Ο μύθος του ανταγωνισμού

Η νέα λέξη που χρησιμοποιεί ο Μπαράκ Ομπάμα για να εντυπωσιάσει είναι η λέξη «ανταγωνιστικότητα». Ο Αμερικανός πρόεδρος μετονόμασε το Προεδρικό Συμβούλιο Οικονομικής Ανάκαμψης σε Προδερικό Συμβούλιο για την Εργασία και την Ανταγωνιστικότητα. Και στο σαββατιάτικο ραδιοφωνικό του διάγγελμα δήλωσε ότι «Μπορούμε να ξεπεράσουμε σε ανταγωνιστικότητα οποιοδήποτε κράτος στον κόσμο».
Αυτό μπορεί να είναι μια έξυπνη πολιτική. Ο Ομπάμα χρησιμοποίησε ένα παλιό κλισέ για καλό σκοπό, σαν έναν τρόπο να «πουλήσει» την απαιτούμενη αύξηση των κρατικών επενδύσεων σε ένα κοινό, που την θεωρεί λάθος.
Ας μην κοροϊδευόμαστε όμως. Η «ανταγωνιστικότητα» ως στόχος μπορεί να είναι θεμελιωδώς παραπλανητικός. Στην καλύτερη περίπτωση πρόκειται για κακή διάγνωση των προβλημάτων μας. Στην χειρότερη, θα μπορούσε να οδηγήσει σε λανθασμένες πολιτικές βασισμένες στην ιδέα ότι ό,τι είναι καλό για τις επιχειρήσεις είναι καλό και για την Αμερική.
Είναι αλήθεια ότι θα είχαμε περισσότερες θέσεις εργασίας έαν εξαγαμε περισσότερο και εισαγαμε λιγότερο. Το ίδιο όμως ισχύει για την Ευρώπη και την Ιαπωνία, οι οικονομίες των οποίων βρίσκονται σε ύφεση. Δεν μπορούμε όλοι να εξάγουμε περισσότερο και να εισάγουμε λιγότερο, εκτός αν βρούμε άλλον πλανήτη στον οποίο να πουλάμε. Θα μπορούσαμε να απαιτήσουμε από την Κίνα να μειώσει το εμπορικό της πλεόνασμα – αν όμως ο Ομπάμα προτείνει να έρθουμε αντιμέτωποι με την Κίνα θα έπρεπε να το πει ξεκάθαρα.
Επιπλέον, η Αμερική έχει εμπορικό έλλειμμα, αλλά όχι μεγαλύτερο από εκείνο που εμφάνιζε μετά την Μεγάλη Ύφεση. Τελικά, τα προβλήματα μας οφείλονται στην χρηματοπιστωτική κρίση και όχι στο ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις έχασαν την ανταγωνιστικότητα τους ως προς τους ξένους ανταγωνιστές.

Δεν είναι όμως χρήσιμο να σκεφτόμαστε το κράτος μας σαν Αμερική Α.Ε., όταν ανταγωνιζόμαστε στην παγκόσμια αγορά; Όχι.

Ο επικεφαλής μιας επιχείρησης που αυξάνει τα κέρδη του κόβοντας θέσεις εργασίας θεωρείται επιτυχημένος. Πάνω –κάτω αυτό συνέβη τελευταία στην Αμερική: η ανεργία καλπάζει, αλλά τα κέρδη αγγίζουν επίπεδα ρεκόρ. Ποιος το θεωρεί αυτό οικονομική επιτυχία;
Δεν πειράζει αν ο Ομπάμα υιοθετεί τη ρητορική της ανταγωνιστικότητας για να δώσει τέλος στους ισχυρισμούς που τον θέλουν να είναι εναντίον των επιχειρήσεων. Αρκεί όμως να συνειδητοποιεί ότι τα συμφέροντα των «κατ’ όνομα» αμερικανικών επιχειρήσεων και του κράτους, που πότε δεν ήταν τα ίδια, τώρα είναι λιγότερο ευθυγραμμισμένα από ποτέ.
Η θετική ερμηνεία όσων ακούγονται είναι ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει μια οικονομική στρατηγική εστιασμένη στις κρατικές επενδύσεις, επενδύσεις που στοχεύουν πράγματι στην δημιουργία θέσεων εργασίας, προωθώντας μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη. Η μη ευνοϊκή ερμηνεία είναι ότι ο Ομπάμα και οι σύμβουλοι του πιστεύουν πραγματικά ότι η οικονομία νοσεί επειδή ήμασταν πολύ σκληροί με τις επιχειρήσεις και ότι αυτό που χρειάζεται η Αμερική είναι τώρα είναι φοροαπαλλαγές για τις επιχειρήσεις και γενικής απορύθμιση.
Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 ήταν ένα αντικειμενικό μάθημα για το τι μπορεί να πάει στραβά αν αφήσει κανείς μια οικονομία της αγοράς να ρυθμιστεί μόνη της. δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οικονομίες που ρυθμίζονται με αυστηρότητα, όπως της Γερμανίας, κατάφεραν πολύ καλύτερα από εμάς να διατηρήσουν θέσεις εργασίας μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Πάντως για κάποιο λόγο αυτή διδακτική πέρασε χωρίς να διδαχτούμε τίποτα.

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=6&artid=380076&dt=24/01/2011