Berenberg: Η βόρεια Ευρώπη πιθανόν να αφήσει εκτός ευρώ την Ελλάδα

Σοβαρές προειδοποιήσεις του Γερμανού οικονομολόγου Χ. Σμίντινγκ στην «Κ»

Στις προβλέψεις του προς τους πελάτες της Berenberg, της παλαιότερης τράπεζας ιδιωτικής τραπεζικής της Γερμανίας, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Χόλγκερ Σμίντινγκ αξιολογεί ως σοβαρό τον κίνδυνο μιας άτακτης χρεοκοπίας και εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Οπως προειδοποιεί μιλώντας στην «Κ», η Γερμανία αλλά και όλη η βόρεια Ευρώπη «ετοιμάζεται να αφήσει την Ελλάδα να φύγει», αν και τονίζει ότι θα ήταν για όλους καλύτερο να παραμείνει στην Ευρωζώνη. Κατ’ αρχήν για την ίδια τη χώρα, καθώς, «μία έξοδος από το ευρώ θα προκαλούσε δραματική οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Δεν θα είναι εύκολο! Οπως μας δίδαξε η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, όταν το παλαιό νόμισμα το ρούβλι δεν υπήρχε πια στην Ουκρανία, οι καιροί ήταν πολύ δύσκολοι. Η έξοδος από το ευρώ είναι μία πολύ δύσκολη διαδικασία, που πιθανώς να προκαλέσει μεγαλύτερη ύφεση από τη σημερινή. Και αν η Ελλάδα δεν λύσει τα διαρθρωτικά της προβλήματα, ακόμη και μετά την υποτίμηση του νέου νομίσματος θα εξακολουθεί να έχει τεράστια προβλήματα». Οσο για την Ευρωζώνη, «θα ήταν καλό να επιδείξει στον κόσμο ότι μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα όπως η Ελλάδα. Θα ενίσχυε σημαντικά την εμπιστοσύνη στην Ευρώπη αν το καταφέρει χωρίς μία δραματική καταστροφή», η οποία θα προκαλούσε φόβους για έξοδο μεγάλων οικονομιών όπως η Ιταλία και η Ισπανία και μαζική μετάδοση της κρίσης.

– Είναι όμως αρκετός ο φόβος της μετάδοσης για να κρατηθεί η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, με δεδομένο ότι ετοιμάζονται τείχη προστασίας για τις υπόλοιπες χώρες και το τραπεζικό σύστημα; Για πόσο ακόμη θα είναι προς το συμφέρον της Ευρωζώνης αυτό;
– Είναι προς το συμφέρον της Ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ. Ολοι το θέλουν αυτό. Αλλά η υπομονή έχει σχεδόν εξαντληθεί στη Γερμανία - και όχι μόνον, σε όλη τη βόρεια Ευρώπη. Μία ακόμη έκθεση της τρόικας που θα λέει ότι εφαρμόσθηκαν πολύ λίγα θα είναι καταστροφή. Το ζήτημα είναι ότι η βόρεια Ευρώπη ετοιμάζεται να αφήσει την Ελλάδα να φύγει. Δεν θέλει να φύγει, αλλά αν οι προϋποθέσεις δεν ικανοποιηθούν, ετοιμάζεται να την αφήσει. Και αυτό θα μπορούσε να γίνει εντός μηνών, ή πιθανώς εντός μερικών εβδομάδων. Οπως είπατε, οι μηχανισμοί ελέγχου της μετάδοσης ενισχύονται. Ενας από τους λόγους είναι ο κίνδυνος ότι αυτοί θα δοκιμασθούν αν η Ελλάδα απλώς δεν πάρει άλλα λεφτά διότι δεν θα έχει ικανοποιήσει τις προϋποθέσεις, και τότε ενδεχομένως να αναγκασθεί να αφήσει το ευρώ. Το αν θα υπάρξει νέο πρόγραμμα υποστήριξης για την Ελλάδα θα εξαρτηθεί πολύ από τις διαπραγματεύσεις τις επόμενες δύο εβδομάδες, και επίσης από το τι θα πιστοποιήσει η έκθεση της τρόικας ότι πραγματικά εφαρμόζεται στην Ελλάδα... Πιθανώς προτού ψηφίσει το γερμανικό κοινοβούλιο για τη νέα βοήθεια, η Ελλάδα θα πρέπει να πιστοποιηθεί από την τρόικα ότι υλοποιεί τις προϋποθέσεις του.

