Το πρόβλημα της συρρικνούμενης αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών επιδεινώνεται δραματικά λόγω των απολύσεων και λόγω του αισθήματος απαξίωσης της περιουσίας των ιδιοκτητών ακινήτων
Οι καταρρεύσεις τραπεζικών κολοσσών έχουν πυροδοτήσει μια διαδικασία εξαγορών, συγχωνεύσεων και αναδιαρθρώσεων πρωτόγνωρη στον παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κλάδο. Σε πολλές περιπτώσεις όμως η κρίση αποδεικνύεται μια καλή ευκαιρία για αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων που δεν δραστηριοποιούνται μόνο στον ευρύτερο κλάδο των τραπεζών. Γιατί ακόμη και στο κέντρο της κρίσης, δηλαδή στις ΗΠΑ, πολλοί βιομηχανικοί κολοσσοί όχι μόνο δεν πλήττονται από την πιστωτική ασφυξία που έχει πλήξει τις τράπεζες αλλά καταφέρνουν να επωφελούνται ως έναν βαθμό από αυτήν. Ετσι εκμεταλλεύονται τη «φυγή προς την ποιότητα» που επιχειρούν διάφοροι επενδυτές. Πρόκειται για κεφαλαιούχους οι οποίοι εν μέσω πιστωτικής κρίσης θεωρούν ποιοτικότερες και βεβαίως ασφαλέστερες τις επενδύσεις σε εταιρικά ομόλογα. Παρά ταύτα, η πιστωτική αυτή «διευκόλυνση» δεν είναι αρκετή αν η κατανάλωση και η ζήτηση αρχίσουν να στερεύουν. Και το πρόβλημα είναι ότι με τη χρηματοπιστωτική κρίση έχει αρχίσει να πλήττεται με άμεσο τρόπο το ίδιο το υπόδειγμα της κατανάλωσης, που αποτέλεσε την ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας κατά τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται, δηλαδή, για την αμερικανική κατανάλωση με δανεικά, αφού οι μισθοί δεν αρκούν για να καλύψουν τις ολοένα αυξανόμενες καταναλωτικές ανάγκες. Το πρόβλημα της συρρικνούμενης αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών επιδεινώνεται δραματικά λόγω των απολύσεων και επίσης λόγω του αισθήματος απαξίωσης της περιουσίας των ιδιοκτητών ακινήτων, για να μην αναφερθεί κανείς στα περίπου 5 εκατομμύρια αμερικανικά νοικοκυριά που έχουν χάσει τα σπίτια τους...
Ο Μπρους Κρίσταλ, πωλητής στο κατάστημα ανδρικών ειδών Πολ Στιούαρτ της Νέας Υόρκης, τακτοποιεί ακριβά ιταλικά κοστούμια. Οι αμερικανοί λιανοπωλητές πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για πτώση των πωλήσεών τους κατά 4% τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το America's Research Group
Η πιστωτική κρίση αφαιρεί τη βάση της κατανάλωσης των αμερικανικών νοικοκυριών, που είναι ο δανεισμός. Και μάλιστα σε μια περίοδο που, λόγω Χριστουγέννων, οι επιχειρήσεις υπολογίζουν σε μια σημαντική ενίσχυση της καταναλωτικής ζήτησης. Ο κλάδος των ηλεκτρονικών συσκευών ευρείας κατανάλωσης συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο σημαντικών την περίοδο των Χριστουγέννων. Είναι όμως και από τους πλέον ευπαθείς. «Τα πράγματα τις εφετινές γιορτές θα είναι χειρότερα για την αγορά όχι μόνο συγκριτικά με πέρυσι αλλά και συγκριτικά με τις πωλήσεις πολλών ετών» εξήγησε η Ντάιαν Σουόνκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Mesirow Financial. Γιατί «υπάρχουν λιγότερα χρήματα διαθέσιμα για τα εμπορεύματα που παραδοσιακώς τείνουν οι καταναλωτές να αγοράζουν την περίοδο των Χριστουγέννων».
Κατά συνέπεια, ο τεχνολογικός κλάδος είναι αυτός, σύμφωνα με τους αμερικανούς ειδικούς, που θα πληρώσει ακριβά την παρούσα κρίση. Μια εταιρεία όπως η Apple, με τα διάφορα Mac, τα iPod και τα κινητά iPhone, αναμένεται να δει τις προβλέψεις της να μην επιβεβαιώνονται, ιδιαίτερα καθώς λογάριαζε στα Χριστούγεννα, όπως είχε εξηγήσει μόλις πριν από έναν μήνα ο επικεφαλής της Στιβ Τζομπς. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση που έκανε την περασμένη Τρίτη ο διευθύνων σύμβουλος της Microsoft Στιβ Μπάλμερ παραδεχόμενος ότι η εταιρεία του είναι ευάλωτη στην κρίση. «Το πιστωτικό πρόβλημα θα επηρεάσει τις δαπάνες τόσο των επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών. Σε ό,τι αφορά την ίδια τη Microsoft, δεν μπορεί να παραμείνει στο απυρόβλητο σε σχέση με ό,τι συμβαίνει στην οικονομία και στους άλλους επιχειρηματικούς κλάδους» δήλωσε ο Μπάλμερ στο πρακτορείο Reuters.
