Με την Ελλάδα να βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να κάνουν το αδιανόητο: να ηγηθούν, εφαρμόζοντας ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα, κατά τα πρότυπα της αμερικανικής βοήθειας που έλαβαν οι ευρωπαϊκές χώρες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως υποστηρίζει ο κ. Barry Eighengreen, καθηγητής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Berkley, και τέως σύμβουλος του ΔΝΤ.
Ο κ. Eichengreen σε πρόσφατο άρθρο του εκτιμά ότι "θα πρέπει να είναι πλέον ξεκάθαρο ακόμα και σε αυτούς με τις παρωπίδες πως η ελληνική οικονομία χρειάζεται απεγνωσμένα βοήθεια. Η ανεργία βρίσκεται στο 16% και αυξάνεται. Ακόμα και έπειτα από έναν χρόνο επώδυνων περικοπών στις δαπάνες, το έλλειμμα του προϋπολογισμού υπερβαίνει το 10% του ΑΕΠ. Οι κάτοικοι της χώρας δεν πληρώνουν φόρους. Το σύστημα καταγραφής ακινήτων είναι ένα χάλι. Η εμπιστοσύνη στις τράπεζες είναι ελάχιστη και ακόμα μικρότερη για την κυβέρνηση και τις πολιτικές της".
Σύμφωνα με τον κ. Eichengreen, "αφού η οικονομία χρειάζεται βοήθεια, να μια πρωτότυπη ιδέα: δώστε της. Τώρα είναι η ώρα να βγει μπροστά η Ευρωπαϊκή Ένωση με ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα.
Αντί να φορτώνει κι άλλα δάνεια στο ήδη μη βιώσιμο χρέος της χώρας, η Ε.Ε. θα πρέπει να προσφέρει ένα πολυετές πρόγραμμα ξένης βοήθειας. Η ελληνική κυβέρνηση και οι δανειστές θα αποφάσιζαν από κοινού τα projects που θα χρηματοδοτούνταν. Αυτά τα projects θα μπορούσαν να αφορούν από την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας, προκειμένου να καταστεί η Ελλάδα ένας μεγάλος εξαγωγέας ενέργειας, μέχρι την αναβάθμιση των λιμένων της χώρας προκειμένου να μπορέσει να γίνει εμπορικός κόμβος για την ανατολική Μεσόγειο.
Η ξένη βοήθεια και εμπειρογνωμοσύνη θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ώστε να εκσυγχρονιστούν η κτηματογράφηση και το φοροεισπρακτικό σύστημα. Πόροι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την απόσυρση μέρους του χρέους. Θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση της κρατικής στήριξης προς τους ανέργους, τους φτωχούς και τους ηλικιωμένους, οι οποίοι είναι μεταξύ των πρώτων θυμάτων της οικονομικής κρίσης".
Ο κ. Eichengreen υποστηρίζει ότι "η Ε.Ε. θα πρέπει να σκεφτεί αυτήν την επιλογή, γιατί, κατ’ αρχάς, φέρει αρκετά μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την κατάσταση της Ελλάδας. Έκανε μέλος μια χώρα με βαθιά δομικά προβλήματα. Μετά, δέχτηκε την Ελλάδα στη νομισματική ένωση έχοντας πλήρη γνώση ότι οι δημοσιονομικοί λογαριασμοί της χώρας δεν άξιζαν ούτε το χαρτί στο οποίο ήταν γραμμένοι. Και έκανε τα 'στραβά μάτια' όταν οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες, με ριψοκίνδυνο τρόπο, επέτρεψαν την 'ασωτία' της ελληνικής κυβέρνησης.
Δεύτερον, η τρέχουσα στρατηγική, η οποία ουσιαστικά είναι μια προσπάθεια να βγει… αίμα από την πέτρα, δεν λειτουργεί. Υπάρχουν όρια στο πόσο γρήγορα μπορεί μια χώρα να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις. Μια κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει επ’ άπειρον τους πόνους και τα βάσανα και κάποια στιγμή χάνει την πίστη της στο πολιτικό σύστημα. Οι ηγέτες της Ε.Ε. πρέπει να παραδεχτούν αυτήν την πραγματικότητα πριν να είναι αργά.
Και, τέλος, η Ιστορία αφήνει να εννοηθεί ότι ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα μπορεί να πετύχει".
