Οι υπόγειες διαδρομές που οδηγούν ΗΠΑ και Βρετανία στον κρατικό παρεμβατισμό

«Δεν πρέπει να καταρρεύσουν».
Μ’ αυτή τη φράση ο γερουσιαστής του Ρεπουμπλικανικού κόμματος και υποψήφιος για την αμερικανική προεδρία Τζον Μακέιν έδωσε τον τόνο για την πολιτική που προτίθεται να ακολουθήσει σχετικά με τις Fannie Mae και Freddie Mac, τις δύο εταιρείες - κολοσσούς στην αγορά και τιτλοποίηση ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων οι οποίες σύμφωνα με τον πρώην διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας του St. Louis Γουίλιαμ Πουλ βρίσκονται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.
Την πεποίθησή του συμμερίζονται σειρά γερουσιαστών ρεπουμπλικανών και δημοκρατικών κάτι που καθιστά εξαιρετικά πιθανό να υπάρξει κρατική παρέμβαση για τη διάσωσή τους, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο.
Η πιστωτική κρίση που πλήττει τη Βρετανία και τις ΗΠΑ δείχνει να έχει κάνει τους δύο αυτούς ένθερμους θιασώτες του laissez faire και της ελεύθερης αγοράς να μελετήσουν εκ νέου τα οφέλη της απροκάλυπτης κρατικής παρέμβασης στην αγορά ακόμη και της κρατικοποίησης.
Η περίπτωση των Fannie και Freddie δεν είναι η πρώτη. Είχε προηγηθεί η υπόθεση της αμερικανικής εταιρείας παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Bear Stearns, μίας από τις μεγαλύτερες και πιο φημισμένες επιχειρήσεις της Wall Street. H εταιρεία σώθηκε την τελευταία στιγμή, όταν η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ έσπευσε να δράσει ως εγγυήτρια, προκειμένου η εταιρεία να εξαγοραστεί από την «ομοεθνή» τράπεζα JP Morgan σε μία συμφωνία αξίας 30 δισ. δολαρίων, τον προηγούμενο Μάρτιο. Ακόμα πιο τρανταχτό είναι το παράδειγμα της βρετανικής Northern Rock. Η παραπαίουσα τράπεζα αποτέλεσε την πρώτη μείζονα κρατικοποίηση στη Γηραιά Αλβιώνα από τη δεκαετία του ’70. Η τότε υπουργός Οικονομικών Ρουθ Κέλι είχε σπεύσει να δηλώσει ότι το κράτος θα διηύθυνε τη Northern Rock «από απόσταση» και τόνισε την πεποίθησή της ότι εν τέλει η τράπεζα θα επιστρέψει στον ιδιωτικό τομέα.
Στην περίπτωση των Fannie Mae και Freddie Mac τόσο ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Χένρι Πόλσον όσο και ο πρόεδρος της Fed Μπεν Μπερνάνκi έσπευσαν να διατυμπανίσουν ότι οι εταιρείες βρίσκονται σε «καλή υγεία». Εάν όμως αυτή χειροτερέψει οι ηγεσίες του δημοκρατικού και ρεπουμπλικανικού κόμματος έχουν δεσμευτεί ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν πρόκειται να επιτρέψει την κατάρρευσή τους. H Fannie Mae ιδρύθηκε από το αμερικανικό Κογκρέσο κατά την περίοδο της Μεγάλης Υφεσης τη δεκαετία του ’30. Το ίδιο έπραξε και με τη Freddie Mac το ’70. Στόχος της κυβέρνησης ήταν η διευκόλυνση των Αμερικανών στη λήψη στεγαστικών δανείων. Στη συνέχεια οι δύο εταιρείες ιδιωτικοποιήθηκαν, αλλά ακόμη ενισχύονται άτυπα από το κράτος δεδομένου ότι μπορούν να λαμβάνουν δάνεια με μικρότερο επιτόκιο, καθώς οι επενδυτές στην αγορά ομολόγων θεωρούν ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν πρόκειται να επιτρέψει την χρεοκοπία τους.
Και όντως ένα από τα πιθανά σενάρια, όπως αναφέρουν πηγές προσκείμενες στην κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι η κρατικοποίησή τους. Ωστόσο αυτό το σενάριο θεωρείται ακραίο για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι προκειμένου να κηρυχθούν σε πτώχευση, οι Fannie και Freddie θα πρέπει να χάσουν άμεσα 40 και 37 δισ. δολάρια αντίστοιχα. Ο δεύτερος είναι ότι πλήρης ιδιωτικοποίηση από την πλευρά του αμερικανικού κράτους θα σήμαινε τον διπλασιασμό του ομοσπονδιακού χρέους κάτι το οποίο εκτός των άλλων θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την αξία του δολαρίου.
Ωστόσο, όπως επισήμανε ο ρεπουμπλικανός Μακέιν και ο γερουσιαστής των δημοκρατικών Τσαρλς Σάμερ, οι δύο εταιρείες κατέχουν ή αποτελούν εγγυήτριες στο 50% των αμερικανικών στεγαστικών δανείων συνολικού ύψους 12 τρισ. δολαρίων. Κι αν η πλήρης κρατικοποίησή τους θεωρείται δύσκολη, δεν αποκλείεται καθόλου να υπάρξει κι εδώ κάποια μορφή κρατικής παρέμβασης. Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπους μελετούν το ενδεχόμενο να θέσουν τη μία ή και τις δύο εταιρείες υπό κρατική επιτήρηση, εάν τα προβλήματά τους χειροτερέψουν.
Η φημολογία για την τραγική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι δύο εταιρείες έχει προκαλέσει κύμα ρευστοποιήσεων με αποτέλεσμα η τιμή της μετοχής τους να έχει αγγίξει το χαμηλότερο επίπεδό της των τελευταίων 17 ετών. Από την άλλη πλευρά σύμφωνα με εκτιμήσεις του Χάουαρντ Σαπίρο, αναλυτή στη νεοϋορκέζικη Fox-Pitt, τουλάχιστον για τη Fannie Mae οι τιμές των ακινήτων θα πρέπει να συρρικνωθούν κατά 40% σε παναμερικανικό επίπεδο προκειμένου να υπάρξει κατάρρευση. Σε κάθε περίπτωση πάντως το «αμερικανικό δημόσιο», όσο σπάνια και αν ακούγεται αυτό, δηλώνει έτοιμο να προστρέξει στη σωτηρία της.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_20/07/2008_278334