξύ των οποίων ελληνικών, γερμανικών ή σουηδικών συμφερόντων, οι οποίες απασχολούν στα γραφεία τους 4.500 εργαζομένους και στα πλοία τους περί τους 55.000 ναυτικούς.
Η Κύπρος αποτελεί μια σημαντική βάση για την ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία. Οι περισσότεροι Ελληνες πλοιοκτήτες έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς στο Νησί της Αφροδίτης, κυρίως κεφάλαια κίνησης, ενώ πολλά είναι τα ελληνικών συμφερόντων πλοία τα οποία διαχειρίζονται ναυτιλιακές εταιρείες με έδρα την Κύπρο. Υπολογίζεται ότι στο κυπριακό νηολόγιο είναι εγγεγραμμένα 247 πλοία ελληνικών συμφερόντων συνολικής χωρητικότητας 16,3 εκατομμυρίων τόνων. Ταυτόχρονα, η Κύπρος αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα διαχείρισης πλοίων στον κόσμο και το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, το οποίο θα υποστεί ζημιά μετά τις τελευταίες εξελίξεις.
Στο Ναυτιλιακό Επιμελητήριο Κύπρου είναι εγγεγραμμένες 147 ναυτιλιακές εταιρείες, από τις οποίες 60 ανήκουν απευθείας σε πλοιοκτήτες. Οι εταιρείες αυτές έχουν κεφάλαια στις τράπεζες του νησιού τα οποία δεν μπορούν να κινήσουν, αν και μεγάλο μέρος της ναυτιλιακής δραστηριότητας, όπως ναυπηγήσεις ή αγορές πλοίων αλλά και ναυλώσεις, πραγματοποιείται μέσω διεθνών τραπεζών. Το 2011 η ναυτιλία εισέφερε το 6%-7% του ΑΕΠ της χώρας. Το κυπριακό νηολόγιο βρίσκεται στη 10η θέση του παγκόσμιου στόλου και στην τρίτη στην Ευρώπη, με εγγεγραμμένα περισσότερα από 1.650 πλοία ολικής χωρητικότητας που προσεγγίζει τους 20 εκατ. GT.
Η περίπτωση Τσάκου
Αν πρέπει πάντως να προσδιοριστεί σε ένα μόνο πρόσωπο της ναυτιλίας η κυπριακή κρίση, σίγουρα αυτό είναι ο εφοπλιστής κ. Νίκος Τσάκος. Ο συγκεκριμένος κατέχει το 4,5% των μετοχών της Τράπεζας Κύπρου ενώ τη διαχείριση των προσωπικών του μετοχών και της περιουσίας του την έχει αναθέσει σε ειδική επενδυτική εταιρεία στο Λονδίνο. Πάντως, ο εφοπλιστής φέρεται να είναι από τους χαμένους της κρίσης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Marine Information Services, στη λίστα με τις ναυτιλιακές εταιρείες που έχουν έδρα στην Ελλάδα, ανήκουν σε Ελληνες και Κύπριους εφοπλιστές και έχουν πλοία υπό κυπριακή σημαία είναι, μεταξύ άλλων, ο κ. Μιχάλης Γκιόκας της Navarone με 28 από τα 29 πλοία του, ο κ. Πόλυς Βάσου Χατζηιωάννου της SafeBulkers με 23 από τα 25, ο κ. Ανδρέας Χατζηγιάννης του ομίλου Cyprus Sealines με 17 από τα 28, ο κ. Ιωάννης Κούστας της Danaos με 11 από τα 62, ο κ. Χαράλαμπος Μυλωνάς της Τransmed με 11 από τα 14, ο κ. Βασίλης Θεοχαράκης της Teo Shipping με 8 από τα 9, η Angelakos Hellas με 7 στα 7, ο κ. Φίλιππος Ευσταθίου της Efnav με 7 στα 8, η κυρία Ευγενία Δασκαλοπούλου της Ali με 6 στα 6 και ο κ. Διαμαντής Διαμαντίδης της Marmaras με 5 στα 42 πλοία.