"Θυμηθείτε την κατάσταση των ευρωπαϊκών χωρών που έλαβαν βοήθεια από τις ΗΠΑ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο", λέει ο κ. Eichengreen. "Είχαν τεράστια χρέη. Οι προϋπολογισμοί τους είχαν τεράστια ελλείμματα. Είχαν ελάχιστες εξαγωγές. Τα δικαιώματα επί της ακίνητης περιουσίας ήταν αβέβαια. Η στήριξη για τις κυβερνήσεις που προσπαθούσαν να χειριστούν αυτά τα προβλήματα ήταν εξαιρετικά εύθραυστη.
Το Σχέδιο Μάρσαλ, με τη χρηματοδότηση που έδινε σε στρατηγικές επενδύσεις, βοήθησε τους αποδέκτες να ενισχύσουν τις εξαγωγές τους. Η αναδόμηση μέσω της βοήθειας αυτής μετέτρεψε το Ρότερνταμ σε έναν εμπορικό κόμβο για τη βόρεια Ευρώπη. Η αμερικανική βοήθεια εγγυήθηκε τις εισαγωγές άνθρακα και τις επενδύσεις σε υδροηλεκτρική ενέργεια που απαιτούνταν για να 'πάρει μπρος' και πάλι η βιομηχανία. Και, σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην περίπτωση της Γαλλίας, τα αμερικανικά κεφάλαια χρησιμοποιήθηκαν για να εξαλειφθεί μέρος του δημόσιου χρέους.
Το σημαντικό είναι πως αυτά τα projects ούτε επιβλήθηκαν από τον δωρητή, ούτε επιλέχθηκαν από τον αποδέκτη, αλλά αποφασίστηκαν έπειτα από συνεργασία των δύο πλευρών. Επιπλέον, ο αποδέκτης έπρεπε να βάλει ισοδύναμα κεφάλαια για κάθε ένα από τα projects.
Ένας ακόμα όρος για τη λήψη της βοήθειας ήταν ότι η κυβέρνηση έπρεπε να επιτύχει μακροοικονομική σταθερότητα. Αυτό όμως ήταν πλέον εφικτό, αφού η βοήθεια ενίσχυσε τα δημόσια ταμεία, μειώνοντας το βάθος των απαιτούμενων περικοπών και τα συνεπαγόμενα οδυνηρά μέτρα. Η στήριξη προς τις κεντρώες κυβερνήσεις που προχώρησαν στην εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμίσεων ήταν μάλιστα ισχυρότερη.
Πράγματι, η παγίωση της πολιτικής στήριξης για πολιτικές σταθεροποίησης και μεταρρυθμίσεις ήταν ενδεχομένως η σημαντικότερη συνεισφορά του Σχεδίου Μάρσαλ. Αφού υπήρχε αυτή η στήριξη, οι χώρες-αποδέκτες μπορούσαν να κάνουν τα υπόλοιπα. Η Ευρώπη μπορούσε και πάλι να ορθοποδήσει".
Κατά τον κ. Eichengreen, "οι κυνικοί -δηλαδή οι οικονομολόγοι- θα ανησυχήσουν για το προηγούμενο που θα δημιουργήσει ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα. Θα προειδοποιήσουν ότι άλλες χώρες της Ε.Ε., όπως η Πορτογαλία, θα αρνηθούν να προχωρήσουν σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, περικοπές δαπανών και αποπληρωμή χρεών, αν δεν λάβουν μια παρόμοια βοήθεια.
Οι οικονομολόγοι έχουν εκπαιδευτεί να ανησυχούν για το πρόβλημα αυτό, το οποίο είναι γνωστό ως 'ηθικός κίνδυνος'. Όμως, το κοινωνικό χάος και η διεθνής δυσφήμηση που έχει υποστεί η Ελλάδα αποτελούν ένα υπολογίσιμο αντικίνητρο σε αυτό το μονοπάτι. Και ενώ υπάρχει ηθικός κίνδυνος, ωστόσο υπάρχει και ο κίνδυνος της κατάρρευσης. Υπάρχει ο κίνδυνος πλήρους οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κατάρρευσης στην Ελλάδα. Αν δεν αποτραπεί αυτή η κατάρρευση, θα συμπαρασύρει και την υπόλοιπη Ευρώπη.
Ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα προϋποθέτει ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έπρεπε να κάνουν το αδιανόητο: θα έπρεπε να ηγηθούν. Αυτό, βέβαια, είναι που έκαναν οι ΗΠΑ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με το Σχέδιο Μάρσαλ.
