Κρούγκμαν: Τι οδήγησε στην κρίση, τι θα οδηγήσει στην ανάκαμψη

«Γιατί οι οικονομολόγοι δεν προβλέπουν την επικείμενη καταστροφή; Πώς θα βγει η παγκόσμια οικονομία από την ύφεση;». Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα στα οποία επιχείρησε να δώσει απαντήσεις ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν στη διάρκεια της διάλεξής του στο London School of Economics.
Το χρηματοοικονομικό σύστημα είναι «τυφλό σημείο», υποστηρίζει ο Κρούγκμαν, ο οποίος τονίζει ότι είναι λάθος να νομίζει κανείς ότι μια τράπεζα είναι μια σειρά από ταμίες που παίρνουν καταθέσεις σε ένα κτίριο με μαρμάρινη πρόσοψη. Στην πραγματικότητα τράπεζα είναι οποιοσδήποτε που χρησιμοποιεί βραχυπρόθεσμο δανεισμό για να χρηματοδοτήσει μακροχρόνια στοιχεία ενεργητικού με περιορισμένη δυνατότητα ρευστοποίησης. Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα, από την άλλη, είναι εξίσου σημαντικό με το κανονικό, με τη διαφορά είναι πολύ πιο ευάλωτο.
Ο υπερβάλλων δανεισμός που καταδίκασε τις σκιώδεις τράπεζες συνιστά απειλή και για τους καταναλωτές, οι οποίοι κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να σώσουν ό,τι σώζεται εν μέσω κατάρρευσης των τιμών των κατοικιών. Τα ενυπόθηκα χρέη φαντάζουν πιο απειλητικά εξαιτίας του μηδενικού πληθωρισμού. Η προσπάθεια αυτή για διάσωση του προσωπικού πλούτου λειτουργεί τελικώς ως μπούμερανγκ για τον καταναλωτή, καθώς πλήττει τις δαπάνες και τα εισοδήματά του. Ταυτόχρονα, καθιστά τη νομισματική πολιτική ανίσχυρη, καθώς το επιτόκιο που αποθαρρύνει την αποταμίευση είναι το αρνητικό.
Αποτέλεσμα είναι η ανάδειξη του ρόλου της δημοσιονομικής πολιτικής. Εάν τα μηδενικά επιτόκια δεν μπορούν να ωθήσουν τους καταναλωτές στην κατανάλωση, χρειάζονται δημόσιες δαπάνες. Το πρόβλημα είναι ότι «η ανάλυση που χρησιμοποιούμε είναι πολλών δεκαετιών» και έχει τις ρίζες της στον Κέυνς.
Όσον αφορά στην οικονομία, ο δρόμος προς την εξυγίανση είναι μακρύς και επίπονος. Το μεγάλο μάθημα που πήραμε από τις φούσκες, υποστηρίζει ο Κρούγκμαν, είναι ότι η ανάκαμψη στηρίζεται στις εξαγωγές, το οποίο δεν βοηθά «παρά μόνο εάν βρούμε κάποιον άλλο πλανήτη για να εξάγουμε». Διαφορετικά, η ανάκαμψη θα περιμένει έως ότου αναδομηθούν οι αποταμιεύσεις, κάτι που δεν πρόκειται να συμβεί άμεσα. Η άνοδος του πληθωρισμού σε επίπεδα υψηλότερα από την προ κρίσης εποχή ίσως θα μπορούσε να βοηθήσει, καταλήγει ο διακεκριμένος οικονομολόγος.
Πηγή: Economist