– Πόση λιτότητα όμως χρειάζεται ακόμη ώστε να ικανοποιηθεί η τρόικα;
– Δεν χρειάζεται άλλη λιτότητα, νομίζω ότι ήταν ήδη πολύ σκληρή. Εχουν γίνει υπερβολικά πολλές αυξήσεις φόρων. Αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα είναι μία πολύ συστηματική αναδιάρθρωση και συρρίκνωση του δημόσιου τομέα, που μάλλον θα περιλαμβάνει και απολύσεις σε τμήματα του Δημοσίου. Αλλά δεν πιστεύω ότι χρειάζεται άλλη λιτότητα υπό τη μορφή αυξήσεων φόρων ή παγώματος κατασκευής δρόμων, δηλαδή περικοπών στις δημόσιες δαπάνες. Χρειάζεται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του δημοσίου τομέα. Αυτό σημαίνει ρήξη με τα συνδικάτα του Δημοσίου, και επιμονή στις μεταρρυθμίσεις για την αναδιάρθρωση του Δημοσίου, που πραγματικά χρειάζεται η Ελλάδα. Πρέπει να κάνει το Δημόσιο να δουλεύει για τους πολίτες, αντί για τους υπαλλήλους του!

– Οι διαπραγματεύσεις για το PSI, και αν θα καθιστούν το χρέος βιώσιμο, δεν είναι επίσης κρίσιμες για το μέλλον της χώρας;
– Πιστεύω ότι οι διαπραγματεύσεις για το PSI δεν σχετίζονται σχεδόν καθόλου με το μέλλον της Ελλάδας! Εχουν πολιτική σημασία, διότι είναι μέρος ενός πιθανού νέου πακέτου στήριξης για την Ελλάδα, συνιστούν μία πολιτική προϋπόθεση για μία πιθανή νέα βοήθεια. Γι’ αυτό έχουν σημασία και πρέπει να ολοκληρωθούν, και μάλιστα με όρους που να αποδέχεται η Ευρώπη. Αλλά το αν το αποτέλεσμά τους θα είναι επαρκές δεν έχει να κάνει με το ίδιο το χρέος, αλλά με την ελληνική οικονομία: Αυτό που έχει σημασία είναι αν μπορεί να αρχίσει να αναπτύσσεται ξανά η οικονομία. Αν κάνετε τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις, η οικονομία σας θα αναπτυχθεί. Δεν υπάρχει οικονομική απάντηση στην ερώτηση πόσο χρέος πρέπει να έχει κανείς. Αν η οικονομία αρχίσει να αναπτύσσεται, μπορείς να αποπληρώσεις όλο το χρέος. Αν δεν αναπτύσσεται, δεν μπορείς να πληρώσεις τίποτε!

