Της Ευγενιας Τζωρτζη
Σημάδια εκτόνωσης αρχίζει να εμφανίζει η πίεση που δέχθηκε η αγορά της στεγαστικής πίστης τους τρεις τελευταίους μήνες και η οποία είχε οδηγήσει σε καθίζηση τις εκταμιεύσεις νέων δανείων. Οι εκτιμήσεις από τις τράπεζες κάνουν λόγο για δειλή έστω αναζωπύρωση της ζήτησης, αλλά και «ξεπάγωμα» στη διαδικασία των εγκρίσεων, συμβάλλοντας στην άνοδο των νέων χορηγήσεων τον Απρίλιο.
Διαφήμιση
Η διαπίστωση αυτή ενισχύει το γεγονός ότι, η διαφημιστική δαπάνη εκτινάχθηκε τον τελευταίο μήνα, καθώς για πρώτη φορά μετά από αρκετούς μήνες, οι τράπεζες προχώρησαν σε γενναίες προωθητικές ενέργειες σε όλες τις κατηγορίες δανείων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η διαφημιστική δαπάνη από δύο και μόνο μεγάλες τράπεζες έφθασε τα 2 εκατ. ευρώ. Βελτιωμένη εικόνα εμφανίζουν και τα στοιχεία για τη ζήτηση και την προσφορά νέων δανείων, καθώς κάνουν λόγο για 600 αιτήσεις περίπου την ημέρα από τις οποίες εγκρίνεται πλέον πάνω από το 50%-55%. Πρόκειται για σαφή βελτίωση της αγοράς, η οποία την περίοδο του Νοεμβρίου έως και τον Ιανουάριο, δεχόταν 300 περίπου αιτήσεις την ημέρα, απο τις οποίες εγκρίνονταν μόλις το 30%.
Αρμόδια τραπεζικά στελέχη, προειδοποιούν όμως ότι, σε καμιά περίπτωση, η αγορά δεν θα ξαναδεί πλέον τα νούμερα άλλων εποχών και συγκεκριμένα τη ζήτηση που υπήρχε ένα χρόνο πριν, όταν οι αιτήσεις έφθαναν την ημέρα τις 1.000 και οι εγκρίσεις νέων δανείων άγγιζαν το 75%. Οι εκτιμήσεις άλλωστε προσγειώνουν τον ρυθμό αύξησης τη πιστωτικής επέκτασης σε μονοψήφιο νούμερο και σε ποσοστό κοντά στο 5%, από το επίπεδο του 11,4% που ήταν το 2008 και του 21,9% το 2007. Αντίστοιχα ανεπιστρεπτί έχει περάσει η εποχή όπου οι τράπεζες χρηματοδοτούσαν το 100% της εμπορικής αξίας των ακινήτων, πρακτική που όπως σχολιάζουν χαρακτηριστικά «ήταν απολύτως λανθασμένη». Το σύνολο των εμπορικών τραπεζών αξιώνει πλέον από τον πελάτη τη συμμετοχή στη δαπάνη για την αγορά του ακινήτου σε ποσοστό τουλάχιστον 20%, ενώ ορισμένες τράπεζες ζητούν ακόμα και το 30% της αξίας του ακινήτου ως ίδια συμμετοχή.
Τιμές ακινήτων
Σύμφωνα άλλωστε με ορισμένες απόψεις, η ζήτηση τους προσεχείς μήνες δεν θα καθοριστεί από την προσφορά στεγαστικών δανείων, αλλά κυρίως από τις τιμές των ακινήτων. Με δεδομένη την πτώση κατά 10% που έχει συντελεστεί μέχρι σήμερα, μερίδα τραπεζικών στελεχών εκτιμά ότι, οι τιμές στο σύνολο της αγοράς, δεν θα υποχωρήσουν περαιτέρω. Η όποια μείωση, σημειώνουν χαρακτηριστικά, «θα αφορά μόνο συγκεκριμένες περιπτώσεις κατά τις οποίες ο υποψήφιος αγοραστής θα είναι σε θέση να διαπραγματευθεί με τον πωλητή και δεν θα σηματοδοτεί μια γενικευμένη κίνηση από την πλευρά των κατασκευαστών». Σύμφωνα με την άποψη αυτή, «στην αγορά των ακινήτων εδραιώνεται σταδιακά η αντίληψη ότι τα χειρότερα πέρασαν» και στη βάση αυτή, οι τιμές θα εμφανίσουν τάση σταθεροποίησης. Αντίθετη πάντως άποψη διατυπώνεται από μερίδα στελεχών, που επισημαίνει ότι «οι τράπεζες έκαναν ήδη ό,τι μπορούσαν να κάνουν για την τόνωση της αγοράς και ότι το παιχνίδι παίζεται πλέον στο γήπεδο των κατασκευαστών». Η αγορά, εκτιμούν, «έχει περιθώρια να ρίξει περαιτέρω τις τιμές, ενώ η προοπτική λήψης μέτρων από την κυβέρνηση για την τόνωση της κτηματαγοράς, δεν παραπέμπει απαραίτητα σε σταθεροποίηση των εμπορικών τιμών στα ακίνητα». Προς επίρρωση αυτής της άποψης, παραπέμπουν στο παράδειγμα της αγοράς των αυτοκινήτων, όπου τη μείωση του τέλους ταξινόμησης, ακολούθησε η περαιτέρω μείωση των τιμών στην οποία προχώρησαν οι ίδιες οι εταιρείες και οι αντιπρόσωποι.
Τα επιτόκια
Τα επιτόκια συμπληρώνουν έχουν υποχωρήσει σημαντικά και το κόστος δανεισμού για την αγορά κατοικίας, έχει υποχωρήσει στο επίπεδο που ήταν δύο περίπου χρόνια πριν, όταν δηλαδή η αγορά είχε αγγίξει ιστορικά χαμηλά. Κύριο όχημα προς αυτή την κατεύθυνση είναι φυσικά η πτώση του επιτοκίου αναφοράς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στο 1,25%, που έχει με τη σειρά του συμπαρασύρει και σε αντίστοιχη υποχώρηση το euribor. Παρά το γεγονός ότι η πτωτική τάση ανεκόπη την τελευταία εβδομάδα και το euribor 3μήνου εμφάνισε για πρώτη φορά τους τελευταίους μήνες, ανοδική τάση, τα επιτόκια είναι χαμηλά και θα σταθεροποιηθούν σε αυτό το επίπεδο, τουλάχιστον για όσο διάστημα παραμένει η κρίση και δεν εκδηλώνονται σημάδια ανάκαμψης. Την Παρασκευή το euribor 3μήνου, έκλεισε στο 1,400%, υποχωρώντας εκ νέου από το επίπεδο του 1,406% που είχε βρεθεί μια ημέρα πριν, ενώ το euribor 6μήνου έκλεισε στο 1,593%. Παρά την άνοδο των spreads στις 2 έως και 3 μονάδες, τα επιτόκια των εμπορικών τραπεζών κινούνται πλέον μεταξύ 3,5% και 4,5%, εξασφαλίζοντας φθηνό χρήμα, μόνο για όσους όμως, διαθέτουν και οι ίδιοι ένα μικρό κεφάλαιο της τάξης των 40.000 ή 60.000 ευρώ για την αγορά σπιτιού και κυρίως για όσους διαθέτουν την απαραίτητη ψυχολογία για να προχωρήσουν σε μια τέτοια κίνηση. Στην αγορά επανήλθαν άλλωστε και τα προϊόντα προστασίας επιτοκίου, που εξασφαλίζουν τον δανειολήπτη από μια απροσδόκητα μεγάλη αύξηση του euribor, αλλά και προϊόντα με ασφάλιση του κινδύνου της ανεργίας για 6 ή 12 μήνες. Κύριος στόχος αυτών των προωθητικών ενεργειών από την πλευρά των τραπεζών, είναι να τονώσουν τη ψυχολογία των δανειοληπτών και να δημιουργήσουν ένα αίσθημα εμπιστοσύνης, που θα επιτρέψει με τη σειρά του στους ενδιαφερόμενους αγοραστές να τολμήσουν κινήσεις αγοράς.
