Aναλυση: Η βασίλισσα Ελισάβετ ζητεί πειστικές απαντήσεις για την κρίση

Bloomberg
Ενα νέο παιχνίδι διασκεδάζει τους Βρετανούς διανοούμενους τις τελευταίες εβδομάδες, η προσπάθεια να εξηγήσουν την οικονομική κρίση στη βασίλισσα Ελισάβετ.
Τον Νοέμβριο, η βασίλισσα επισκέφθηκε το πανεπιστήμιο London School of Economics. Εκεί, έκανε την εξής απλή ερώτηση: Πώς και οι απανταχού οικονομολόγοι δεν πρόσεξαν πως μια πιστωτική κρίση ήταν έτοιμη να ξεσπάσει; Τον περασμένο μήνα, η Βρετανική Ακαδημία ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών συγκέντρωσε ομάδα ειδικών για να της δώσουν μια εξήγηση. Τον Αύγουστο, συστάθηκε άλλη επιτροπή διανοουμένων, προκειμένου να παράσχει εναλλακτική άποψη στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ. Με τον ρυθμό αυτό, ο κάθε οικονομολόγος της χώρας θα έχει διαθέσιμη και άλλη θεωρία για την Αυτής Μεγαλειότητα.
Η άσκηση δεν ήταν επί ματαίω. Η οικονομική επιστήμη έχει αποτύχει να εξηγήσει γιατί δεν προβλέφθηκε η οικονομική κρίση της τελευταίας διετίας. Χρειάζεται περισσότερη δουλειά. Αν δεν μπορούν οι οικονομολόγοι, τότε η επιστήμη τους βρίσκεται σε θλιβερή κατάσταση.
Κατά την περυσινή επίσκεψη της βασίλισσας στο LSE, οι καθηγητές βρέθηκαν σε δύσκολη θέση. Κανείς από τους ειδικούς του δεν είχε δει τα σύννεφα να συγκεντρώνονται στον ορίζοντα. Ούτε μπόρεσαν να επικαλεσθούν έναν πειστικό λόγο για την αποτυχία τους να δώσουν απαντήσεις. Αλλωστε, κανένα πανεπιστήμιο δεν μπόρεσε να το κάνει.
Η Βρετανική Ακαδημία έστειλε στη βασίλισσα ανοιχτή επιστολή, γραμμένη από τον Τιμ Μπέσλι, καθηγητή του LSE και μέλος της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας, και τον Πίτερ Χένεσι, ιστορικό του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Η επιστολή δεν πρόσφερε κάτι καινούργιο, συνόψιζε όμως ικανοποιητικά πώς βρέθηκε σε τέτοια θέση η παγκόσμια οικονομία. Επρόκειτο «κυρίως για αποτυχία της συλλογικής φαντασίας πολλών ευφυών ανθρώπων, τόσο στη χώρα όσο και διεθνώς, να κατανοήσουν τους κινδύνους για το σύστημα στο σύνολό του». Δεν έμειναν, βέβαια, όλοι ικανοποιημένοι. Η εταιρεία συμβούλων Abundancy Partners συγκέντρωσε δική της ομάδα πανεπιστημιακών, περιβαλλοντολόγων και διανοουμένων, οι οποίοι έστειλαν άλλη επιστολή στη βασίλισσα, προωθώντας μια «πράσινη» ανάλυση της κρίσης και δίνοντας έμφαση στην κουλτούρα της υπερκατανάλωσης.
Είναι ένα παιχνίδι στο οποίο όλοι μπορούν να συμμετάσχουν. Αναμφίβολα, κάθε τμήμα οικονομικών στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου θα ετοιμάζει τη δική του θεωρία, πρόθυμο να τη στείλει στο Μπάκιγχαμ. Η δημόσια συζήτηση, πάντως, μαρτυρά κάτι. Η βασίλισσα, με την αυτοπεποίθηση που της χαρίζει μισός αιώνας στον θρόνο, προσδιόρισε ένα πρόβλημα. Γνωρίζουμε ότι τα τραπεζικά μπόνους ενθάρρυναν ένα σύστημα υπερβολικής ανάληψης ρίσκου. Δεν γνωρίζουμε, ωστόσο, γιατί οι χρηματοοικονομικές εταιρείες πρόσφεραν τόσο άφθονο χρήμα στο προσωπικό τους και ένιωθαν υποχρεωμένες να αναλάβουν τόσο υπερβολικό ρίσκο με τα κεφάλαιά τους. Παρά τα όσα έχουν ειπωθεί για το θέμα, κανείς δεν μπορεί να πει γιατί δεν αποφεύχθηκε η πιστωτική κρίση. Το ερώτημα που έθεσε η βασίλισσα είναι αυτό που θέτουν όλοι. Απλώς η προσπάθεια να δοθεί απάντηση στη βασίλισσα υπήρξε πιο επίπονη.