Το 1998, ο τότε πρόεδρος της Fed, Αλαν Γκρίνσπαν, έδωσε μία από τις γνωστές, για τη σύγχυση που προκαλούν, ομιλίες του επί ενός άχαρου θέματος. Τα «Προβλήματα στις μετρήσεις των τιμών» δεν αναμενόταν να προσελκύσουν ιδιαιτέρως το ενδιαφέρον των ΜΜΕ. Αλλά η εμφάνιση της λέξης «αποπληθωρισμός» ένδεκα φορές δεν πέρασε απαρατήρητη. Φοβόταν άραγε η Fed το φαινόμενο που δεν είχε δει η Αμερική επί μισό αιώνα; Η άποψη αυτή ενισχύθηκε στη συνέχεια, όταν η Fed μείωσε τα επιτόκια λίγο αργότερα. Μπορεί, όμως, να κατόρθωσαν να αποτρέψουν τον αποπληθωρισμό, αλλά οι μειώσεις των επιτοκίων την περίοδο 1998-99 καλλιέργησαν τις φούσκες. Το 1998, όμως, δεν ήρθε ποτέ αποπληθωρισμός. Το 2002, ο τότε διοικητής της Fed, Μπεν Μπερνάνκι, έδωσε μία από τις πιο φημισμένες ομιλίες του. «Αποπληθωρισμός: διασφαλίζοντας ότι δεν θα εμφανισθεί εδώ». Στην ομιλία του αυτή παρουσίασε έναν κατάλογο με εναλλακτικές αντιδράσεις, σε περίπτωση που απειλήσει αποπληθωρισμός την αμερικανική οικονομία. Σήμερα, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εγχειρίδιο που εξηγεί πολλές από τις τελευταίες κινήσεις της Fed, συμπεριλαμβανομένων των δραστικών μειώσεων των επιτοκίων. Ωστόσο, τα επιτόκια παρέμειναν υπερβολικά χαμηλά για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα, αφού είχε εξανεμισθεί η ύφεση του 2001 και το φθηνό χρήμα τροφοδοτούσε την πιστωτική φούσκα και τη φούσκα της αγοράς ακινήτων, τη μάστιγα που μας πλήττει τόσο επώδυνα σήμερα. Ο αποπληθωρισμός, πάντως, εξαφανίστηκε και πάλι. Σήμερα, βλέπουμε και πάλι μια από τα ίδια από τη Fed. Τη φορά αυτή, όμως, ενδέχεται να είναι βάσιμοι οι φόβοι της, καθώς βυθιζόμαστε βαθύτερα σε μια ύφεση, που ίσως είναι η χειρότερη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για τους επενδυτές, οι πολιτικές των κεντρικών τραπεζών θα είναι κρίσιμες από τη στιγμή που θα έχουμε αφήσει πίσω μας την ύφεση. Προφανώς, φάνηκαν τα όρια της στόχευσης του πληθωρισμού, που αποτελεί τον πυρήνα της σύγχρονης νομισματικής πολιτικής σε όλες τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες. Η πολιτική αυτή δεν μπορεί ούτε να αποτρέψει την «αδικαιολόγητη υπεραισιοδοξία», όπως κατέδειξαν οι φούσκες των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, των ακινήτων και της πίστωσης, ούτε να πολεμήσει αποτελεσματικά τον πληθωρισμό, όταν η υπεραισιοδοξία μετατρέπεται σε πανικό.
Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε στο μέλλον τη στόχευση του πληθωρισμού από τις κεντρικές τράπεζες; Διαβλέπουμε δύο βασικές πιθανές προσεγγίσεις.
Η πρώτη είναι να διευρύνουμε τον στόχο άνω του πληθωρισμού, ώστε να περιλαμβάνει τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, προκειμένου να τρυπάμε τις φούσκες μόλις αρχίζουν να δημιουργούνται. Αλλά αυτό είναι δύσκολο. Πώς θα διακρίνουμε, για παράδειγμα, τη διαφορά ανάμεσα σε μια φούσκα και στην υγιή εξέλιξη της αγοράς;
Η δεύτερη ιδέα αναφέρεται σε ένα σχόλιο της ομιλίας του Μπερνάνκι το 2002: προκειμένου να αποφύγει τον αποπληθωρισμό, η Fed πρέπει να προσπαθήσει να διατηρήσει μια «ζώνη προστασίας» για τον πληθωρισμό, όταν αποδυναμώνεται η οικονομία. Δεδομένης της στάσης που τήρησε η Fed τα τελευταία 10 χρόνια στο θέμα του αποπληθωρισμού, αυτή η ζώνη προστασίας πρέπει να είναι υπερβολικά ισχνή. Θα ήταν ίσως συνετό να ορισθούν υψηλότεροι στόχοι για τον πληθωρισμό από εκείνους που ισχύουν σήμερα. Σε τελική ανάλυση, ο μελλοντικός στόχος για τον πληθωρισμό θα καθοριστεί με πολιτικά κριτήρια.
Για τους επενδυτές, η απάντηση σε αυτό το ερώτημα πολιτικής υπόσχεται είτε χαμηλότερες, αλλά σταθερότερες, αποδόσεις, καθώς οι κεντρικές τράπεζες θα προσπαθούν να κάμψουν τις υπερβολές της αγοράς, είτε υψηλότερο βραχυπρόθεσμο πληθωρισμό. Καμία από τις δύο αυτές πιθανότητες δεν φαίνεται ελκυστική μετά την άνοδο που γνώρισε η αγορά την περίοδο 1982-2007, χωρίς καθόλου πληθωρισμό. Μια ενδεχόμενη κατάρρευση της αγοράς, όπως και ο φόβος του αποπληθωρισμού είναι πολύ χειρότερες προοπτικές από οποιαδήποτε από αυτές τις δύο πιθανότητες.
* Επικεφαλής της Ανάλυσης για τις Αναδυόμενες Αγορές της UBS Wealth Management.
No comments:
Post a Comment