Προς παγκόσμια επιβράδυνση

Η παγκόσμια οικονομία κινείται προς την ίδια κατεύθυνση, προς την επιβράδυνση.
Υπάρχουν πλέον αυξημένες πιθανότητες για ένα αναλογικό replay της δεκαετίας του '70, της δεκαετίας του στασιμοπληθωρισμού.
Όμως η κατάσταση φαίνεται ότι είναι περισσότερο δραματική. Η κρίση των subprimes οδήγησε σε περίοδο πιστωτικής κρίσης και επιπλέον πτώση των τιμών των περισσότερων περιουσιακών στοιχείων, όπως τα ακίνητα.

Στις ανεπτυγμένες χώρες, το ακριβό πετρέλαιο και οι αυξανόμενες τιμές των προϊόντων, σε συνδυασμό με τις τιμές των ακινήτων, την πραγματική μείωση των εισοδήμάτων και τη πιο σφικτή πιστωτική επέκταση μέσω του δανεισμού έχουν μειώσει την καταναλωτική ζήτηση.
Οι λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες με την άνοδος των τιμών πετρελαίου και προϊόντων, αλλά και άλλων παραγόντων, έχουν υποστεί επίσης ισχυρές πιέσεις.

Πλέον, μερικές από τις μεγαλύτερες οικονομίες αυτού του κόσμου επιβραδύνουν και οι πιθανότητες για παγκόσμια ύφεση (σύμφωνα με το ΔΝΤ αυτή ορίζεται σε παγκόσμια ανάπτυξη μικρότερη του 2.5%) εντός του 2009 έχουν αυξηθεί.

Από τις ανεπτυγμένες οικονομίες, οι ΗΠΑ (περίπου 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ), το ΗΒ, η Ισπανία, η Ιρλανδία ίσως κι άλλοι φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν "φούσκα ακινήτων". Επιπλέον, όπως και στις ΗΠΑ έτσι κι αλλού, μια "εποχή φθηνού χρήματος", λόγω χαμηλών επίτοκίων, ικανοποιητικής ανάπτυξης και χαλαρής επιτήρησης των τραπεζών, τελείωσε. Ας προσθέσουμε και τις χρηματιστηριακές χασούρες παγκοσμίως, έτσι ώστε τα υποθετικά και πραγματικά εισοδήματα να αντιστοιχούν σε μικρότερα επίπεδα δεινητικής και πραγματικής κατανάλωσης. Ακολούθησε η έλευση του πληθωρισμού, μικρού σχετικά στα νούμερα που ανακοινώνουν οι υπηρεσίες, πολύ μεγαλύτερου στη πραγματικότητα.

Οι ΗΠΑ φαίνεται ότι εισήλθαν σε ύφεση κάποια στιγμή μεταξύ Οκτωβρίου 2007 και Φεβρουαρίου 2008, όπως φαίνεται από όλα τα στατιστικά στοιχεία που ορίζουν την ύφεση (ΑΕΠ, απασχόληση, βιομηχανική παραγωγή, εισόδημα, λιανικές πωλήσεις), τα οποία τότε έκαναν "κορυφή"/peak. Το αναμενόμενα θετικό 2ο τρίμηνο, λόγω των επιστροφών φόρων $100 δις, υποδηλώνει σχήμα ύφεσης W, καθώς οι καταναλωτές εμφανίζονται ιδιαίτερα αδύναμοι, λόγω των προαναφερθέντων αιτιών αλλά ιδιαίτερα εξαιτίας της συνεχιζόμενης για 7ο μήνα αύξησης της ανεργίας.

Εμφανίζονται προβλήματα στις αγορές ακινήτων και άλλων χωρών όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισλανδία. Οι τιμές αποπληθωρίζονται.
Η ΕΕ γενικά δείχνει να ακολουθεί την Αμερική καθώς οι εξαγωγές της μειώθηκαν, ένα επακόλουθο της αδυναμίας των ΗΠΑ, του ισχυρού Ευρώ, των υψηλών τιμών καυσίμων και προϊόντων, των υψηλών επιτοκίων και της εναλλαγής της στάσης των τραπεζών και βέβαια της συμπεριφοράς της ΕΚΤ, η οποία αρχικά κράτησε υψηλά τα επιτόκια και τελευταίως τα αύξησε. Οπότε οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της ΕΕ είναι αρνητικές.
Επιπλέον, οι τελευταίες στατιστικές για το πληθωρισμό δείχνουν περισσότερο ανησυχητικές ακόμα και από τις ΗΠΑ. Ο στασιμοπληθωρισμός πλέον είναι περισσότερο πιθανός στην Ευρώπη.

