ZZ
Εγινε κι αυτό... Η Ιαπωνία υπέστη χθες μια ταπεινωτική μεταχείριση. Η Standard & Poor’s προχώρησε στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητάς της στο «AA-», δηλαδή την εξομοίωσε με τα επίπεδα της Κίνας. Τώρα η Ιαπωνία επιδιώκει απεγνωσμένα να διασώσει την οικονομία της που βυθίζεται και το εθνικό χρέος αγγίζει το 200% του ΑΕΠ, δηλαδή σχεδόν διπλάσιο σε μέγεθος σε μια οικονομία μεγέθους 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Aν τα τρισεκατομμύρια γιεν, στα οποία ανέρχεται το δημόσιο χρέος συσσωρεύονταν σε χαρτονομίσματα των 10.000 γιεν, θα εδημιουργείτο ένα βουνό 870 φορές υψηλότερο από το Εβερεστ. Aυτό το βουνό από χρέος, σημαίνει ότι κάθε πολίτης της χώρας συμπεριλαμβανομένων των μωρών που γεννιούνται τώρα, χρεώνεται περίπου έξι εκατομμύρια γιεν, ή περίπου τον μέσο όρο του ετήσιου εισοδήματος ενός μισθωτού.
Ηδη ο πρωθυπουργός Ναότο Καν προσπαθεί απεγνωσμένα να εγκριθεί ο προϋπολογισμός των 92,4 τρισ. γιεν (820 εκατ. ευρώ), επιδιώκοντας συμφωνία με τους βουλευτές της αντιπολίτευσης για τον διπλασιασμό του φόρου κατανάλωσης που βρίσκεται στο 5%. Επίσης, ο πρωθυπουργός σε συνεργασία με την κεντρική τράπεζα έχει κηρύξει την αποδυνάμωση του γιεν και μέσω χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής.
Ο Ναότο Καν στις 4 Ιουνίου 2010 ανέλαβε πρωθυπουργός της Ιαπωνίας και νέος ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος. Μόλις τον Αύγουστο του 2009 το Δημοκρατικό Κόμμα επανήλθε με σαρωτικό τρόπο στην εξουσία με συνθήματα εναντίον της «υπό αμερικανική ηγεμονία παγκοσμιοποίησης» και του «φονταμενταλισμού της αγοράς», δίνοντας τέλος στην εξουσία του κυρίαρχου, επί 54 ολόκληρα χρόνια, Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος της Ιαπωνίας. Ομως, από τότε που ανέλαβε την εξουσία, υποσχόμενο αποδόμηση της γραφειοκρατίας, κοινωνικές δαπάνες και ισότιμη σχέση με τις ΗΠΑ, το Δημοκρατικό Κόμμα πασχίζει να πείσει τους εκλογείς ότι μπορεί να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του.
Δύσκολα ανακαλούμε σήμερα στη μνήμη το γεγονός ότι τη δεκαετία του ’80 η ιαπωνική οικονομία προκαλούσε τον παγκόσμιο θαυμασμό. Ολοι πίστευαν τότε ότι οι κάτοικοί της θα έχαιραν σύντομα το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο που έχει δει ποτέ ο κόσμος και ότι θα πρωτοπορούσε για να χαρίσει στην ανθρωπότητα τα πιο καταπληκτικά τεχνολογικά επιτεύγματα. Σήμερα, το μόνο που ακούγεται σχετικά με τη χώρα αυτή είναι προειδοποιήσεις για το πώς άλλες χώρες δεν πρέπει να επαναλάβουν τα λάθη της Ιαπωνίας, τα οποία οδήγησαν την οικονομία της σε μια δεκαετία χαμένων ευκαιριών. Τα βασικά λάθη που έγιναν εκεί ήταν –κατά γενική ομολογία– η αρχική διστακτικότητα στη λήψη δημοσιονομικών μέτρων για την ενίσχυση της οικονομίας, η οποία οδήγησε στον αντιπληθωρισμό, που τελικώς την παρέλυσε. Ο κόσμος εκεί περιόρισε δραστικά τις καταναλωτικές δαπάνες του, περιμένοντας να πέσουν κι άλλο οι τιμές για ν’ αγοράσουν ακόμη φθηνότερα. Αυτή είναι η προβαλλόμενη ως αλήθεια και είναι λανθασμένη.