Οι Ευρωπαίοι ίσως θα έπρεπε να κοιτάξουν 60 χρόνια πίσω, στην εποχή όπου οι δικές τους χώρες, που βρίσκονταν στο χείλος μιας παρόμοιας καταστροφής, έλαβαν τη βοήθεια που χρειάζονταν για να ανακάμψουν - βοήθεια που τις έχει φέρει σε θέση να κάνουν κάτι παρόμοιο για την Ελλάδα σήμερα".
http://www.euro2day.gr/specials/opinions/132/articles/648834/Article.aspx
Ο κ. Eichengreen σε πρόσφατο άρθρο του εκτιμά ότι "θα πρέπει να είναι πλέον ξεκάθαρο ακόμα και σε αυτούς με τις παρωπίδες πως η ελληνική οικονομία χρειάζεται απεγνωσμένα βοήθεια. Η ανεργία βρίσκεται στο 16% και αυξάνεται. Ακόμα και έπειτα από έναν χρόνο επώδυνων περικοπών στις δαπάνες, το έλλειμμα του προϋπολογισμού υπερβαίνει το 10% του ΑΕΠ. Οι κάτοικοι της χώρας δεν πληρώνουν φόρους. Το σύστημα καταγραφής ακινήτων είναι ένα χάλι. Η εμπιστοσύνη στις τράπεζες είναι ελάχιστη και ακόμα μικρότερη για την κυβέρνηση και τις πολιτικές της".
Σύμφωνα με τον κ. Eichengreen, "αφού η οικονομία χρειάζεται βοήθεια, να μια πρωτότυπη ιδέα: δώστε της. Τώρα είναι η ώρα να βγει μπροστά η Ευρωπαϊκή Ένωση με ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα.
Αντί να φορτώνει κι άλλα δάνεια στο ήδη μη βιώσιμο χρέος της χώρας, η Ε.Ε. θα πρέπει να προσφέρει ένα πολυετές πρόγραμμα ξένης βοήθειας. Η ελληνική κυβέρνηση και οι δανειστές θα αποφάσιζαν από κοινού τα projects που θα χρηματοδοτούνταν. Αυτά τα projects θα μπορούσαν να αφορούν από την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας, προκειμένου να καταστεί η Ελλάδα ένας μεγάλος εξαγωγέας ενέργειας, μέχρι την αναβάθμιση των λιμένων της χώρας προκειμένου να μπορέσει να γίνει εμπορικός κόμβος για την ανατολική Μεσόγειο.
Η ξένη βοήθεια και εμπειρογνωμοσύνη θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ώστε να εκσυγχρονιστούν η κτηματογράφηση και το φοροεισπρακτικό σύστημα. Πόροι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την απόσυρση μέρους του χρέους. Θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση της κρατικής στήριξης προς τους ανέργους, τους φτωχούς και τους ηλικιωμένους, οι οποίοι είναι μεταξύ των πρώτων θυμάτων της οικονομικής κρίσης".
Ο κ. Eichengreen υποστηρίζει ότι "η Ε.Ε. θα πρέπει να σκεφτεί αυτήν την επιλογή, γιατί, κατ’ αρχάς, φέρει αρκετά μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την κατάσταση της Ελλάδας. Έκανε μέλος μια χώρα με βαθιά δομικά προβλήματα. Μετά, δέχτηκε την Ελλάδα στη νομισματική ένωση έχοντας πλήρη γνώση ότι οι δημοσιονομικοί λογαριασμοί της χώρας δεν άξιζαν ούτε το χαρτί στο οποίο ήταν γραμμένοι. Και έκανε τα 'στραβά μάτια' όταν οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες, με ριψοκίνδυνο τρόπο, επέτρεψαν την 'ασωτία' της ελληνικής κυβέρνησης.
Δεύτερον, η τρέχουσα στρατηγική, η οποία ουσιαστικά είναι μια προσπάθεια να βγει… αίμα από την πέτρα, δεν λειτουργεί. Υπάρχουν όρια στο πόσο γρήγορα μπορεί μια χώρα να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις. Μια κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει επ’ άπειρον τους πόνους και τα βάσανα και κάποια στιγμή χάνει την πίστη της στο πολιτικό σύστημα. Οι ηγέτες της Ε.Ε. πρέπει να παραδεχτούν αυτήν την πραγματικότητα πριν να είναι αργά.
Και, τέλος, η Ιστορία αφήνει να εννοηθεί ότι ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα μπορεί να πετύχει".
"Θυμηθείτε την κατάσταση των ευρωπαϊκών χωρών που έλαβαν βοήθεια από τις ΗΠΑ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο", λέει ο κ. Eichengreen. "Είχαν τεράστια χρέη. Οι προϋπολογισμοί τους είχαν τεράστια ελλείμματα. Είχαν ελάχιστες εξαγωγές. Τα δικαιώματα επί της ακίνητης περιουσίας ήταν αβέβαια. Η στήριξη για τις κυβερνήσεις που προσπαθούσαν να χειριστούν αυτά τα προβλήματα ήταν εξαιρετικά εύθραυστη.