«Ως προς τη ναυτιλία, οι επιπτώσεις δεν θα είναι άμεσες, δηλαδή με την κρίση δεν θα διαταραχθεί το κυπριακό νηολόγιο και το παράλληλο νηολόγιο. Οι όποιες επιπτώσεις θα περάσουν μέσα από το τραπεζικό σύστημα και θα αφορούν αφενός στο κούρεμα καταθέσεων των ναυτιλιακών εταιρειών, των αξιωματικών και εργαζομένων στη ναυτιλία και αφετέρου στη διαθεσιμότητα ρευστότητας και χρηματοδοτικής ικανότητας των τραπεζών», επεσήμανε στο «ΘΕΜΑ» ο ναυτιλιακός οικονομολόγος δρ Αλκης Κορρές.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, καταθέσεις ελληνικών κεφαλαίων που βρίσκονται σε θυγατρικές ελληνικών τραπεζών στην Κύπρο, θα κουρευτούν κατά 4% και παράλληλα θα δεσμευθούν. Οι καταθέσεις αυτές είναι ύψους 5 δισ. σύμφωνα με πληροφορίες, και αφορούν και ελληνικές εισηγμένες. Χειρότερη τύχη θα έχουν οι αντίστοιχες καταθέσεις στη Λαϊκή που πάνω από 100 χιλ. ευρώ κατ' ουσίαν χάνονται, ενώ τουλάχιστον 20% είναι το "κούρεμα" που θα υποστούν οι αντίστοιχες καταθέσεις στην Τρ. Κύπρου, η οποία όμως αναμένεται να περιέλθει σε δεινότερη θέση με την συγχώνευση που ετοιμάζεται να γίνει με την Λαϊκή.
Σύμφωνα λοιπόν με αξιόπιστες πληροφορίες που μεταδίδει ρεπορτάζ του Δημ. Μαρκόπουλου στο "Πρώτο Θέμα της Κυριακής", το τραπεζικό πρόβλημα της Κύπρου έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο σημαντικές επιχειρηματικές οικογένειες και από τις δύο χώρες, καθώς σε μεγάλο βαθμό η πρόσφατη ελληνική κρίση και ο φόβος που δημιουργήθηκε από το πολιτικό αδιέξοδο της περασμένης άνοιξης είχαν οδηγήσει μεγάλους καταθέτες και επιχειρήσεις να μεταφέρουν συντεταγμένα τα κεφάλαιά τους στην Κύπρο. «Κάποιοι μάλιστα μετέφεραν χρήματα στην Κύπρο ύστερα από συμβουλές των εν Ελλάδι τραπεζών, με αποτέλεσμα τώρα να υπάρχει ο φόβος της αναζήτησης πιθανών ευθυνών», τονίζει το ίδιο στέλεχος.
Αυτή τη στιγμή οι επίσημες τραπεζικές πληροφορίες κάνουν λόγο για 3,5 δισ. ευρώ τα οποία είναι εγκλωβισμένα στις τράπεζες της Κύπρου και ανήκουν σε ιδιώτες ή επιχειρήσεις από την πατρίδα μας. Οι πρώτοι φέρονται να έχουν καταθέσεις περίπου 2 δισ. ευρώ στο νησί και οι εταιρείες περί το 1,5 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών κύκλων από την Ελλάδα, υπάρχουν ακόμα μεγαλύτερα ποσά αν αναλογιστούμε το γεγονός πως πολλοί Ελληνες είχαν χρήματα «αφανώς», τα οποία ανήκαν σε τρίτα πρόσωπα ή offshore επιχειρήσεις. Ας μην ξεχνάμε πως η ευνοϊκή φορολογία της Μεγαλονήσου και οι χαμηλότεροι πανευρωπαϊκά φορολογικοί συντελεστές που διατηρούνται εκεί, συν το ότι πολλές επιχειρήσεις «στάθμευαν» στο νησί τα κεφάλαιά τους για να διευκολύνουν τις εξαγωγικές τους προσπάθειες στη Μέση Ανατολή ή την Ασία, οδήγησαν χιλιάδες μικρές ή μεγάλες επιχειρήσεις από την Ελλάδα στον παράδεισο της Κύπρου. Μάλιστα πολλές επιχειρήσεις επένδυσαν και σε παραγωγικές εγκαταστάσεις, δαπανώντας εκατομμύρια ευρώ καθώς η γειτνίαση της Κύπρου με πολλές περιοχές έδινε μεγάλες οικονομίες κλίμακος.