Το ακριβώς αντίθετο αληθεύει: Η έκλειψη της ιαπωνικής οικονομίας αποδεικνύει ότι η ισχύς των δημοσιονομικών μέτρων είναι περιορισμένη και ότι ένας ήπιος αντιπληθωρισμός δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ύψιστη απειλή. Δεν υπάρχει ουσιαστικό υποκατάστατο της δραστικής δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας από τον ιδιωτικό τομέα και των επενδύσεων – και αυτά ακριβώς είναι που έλειψαν από την Ιαπωνία. Ας μη χάσουμε το συγκεκριμένο μάθημα… Οπως συμβαίνει σήμερα στη Δύση, τα προβλήματα της Ιαπωνίας δημιουργήθηκαν από τις τεράστιες φούσκες τιμών σειράς περιουσιακών στοιχείων. Η κεφαλαιοποίηση των εισηγμένων στο χρηματιστήριο του Τόκιο εταιρειών τριπλασιάστηκε την περίοδο 1985-1989. Εως το 1991, αυτό συνέβη και με τις τιμές της γης στις περισσότερες από τις μεγάλες ιαπωνικές πόλεις.
Η έκρηξη της φούσκας ήταν καταστροφική. Οι τιμές των οικοπέδων έπεσαν το 1992 και συνέχισαν να υποχωρούν. Σήμερα κυμαίνονται στα επίπεδα των αρχών της δεκαετίας του ’80. Ο πλούτος μειώθηκε. Οι τράπεζες, οι οποίες είχαν χορηγήσει δάνεια με εγγύηση τις πληθωριστικές πλέον τιμές των ακινήτων, βρέθηκαν σε δυσχερή θέση. Ορισμένες πτώχευσαν. Η οικονομία κατέρρευσε.
Δύο δεκαετίες μετά, η ιαπωνική οικονομία συνεχίζει να υπολείπεται ικανών αναπτυξιακών ρυθμών. Αν και οι Ιάπωνες άργησαν, άρχισαν να υιοθετούν τα προτεινόμενα μέτρα. Αύξησαν τις δημόσιες δαπάνες, μείωσαν τους φόρους και επέτρεψαν στα δημοσιονομικά ελλείμματα να διογκωθούν.
Εγινε κι αυτό... Η Ιαπωνία υπέστη χθες μια ταπεινωτική μεταχείριση. Η Standard & Poor’s προχώρησε στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητάς της στο «AA-», δηλαδή την εξομοίωσε με τα επίπεδα της Κίνας. Τώρα η Ιαπωνία επιδιώκει απεγνωσμένα να διασώσει την οικονομία της που βυθίζεται και το εθνικό χρέος αγγίζει το 200% του ΑΕΠ, δηλαδή σχεδόν διπλάσιο σε μέγεθος σε μια οικονομία μεγέθους 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Aν τα τρισεκατομμύρια γιεν, στα οποία ανέρχεται το δημόσιο χρέος συσσωρεύονταν σε χαρτονομίσματα των 10.000 γιεν, θα εδημιουργείτο ένα βουνό 870 φορές υψηλότερο από το Εβερεστ. Aυτό το βουνό από χρέος, σημαίνει ότι κάθε πολίτης της χώρας συμπεριλαμβανομένων των μωρών που γεννιούνται τώρα, χρεώνεται περίπου έξι εκατομμύρια γιεν, ή περίπου τον μέσο όρο του ετήσιου εισοδήματος ενός μισθωτού.
Ηδη ο πρωθυπουργός Ναότο Καν προσπαθεί απεγνωσμένα να εγκριθεί ο προϋπολογισμός των 92,4 τρισ. γιεν (820 εκατ. ευρώ), επιδιώκοντας συμφωνία με τους βουλευτές της αντιπολίτευσης για τον διπλασιασμό του φόρου κατανάλωσης που βρίσκεται στο 5%. Επίσης, ο πρωθυπουργός σε συνεργασία με την κεντρική τράπεζα έχει κηρύξει την αποδυνάμωση του γιεν και μέσω χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής.
