Οταν η επιτροπή έγκρισης του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων και του Medicare ανακοίνωσε τα πορίσματα για την οικονομική κατάσταση των δύο αυτών προγραμμάτων, επικράτησε απαισιοδοξία σε όλα τα ΜΜΕ. «Το σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων και το Medicare ίσως πτωχεύσουν νωρίτερα», ήταν ο τίτλος της Wall Street Journal. Στην πραγματικότητα, ο τίτλος που θα ταίριαζε καλύτερα στην είδηση θα ήταν: «Το σύστημα των κοινωνικών ασφαλίσεων και το Medicare κινδυνεύουν να πτωχεύσουν το 2010». Καθίσταται, πλέον, προφανές ότι τόσο ο πρόεδρος (ανεξαρτήτως κόμματος) όσο και το Κογκρέσο δεν προτίθενται να ασχοληθούν με την ωρολογιακή βόμβα της γήρανσης του πληθυσμού, παρά μόνον αν αναγκασθούν. Και ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για να αναγκασθούν θα είναι η οικονομική κατάρρευση των δύο προγραμμάτων, καθώς τα Ταμεία τους στερεύουν και οι υποχρεώσεις τους υπερβαίνουν τους φόρους που εισπράττουν. Οσο ταχύτερα πτωχεύσουν, τόσο καλύτερα. Διότι, στην έκθεση της επιτροπής είναι σαφές ότι τα δύο προγράμματα θα κηρύξουν πτώχευση.
Το 1990 αντιπροσώπευαν το 28% των ομοσπονδιακών δαπανών. Το 2019, το μερίδιό τους θα έχει φθάσει σχεδόν στο 40%. Καθώς αυξάνονται οι δαπάνες, εντείνονται οι πιέσεις για αυξήσεις φόρων, εκτόξευση δημοσιονομικών ελλειμμάτων ή περικοπή προγραμμάτων. Πώς μπορεί να αναδιοργανωθεί το σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα των υπηρεσιών και να μειωθεί το κόστος;
Δυστυχώς, τα Ταμεία των προγραμμάτων κοινωνικών ασφαλίσεων και Medicare δεν θα στερεύσουν πριν από το 2017 και το 2037, αντιστοίχως - και οι δύο πολύ μακρινές χρονολογίες. Μέχρι τότε, τα Ταμεία της κυβέρνησης θα αδειάζουν σιωπηρά. Τα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου που ελέγχουν τα χαρτοφυλάκια αυτών των προγραμμάτων θα υποβάλλονται στο υπουργείο Οικονομικών για να πληρωθούν. Και οι πληρωμές τους θα χρηματοδοτούνται με τρεις εναλλακτικούς τρόπους: με μεγαλύτερα ελλείμματα, υψηλότερους φόρους ή περικοπές δαπανών.
Πολιτική χωρίς ουσία
Αν δεν μεσολαβήσει κάποιο σημαντικό συμβάν, κάτι που να απαιτεί κάποια αντίδραση, πρόεδροι και Κογκρέσο θα αποφεύγουν τις δύσκολες επιλογές. Οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι ανησυχούν, αλλά οι προτάσεις τους είναι εντελώς θεωρητικές. «Πρέπει να σώσουμε το σύστημα των κοινωνικών ασφαλίσεων για τον 21ο αιώνα», διεκήρυττε ο Μπιλ Κλίντον. «Το σύστημα οδεύει προς πτώχευση», προειδοποιούσε ο Τζορτζ Μπους. Και τώρα ο Μπαράκ Ομπάμα φαίνεται πως ακολουθεί την πεπατημένη οδό. «Βρισκόμαστε στο τέλος του δρόμου», δήλωσε στην Washington Post. Δεινή ρητορική, αλλά εκεί τελειώνουν όλα. Αν και κανείς δεν περιμένει από τον Ομπάμα να κάνει μεγάλα πράγματα μέσα σε μόλις τέσσερις μήνες, ωστόσο δεν δείχνει να υποστηρίζει τις αναγκαίες πολιτικές: τη σταδιακή αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης, τη σταδιακή μείωση των συντάξεων για τους πλουσιότερους συνταξιούχους και μια θεμελιώδη αναδιάρθρωση του συστήματος Medicare.
Πράγματι, τα σχέδια του Ομπάμα για επέκταση των κοινωνικών ασφαλίσεων ενδέχεται να αυξήσουν τις δαπάνες του Medicare, αυξάνοντας το κόστος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Οπως, δηλαδή, κάνει η General Motors, «διατηρούμε τις κακές μας συνήθειες, επειδή μπορούμε να τις διατηρήσουμε προσωρινά». Οσο, όμως, αναβάλλονται οι αλλαγές, τόσο πιο επώδυνες θα είναι. Το σύστημα των κοινωνικών ασφαλίσεων ήρθε αντιμέτωπο με την πραγματικότητα το 1983, όταν η κατάρρευση ενός Ταμείου εξώθησε το Κογκρέσο σε αλλαγές. Το δίδαγμα από αυτό το γεγονός είναι ότι τελικά χρειαζόμαστε μία κρίση.
Υπό κατάρρευση
Μέσα στα επόμενα 75 χρόνια, το σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων και το Medicare θα κοστίσουν 103,2 τρισ. δολάρια, ενώ οι φόροι και τα ασφαλιστικά έσοδα θα ανέλθουν μόλις στα 57,4 τρισ. Δημιουργείται, λοιπόν, έλλειμμα 45,8 τρισ. δολαρίων. Οι υπεύθυνοι του Medicare διερωτώνται τι θα γίνει όταν εξανεμισθούν οι πόροι για τα προγράμματα νοσηλείας. Οπως επισημαίνουν, «δεν υφίσταται καμία πρόβλεψη για την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων των προγραμμάτων κοινωνικής ασφάλισης και Medicare». Από τη στιγμή που εξαντληθούν τα περιουσιακά στοιχεία τους, δεν θα μπορούν να διατεθούν τα απαραίτητα κονδύλια για δαπάνες πέραν όσων καλύπτονται από τις εισπράξεις φόρων. Οι επιταγές για το σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων θα συρρικνωθούν. Κάποιες από τις εισφορές για το Medicare δεν θα καταβάλλονται εξ ολοκλήρου, οι ελλείψεις θα επιδεινώνονται διαρκώς. Τα νοσοκομεία ίσως να κλείσουν.
Προκειμένου να αποκαταστήσουν τη φερεγγυότητα των προγραμμάτων, το Κογκρέσο και ο Λευκός Οίκος θα αντιμετωπίσουν θεμελιώδη ζητήματα. Το 1940, το προσδόκιμο ζωής ήταν 61,4 χρόνια για τους άνδρες και 65,7 για τις γυναίκες. Το 2008, ήταν 75,4 και 80 αντιστοίχως. Και το ερώτημα είναι: τώρα που βελτιώνεται η υγεία και η μακροζωία των ανθρώπων, πότε πρέπει να σταματούν να εργάζονται και να δικαιούνται την εισφορά της κυβέρνησης στις συντάξεις τους; Και επιπλέον, πόσο θα πρέπει να επιδοτούνται από την κυβέρνηση οι πλουσιότεροι από τους συνταξιούχους; Σε ποιο βαθμό πρέπει οι υποχρεώσεις προς τους ηλικιωμένους να έχουν προτεραιότητα έναντι άλλων εθνικών αναγκών, όπως η εκπαίδευση, η έρευνα, οι μεταφορές ή η ενίσχυση των χαμηλών οικογενειακών εισοδημάτων;
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_30/05/2009_316641