Δάκης Ιωάννου: ο μεγάλος χαμένος
Αν ψάχνουμε έναν μεγάλο χαμένο της κυπριακής κρίσης, αναμφισβήτητα αυτός είναι ο Ελληνοκύπριος κ. Δάκης Ιωάννου, ο ιδιοκτήτης της J&P Αβαξ. Οι πρώτες πληροφορίες αναφέρονται σε απώλειες αρκετών εκατομμυρίων ευρώ για δύο κυρίαρχους λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με μια σειρά κατασκευαστικά projects που βρίσκονταν σε εξέλιξη στο νησί και τα οποία έτρεχε ο δραστήριος businessman. Ας μην ξεχνάμε πως παραδοσιακά ο κ. Ιωάννου έχει στενή σχέση με το νησί καταγωγής του, ενώ έχει υπάρξει και ένας εκ των κορυφαίων υποστηρικτών της πολιτικής σκηνής της Κύπρου. Ολα αυτά τα σχέδια πλέον παγώνουν, με επιπτώσεις στην οικονομική θέση του γκρουπ.
Ο Γιώργος Δαυίδ και η Τράπεζα Κύπρου
Μεταξύ των επιχειρηματιών που επίσης μετρούν απώλειες στην προσωπική τους περιουσία είναι και ο κ. Γιώργος Δαυίδ. Η εταιρεία του Coca-Cola Hellenic έσπευσε να εκδώσει ανακοίνωση μόλις την περασμένη Τρίτη λέγοντας πως «οι πρόσφατες εξελίξεις στην Κύπρο δεν επηρεάζουν σημαντικά τον όμιλο της Coca-Cola Hellenic, καθώς η τοπική αγορά είναι σχετικά μικρή». Και αυτό είναι αλήθεια. Το πρόβλημα του κ. Δαυίδ έχει να κάνει με την παρουσία του μαζί με τον κ. Ιωάννου στην Τράπεζα Κύπρου, αλλά και με τη μεγάλη εμπλοκή του άμεσου συνεργάτη και φίλου του κ. Πλάτωνα Λανίτη στη μετοχική σύνθεση της Λαϊκής Τράπεζας με ποσοστό 4,5%. Ας μην ξεχνάμε πως η Lanitis Bros είναι η εταιρεία η οποία τρέχει την Coca-Cola στην Κύπρο και θεωρείται «σαρξ εκ της σαρκός» του Ελληνοκύπριου κ. Δαυίδ.
Ο Νίκος Σιακόλας και η ικεσία του
Από τους μεγάλους χαμένους επίσης της κρίσης στην Κύπρο φαίνεται να είναι και ο γνωστός επιχειρηματίας κ. Νίκος Σιακόλας, ο οποίος την περασμένη Τρίτη έφτασε στο σημείο να δηλώσει πως «ικετεύει» τους βουλευτές να ψηφίσουν το κούρεμα των καταθέσεων. Ο ίδιος μάλιστα πρόσθεσε πως δεν μπορεί να διανοηθεί το μέγεθος του χάους και της καταστροφής που θα προκληθεί αν δεν ψηφιστεί το νομοσχέδιο. Ο κ. Σιακόλας έχει με τη σειρά του μεγάλη προσωπική έκθεση στις κυπριακές τράπεζες (είναι μεγαλομέτοχος της Λαϊκής) ενώ πρόσφατα είχε ανακοινώσει σχέδια ακόμη και για δημιουργία αεροπορικής εταιρείας. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως ο εν λόγω επιχειρηματίας είναι από τους λίγους στην Κύπρο με σημαντικές σχέσεις με την Κίνα, ενώ υπήρξε ο ιθύνων νους της καθόδου του Ελληνα επιχειρηματία κ. Βασίλη Φουρλή και της ΙΚΕΑ στο νησί μέσω joint venture.
