Επιστροφή στα χρόνια του '60

Ενα από τα πλεονεκτήματα της οικονομίας της ευρωζώνης, σε μία περίοδο παγκόσμιας οικονομικής αναταραχής, είναι η έλλειψη σημαντικών «ανισορροπιών», όπως συνηθίζει να επισημαίνει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν-Κλοντ Τρισέ.
Το γεγονός ότι, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις ΗΠΑ, οι εξαγωγές της ομάδας των 15 χωρών είναι σχεδόν ίσες των εισαγωγών, ενώ οι καταναλωτές δαπανούν μόνο όσα κερδίζουν (ή \λιγότερα), εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη στάση της ΕΚΤ.
Παρ όλα αυτά, στην περίπτωση που ο κ. Τρισέ επαναλάβει ένα ανάλογο σχόλιο στο πλαίσιο του συμβουλίου της ΕΚΤ που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, θα προκαλέσει μεγάλη νευρικότητα στην ελληνική πλευρά. Μεταξύ των «άτακτων» οικονομιών του πλανήτη, η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις.
Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών σε σχέση με το ΑΕΠ είναι υψηλότερο αυτού των ΗΠΑ ή ακόμη και της Ισπανίας, δύο χωρών που απειλούνται με επώδυνες διορθωτικές κινήσεις των οικονομιών τους κατά τους επόμενους μήνες.
Το έλλειμμα της τάξεως του 14% του ΑΕΠ που παρουσίασε πέρυσι η χώρα συναντάται συχνότερα στις αναδυόμενες βαλκανικές αγορές που συνορεύουν με την Ελλάδα παρά στους εταίρους της στην ευρωζώνη.
Ο κίνδυνος μίας επώδυνης διόρθωσης των ανισορροπιών, αποτελεί εδώ και χρόνια πονοκέφαλο για τους πολιτικούς της χώρας και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών συνεχίζει να αυξάνεται.
Η συμμετοχή στην ευρωζώνη θα μπορούσε να θωρακίσει τη χώρα σε μεγάλες χρηματοοικονομικές κρίσεις. Ωστόσο, η τύχη των Ελλήνων ενδέχεται να ανατραπεί όπως επισημαίνουν αναλυτές.
«Βρισκόμαστε σε ένα περιβάλλον στο οποίο χώρες με μεγάλα ελλείμματα υφίστανται μεγαλύτερες πιέσεις προκειμένου να προσαρμοσθούν», υποστηρίζει ο Τζούλιαν Κάλοου της Barclays Capital.
«Με βάση αυτή τη λογική, η Ελλάδα ανήκει στην ίδια κατηγορία με χώρες όπως η Τουρκία, ή η Ισπανία, ή οι ΗΠΑ».
Η Ισπανία, μέχρι πρότινος μία από τις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις στην ευρωζώνη, αποτελεί απόδειξη του πόσο γρήγορα μπορεί να επιδεινωθεί το κοινό αίσθημα. Η κατάρρευση της στεγαστικής αγοράς στη χώρα, επέφερε τεράστιο πλήγμα στην οικονομική πίστη.
Στην Ελλάδα, η απότομη μείωση του κόστους δανεισμού μετά την είσοδο της χώρας στην ευρωζώνη, οδήγησε σε μία έκρηξη των καταναλωτικών δαπανών.
Η Ελλάδα έπρεπε να διανύσει μία μεγάλη απόσταση μετά από μία μακρά περίοδο κατά την οποία τα κεφάλαια δεν ήταν διαθέσιμα και οι μικρές επιχειρήσεις δεν είχαν πρόσβαση σε πιστώσεις.
Την ίδια περίοδο, μεγάλες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες υπερέβαιναν τον μέσο όρο της ευρωζώνης τουλάχιστον κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες σε ετήσια βάση, οδήγησαν στην αύξηση της ζήτησης εισαγόμενων αγαθών και υπηρεσιών.
«Δεν είμαστε μία βιομηχανική χώρα και συνεπώς πρέπει να εισάγουμε αγαθά. Το γεγονός αυτό βαρύνει τις τρέχουσες συναλλαγές», αναφέρει ο Πλούταρχος Σακελάρης, ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών.
Η Ελλάδα κατάφερε να διατηρήσει την ανάπτυξή της σε επίπεδα της τάξεως του 4% ετησίως κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, κυρίως χάρη στη γενναιόδωρη υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών της χώρας.
Η ανάκαμψη του τουρισμού, η επέκταση επιχειρήσεων που εδρεύουν στην Αθήνα στις βαλκανικές αγορές και η έκρηξη της ελληνικής ναυτιλίας, κυρίως μέσω της μεταφοράς εμπορευμάτων στην Κίνα, συνέβαλαν στη διατήρηση του καλού κλίματος.
Μέσα σε μία νομισματική ένωση, η υποτίμηση ενός νομίσματος δεν αποτελεί πλέον διέξοδο. Ο μεγάλος φόβος είναι ότι η αύξηση των μισθών, οι καταναλωτικές δαπάνες και οι επιχειρηματικές επενδύσεις θα φέρουν πλέον το μεγαλύτερο βάρος μία αναπόφευκτης διαδικασίας προσαρμογής.
Το κόστος εργασίας αυξήθηκε στην Ελλάδα με μεγαλύτερους ρυθμούς από ό,τι στις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης, υπονομεύοντας της ανταγωνιστικότητα, ενώ τα τελευταία στοιχεία υποδεικνύουν ότι η επιβράδυνση της δραστηριότητας αποτελεί ήδη γεγονός.
Η αύξηση του ΑΕΠ εμφανίζει επιβράδυνση επί τρία συνεχόμενα τρίμηνα, αν και η κυβέρνηση εξακολουθεί να κάνει λόγο για αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,5% φέτος, πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. «Για ένα μέρος της επιβράδυνσης ευθύνεται η Ευρώπη. Ο τουρισμός θα υποστεί πλήγμα. Ενώ θα μειωθούν και οι επιδόσεις της ναυτιλίας», υποστηρίζει ο Παύλος Μυλωνάς από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας. Είναι ακόμη νωρίς να πει κανείς αν οι υψηλοί δείκτες επενδύσεων θα οδηγήσουν την καθοδηγούμενη από τις εξαγωγές ανάπτυξη σε μία ομαλή προσγείωση.
Ακόμη και σε μία τέτοια περίπτωση, ο δείκτης ανεργίας της Ελλάδας, ο οποίος βρίσκεται σε επίπεδα της τάξεως του 8% και είναι ο χαμηλότερος από τότε που υπάρχει καταγραφή των εν λόγω στοιχείων αν και πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, θα δεχθεί πιέσεις.
Όπως επισημαίνουν αναλυτές, μία απότομη επιβράδυνση θα μπορούσε να οδηγήσει σε έξοδο προς τις αγορές της Δυτικής Ευρώπης τους Ελληνες εργαζόμενους, για πρώτη φορά μετά τη δεκαετία του 1960.
Ο μεγάλος κίνδυνοςΜέσα σε μία νομισματική ένωση, η υποτίμηση ενός νομίσματος δεν αποτελεί πλέον διέξοδο. Ο μεγάλος φόβος είναι ότι η αύξηση των μισθών, οι καταναλωτικές δαπάνες και οι επιχειρηματικές επενδύσεις θα φέρουν πλέον το μεγαλύτερο βάρος μία αναπόφευκτης διαδικασίας προσαρμογής.
http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12478&subid=2&tag=9424&pubid=1785092