Η πτώση των πωλήσεων καταναλωτικών αγαθών έχει άλλωστε ξεκινήσει ήδη από τον Αύγουστο, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία για την κατανάλωση στις ΗΠΑ. «Οι καταναλωτές αισθάνονται ότι συνθλίβονται από την αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων, την κάμψη των τιμών των ακινήτων και τις μεγάλες απώλειες των επενδύσεών τους στο χρηματιστήριο. Είναι πολύ δύσκολο να δούμε καταναλωτές να ξοδεύουν όπως κατά τα περυσινά Χριστούγεννα» εξήγησε ο Χίλιαρντ Λάιονς, αναλυτής της Thomas Carpenter. Και προσέθεσε πως «αυτό θα οδηγήσει σε αδυναμία της αγοράς σε ό,τι έχει σχέση με κινητά, φορητούς υπολογιστές, εκτυπωτές ή κονσόλες παιχνιδιών και βιντεοπαιχνίδια».
* Η χριστουγεννιάτικη αγορά
Αναλυτές θεωρούν ότι η συρρίκνωση της χριστουγεννιάτικης αγοράς μπορεί να επεκταθεί πολύ περισσότερο, αρχίζοντας από τις επίπεδες οθόνες της Matsushita, της Sony ή της Fujitsu, τις ψηφιακές κάμερες της Canon και της Nikon και τις μοντέρνες συσκευές αναπαραγωγής ήχου όπως το iPod και το Zune της Microsoft. «Θα είναι μία από τις πιο απογοητευτικές χριστουγεννιάτικες αγορές όλων των πρόσφατων χρόνων γιατί η οικονομία είναι αδύναμη και οι καταναλωτές θα προσπαθήσουν να ξοδέψουν ίσα ίσα για τα αναγκαία» δήλωσε ο Αραβιντ Βάνσεσαν, σύμβουλος της Frost. Οπως εξήγησε η Σουόνκ, οι καταναλωτές δεν αντιμετωπίζουν μόνο το υψηλότερο κόστος ενέργειας αλλά ταυτόχρονα βλέπουν να μειώνονται περαιτέρω τα εισοδήματά τους, κατ' αρχάς με μικρότερα μπόνους, με λιγότερες υπερωριακές αμοιβές και με λιγότερες ώρες μερικής απασχόλησης. Η αδυναμία αυτών των εισοδημάτων είχε καλυφθεί μέσω δανεισμού όλα αυτά τα χρόνια. Με την ταυτόχρονη συρρίκνωση της δανειακής τους βάσης (μείωση των περιουσιακών τους στοιχείων) η κρίση δύσκολα θα αφήσει άθικτη την πραγματική οικονομία.
Αν η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση αλληλοτροφοδοτείται, επεκτείνεται και εντείνεται κατά κύματα - πρόκειται για μια διαδικασία που έχει ονομαστεί «ντόμινο» -, παρατηρείται τώρα μια άλλη «μηχανική» επέκτασης, ίσως ακόμη πιο επικίνδυνη. Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να ονομαστεί «πινγκ πονγκ» ανάμεσα στη χρηματοπιστωτική και στην οικονομική κρίση. Ενα τμήμα αυτής της «μηχανικής» μπορεί να αποδοθεί στις ίδιες τις πρακτικές των βιομηχανιών που τα τελευταία χρόνια είχαν βαλθεί να «χρηματιστηριοποιηθούν». Να διεκδικήσουν, δηλαδή, τμήματα κερδοφορίας όχι μέσα από την παραγωγή τους αλλά από τον παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κορβανά.
Ισως το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα μας το δίνει μια αυτοκινητοβιομηχανία σε πλήρη ανάπτυξη όπως η Porsche, της οποίας ο συνολικός τζίρος (κάπου 6 δισ. ευρώ με πωλήσεις 82.000 αυτοκινήτων κατά την περίοδο μεταξύ Αυγούστου 2007 και Ιουνίου 2008) είναι πολύ μικρότερος από τα αντίστοιχα κέρδη της, τα οποία δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί επισήμως, αλλά υπολογίζεται ότι θα βρίσκονται στα επίπεδα των 11 δισ. ευρώ! Αυτό που κατάφερε η Porsche χάρη στα τεράστια κεφαλαιακά κέρδη της ήταν να επιτεθεί για να εξαγοράσει την πολλαπλάσια σε παραγωγικό όγκο και μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία στην Ευρώπη, την επίσης γερμανική Volkswagen!