Οι Ελληνες επιχειρηματίες
Ο κ. Φουρλής, με τη σειρά του, παρακολουθεί με ψυχραιμία τις εξελίξεις καθώς ο όμιλός του έχει παρουσία στην Κύπρο και σχέσεις με τις εκεί τράπεζες. Επίσης, ο κ. Πάνος Γερμανός και το επιτελείο του, που πρόσφατα άνοιξαν δύο καταστήματα «Public» εκεί, μετρούν προς το παρόν μικρές απώλειες ενώ σαφώς δεν υπάρχει μεγάλη εξάρτηση από τη Μεγαλόνησο. Σε ανάλογο κλίμα ψυχραιμίας βρίσκεται ο όμιλος Μαρινόπουλου, ο οποίος έχει περάσει επενδυτικά ήδη στα Βαλκάνια, με αποτέλεσμα μέρος της ρευστότητάς του στις τράπεζες της Κύπρου να έχει πάει προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ ο κ. Απόστολος Βακάκης της Jumbo φέρεται να έχει προβλήματα καθώς μεγάλο μέρος του ρευστού του ομίλου του περνά από την Κύπρο. Στη Λευκωσία ο κ. Βακάκης διατηρεί την εταιρεία Jumbo Trading, η οποία πραγματοποιεί προμήθειες από και προς την Κίνα. Πάντως η κεφαλαιακή ισχύς του ομίλου του είναι μεγάλη και σαφώς δεν τίθεται θέμα κλονισμού. Σε διευκρινίσεις για την έκθεσή της στην Κύπρο προέβη η Marfin Investment Group, κατόπιν σχετικής επικοινωνίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Η σημερινή έκθεση του ομίλου της MIG στην Κύπρο αποτυπώνεται κυρίως στην επένδυση στο ξενοδοχείο «Hilton» στη Λευκωσία μέσω της MIG Leisure Limited και στην κλινική «Ευαγγελισμός Πάφου» μέσω της Διαγνωστικόν και Θεραπευτικόν Κέντρον Αθηνών Υγεία Α.Ε., ο συνολικός κύκλος εργασιών των οποίων αποτελεί ποσοστό περίπου 1%. Επιπλέον, η θυγατρική του ομίλου Vivartia Συμμετοχών Α.Ε. διατηρεί μειοψηφική συμμετοχή ποσοστού 10% στη γαλακτοκομική εταιρεία Χαραλαμπίδης-Κρίστης ΛΤΔ (πρώην Vivartia Cyprus Ltd), ενώ η συμμετοχή της MIG στη Cyprus Popular Bank Λαϊκή Public Co Ltd έχει περιοριστεί σε ποσοστό 0,69% επί του συνόλου του μετοχικού κεφαλαίου και αποτιμάται σύμφωνα με την τρέχουσα χρηματιστηριακή της αξία.
