Aνάλυση: Ο «ρεϊγκανισμός» ζει και βασιλεύει στην Ουάσιγκτον

The New York Times
Η δημόσια συζήτηση για την παράλληλη δημόσια περίθαλψη στις ΗΠΑ υπήρξε αποκαρδιωτική για πολλούς λόγους. Ισως η πιο απογοητευτική διάσταση για τους προοδευτικούς, ωστόσο, να ήταν η έκταση στην οποία κέρδισαν έδαφος οι αντιτιθέμενοι στις περισσότερες επιλογές -στο Κογκρέσο, αν όχι στην ευρύτερη κοινωνία- απλώς επαναλαμβάνοντας ξανά και ξανά πως η παράλληλη περίθαλψη θα ήταν, αλίμονο, κυβερνητικό πρόγραμμα.
Απ’ ό,τι φαίνεται, η Ουάσιγκτον διέπεται ακόμα από ρεϊγκανισμό -μια ιδεολογία σύμφωνα με την οποία η κρατική παρέμβαση είναι πάντα κακή. Πείτε με αφελή, ήλπιζα όμως ότι η αποτυχία του ρεϊγκανισμού στην πράξη θα τον καταργούσε. Τελικά, αποδεικνύεται πως πρόκειται για ένα δόγμα-ζόμπι: παρότι θα έπρεπε να είναι νεκρό, επανέρχεται ξανά και ξανά.
Ας εξηγήσουμε γιατί η εποχή Ρέιγκαν θα έπρεπε να έχει τελειώσει. Πρώτα απ’ όλα, ακόμα και πριν από τη σημερινή κρίση, τα «Reaganomics», η οικονομική πολιτική του Ρόναλντ Ρέιγκαν, είχαν αποτύχει να δώσουν αυτό που υποσχέθηκαν.
Θυμάστε πώς θα βελτίωναν τη ζωή του καθενός οι χαμηλότεροι φόροι στα υψηλά εισοδήματα και η απορρύθμιση που δημιούργησε τη «μαγεία της αγοράς»; Ε, λοιπόν, αυτό δεν συνέβη. Σίγουρα, οι πλούσιοι επωφελήθηκαν τα μέγιστα: τα πραγματικά εισοδήματα του πλουσιότερου 0,01% του αμερικανικού πληθυσμού επταπλασιάσθηκαν μεταξύ 1980 και 2007. Ομως, το πραγματικό εισόδημα της μέσης οικογένειας αυξήθηκε μόλις κατά 22%. Αλλωστε, τα μεγαλύτερα από αυτά τα κέρδη επετεύχθησαν στη διάρκεια της προεδρίας Κλίντον. Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους υπήρξε ο πρώτος αρχηγός αμερικανικής κυβέρνησης μετά τον Χούβερ στη διάρκεια της θητείας του οποίου η κλασική οικογένεια δεν βελτίωσε σημαντικά το εισόδημά της.
Υπάρχει, επίσης, και το... έλασσον ζήτημα της χειρότερης ύφεσης μετά τη δεκαετία του ’30.
Πολλά θα μπορούσαμε να πούμε για την οικονομική καταστροφή της τελευταίας διετίας. Εν ολίγοις, όμως, το εξής: ότι οι πολιτικοί που υπήρξαν θιασώτες του ρεϊγκανισμού διέλυσαν τους κανόνες του Νιου Ντιλ που είχαν αποτρέψει τραπεζικές κρίσεις επί μισό αιώνα, πιστεύοντας πως οι αγορές θα φρόντιζαν οι ίδιες τον εαυτό τους. Αποτέλεσμα, να γίνει το τραπεζικό σύστημα ευάλωτο σε μια κρίση τύπου 1930 - η οποία ήλθε.
Οπως προείπα, η δημόσια συζήτηση για την παράλληλη δημόσια περίθαλψη υπήρξε καταθλιπτική στην κενολογία της. Οι αντίπαλοι μιας τέτοιας εναλλακτικής λύσης -όχι μόνο Ρεπουμπλικανοί- δεν πρόσφεραν συνεκτικά επιχειρήματά εναντίον της. Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Μπεν Νέλσον προειδοποίησε πως, αν υφίστατο σήμερα τέτοια επιλογή, οι Αμερικανοί θα την προτιμούσαν από την ιδιωτική περίθαλψη - κάτι που ο ίδιος θεωρεί εξ ορισμού κακό, και όχι ως εύλογη εξέλιξη σε περίπτωση που το κυβερνητικό πρόγραμμα ήταν πράγματι καλύτερο από αυτό που πρόσφεραν οι ιδιωτικές εταιρείες.
Σε άλλα μέτωπα, οι προσπάθειες ενίσχυσης των κανόνων εποπτείας των τραπεζών χάνουν επίσης έδαφος, καθώς το αντεπιχείρημα είναι πως κάτι τέτοιο θα εμποδίσει την καινοτομία - αυτό λίγους μήνες αφότου τα θαύματα της καινοτομίας έφεραν το τραπεζικό σύστημα στα πρόθυρα κατάρρευσης. Γιατί, λοιπόν, δεν πεθαίνουν αυτές οι ιδέες-ζόμπι; Ισως γιατί πίσω τους βρίσκονται πολλά χρήματα. Τεράστια κεφάλαια της ασφαλιστικής βιομηχανίας ρέουν προς Δημοκρατικούς όπως ο κ. Νέλσον, οι οποίοι εμποδίζουν την έγκριση του νομοσχεδίου. Πρέπει, όμως, να κατηγορήσουμε και τον πρόεδρο Ομπάμα, που χαιρέτιζε τον ρεϊγκανισμό πριν από τις εκλογές και δεν έκανε τίποτα για να αντιμετωπίσει τον φονταμενταλισμό των οπαδών του ιδιωτικού τομέα «πάση θυσία». Πού θα καταλήξουν όλα αυτά; Δεν γνωρίζω. Εχω, όμως, την αίσθηση ότι χάνεται μια κρίσιμη ευκαιρία.