Οι οικονομολόγοι της Τράπεζας χαρακτηρίζουν δραματικά τα σενάρια που μεταφέρθηκαν μέσω ξένου Τύπου περί χρεοκοπίας της χώρας και καταποντισμού του ονομαστικού της ΑΕΠ και ανταπαντούν ότι η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ στην Ελλάδα θα είναι θετική τόσο το 2010 όσο και τα επόμενα έτη.
Ειδικότερα, όσον αφορά την αύξηση του ΑΕΠ το 2010, σημειώνεται ότι, παρά τη σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή και τη δημοσιονομική κρίση, οι έως τώρα ενδείξεις στο πρώτο και δεύτερο δίμηνου του έτους είναι μάλλον θετικές. Βέβαια, από την άλλη πλευρά, η Alpha Bank κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, με το επιχείρημα ότι δεν υπάρχει πλέον η πολυτέλεια της αδράνειας και συνιστά άμεση προώθηση ρηξικέλευθων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα αναδείξουν τις αναμφισβήτητες αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας, διακρίνοντας μεταξύ άλλων την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων του ΕΠΣΑ ως ουσιώδη παράγοντα ανάκτησης της αξιοπιστίας της χώρας.
ΤΟ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΔΕΛΤΙΟ
Ειδικότερα, στο τελευταίο εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank, στην οποία επικεφαλής είναι ο οικονομολόγος και ανώτερος διευθυντής Οικονομικών Μελετών της Τράπεζας κ. Μ. Μασουράκης, με διευθυντή της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης τον κ. Κ. Μαρούλη, γίνεται μία εμπεριστατωμένη ανάλυση για την πορεία του ελλείμματος, τον ρυθμό ανάπτυξης, τα θετικά επιτεύγματα που ήδη έχουν παρατηρηθεί και τις αδυναμίες που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.
Οπως αναφέρεται στην ανάλυση, συνεχίζονται οι αναλύσεις στον διεθνή Τύπο με σενάρια για δραματική αύξηση του δημοσίου χρέους της χώρας στα επόμενα έτη, για καταποντισμό όχι μόνο του πραγματικού αλλά και του ονομαστικού ΑΕΠ της και για χρεοκοπία της, αλλά όχι στο τρέχον έτος. Ως αποτέλεσμα αυτών των αναλύσεων τα spreads των ελληνικών ομολόγων σημείωσαν νέα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών στις 7 και 8.4.2010.
Τα σενάρια αυτά στηρίζονται σε δραματικές υποθέσεις για την εξέλιξη των βασικών μεταβλητών της ελληνικής οικονομίας. Ειδικότερα, το σύστημα της εκρηκτικής αύξησης του δημόσιου χρέους για να λειτουργήσει απαιτεί τρία στοιχεία: (1) Ενα πολύ υψηλό αρχικό δημοσιονομικό έλλειμμα, (2) την υπόθεση ότι το μέσο επιτόκιο του δημόσιου χρέους της χώρας στα επόμενα έτη θα είναι πολύ υψηλό και (3) την υπόθεση ότι η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ της χώρας θα είναι πολύ χαμηλή και (κατά προτίμηση) αρνητική.
Η δημοσιονομική εκτροπή στην Ελλάδα το 2008 και το 2009 και ο τρόπος που παρουσιάστηκε από την ελληνική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή διευκολύνουν την υιοθέτηση από τους αναλυτές των πιο δραματικά αρνητικών υποθέσεων σε σχέση με τις εξελίξεις στις ανωτέρω μεταβλητές στο μέλλον και τη συναγωγή των συμπερασμάτων που προαναφέρθηκαν.
ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ
Ειδικότερα:
- Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδος ήταν πράγματι υψηλό το 2009 και έφτασε στο 13%-13,5% του ΑΕΠ, με το πρωτογενές έλλειμμα να υπερβαίνει το 7,8% του ΑΕΠ. Αυτό θεωρήθηκε από τους αναλυτές διεθνώς όχι ως μία προσωρινή υπερβολική δημοσιονομική εκτροπή, αλλά περίπου ως βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας, το οποίο για να διορθωθεί απαιτούνται πολλά έτη και δραστικά μέτρα που θα οδηγήσουν σε πτώση όχι μόνο του πραγματικού αλλά και του ονομαστικού ΑΕΠ της χώρας.
Με αυτή τη θεώρηση, είναι σχετικά εύκολο να υποθέσει κανείς ότι το έλλειμμα θα παραμείνει υψηλό για πολλά έτη, ότι το μέσο επιτόκιο επιβάρυνσης του χρέους θα παραμείνει υψηλό, ότι τα μέτρα που θα χρειαστούν για μείωση του ελλείμματος θα είναι τόσο αιματηρά που θα οδηγήσουν σε πτώση και του ονομαστικού ΑΕΠ της χώρας για πολλά έτη.
Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι το κύριο μέρος της δημοσιονομικής εκτροπής στην Ελλάδα δημιουργήθηκε το 2008-2009 και ήταν αποτέλεσμα της δημοσιονομικής διαχείρισης και της ουσιαστικής δυσλειτουργίας του κρατικού μηχανισμού στην περίοδο αυτή. Σημειώνεται ότι το πρωτογενές έλλειμμα υπερέβη το -7,8% του ΑΕΠ το 2009, από πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ το 2007.
Αυτό σημαίνει ότι το έλλειμμα του 2009 ήταν μία υπερβολική εκτροπή που μπορεί να διορθωθεί χωρίς μεγάλες επιπτώσεις στην ανάπτυξη της χώρας. Μάλιστα στη 14ετή περίοδο 1994-2007 η Ελλάδα είχε μέσο πρωτογενές πλεόνασμα ίσο με το 1,9% του ΑΕΠ. Αυτό είναι το βασικό χαρακτηριστικό της. Η επάνοδος σε αυτό συνεπάγεται μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά 9,7 π.μ. Για τον σκοπό αυτό, η κυβέρνηση έχει ήδη λάβει μέτρα για μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά 6,5 π.μ. το 2010 και αυτή η μείωση επιβεβαιώνεται και με το παραπάνω από τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2010 στο πρώτο 3μηνο.
ΠΛΑΦΟΝ ΤΟ 7,5%
Επομένως, στις αναλύσεις για τη δυναμική του δημόσιου χρέους στην Ελλάδα θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι το έλλειμμα θα μειωθεί κάτω του 7,5% του ΑΕΠ το 2010 και ότι αυτό θα επηρεάσει πτωτικά τα επιτόκια δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου. Αυτό σημαίνει ότι η υπόθεση που γίνεται σε πολλές αναλύσεις ότι το μέσο επιτόκιο του δημόσιου χρέους στην Ελλάδα θα διαμορφωθεί στο 5,5% από το 2010 και μετά, έναντι 4,4% το 2009 δεν είναι σωστή.
Σημειώνεται ότι ακόμη και αν το ελληνικό Δημόσιο καλύψει τις δανειακές του ανάγκες το 2010 με μέσο επιτόκιο 6,2%, το μέσο επιτόκιο για το σύνολο του χρέους δεν θα ξεπεράσει το 4,9%. Επίσης, ακόμη και αν συνεχίζει να δανείζεται με 6% το 2011, το μέσο επιτόκιο του χρέους θα διαμορφωθεί στο 5,1% κατά το έτος αυτό. Εάν δε μετά τη μείωση των ελλειμμάτων το οριακό επιτόκιο μειωθεί σε επίπεδα χαμηλότερα από το 6,0%, τότε το μέσο επιτόκιο του χρέους δεν θα ξεπεράσει ποτέ το 5,1%.
Οσον αφορά την αύξηση του ΑΕΠ το 2010, σημειώνεται ότι, παρά την ανωτέρω σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή και τη δημοσιονομική κρίση, οι έως τώρα ενδείξεις στο πρώτο 2μηνο του 2010 είναι μάλλον θετικές: Ηδη σημειώνεται: (1) Σημαντική αύξηση του όγκου των λιανικών πωλήσεων, (2) αύξηση των εξαγωγών αγαθών και σημαντική μείωση των εισαγωγών, (3) επιτάχυνση του ετήσιου ρυθμού αύξησης της πιστωτικής επέκτασης τον Φεβρουάριο του 2010, (4) σημαντική αύξηση κατά 10% της ταξιδιωτικής κίνησης στο Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» στο πρώτο 2μηνο του 2010.
Οσον δε αφορά το ονομαστικό ΑΕΠ, είναι τώρα βέβαιο ότι ο αποπληθωριστής του ΑΕΠ θα είναι αυξημένος το 2010 κατά 3,4% ή περισσότερο, λόγω των μεγάλων αυξήσεων των ειδικών έμμεσων φόρων και του ΦΠΑ. Επομένως, η υπόθεση για αρνητική αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ το 2010 ή στα επόμενα έτη δεν στηρίζεται στα σημερινά δεδομένα.
ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Βέβαια, πολλοί εξηγούν την εκτίμησή τους ότι η ανάπτυξη της Ελλάδος θα είναι αρνητική στα επόμενα έτη, με τον ισχυρισμό ότι η χώρα μας είναι η λιγότερο ανταγωνιστική χώρα στην ΕΕ-27 (μοναδική περίπτωση, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Επιπλέον, θεωρούν ότι η Ελλάδα έχει σημαντικό μειονέκτημα, διότι δεν μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά της λόγω της συμμετοχής της στη ζώνη του ευρώ. Οι ισχυρισμοί αυτοί, επίσης, δεν στηρίζονται στα πραγματικά στοιχεία και στην ανάπτυξη των χωρών στα τελευταία 15 έτη.
Ειδικότερα:
- Η ανταγωνιστική θέση της Ελλάδος εξελίχθηκε πολύ πιο εποικοδομητικά στη 10ετία του 2000 από τις περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ-27, όπως αποδεικνύεται από τα στοιχεία της Eurostat. Πολύ δε περισσότερο, ο ανωτέρω ισχυρισμός για δυσμενή ανταγωνιστική θέση της Ελλάδος δεν επαληθεύεται από το γεγονός ότι η μέση ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ της Ελλάδος στη 15ετή περίοδο 1995-2009 υπερέβη κατά 1,6 π.μ. τη μέση ετήσια αύξηση των χωρών της ΕΕ-16.
Αν η υψηλή ανάπτυξη απαιτεί υψηλή ανταγωνιστικότητα, τότε η υπεροχή της ανάπτυξης της Ελλάδος για 15 ολόκληρα έτη σημαίνει μάλλον ικανοποιητική ανταγωνιστικότητα. Αλλωστε και ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας στην Ελλάδα (κατά 2,3% ετησίως στη δεκαετία του 2000) ήταν κατά πολύ υψηλότερος των χωρών της ΖτΕ.
Οσον αφορά την αδυναμία άσκησης αυτόνομης νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής από την Ελλάδα, σημειώνεται ότι η Ελλάδα ποτέ δεν είχε τη δυνατότητα εποικοδομητικής άσκησης τέτοιας πολιτικής. Αντίθετα, με τα μέτρα εισοδηματικής πολιτικής στον δημόσιο τομέα που έλαβε η κυβέρνηση στα πλαίσια της δημοσιονομικής προσαρμογής, η Ελλάδα πραγματοποιεί μία σημαντική υποτίμηση της πραγματικής συναλλαγματικής της ισοτιμίας με βάση το κόστος εργασίας, κάτι που δεν θα μπορούσε να κάνει με οποιαδήποτε ονομαστική υποτίμηση (αφού η κάθε υποτίμηση ή διολίσθηση στην Ελλάδα συνοδεύτηκε και με ανάλογη ή μεγαλύτερη αύξηση των μισθολογικών αμοιβών).
ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Συμπερασματικά, η δυναμική του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα θα πρέπει να εκτιμάται με βάση τα ακόλουθα δεδομένα: (1) Το δημοσιονομικό έλλειμμα θα διαμορφωθεί κάτω του 7,5% του ΑΕΠ το 2010 και το οριακό επιτόκιο δανεισμού του Δημοσίου θα αρχίσει να μειώνεται έστω και αργά (από το 2011) από τα σημερινά επίπεδα του 6,0%-7,0%. (2) Η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ στην Ελλάδα θα είναι θετική τόσο το 2010 όσο και τα επόμενα έτη. Η υπόθεση αυτή ενισχύεται και από τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ ότι η ανάπτυξη στην παγκόσμια οικονομία θα ανέλθει στο 4,1% το 2010, από -0,8% το 2009 και από τη συνεχιζόμενη ισχυροποίηση των προοπτικών ανάπτυξης στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Ν.Α. Ευρώπη.
Με αυτά τα δεδομένα, η ανάπτυξη στην Ελλάδα θα ενισχυθεί από την αύξηση των εξαγωγών αγαθών και του τουρισμού και από την αύξηση των εισροών εισοδημάτων και κεφαλαίων από την ελληνική ναυτιλία. (3) Με την προωθούμενη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος της χώρας και τη μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων εξασφαλίζεται αφενός η υλοποίηση της δημοσιονομικής προσαρμογής το 2011-2013 και αφετέρου αλλάζουν εκ βάθρων οι μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές προοπτικές της χώρας.
Ειδικότερα, στη σχέση με την οποία προσπαθούμε να εκτιμήσουμε τη δυναμική του χρέους του ελληνικού Δημοσίου στα επόμενα έτη, η διαφορά μεταξύ του μέσου επιτοκίου επιβάρυνσης του δημόσιου χρέους της χώρας και του ρυθμού αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ μετά το 2010 διαμορφώνεται στην πραγματικότητα γύρω στις 2-3 π.μ. μετά το 2010, αντί στις 7 π.μ. που εκτιμούν κάποιοι αναλυτές.
ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
Με βάση τα ανωτέρω, ακόμη και αν υποθέσουμε ότι: α) Η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ της χώρας θα είναι πολύ χαμηλότερη από αυτήν που προβλέπει το ΕΠΣΑ 2010-2013 (2010: -2,8%, 2011: 0,2%, 2012: 0,8% και 2013: 1,8%) και β) ότι η πτώση του οριακού επιτοκίου δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου θα είναι εξαιρετικά αργή. (Η εξέλιξη των βασικών δημοσιονομικών μεταβλητών και του δημόσιου χρέους στην Ελλάδα τα επόμενα έτη παρουσιάζεται στον κατωτέρω Πίνακα 1).
Το δημόσιο χρέος μειώνεται στο 114% του ΑΕΠ το 2015, κυρίως λόγω της δημιουργίας πρωτογενούς πλεονάσματος ήδη από το 2011. Το πλεόνασμα αυτό αυξάνει στο 3,6% του ΑΕΠ μετά το 2014 και είναι λίγο υψηλότερο από το μέσο πλεόνασμα 1,9% του ΑΕΠ που είχε η Ελλάδα στην περίοδο 1994-2007.
Τα ανωτέρω στηρίζονται στην εκτίμηση ότι τα μέτρα που ήδη έχουν ληφθεί, αν εφαρμοστούν αποτελεσματικά, μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση των εσόδων της γενικής κυβέρνησης στο 46,5% του ΑΕΠ από το 2013 (από 39,6% το 2009 και 43% το 2000) και ότι τα μέτρα για την εισοδηματική πολιτική, την αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα και τη μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων μπορεί να σταθεροποιήσουν τις πρωτογενείς δαπάνες της γενικής κυβέρνησης στο 43% του ΑΕΠ, από 47,4% το 2009 και 39,5% στην περίοδο 2000-2007. Επιπλέον, εκτιμάται ότι το ελληνικό Δημόσιο θα εισπράξει περίπου 7 δισ. ευρώ από ιδιωτικοποιήσεις έως το 2013.
Με βάση τις ανωτέρω υποθέσεις, ακόμη και αν το οριακό επιτόκιο δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου διατηρηθεί στο 7% στην περίοδο 2010-2014, το δημόσιο χρέος και πάλι μειώνεται στο 117,4% του ΑΕΠ το 2015 και έχει πτωτική πορεία στα επόμενα έτη.
ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΣΠΑ
Η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων του ΕΠΣΑ 2010-2013 αποτελεί ουσιώδη παράγοντα ανάκτησης της αξιοπιστίας και, ως εκ τούτου, πρέπει να επισπευσθεί. Ωστόσο, για να ανατραπεί το δυσμενές κλίμα απαιτείται επιπρόσθετα η άμεση προώθηση ρηξικέλευθων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, που θα αναδείξουν τις αναμφισβήτητες αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας μας.
Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν ο χώρος στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού, που βρίσκεται σε μία από τις ακριβότερες περιοχές της Αθήνας, να παραμένει αναξιοποίητος, εξαιτίας κυρίως της στενόμυαλης λογικής ότι μπορεί ποτέ έργα τεράστιας σημασίας για την ανάπτυξη και ιδιαίτερα για την αναβάθμιση του περιβάλλοντος να χρηματοδοτηθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Δεν είναι δυνατόν να υπονομεύεται το μέλλον των ιδιωτικών επενδύσεων, ύψους 10 δισ. ευρώ, σε υπεράκτια αιολικά πάρκα με άστοχες ενέργειες για τη δημιουργία νέων γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Δεν είναι δυνατόν να υπονομεύεται το ενεργειακό μέλλον της χώρας με καθυστέρηση των επενδύσεων σε νέους λιγότερο ρυπογόνους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με συνεχή επίκληση λόγων «προστασίας» του περιβάλλοντος. Να μην εκμεταλλευόμαστε τη δυνατότητα της καθιέρωσης μίας από τις πιο όμορφες χώρες του κόσμου ως τουριστικού προορισμού και ως περιοχής οικιστικής ανάπτυξης υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών, για μικροπολιτικούς τοπικούς λόγους. Να μην αξιοποιείται η δημόσια ακίνητη περιουσία, που ανέρχεται σε άνω των 300 δισ. ευρώ.
Δεν υπάρχει πλέον η πολυτέλεια της αδράνειας.
http://www.kerdos.gr/default.aspx?id=1225952&nt=103
No comments:
Post a Comment