Η Ιαπωνία επιβραδύνει, επίσης, λόγω του πιο ισχυρού από ότι αναμενόταν γιεν. Ενώ και οι εξαγωγές της προς την Αμερική δείχνουν αδύναμες, λόγω του αμερικάνου καταναλωτή. Αν προσθέσουμε ότι δεν διαθέτει πετρέλαιο και είναι αναγκασμένη να το εισάγει, η εικόνα δείχνει η χειρότερη των τελευταίων ετών. Σημειώνεται ότι η ιαπωνική οικονομία δεν έχει αναρρώσει από την περίοδο αποπληθωρισμού της δεκαετίας του '90, τη χείριστη εκδοχή για τη τωρινή αμερικάνικη οικονομία που μάλλον αντιμετωπίστηκε με την εμφάνιση του πληθωρισμού (εις βάρος και όλων των υπολοίπων).

Ο Καναδάς, μέλος του G7, εμφάνισε επίσης αρνητικό πρώτο τρίμηνο ανάπτυξης. Κι αυτή η χώρα εξάγει μαζικά στην Αμερική, περίπου το 25% του ΑΕΠ της, οπότε είναι εγκλωβισμένη στην δίνη των γειτόνων της.

Η πτώση των ανεπτυγμένων οικονομιών, του G7 και των υπολοίπων χωρών της ΕΕ, επηρεάζει αποφασιστικά την πορεία των BRICs και λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών. Η Κίνα και οι υπόλοιπες χώρες της Ν.Α. Ασίας με τα μεγάλα πλεονάσματα ισοζυγίου πληρωμών και την εξάρτηση από τις εξαγωγές σε ΗΠΑ και ΕΕ θα υποφέρουν από την επιβράδυνση των "δυτικών". Η Ινδία ενδεχομένως να επηρεαστεί λιγότερο όσον αφορά τις εξαγωγές της αλλά η πιστωτική κρίση και η έλλειψη κεφαλαίου θα την επηρεάσει, ενώ στην ίδια θέση βρίσκεται και η Τουρκία. Η Ρωσία και η Βραζιλία θα επηρεαστούν από την αναμενόμενη μείωση των τιμών των καυσίμων και των προϊόντων, αντίστοιχα.
Σημαντική θα είναι η επιβράδυνση χωρών που αντιμετωπίζουν αυξημένο πληθωρισμό λόγω των αναμενόμενων αυξήσεων των επιτοκίων, ενώ μικρές και "άπειρες" σε οικονομική διαχείριση χώρες θα αντιμετωπίσουν σημαντική άυξηση κόστους, λόγω αυξήσεων σε προϊόντα και μισθούς (wage-price spiral)
Τέλος, επιβράδυνση ήδη παρατηρείται σε χώρες όπως η Λετονία και η Εστονία (χώρες Βαλτικής) και ιδιαίτερα έντονα προβλήματα πιστωτικής κρίσης με αρκετά λουκέτα τραπεζών στην Ν.Ζηλανδία.

Η παραπάνω ανάλυση δείχνει ότι το μοντέλο της παγκοσμιοποίησης θα δοκιμαστεί έντονα. Προβλήματα όπως η άνοδος των τιμών των καυσίμων και των προϊόντων θα επηρεάσουν και με τον ίδιο (αύξηση κόστους) αλλά και με εντελώς διαφορετικό τρόπο (πληθωρισμό έναντι επιβράδυνσης) διαφορετικές περιοχές του πλανήτη.
Οι απόψεις πως η κάθε παγκοσμιοποιημένη οικονομία ανταγωνίζεται ανεπηρέαστη τις υπόλοιπες ή ότι ενδεχόμενη υφεσιακή περίοδο στις ΗΠΑ δεν θα έχει τόσο μεγάλη αντανάκλαση στον υπόλοιπο κόσμο, όπως γινόταν παλιότερα, φθίνουν.
Μαζί ξεθωριάζουν και οι πολιτικο-οικονομικές θεωρήσεις που ακολουθούνται στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες από τη δεκαετία του '80 και επιβάλλονται ως "λύσεις-φάρμακο" σε όσες λιγότερο ανεπτυγμένες αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Και βέβαια, το μοναδικό σοβαρό όπλο-πασπαρτού που υπάρχει, το επιτόκιο των κεντρικών τραπεζών, αδυνατεί να επιδείξει την ίδια αποτελεσματικότητα που είχε κάποτε.
Το μοντέλο του one-size-fits-all δείχνει ότι θέλει ρύθμιση, αν όχι αλλαγή.