* Διαφορετική διαχείριση
Ο όμιλος Volkswagen μας έδωσε ένα παράδειγμα ενός διαφορετικού μηχανισμού διαχείρισης της κρίσης, όταν η ισπανική θυγατρική του ομίλου, Seat, ανακοίνωσε στις αρχές της εβδομάδας ότι θα προχωρήσει σε «προσαρμογή της παραγωγής για να αντιμετωπίσει την πτώση των πωλήσεών της», ιδιαίτερα μέσα από «εργασιακή προσαρμογή». Πρόκειται για μια διαδικασία που αφορά άμεσα τουλάχιστον 6.000 εργαζoμένους. Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε ότι «ο Νοέμβριος και ο Δεκέμβριος θα προσαρμοστούν στην κατάσταση της αγοράς». Στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, που θεωρείται ένας εκ των πλέον θιγομένων από την παγκόσμια πιστωτική και οικονομική πλέον κρίση, μόνο την εβδομάδα που πέρασε ανακοινώθηκαν μια σειρά ανάλογες «κινήσεις» εργασιακής προσαρμογής. Η Renault ανακοίνωσε, π.χ., την περασμένη Τρίτη 2.000 απολύσεις εργαζομένων σε μονάδες παραγωγής που λειτουργεί σε 19 χώρες του κόσμου. Στις αρχές Σεπτεμβρίου η γαλλική εταιρεία είχε ανακοινώσει 4.000 απολύσεις μόνο για τη Γαλλία.
Μια άλλη εταιρεία σε παραπλήσιο κλάδο, δηλαδή η Volvo που δραστηριοποιείται κυρίως στην κατασκευή φορτηγών αυτοκινήτων, ανακοίνωσε την Τρίτη την περικοπή 1.400 θέσεων εργασίας στο Βέλγιο και στη Σουηδία, αναφέροντας εν πολλοίς τους ίδιους λόγους: «για να ανταποκριθούμε σε μια μειωνόμενη ζήτηση για μεγάλα φορτηγά στην Ευρώπη». Η σουηδική εταιρεία έδωσε ωστόσο και μια καλύτερη εξήγηση του τύπου της διαχείρισης της παραγωγής της. Ετσι σε ανακοίνωσή της σημειώνει ότι στο εργοστάσιο που λειτουργεί στη βελγική πόλη Γάνδη θα σταματήσει τη νυχτερινή βάρδια ως τον Δεκέμβριο, με αποτέλεσμα να απολύσει τους 400 «προσωρινά» εργαζομένους που απασχολεί εκεί.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έπειτα από 11 συναπτά χρόνια εντυπωσιακής ανάπτυξης της αγοράς αυτοκινήτου ο κλάδος βυθίζεται σε βαθιά κρίση. Τα πρόσφατα στοιχεία της Πανευρωπαϊκής Ενωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων είναι ενδεικτικά: τον Αύγουστο η πτώση των πωλήσεων αυτοκινήτων στην Ισπανία έφθασε στο 41,3% - πρόκειται για ποσοστό που έχει να καταγραφεί 15 χρόνια. Στην ήδη ευρισκόμενη σε οικονομική ύφεση Βρετανία ο απόλυτος αριθμός των καινούργιων αυτοκινήτων που πουλήθηκαν τον Αύγουστο ήταν ανάλογος με εκείνον του Αυγούστου του 1966! Στην Ιταλία η πτώση του Αυγούστου φθάνει το 26,4% (και από την αρχή του έτους το 12%). Η κρίση για τις αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες είναι ακόμη πιο οδυνηρή. Ως γνωστόν, και οι τρεις μεγάλες εταιρείες του Ντιτρόιτ (General Motors, Ford Motor και Chrysler) είναι εδώ και χρόνια ζημιογόνες.
* Επαχθείς αναδιαρθρώσεις
Δεν είναι όμως μόνο οι αυτοκινητοβιομηχανίες που πλήττονται από την κρίση και προχωρούν σε κοινωνικά επαχθείς αναδιαρθρώσεις για να ορθοποδήσουν. Η κορυφαία ολλανδική εταιρεία χημικών και φαρμάκων Akzo Nobel ανακοίνωσε ότι θα καταργήσει περίπου 3.500 θέσεις εργασίας στο πλαίσιο ενός προγράμματος εξοικονόμησης πόρων που εφαρμόζει. Οι περικοπές αυτές όμως δεν αποδίδονται σε προβλήματα μειωμένης ζήτησης για τα προϊόντα της και πτώσης των πωλήσεων αλλά στην πολιτική εξαγορών και συγχωνεύσεων της εταιρείας. Π.χ., η Akzo Nobel είχε συμφωνήσει να εξαγοράσει τη βρετανική ICI αντί 15,9 δισ. δολαρίων. Κάτω από τις σημερινές δύσκολες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στην αγορά της ήταν δύσκολο να συνεχίσει το πρόγραμμα εξαγοράς των μετοχών της βρετανικής εταιρείας. Ετσι αναγκάστηκε να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση των χρεών της.
http://www.tovima.gr/print_article.php?e=B&f=15478&m=D16&aa=1
No comments:
Post a Comment