Εάν δεν απατώμαι, οι συμμετέχοντες στο φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ είδαν τα περισσότερα από τα πιστεύω τους να αμφισβητούνται εντόνως, να ευτελίζονται και να ισοπεδώνονται από τα τρέχοντα γεγονότα. Ηταν η «Συναίνεση του Νταβός», δηλαδή μια χαλαρή συμμαχία απόψεων που κυριαρχούσε το κλίμα στο χειμερινό θέρετρο της Ελβετίας και στις περισσότερες χώρες του κόσμου κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Αυτή η συμμαχία, η οποία κατά παράδοση τάσσεται υπέρ της ελεύθερης αγοράς εις βάρος του κράτους, μιας ελαστικής ρύθμισης του κλάδου παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και της ελεύθερης κίνησης αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ χωρών, σήμερα αμύνεται ή οδηγείται σε πλήρη υποχώρηση.
Αυτό που παραμένει ακόμη αβέβαιο είναι τι θα διαδεχθεί αυτήν τη συμμαχία.
Πράγματι, η παγκόσμια οικονομική κρίση και η φούσκα δανείων διέψευσε τις προσδοκίες των υποστηρικτών της παγκοσμιοποίησης και των δυνάμεων της αγοράς. Τα τελευταία χρόνια συντελέστηκε η χειρότερη ανακατανομή πόρων στην ιστορία, από την αγορά στέγης στην κατανάλωση, προσφέροντας δυνατότητες που δεν ήταν μακροπρόθεσμα βιώσιμες. Οι τράπεζες διάβρωσαν την κεφαλαιακή βάση τους και οι ρυθμιστικές αρχές απέτυχαν να λειτουργήσουν προνοητικά, δίχως να αντιληφθούν μια σειρά κινδύνων, από την επικίνδυνη έκθεση σε μόχλευση έως τις απάτες τύπου Μέιντοφ. Σήμερα, το κράτος καλείται να παρέμβει και ως «επενδυτής» και ως «ρυθμιστής», αλλά και ως «οικονομική δύναμη». Ολοι μιλούν για σειρά μέτρων με στόχο τη στήριξη της οικονομίας. Και εάν, τελικά, δεν κρατικοποιηθούν όλες οι τράπεζες, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κράτος καθορίζει την τελική κατεύθυνση των κεφαλαίων. Οι ΗΠΑ αγοράζουν συσσωρευμένα χρέη της αγοράς στεγαστικής πίστης, η Βρετανία διασώζει τον κλάδο των αυτοκινητοβιομηχανιών και υπάρχουν πολλές πιθανότητες να πραγματοποιηθούν πρόσθετες επενδύσεις κυβερνήσεων σε τράπεζες, κάτι που μεταφράζεται σε περισσότερο έλεγχο στη χορήγηση δανείων.
Η αντίθεση με τις εξελίξεις στις αρχές του 2008 είναι τεράστια. Τότε, η διαμάχη επικεντρωνόταν στην παγκοσμιοποίηση, με τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια να διεισδύουν υποτίθεται «επικίνδυνα» στον τραπεζικό κλάδο της Δύσης, εγείροντας πολλά ερωτήματα για το πόσο εφικτή ήταν αυτή η αλλαγή των ισορροπιών. Υπό τις τρέχουσες συνθήκες δεν θα ήταν υπερβολικό εάν κατέληγε κανένας στο συμπέρασμα ότι η παγκοσμιοποίηση έφθασε σε σημείο κορεσμού.
Ενα μικρό πρόβλημα με αυτή τη θέση είναι ότι η «Συναίνεση του Νταβός» εμπεριείχε και πολλά θετικά στοιχεία, ενισχύοντας, μεταξύ άλλων, το βιοτικό επίπεδο σε πολλές πληθυσμιακές ομάδες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Παράλληλα, τα κράτη δεν έχουν αποδείξει στο παρελθόν ότι προέχουν στην κατανομή πόρων και είναι αδύνατο να προσδιορίσει κανείς πότε και πώς θα οπισθοδρομήσουν για να αφήσουν την ιδιωτική πρωτοβουλία να πάρει τη σκυτάλη. Η πιο ανησυχητική πιθανότητα από την παρούσα ύφεση είναι η απειλή του προστατευτισμού. Οι περισσότερες κυβερνήσεις που αναλαμβάνουν τη διάσωση των τραπεζών τους για να ανασύρουν τις οικονομίες τους από την αδράνεια επιδιώκουν να διασφαλίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα για τους ψηφοφόρους τους. Παράλληλα, λομπίστες επιδιώκουν τη συσχέτιση της εκστρατείας «Buy America», για την αύξηση των πωλήσεων των αμερικανικών εταιρειών, με το πακέτο των 819 δισ. δολαρίων. Η αυστηρότερη ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού κλάδου μπορεί να εμποδίσει μακροπρόθεσμα τη ροή πίστωσης στην πραγματική οικονομία ακόμη και μετά την ύφεση. Και ενώ όλη η προσοχή είναι στραμμένη στο πόσο περίπλοκη είναι πλέον η αγορά των ομολόγων δανείων, πολλά ερωτήματα δημιουργούνται για το πώς οι αγορές θα έχουν τη δυνατότητα να «τιμήσουν» άλλα συμβόλαια, με το κράτος να παρεμβαίνει εκ νέου.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_01/02/2009_301665
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment