PAUL KRUGMAN
Το καλύτερο πράγμα με τους Ιρλανδούς αυτή τη στιγμή είναι το γεγονός πως είναι σχετικά λίγοι σε πληθυσμό. Αλλιώς, η Ιρλανδία θα μπορούσε να προξενήσει μεγάλη ζημιά στις ευρωπαϊκές οικονομικές προοπτικές. Το ιδιο ακριβώς πράγμα μπορεί να ειπωθεί τοσο για την Ελλάδα, οσο και για την Πορτογαλία, η οποία θεωρείται ως το επόμενο πλακάκι του οικονομικού ντόμινο που θα πέσει.
Αλλά επίσης υπάρχει και η Ισπανία. Οι υπόλοιπες χώρες είναι, όπως λένε και στην ιβηρική χερσόνησο, μεζεδάκια «τάπας» μπροστά της. Η Ισπανία είναι το «κυρίως πιάτο».
Από μια καθαρά αμερικανική οπτική, η Ισπανική οικονομική ιστορία μοιάζει παρά πολύ με την δική μας. Όπως και οι ΗΠΑ, έτσι και η Ισπανία έζησε για καιρό μέσα σε μια φούσκα, η οποία συνοδεύτηκε από την αύξηση ενός υπέρογκου χρέους προερχόμενου από τον ιδιωτικό τομέα. Όταν έσκασε αυτή η φούσκα, η αγορά αντιμετώπισε ένα τεράστιο κύμα ανεργίας. Κι όπως συνέβη και στις ΗΠΑ, έτσι και η ισπανική οικονομία ήρθε κατάφατσα με το φουσκωμένο μπαλόνι του δημοσιονομικού χρέους που δημιουργήθηκε από τα κόστη της οικονομικής ύφεσης.
Αλλά αντίθετα με την Αμερική, η Ισπανία βρίσκεται στο χείλος της χρεοκοπίας. Κι ενώ οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα να χρηματοδοτούν το έλλειμμα τους με επιτόκια υπό του 3%, η Ισπανία είδε το κόστος δανεισμού της να εκτινάσσεται στα ύψη τις τελευταίες εβδομάδες, πυροδοτώντας φόβους για ακόμη χειρότερες καταστάσεις στο μέλλον.
Κι όμως, κάτω από αυτή την κατ’ επίφαση επιτυχημένη οικονομική διαχείριση, επωάζονταν τα προβλήματα: κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης αυτής, οι τιμές και οι μισθοί εκτινάχθηκαν στα ύψη. Κι όταν η φούσκα αυτή έσκασε, η ισπανική βιομηχανία βρέθηκε να αντιμετωπίζει υπέρογκα χρέη και να είναι μη ανταγωνιστική.
Αν η Ισπανία ειχε διατηρήσει το δικό της νόμισμα, θα το άφηνε να υποτιμηθεί, κάνοντας ξανά την βιομηχανία της ανταγωνιστική. Αλλά με το ευρώ πλέον κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό και η χώρα θα πρέπει πλέον να υποστεί μια «εσωτερική υποτίμηση» στο νόμισμα της και να περικόψει μισθούς και τιμές, προκειμένου τα κόστη της να εξισωθούν με τα αντίστοιχα των γειτόνων της. Αυτό σημαίνει πως για τα επόμενα χρόνια οι προοπτικές ανάκαμψης της ισπανικής οικονομίας είναι λιγοστές.
Και το ερώτημα είναι: πρέπει η Ισπανία να επιστρέψει στο παλιο της νόμισμα, αφήνοντας το ευρώ; Η απάντηση είναι «όχι». Θα ήταν καλύτερα αν η Ισπανία δεν ειχε πάρει ποτέ της την απόφαση να υιοθετήσει το ευρώ. Αλλά αν τώρα αποφάσιζε ξαφνικά να βγει εκτός Ευρωζώνης, αυτό θα δημιουργούσε πανικό στις χρηματαγορές. Η κίνηση αυτή θα προκαλούσε τραπεζική κρίση, αφού οι επενδυτές θα έτρεχαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους από τις ισπανικές τράπεζες και να τις μεταφέρουν σε άλλη χώρα. Το ενδεχόμενο «από-ευρωοποίησης», που είναι πιθανό να συμβεί σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, απομακρύνεται ως σενάριο στην περίπτωση της Ισπανίας.
Οπότε η Ισπανία είναι αιχμάλωτη του ευρώ, χωρίς καμία άλλη εναλλακτική λύση να προβάλλεται στον ορίζοντα.
Τα καλά νέα σχετικά με τις ΗΠΑ είναι πως δεν βρίσκονται σε αυτού του είδους την παγίδα, αφού διατηρεί ακόμη το δικό της νόμισμα, με όλη την ευελιξία που αυτό προσφέρει. Το ιδιο ισχύει και για την Βρετανία. Τα κακά νέα είναι πως στην Αμερική μια ισχυρή μερίδα πολιτικών πνέει μένεα εναντίον της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας, αφαιρώντας από την αμερικανική οικονομία το ένα και μοναδικό της πλεονέκτημα απέναντι στην παραπαίουσα ισπανική οικονομία. Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα προειδοποιεί την Τράπεζα ότι με την πολιτική της θέτει σε κίνδυνο το νόμισμα και ότι θα προκαλέσει πληθωρισμό.
Ας ελπίσουμε πως το αυτί της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας δεν θα ιδρώσει πολύ. Οι καιροί στις ΗΠΑ μπορεί μεν να είναι όντως δύσκολοι, αλλά θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότεροι. Όπως και θα συμβεί, αν επικρατήσει η γνώμη των Ρεπουμπλικάνων.
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=6&artid=370418&dt=29/11/2010
Το καλύτερο πράγμα με τους Ιρλανδούς αυτή τη στιγμή είναι το γεγονός πως είναι σχετικά λίγοι σε πληθυσμό. Αλλιώς, η Ιρλανδία θα μπορούσε να προξενήσει μεγάλη ζημιά στις ευρωπαϊκές οικονομικές προοπτικές. Το ιδιο ακριβώς πράγμα μπορεί να ειπωθεί τοσο για την Ελλάδα, οσο και για την Πορτογαλία, η οποία θεωρείται ως το επόμενο πλακάκι του οικονομικού ντόμινο που θα πέσει.
Αλλά επίσης υπάρχει και η Ισπανία. Οι υπόλοιπες χώρες είναι, όπως λένε και στην ιβηρική χερσόνησο, μεζεδάκια «τάπας» μπροστά της. Η Ισπανία είναι το «κυρίως πιάτο».
Από μια καθαρά αμερικανική οπτική, η Ισπανική οικονομική ιστορία μοιάζει παρά πολύ με την δική μας. Όπως και οι ΗΠΑ, έτσι και η Ισπανία έζησε για καιρό μέσα σε μια φούσκα, η οποία συνοδεύτηκε από την αύξηση ενός υπέρογκου χρέους προερχόμενου από τον ιδιωτικό τομέα. Όταν έσκασε αυτή η φούσκα, η αγορά αντιμετώπισε ένα τεράστιο κύμα ανεργίας. Κι όπως συνέβη και στις ΗΠΑ, έτσι και η ισπανική οικονομία ήρθε κατάφατσα με το φουσκωμένο μπαλόνι του δημοσιονομικού χρέους που δημιουργήθηκε από τα κόστη της οικονομικής ύφεσης.
Αλλά αντίθετα με την Αμερική, η Ισπανία βρίσκεται στο χείλος της χρεοκοπίας. Κι ενώ οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα να χρηματοδοτούν το έλλειμμα τους με επιτόκια υπό του 3%, η Ισπανία είδε το κόστος δανεισμού της να εκτινάσσεται στα ύψη τις τελευταίες εβδομάδες, πυροδοτώντας φόβους για ακόμη χειρότερες καταστάσεις στο μέλλον.
Γιατί η Ισπανία είναι σε τοσο κακό χάλι; Για όλα φταίει το ευρώ.
Η ιβηρική χώρα ήταν ανάμεσα στους πλέον ενθουσιώδεις οπαδούς της υιοθέτησης του κοινού νομίσματος, από το 1999, όταν θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά. Για λίγο καιρό τα πράγματα πήγαιναν κατ’ ευχή: ευρωπαϊκά κονδύλια εισέρεαν στην Ισπανία, χρηματοδοτώντας επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, προκαλώντας ραγδαία ανάπτυξη της ισπανικής οικονομίας. Τα πρώτα (καλά) χρόνια η ισπανική κυβέρνηση παρουσιαζόταν ως υπόδειγμα δημοσιονομικής και οικονομικής διαχείρισης. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, παρουσίαζε πλεόνασμα στον προϋπολογισμό της και σε αντίθεση με την Ιρλανδία, προσπάθησε σκληρά (αν και με μερική επιτυχία) να ελέγξει τις τράπεζες της. Μέχρι το τέλος του 2007, το δημόσιο χρέος της Ισπανίας ήταν μόλις το μισό σε σχέση με το αντίστοιχο της Γερμανίας ενώ μέχρι σήμερα οι τράπεζες της ιβηρικής χώρας δεν βρίσκονται καν σε οσο κακή κατάσταση βρίσκονται αντίστοιχες στην Ιρλανδία. Κι όμως, κάτω από αυτή την κατ’ επίφαση επιτυχημένη οικονομική διαχείριση, επωάζονταν τα προβλήματα: κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης αυτής, οι τιμές και οι μισθοί εκτινάχθηκαν στα ύψη. Κι όταν η φούσκα αυτή έσκασε, η ισπανική βιομηχανία βρέθηκε να αντιμετωπίζει υπέρογκα χρέη και να είναι μη ανταγωνιστική.
Αν η Ισπανία ειχε διατηρήσει το δικό της νόμισμα, θα το άφηνε να υποτιμηθεί, κάνοντας ξανά την βιομηχανία της ανταγωνιστική. Αλλά με το ευρώ πλέον κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό και η χώρα θα πρέπει πλέον να υποστεί μια «εσωτερική υποτίμηση» στο νόμισμα της και να περικόψει μισθούς και τιμές, προκειμένου τα κόστη της να εξισωθούν με τα αντίστοιχα των γειτόνων της. Αυτό σημαίνει πως για τα επόμενα χρόνια οι προοπτικές ανάκαμψης της ισπανικής οικονομίας είναι λιγοστές.
Και το ερώτημα είναι: πρέπει η Ισπανία να επιστρέψει στο παλιο της νόμισμα, αφήνοντας το ευρώ; Η απάντηση είναι «όχι». Θα ήταν καλύτερα αν η Ισπανία δεν ειχε πάρει ποτέ της την απόφαση να υιοθετήσει το ευρώ. Αλλά αν τώρα αποφάσιζε ξαφνικά να βγει εκτός Ευρωζώνης, αυτό θα δημιουργούσε πανικό στις χρηματαγορές. Η κίνηση αυτή θα προκαλούσε τραπεζική κρίση, αφού οι επενδυτές θα έτρεχαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους από τις ισπανικές τράπεζες και να τις μεταφέρουν σε άλλη χώρα. Το ενδεχόμενο «από-ευρωοποίησης», που είναι πιθανό να συμβεί σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, απομακρύνεται ως σενάριο στην περίπτωση της Ισπανίας.
Οπότε η Ισπανία είναι αιχμάλωτη του ευρώ, χωρίς καμία άλλη εναλλακτική λύση να προβάλλεται στον ορίζοντα.
Τα καλά νέα σχετικά με τις ΗΠΑ είναι πως δεν βρίσκονται σε αυτού του είδους την παγίδα, αφού διατηρεί ακόμη το δικό της νόμισμα, με όλη την ευελιξία που αυτό προσφέρει. Το ιδιο ισχύει και για την Βρετανία. Τα κακά νέα είναι πως στην Αμερική μια ισχυρή μερίδα πολιτικών πνέει μένεα εναντίον της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας, αφαιρώντας από την αμερικανική οικονομία το ένα και μοναδικό της πλεονέκτημα απέναντι στην παραπαίουσα ισπανική οικονομία. Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα προειδοποιεί την Τράπεζα ότι με την πολιτική της θέτει σε κίνδυνο το νόμισμα και ότι θα προκαλέσει πληθωρισμό.
Ας ελπίσουμε πως το αυτί της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας δεν θα ιδρώσει πολύ. Οι καιροί στις ΗΠΑ μπορεί μεν να είναι όντως δύσκολοι, αλλά θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότεροι. Όπως και θα συμβεί, αν επικρατήσει η γνώμη των Ρεπουμπλικάνων.
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=6&artid=370418&dt=29/11/2010
No comments:
Post a Comment