Ο Ναότο Καν στις 4 Ιουνίου 2010 ανέλαβε πρωθυπουργός της Ιαπωνίας και νέος ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος. Μόλις τον Αύγουστο του 2009 το Δημοκρατικό Κόμμα επανήλθε με σαρωτικό τρόπο στην εξουσία με συνθήματα εναντίον της «υπό αμερικανική ηγεμονία παγκοσμιοποίησης» και του «φονταμενταλισμού της αγοράς», δίνοντας τέλος στην εξουσία του κυρίαρχου, επί 54 ολόκληρα χρόνια, Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος της Ιαπωνίας. Ομως, από τότε που ανέλαβε την εξουσία, υποσχόμενο αποδόμηση της γραφειοκρατίας, κοινωνικές δαπάνες και ισότιμη σχέση με τις ΗΠΑ, το Δημοκρατικό Κόμμα πασχίζει να πείσει τους εκλογείς ότι μπορεί να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του.
Δύσκολα ανακαλούμε σήμερα στη μνήμη το γεγονός ότι τη δεκαετία του ’80 η ιαπωνική οικονομία προκαλούσε τον παγκόσμιο θαυμασμό. Ολοι πίστευαν τότε ότι οι κάτοικοί της θα έχαιραν σύντομα το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο που έχει δει ποτέ ο κόσμος και ότι θα πρωτοπορούσε για να χαρίσει στην ανθρωπότητα τα πιο καταπληκτικά τεχνολογικά επιτεύγματα. Σήμερα, το μόνο που ακούγεται σχετικά με τη χώρα αυτή είναι προειδοποιήσεις για το πώς άλλες χώρες δεν πρέπει να επαναλάβουν τα λάθη της Ιαπωνίας, τα οποία οδήγησαν την οικονομία της σε μια δεκαετία χαμένων ευκαιριών. Τα βασικά λάθη που έγιναν εκεί ήταν –κατά γενική ομολογία– η αρχική διστακτικότητα στη λήψη δημοσιονομικών μέτρων για την ενίσχυση της οικονομίας, η οποία οδήγησε στον αντιπληθωρισμό, που τελικώς την παρέλυσε. Ο κόσμος εκεί περιόρισε δραστικά τις καταναλωτικές δαπάνες του, περιμένοντας να πέσουν κι άλλο οι τιμές για ν’ αγοράσουν ακόμη φθηνότερα. Αυτή είναι η προβαλλόμενη ως αλήθεια και είναι λανθασμένη.
Το ακριβώς αντίθετο αληθεύει: Η έκλειψη της ιαπωνικής οικονομίας αποδεικνύει ότι η ισχύς των δημοσιονομικών μέτρων είναι περιορισμένη και ότι ένας ήπιος αντιπληθωρισμός δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ύψιστη απειλή. Δεν υπάρχει ουσιαστικό υποκατάστατο της δραστικής δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας από τον ιδιωτικό τομέα και των επενδύσεων – και αυτά ακριβώς είναι που έλειψαν από την Ιαπωνία. Ας μη χάσουμε το συγκεκριμένο μάθημα… Οπως συμβαίνει σήμερα στη Δύση, τα προβλήματα της Ιαπωνίας δημιουργήθηκαν από τις τεράστιες φούσκες τιμών σειράς περιουσιακών στοιχείων. Η κεφαλαιοποίηση των εισηγμένων στο χρηματιστήριο του Τόκιο εταιρειών τριπλασιάστηκε την περίοδο 1985-1989. Εως το 1991, αυτό συνέβη και με τις τιμές της γης στις περισσότερες από τις μεγάλες ιαπωνικές πόλεις.
Η έκρηξη της φούσκας ήταν καταστροφική. Οι τιμές των οικοπέδων έπεσαν το 1992 και συνέχισαν να υποχωρούν. Σήμερα κυμαίνονται στα επίπεδα των αρχών της δεκαετίας του ’80. Ο πλούτος μειώθηκε. Οι τράπεζες, οι οποίες είχαν χορηγήσει δάνεια με εγγύηση τις πληθωριστικές πλέον τιμές των ακινήτων, βρέθηκαν σε δυσχερή θέση. Ορισμένες πτώχευσαν. Η οικονομία κατέρρευσε.
Δύο δεκαετίες μετά, η ιαπωνική οικονομία συνεχίζει να υπολείπεται ικανών αναπτυξιακών ρυθμών. Αν και οι Ιάπωνες άργησαν, άρχισαν να υιοθετούν τα προτεινόμενα μέτρα. Αύξησαν τις δημόσιες δαπάνες, μείωσαν τους φόρους και επέτρεψαν στα δημοσιονομικά ελλείμματα να διογκωθούν.
No comments:
Post a Comment