Οφέλη για δανειολήπτες
Σε ό,τι αφορά τους παλιούς δανειολήπτες, ωφελημένοι είναι τόσο εκείνοι που είχαν πάρει δάνειο συνδεδεμένο με το επιτόκιο της ΕΚΤ ή του euribor, αλλά και όσοι έχουν πάρει δάνειο σε ελβετικό φράγκο. Οι κατηγορίες αυτές, εκτός από χαμηλά επιτόκια αναφοράς, απολαμβάνουν και χαμηλά spreads της τάξης της 1,5 μονάδας. Ετσι, η δόση σήμερα για ένα δάνειο 100.000 ευρώ και διάρκεια αποπληρωμής τα 20 χρόνια κυμαίνεται στα 545 ευρώ, εάν το επιτόκιο αναφοράς είναι το euribor μήνα, ή στα 565 ευρώ, εάν το επιτόκιο αναφοράς είναι το euribor τριμήνου. Ωφελημένοι είναι επίσης όσοι κατά την περίοδο του 2007, αλλά και του 2008, είχαν επιλέξει δάνειο με σταθερό επιτόκιο αρχικής διάρκειας 2 ή 3 ετών. Οι δανειολήπτες αυτής της κατηγορίας επωφελήθηκαν της αρχικής φθηνής περιόδου και πλέον, έχοντας συνδέσει τα δάνειά τους με το euribor, απολαμβάνουν χαμηλό επιτόκιο σε συνδυασμό με λογικό spread, που συνήθως κυμαίνεται στις 2 μονάδες. Σε ό,τι αφορά εκείνους που έχουν πάρει δάνειο σε ελβετικό νόμισμα, η υποχώρηση του libor στο επίπεδο του 0,40% μεταφράζεται σε επιτόκιο της τάξης του 2,50%, ενώ η διατήρηση της ισοτιμίας του νομίσματος στο επίπεδο του 1,51 εξισορροπεί τη δόση του δανείου τους σε χαμηλά επίπεδα.
Αποταμίευση
Στροφή στην αποταμίευση είναι το σύνθημα που εκπέμπουν τα νοικοκυριά και επιχειρήσεις, καθώς η οικονομία μπαίνει για τα καλά στη φάση της στασιμότητας ή ίσως και της ύφεσης. Η αποκλιμάκωση των υψηλών αποδόσεων που είχε σηματοδοτήσει η κορύφωση της κρίσης το τελευταίο 3μηνο του 2008 έχει ήδη συντελεστεί και οι καταθέτες εγκαταλείπουν το κυνήγι της αναζήτησης υψηλών επιτοκίων, προς όφελος πιο ασφαλών και μακροπρόθεσμων επιλογών. Το euribor 3μήνου έχει υποχωρήσει στο 1,40% και οι τράπεζες έχουν κάνει πράξη την προειδοποίηση για μείωση των αποδόσεων στις προθεσμιακές καταθέσεις. Οι αποδόσεις των προθεσμιακών καταθέσεων κινούνται μεταξύ 2% και 3% και καθώς η λάμψη των υψηλών αποδόσεων ξεθωριάζει, το ενδιαφέρον μετατοπίζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, όπως η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στο κεφάλαιο.
Αιτία για τη μετατόπιση του ενδιαφέροντος δεν είναι μόνο η μείωση των αποδόσεων, όσο η ανάγκη για αποταμίευση, η έννοια της οποίας ήταν εν πολλοίς άγνωστη ένα χρόνο πριν. Oπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, αυτό που ουσιαστικά έχει αλλάξει δεν είναι τόσο η οικονομική κατάσταση όσο η ψυχολογία των νοικοκυριών που μέχρι τώρα είχαν στραμμένο το ενδιαφέρον τους αποκλειστικά στην κατανάλωση. Ακόμα και για την αντιμετώπιση μιας έκτακτης ανάγκης, ο δρόμος ήταν το καταναλωτικό δάνειο, σημειώνουν χαρακτηριστικά, τάση που αλλάζει πλέον οριστικά. Από την άλλη, οι πελάτες που ήταν μέχρι σήμερα εθισμένοι στα υψηλά επιτόκια καλούνται πλέον να συμβιβαστούν με μετριοπαθείς αποδόσεις, ενώ την ίδια στιγμή οι τράπεζες αυξάνουν τα όρια και επιμηκύνουν τις διάρκειες για την αποδοχή προθεσμιακών καταθέσεων.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyepix_1_25/04/2009_312176
No comments:
Post a Comment