Πώς η αγορά στεγαστικών δανείων κατέλαβε εξαπίνης την οικονομία των ΗΠΑ

Τον Ιανουάριο του 2007, το παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα έμοιαζε να μην εγκυμονεί σχεδόν κανένα κίνδυνο, σχολιάζει ανώνυμα διαχειριστής επενδυτικών κινδύνων σε άρθρο του στο περιοδικό Economist όπου και ανέλαβε να εξηγήσει πώς η αγορά στεγαστικών δανείων μειωμένης εξασφάλισης σόκαρε και κατέλαβε εξαπίνης ολόκληρη την αμερικανική οικονομία.
Στις αρχές εκείνου του έτους, συνεχίζει ο ίδιος, συγκέντρωσα την ομάδα των συνεργατών μου και επιχειρήσαμε μαζί να διαπιστώσουμε εάν υπάρχουν κίνδυνοι ρευστότητας και ποιοι ήταν αυτοί. Δεν βρέθηκε σχεδόν κανένας.
Επί τέσσερα χρόνια τα πιστωτικά περιθώρια μειώνονταν, τα επιτόκια κυμαίνονταν σε χαμηλά επίπεδα, δεν σημειώνονταν σχεδόν κανένα κρούσμα ανεξόφλητου δανείου στο χαρτοφυλάκιο της εταιρείας μας και τα χρηματιστήρια περνούσαν ιστορική περίοδο νηνεμίας.
Επρόκειτο για το πλέον ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον που είχαμε δει εδώ και 20 χρόνια.
Ως διαχειριστές επενδυτικού κινδύνου ήμασταν υπεύθυνοι για την έγκριση πιστώσεων και άλλων συναλλαγών που μας υπέβαλαν οι τράπεζες και οι χρηματιστές οι οποίοι και βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή του επενδυτικού μετώπου.
Επίσης επιβλέπαμε και καταρτίζαμε αναφορές σχετικά με το επενδυτικό ρίσκο στο χαρτοφυλάκιο της κάθε τράπεζας και θέταμε όρια στις συνολικές δανειοδοτήσεις που έδιναν οι τράπεζες. Το ενδεχόμενο να εμφανιστεί ξαφνικά πρόβλημα ρευστότητας αποτελούσε συνέχεια πρώτη προτεραιότητα στη λίστα των ευθυνών μας αλλά δεν μπορούσαμε να διαγνώσουμε την ύπαρξη κανενός τέτοιου κινδύνου.
Η ρευστότητα όχι μόνο δεν παρουσίασε πρόβλημα αλλά αυξάνονταν σταθερά.
Θεσμικοί επενδυτές, κεφάλαια υψηλού ρίσκου, ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, εταιρείες και κρατικά επενδυτικά κεφάλαια, όλοι ήθελαν να τοποθετήσουν κι άλλα χρήματα σε περιουσιακά στοιχεία. Κοιτώντας πίσω σε αυτές τις εποχές θα έπρεπε να είχαμε δώσει περισσότερη προσοχή στα πρώτα σημάδια της κρίσης. Καμία κρίση δεν ξεσπάει στα ξαφνικά.
Και το πρώτο σημάδι ήταν μία μικρή ανισορροπία στην αγορά δομημένων πιστώσεων τον Μάιο του 2005. Εκείνο τον μήνα τα ομόλογα της General Motors αξιολογήθηκαν προς τα κάτω ως junk από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Κι επειδή τα ομόλογα των αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανιών βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό σε χαρτοφυλάκια δομημένων πιστώσεων, οι υποβαθμίσεις τους δημιούργησαν σημαντικές αλλαγές στις αγορές.
Επίσης τον Μάιο του 2005, διαθέταμε δάνεια αξιολόγησης ΑΑΑ τα οποία και κρατούσαμε στα χαρτοφυλάκια μας αναμένοντας την αύξηση της αξίας τους και πωλούσαμε τα junk αφού ήμασταν βέβαιοι ότι η τιμή τους θα μειώνονταν. Συνέβη ακριβώς το αντίθετο, κάτι το οποίο ήταν αδιανόητο, τα ΑΑΑ μειώθηκαν και τα junk αυξήθηκαν με αποτέλεσμα τεράστιες ζημίες.
Ενα άλλο σημείο στο οποία αξίζει να σταθεί κανείς ήταν ότι εμπιστευόμασταν, υπερβολικά πολύ, όπως αποδείχθηκε τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Μάλιστα ήταν τόσο μεγάλη η εμπιστοσύνη μας σ’ αυτούς που εάν κάποιος από τη δική μας εταιρεία αξιολογούσε προς τα κάτω κάποιο ομόλογο που ο διεθνής οίκος «προτιμούσε», τότε αυτομάτως θα ετίθετο εν αμφιβόλω η κρίση του δικού μας ανθρώπου. Ωστόσο, στον πυρήνα του προβλήματος βρίσκονταν και βρίσκεται ακόμα, ένα συγκεκριμένο δομικό ελάττωμα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Σε αντίθεση με τα δικαστήρια όπου και οι δύο πλευρές καλούνται να παρουσιάσουν τα επιχειρήματά τους και ο δικαστής λαμβάνει μία αμερόληπτη απόφαση, στις τράπεζες υπάρχει πάντα προκατάληψη προς τη μία πλευρά. Κι αυτή είναι ότι το βάρος δίνεται πάντα στο να κλείσει μία συμφωνία παρά στο να αναγνωριστούν πλήρως οι πιθανοί κίνδυνοι που απορρέουν από αυτή.
Οι διαχειριστές επενδυτικού ρίσκου βρίσκονται πάντα αμυνόμενοι όταν θεωρούν ότι θα πρέπει να απορρίψουν μία επένδυση για την κατάρτιση της οποίας ένα άλλο τμήμα της εταιρείας ή της τράπεζας έχει δουλέψει για εβδομάδες.
Μάλιστα την περίοδο εκείνη, πριν από ένα χρόνο, εν μέσω ενός εξαιρετικά θετικού επενδυτικού περιβάλλοντος, βρεθήκαμε κι εμείς κι άλλοι διαχειριστές επενδυτικού ρίσκου να δίνουμε το πράσινο φως σε μία σειρά «περιθωριακών» επενδύσεων. Αντί να είμαστε μέρος της ομάδας είχαμε γίνει οι «κακοί» της υπόθεσης.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_13/08/2008_281002