Το Σχέδιο Μάρσαλ, με τη χρηματοδότηση που έδινε σε στρατηγικές επενδύσεις, βοήθησε τους αποδέκτες να ενισχύσουν τις εξαγωγές τους. Η αναδόμηση μέσω της βοήθειας αυτής μετέτρεψε το Ρότερνταμ σε έναν εμπορικό κόμβο για τη βόρεια Ευρώπη. Η αμερικανική βοήθεια εγγυήθηκε τις εισαγωγές άνθρακα και τις επενδύσεις σε υδροηλεκτρική ενέργεια που απαιτούνταν για να 'πάρει μπρος' και πάλι η βιομηχανία. Και, σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην περίπτωση της Γαλλίας, τα αμερικανικά κεφάλαια χρησιμοποιήθηκαν για να εξαλειφθεί μέρος του δημόσιου χρέους.
Το σημαντικό είναι πως αυτά τα projects ούτε επιβλήθηκαν από τον δωρητή, ούτε επιλέχθηκαν από τον αποδέκτη, αλλά αποφασίστηκαν έπειτα από συνεργασία των δύο πλευρών. Επιπλέον, ο αποδέκτης έπρεπε να βάλει ισοδύναμα κεφάλαια για κάθε ένα από τα projects.
Ένας ακόμα όρος για τη λήψη της βοήθειας ήταν ότι η κυβέρνηση έπρεπε να επιτύχει μακροοικονομική σταθερότητα. Αυτό όμως ήταν πλέον εφικτό, αφού η βοήθεια ενίσχυσε τα δημόσια ταμεία, μειώνοντας το βάθος των απαιτούμενων περικοπών και τα συνεπαγόμενα οδυνηρά μέτρα. Η στήριξη προς τις κεντρώες κυβερνήσεις που προχώρησαν στην εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμίσεων ήταν μάλιστα ισχυρότερη.
Πράγματι, η παγίωση της πολιτικής στήριξης για πολιτικές σταθεροποίησης και μεταρρυθμίσεις ήταν ενδεχομένως η σημαντικότερη συνεισφορά του Σχεδίου Μάρσαλ. Αφού υπήρχε αυτή η στήριξη, οι χώρες-αποδέκτες μπορούσαν να κάνουν τα υπόλοιπα. Η Ευρώπη μπορούσε και πάλι να ορθοποδήσει".
Κατά τον κ. Eichengreen, "οι κυνικοί -δηλαδή οι οικονομολόγοι- θα ανησυχήσουν για το προηγούμενο που θα δημιουργήσει ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα. Θα προειδοποιήσουν ότι άλλες χώρες της Ε.Ε., όπως η Πορτογαλία, θα αρνηθούν να προχωρήσουν σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, περικοπές δαπανών και αποπληρωμή χρεών, αν δεν λάβουν μια παρόμοια βοήθεια.
Οι οικονομολόγοι έχουν εκπαιδευτεί να ανησυχούν για το πρόβλημα αυτό, το οποίο είναι γνωστό ως 'ηθικός κίνδυνος'. Όμως, το κοινωνικό χάος και η διεθνής δυσφήμηση που έχει υποστεί η Ελλάδα αποτελούν ένα υπολογίσιμο αντικίνητρο σε αυτό το μονοπάτι. Και ενώ υπάρχει ηθικός κίνδυνος, ωστόσο υπάρχει και ο κίνδυνος της κατάρρευσης. Υπάρχει ο κίνδυνος πλήρους οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κατάρρευσης στην Ελλάδα. Αν δεν αποτραπεί αυτή η κατάρρευση, θα συμπαρασύρει και την υπόλοιπη Ευρώπη.
Ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα προϋποθέτει ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έπρεπε να κάνουν το αδιανόητο: θα έπρεπε να ηγηθούν. Αυτό, βέβαια, είναι που έκαναν οι ΗΠΑ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με το Σχέδιο Μάρσαλ.
Οι Ευρωπαίοι ίσως θα έπρεπε να κοιτάξουν 60 χρόνια πίσω, στην εποχή όπου οι δικές τους χώρες, που βρίσκονταν στο χείλος μιας παρόμοιας καταστροφής, έλαβαν τη βοήθεια που χρειάζονταν για να ανακάμψουν - βοήθεια που τις έχει φέρει σε θέση να κάνουν κάτι παρόμοιο για την Ελλάδα σήμερα".
http://www.euro2day.gr/specials/opinions/132/articles/648834/Article.aspx
No comments:
Post a Comment