Κάζο Θεοχαράκη αλλά και ΟΠΑΠ
Μεγάλη φέρεται να είναι η έκθεση στο νησί για σειρά ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών οι οποίες μέσω των σχέσεών τους με το εκεί τραπεζικό σύστημα πραγματοποιούσαν αγορές πρώτων υλών. Μείζον πρόβλημα προκύπτει και για τον ΟΠΑΠ, ο οποίος σε φάση ιδιωτικοποίησης έχει να επιλύσει και το πρόβλημα της θυγατρικής του στην Κύπρο, τον όμιλο των Ελληνικών Πετρελαίων, που ελέγχει μερίδιο άνω του 32% στην αγορά καυσίμων, την Kleemann, τα Πλαστικά Θράκης, την Autohellas, την αλλαντοβιομηχανία Υφαντής, την Αλουμύλ, την Druckfarben, τον όμιλο ΒΙΟΧΑΛΚΟ (ΧΑΛΚΟΡ, ΣΙΔΕΝΟΡ κ.ά.), τον όμιλο Καλλιμάνη, την ΕΛΓΕΚΑ, τη Νάκας κ.ά. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε πως ο κ. Βασίλης Θεοχαράκης έχει πρόβλημα, καθώς σε αυτόν ανήκουν μετοχές της τάξης του 0,5% στη Λαϊκή Τράπεζα, ενώ πληγές μετράει και ο γνωστός Κύπριος χρηματιστής κ. Πόλυς Πολυκάρπου, ο οποίος έχει μεγάλο μέρος μετοχών της Ελληνικής Τράπεζας. Οι εξελίξεις όμως επηρέασαν και τη Cyta Ελλάδος, θυγατρική του Eθνικού Oργανισμού Tηλεπικοινωνιών Κύπρου.
Αυτοί που έφυγαν νωρίς
Βέβαια, υπάρχουν και οι πληροφορίες που κάνουν λόγο για τους τυχερούς εκείνους που σύντομα αντιλήφθηκαν το πρόβλημα και «την έκαναν» από το νησί. Ο λόγος για εταιρείες όπως ο Τιτάνας και η Intralot που πρόλαβαν κυριολεκτικά στο παρά πέντε να φύγουν κεφαλαιακά από την Κύπρο. Μάλιστα πηγές αναφέρουν πως και οι δύο εταιρείες είτε γιατί γνώριζαν από νωρίς τι πρόκειται να συμβεί, είτε γιατί διαισθάνθηκαν τους κινδύνους, απέσυραν τα κεφάλαιά τους εγκαίρως. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως αρκετές ελληνικές μικρότερες σε μέγεθος επιχειρήσεις, κυρίως του εξαγωγικού τομέα, πήραν τα κεφάλαιά τους μετά τις κυπριακές εκλογές και τα μετέφεραν κατά 85% σε τράπεζες του Ηνωμένου Βασιλείου ή σε άλλες στη Σιγκαπούρη και το Ντουμπάι.
Σε κάθε περίπτωση το κούρεμα αλλά και οι δεσμεύσεις κεφαλαίων που θα υπάρξουν για τις ελληνικές επιχειρήσεις δημιουργεί σημαντικά προβλήματα, τόσο για μικρομεσαίες επιχειρήσεις όσο και για μεγάλες εισηγμένες.
To νομοσχέδιο για τον έλεγχο της κίνησης κεφαλαίων που ψηφίστηκε στόχο έχει να αποτρέψει την φυγή, δηλαδή το λεγόμενο bank run και να κρατήσει τα διαθέσιμα μέσα στις κυπριακές τράπεζες. Αυτό όμως θα εγκλωβίσει τα κεφάλαια εντός των αναξιόπιστων, μετά από τις εξελίξεις τραπεζών για αγορές, επενδυτές και επιχειρήσεις, μπλοκαροντάς τα επί μακρό και άγνωστο για πόσο μεγάλο διάστημα.
Κατά τον τρόπο αυτό οι κυπριακές τράπεζες θα αδρανοποιηθούν και πολύ δύσκολα θα μπορούν να εκτελέσουν τις παραδοσιακές τραπεζικές εργασίες,δηλαδή να ανατροφοδοτούν την οικονομία.Η απειλή μιας βαθιάς ύφεσης από πλήρη έλλειψη ρευστότητας αλλά και απο τα επερχόμενα συμπληρωματικά μέτρα αναμένεται να οδηγήσει σε οδυνηρή συρρίκνωση το κυπριακό ΑΕΠ.Την ίδια στιγμή τα εργαλεία ανάκαμψης δεν υφίστανται ενώ η εμπιστοσύνη που έχει κλονισθεί δεν πρόκειται να αποκατασταθεί.