Αναγκαίο ένα διαχειρίσιμο φορολογικό σύστημα
Σε πρόσφατη έκθεση της τράπεζας Berenberg για την Ελλάδα, ο κ. Σμίντινγκ εκτιμά ότι το πρόγραμμα προσαρμογής πρέπει να αλλάξει, καθώς «η υπερβολική λιτότητα, σε συνδυασμό με την απουσία μεταρρυθμίσεων στην πλευρά της προσφοράς, τη διοικητική ανικανότητα και το πολιτικό αδιέξοδο έχουν σπρώξει την ελληνική οικονομία σε ένα γύρο θανάτου».
Σύμφωνα με τον κ. Σμίντινγκ, η Ελλάδα δεν χρειάζεται περισσότερη λιτότητα «διότι η υπερβολική της χορήγηση μπορεί να σκοτώσει τον ασθενή», ούτε όμως έξοδο από το ευρώ, καθώς «η υποτίμηση δεν θεραπεύει τα διαρθρωτικά προβλήματα της χώρας».
Αυτό που υποστηρίζει ο κ. Σμίντινγκ είναι την υιοθέτηση ενός χαμηλότερου, ενιαίου φορολογικού συντελεστή, μία φορολογική νομοθεσία όπως εκείνη της Σλοβακίας ή της Εσθονίας, καθώς εκτιμά ότι η αυστηρότερη εφαρμογή λάθος φόρων διώχνει τις επιχειρήσεις στο εξωτερικό. «Η Ελλάδα δεν χρειάζεται υψηλότερους φόρους, αλλά ένα φορολογικό σύστημα που θα είναι εύκολα διαχειρίσιμο, με φόρους που θα είναι εύκολο να συλλεγούν και συντελεστές που θα προσελκύουν εταιρείες, αντί να τις διώχνουν», τονίζει. Παράλληλα, εκτιμά ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που απελευθερώνουν το αναπτυξιακό δυναμικό όπως το -στην πράξη- άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων «είναι πολύ σημαντικότερες για τη βιωσιμότητα του χρέους μακροπρόθεσμα από ένα αυστηρό πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής».
Με το τραπεζικό σύστημα κοντά στην παράλυση, προτείνει επίσης τη σύσταση μιας αναπτυξιακής τράπεζας για την αναχρηματοδότηση δανείων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, στα πρότυπα της γερμανικής KfW.
Τέλος, αν και δεν θεωρεί σκόπιμη τη συμμετοχή της ΕΚΤ στο PSI, αντιπροτείνει στην κεντρική τράπεζα να χαρίσει στην Ελλάδα τα υπερκέρδη από τις τοποθετήσεις της σε ελληνικά ομόλογα με τη λήξη τους, υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα τηρεί το πρόγραμμα στήριξης.

Διέξοδος οι εξαγωγές
Υποστηρίζοντας την ανάγκη μεταρρυθμίσεων, ο κ. Σμίντινγκ αναφέρει τη Γερμανία, η οποία αντιμετώπισε μια κρίση «χειρότερη της Ελλάδας» όταν αποφάσισε να αλλάξει τα δεδομένα στην αγορά εργασίας.
«Εκαναν ευκολότερες τις απολύσεις, αύξησαν την ευελιξία στις ώρες εργασίας... βασικά συνέθλιψαν τη δύναμη των συνδικάτων. Σύντομα, η ανεργία άρχισε να πέφτει σαν πέτρα!». Δεν την ευνόησε όμως και η διεθνής οικονομική συγκυρία;
Σήμερα η Ευρώπη απειλείται με ύφεση. «Είναι αλήθεια ότι χρειάζεται ανάπτυξη στις εξαγωγικές αγορές. Η Ελλάδα έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα διότι ο εξαγωγικός της τομέας είναι μικρός.
Αυτή είναι η μεγαλύτερη διαφορά της με τη Γερμανία και όχι η κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας. Οι ελληνικές εξαγωγές αναπτύσσονταν δυναμικά μέχρι τα μέσα του 2011, όταν η Ευρωζώνη προκάλεσε η ίδια την ύφεση στην οικονομία της και οι εξαγωγές κατέρρευσαν.
Πιστεύω όμως ότι μπορείτε να το αντισταθμίσετε αυτό εξάγοντας στις ισχυρά αναπτυσσόμενες αγορές της Κίνας, της Γερμανίας... ακόμη και η γειτονική Τουρκία δεν φαίνεται κακή».

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_05/02/2012_471323

__________________________________________




στις απόψεις του γερμανού οικονομολόγου (αλλά και άλλων), δημιουργείται μια εύλογη απορία: το κράτος θα πρέπει να είναι αυτό που να στρέψει παραγωγικές δυνατότητες προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση; πχ εξαγωγές προς Τουρκία
δηλαδή, δεν είναι η ελευθερη αγορά που θα έπρεπε να το κάνει;
η ελευθερη αγορά δεν ισχύει; δεν αυτοδιορθώνει τα προβλήματα; πρέπει να έρθει το κράτος (ή η ΕΕ ή υπερεθνικοί οργανισμοί) να σπρώξουν τον ιδιωτικό τομέα;

από αυτό συνεπάγεται, με δύο λόγια, ότι ο κεντρικός σχεδιασμός, όπως η περίπτωση της Σοβιετικής Ένωσης, δείχνει ότι ΔΕΝ πέθανε...
και δεν είναι μόνο η Ελλάς που το αποδεικνύει, όταν η Μέρκελ πάει να πουλήσει πρέσες στους κινέζους...