Τα μέτρα ελέγχου που παγώνουν τους λογαριασμούς ελληνικών επιχειρήσεων αλλά και ιδιωτών στην Κύπρο περιλαμβάνουν από δεσμεύσεις λογαριασμών με υποχρεωτικό επαναπρογραμματισμό της λήξης καταθέσεων προθεσμίας μέχρι περιορισμούς στην διακίνηση για πληρωμές και μεταφορές.Κατά τον τρόπο αυτόν τα ελληνικά κεφάλαια στην Κύπρο παγώνουν και μένουν παγιδευμένα και αδρανή σε μια οικονομία,για την οποία το πιθανότερο σενάριο είναι η επιδείνωση.
Με μαθηματική ακρίβεια το πακέτο μέτρων όπως θα εκτελεστεί αποδυναμώνει πλήρως την κυπριακή οικονομία η οποία χάνει κάθε διαπραγματευτικό ατού και κινδυνεύει πια να γίνει έρμαιο των γεωπολιτικών δυνάμεων, που θα αναμετρηθούν για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου.Στα πλαίσια αυτά ο πρώην υπουργός υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ κ. Λιέλ δήλωσε ότι το Ισραήλ θα συνομιλήσει με την Τουρκία για το φυσικό αέριο, ρίχνοντας γέφυρα στην εξομάλυνση της σχέσης με την Τουρκια.
Δυο στοιχεία επίσης αποτιμούν την δραματική ανατροπή των δεδομένων για τις ΑΟΖ της ΝΑ Μεσογείου.Η δημοσιοποίηση των απόψεων Τούρκων αναλυτών, ότι το Ισραήλ είναι υποχρεωμένο να προχωρήσει στην αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων του με την Τουρκία αλλά και οι τελεφωνικές συνομιλίες Νετανιάχου-Ερτνογάν,που μετέδωσε το Ρόιτερς κατά την αποχώρηση του προέδρου Ομπάμα από το Τελ Αβίβ.
Η επαφή Σαμαρά-Νετανιάχου αποσκοπεί στο να αμβλύνει τις διαφαινόμενες δυσμενείς επιπτώσεις στη γεωπολιτική ισορροπία της Μεγαλοννήσου.
Οι κυπριακές φουρτούνες χτυπούν την ελληνική ναυτιλία
― Του Μηνά Τσαμόπουλου
Οι σχέσεις του ελληνικού με τον κυπριακό εφοπλισμό είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μέσα από το πέρασμα του χρόνου. Στη Μεγαλόνησο βρίσκονται εγκατεστημένες πολλές ναυτιλιακές εταιρείες, μεταξύ των οποίων ελληνικών, γερμανικών ή σουηδικών συμφερόντων, οι οποίες απασχολούν στα γραφεία τους 4.500 εργαζομένους και στα πλοία τους περί τους 55.000 ναυτικούς.
Η Κύπρος αποτελεί μια σημαντική βάση για την ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία. Οι περισσότεροι Ελληνες πλοιοκτήτες έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς στο Νησί της Αφροδίτης, κυρίως κεφάλαια κίνησης, ενώ πολλά είναι τα ελληνικών συμφερόντων πλοία τα οποία διαχειρίζονται ναυτιλιακές εταιρείες με έδρα την Κύπρο. Υπολογίζεται ότι στο κυπριακό νηολόγιο είναι εγγεγραμμένα 247 πλοία ελληνικών συμφερόντων συνολικής χωρητικότητας 16,3 εκατομμυρίων τόνων. Ταυτόχρονα, η Κύπρος αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα διαχείρισης πλοίων στον κόσμο και το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, το οποίο θα υποστεί ζημιά μετά τις τελευταίες εξελίξεις.
Στο Ναυτιλιακό Επιμελητήριο Κύπρου είναι εγγεγραμμένες 147 ναυτιλιακές εταιρείες, από τις οποίες 60 ανήκουν απευθείας σε πλοιοκτήτες. Οι εταιρείες αυτές έχουν κεφάλαια στις τράπεζες του νησιού τα οποία δεν μπορούν να κινήσουν, αν και μεγάλο μέρος της ναυτιλιακής δραστηριότητας, όπως ναυπηγήσεις ή αγορές πλοίων αλλά και ναυλώσεις, πραγματοποιείται μέσω διεθνών τραπεζών. Το 2011 η ναυτιλία εισέφερε το 6%-7% του ΑΕΠ της χώρας. Το κυπριακό νηολόγιο βρίσκεται στη 10η θέση του παγκόσμιου στόλου και στην τρίτη στην Ευρώπη, με εγγεγραμμένα περισσότερα από 1.650 πλοία ολικής χωρητικότητας που προσεγγίζει τους 20 εκατ. GT.
Η περίπτωση Τσάκου
Αν πρέπει πάντως να προσδιοριστεί σε ένα μόνο πρόσωπο της ναυτιλίας η κυπριακή κρίση, σίγουρα αυτό είναι ο εφοπλιστής κ. Νίκος Τσάκος. Ο συγκεκριμένος κατέχει το 4,5% των μετοχών της Τράπεζας Κύπρου ενώ τη διαχείριση των προσωπικών του μετοχών και της περιουσίας του την έχει αναθέσει σε ειδική επενδυτική εταιρεία στο Λονδίνο. Πάντως, ο εφοπλιστής φέρεται να είναι από τους χαμένους της κρίσης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Marine Information Services, στη λίστα με τις ναυτιλιακές εταιρείες που έχουν έδρα στην Ελλάδα, ανήκουν σε Ελληνες και Κύπριους εφοπλιστές και έχουν πλοία υπό κυπριακή σημαία είναι, μεταξύ άλλων, ο κ. Μιχάλης Γκιόκας της Navarone με 28 από τα 29 πλοία του, ο κ. Πόλυς Βάσου Χατζηιωάννου της SafeBulkers με 23 από τα 25, ο κ. Ανδρέας Χατζηγιάννης του ομίλου Cyprus Sealines με 17 από τα 28, ο κ. Ιωάννης Κούστας της Danaos με 11 από τα 62, ο κ. Χαράλαμπος Μυλωνάς της Τransmed με 11 από τα 14, ο κ. Βασίλης Θεοχαράκης της Teo Shipping με 8 από τα 9, η Angelakos Hellas με 7 στα 7, ο κ. Φίλιππος Ευσταθίου της Efnav με 7 στα 8, η κυρία Ευγενία Δασκαλοπούλου της Ali με 6 στα 6 και ο κ. Διαμαντής Διαμαντίδης της Marmaras με 5 στα 42 πλοία.
«Ως προς τη ναυτιλία, οι επιπτώσεις δεν θα είναι άμεσες, δηλαδή με την κρίση δεν θα διαταραχθεί το κυπριακό νηολόγιο και το παράλληλο νηολόγιο. Οι όποιες επιπτώσεις θα περάσουν μέσα από το τραπεζικό σύστημα και θα αφορούν αφενός στο κούρεμα καταθέσεων των ναυτιλιακών εταιρειών, των αξιωματικών και εργαζομένων στη ναυτιλία και αφετέρου στη διαθεσιμότητα ρευστότητας και χρηματοδοτικής ικανότητας των τραπεζών», επεσήμανε στο «ΘΕΜΑ» ο ναυτιλιακός οικονομολόγος δρ Αλκης Κορρές.
No comments:
Post a Comment