ZZ
Περισσότερο από ένα τρισ. ευρώ έχουν λάβει οι τράπεζες της Ευρωζώνης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να αντιμετωπίσουν, κυρίως, τα ρήγματα από τις παρενέργειες της «κρίσης χρέους». Από το πακέτο του ενός τρισ. ευρώ, τη δεύτερη ένεση ρευστότητας ύψους 530 δισ. ευρώ τριετούς διάρκειας εξαναγκάστηκε η ΕΚΤ να την χορηγήσει χθες σε 800 τράπεζες με «προνομιακό επιτόκιο». Ηδη, πριν από δύο μήνες είχε χορηγήσει το πρώτο δάνειο των 489 δισ. σε 523 τράπεζες της Ευρωζώνης.
Κυρίως, οι τράπεζες της Ιταλίας και της Ισπανίας αντλούν τα δισ. για να τα ρίξουν στις αγορές των κρατικών τους ομολόγων, ώστε να αποτρέψουν ένα κραχ παρόμοιο με αυτό της Ελλάδας. Ομως, έτσι στερούν από δάνεια την πραγματική οικονομία, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Αλλά σε μεγάλο βαθμό τα κόστος δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας έχει σταθεροποιηθεί.
Το βέβαιο είναι ότι ο μηχανισμός μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης της ΕΚΤ (LTRO) αποτελεί το μοναδικό «υπερόπλο» το οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει, καθώς το καταστατικό της απαγορεύει την άμεση χρηματοδότηση των εθνικών οικονομιών.
Οταν η ΕΚΤ αποφάσισε να ενεργοποιήσει για πρώτη φορά το εργαλείο αυτό, ο στόχος ήταν διττός. Αφενός η στήριξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος έναντι του ρίσκου κατάρρευσης λόγω έλλειψης ρευστότητας και αφετέρου η σταθεροποίηση του κόστους δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης.
Ομως, τώρα δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται ότι οι τράπεζες «θα εθιστούν στον φθηνό δανεισμό», όπως αναφέρει η Wall Street Journal, ζητώντας νέα δόση ρευστότητας από την ΕΚΤ προκειμένου να καλύψουν τις ζημίες από την έκθεση σε «προβληματικά δάνεια». Ο δανεισμός στις τράπεζες δεν συνοδεύεται από κανενός είδους Μνημόνια. Ο δανεισμός δεν είναι μόνο χαμηλότοκος αλλά και χωρίς προϋποθέσεις για τη διαχείριση των κεφαλαίων.
Αξίζει να επισημανθεί, επίσης, ότι πέρασαν ήδη σχεδόν τέσσερα χρόνια από τη χειρότερη χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε στην Αμερική από το 1930, με πρωτοφανείς συνέπειες σε ολόκληρο τον κόσμο. Το αμερικανικό τραπεζικό κραχ του 2008 μεταλλάχθηκε σε εφιαλτική κρίση χρέους με δεινές κοινωνικές επιπτώσεις στην Ευρώπη. Πλέον τα ρήγματα στις τράπεζες της Ευρωζώνης και τις οικονομίες είναι τεράστια, καθώς η κρίση μεταδόθηκε σε όλες τις αγορές και τις χώρες και έγινε συστημική. Επειτα από την πτώχευση της Lehman Brothers, το τραπεζικό σύστημα στην Ευρωζώνη μοιάζει ιδιαίτερα ταραγμένο και επικίνδυνα ασταθές.
Οι αμερικανικές τράπεζες και η αμερικανική αγορά χρήματος ακόμη δεν έχουν αποκαταστήσει τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών τραπεζών, με συνέπεια να παρατείνεται ο κίνδυνος οι τράπεζες της Ευρώπης να προβούν σε πωλήσεις δολαριακών ομολόγων και άλλων δολαριακών αξιών που ενδεχομένως να κλονίσουν το αμερικανικό χρηματιστικό σύστημα σε προεκλογική για την Αμερική περίοδο.
Οι ίδιοι οι κεντρικοί τραπεζίτες εξακολουθούν να φοβούνται. Ο κίνδυνος έξαρσης της τραπεζικής κρίσης από τον φαύλο κύκλο του υψηλού κρατικού χρέους και των εμποδίων που συναντούν οι τράπεζες της Ευρωζώνης, είναι μεγάλος. Οι φόβοι για ένα νέο κύμα απωλειών στην αξία κρατικών ομολόγων έχουν οδηγήσει στην απομόνωση τις ευρωπαϊκές τράπεζες από τις αμερικανικές αγορές χρήματος.
Ο οικονομικός αναβρασμός στην Ευρώπη δεν είναι πλέον αποκλειστικό πρόβλημα μικρών, περιφερειακών οικονομιών όπως η Ελλάδα. Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι μια ολομέτωπη επίθεση των αγορών σε πολύ μεγαλύτερες οικονομίες όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Το γεγονός πως ένα κράτος προσφέρει υψηλό επιτόκιο για να δανειστεί, επιδεινώνει τη δημοσιονομική του προοπτική, κάνοντας τη χρεοκοπία του ακόμη πιο πιθανή, οπότε η κρίση αξιοπιστίας μετατρέπεται σε μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Σύντομα η κρίση χρέους γίνεται και τραπεζική κρίση, αφού συνήθως οι τράπεζες επενδύουν μεγάλα ποσά σε κρατικά ομόλογα.
Επειτα από τρία χρόνια ανελέητων λαθών πάνω από τον ελληνικό «Tιτανικό», η Ευρώπη δεν έχει κερδίσει τη μάχη με τις αγορές. Η ευρωπαϊκή αγορά κρατικού χρέους βρίσκεται σε επικίνδυνη ζώνη. Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με τις αγορές κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά αποδεικνύονται αναποτελεσματικές.
Η κάθε κρίση, προφανώς, γεννάει και ευκαιρίες. Το διακύβευμα είναι μεγάλο για όλους τους παίκτες. Το μοίρασμα του πλούτου, από πλευράς των ισχυρών, και η παραχώρηση κυριαρχίας, από πλευράς των ασθενών, θα πονέσουν.
Περισσότερο από ένα τρισ. ευρώ έχουν λάβει οι τράπεζες της Ευρωζώνης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να αντιμετωπίσουν, κυρίως, τα ρήγματα από τις παρενέργειες της «κρίσης χρέους». Από το πακέτο του ενός τρισ. ευρώ, τη δεύτερη ένεση ρευστότητας ύψους 530 δισ. ευρώ τριετούς διάρκειας εξαναγκάστηκε η ΕΚΤ να την χορηγήσει χθες σε 800 τράπεζες με «προνομιακό επιτόκιο». Ηδη, πριν από δύο μήνες είχε χορηγήσει το πρώτο δάνειο των 489 δισ. σε 523 τράπεζες της Ευρωζώνης.
Κυρίως, οι τράπεζες της Ιταλίας και της Ισπανίας αντλούν τα δισ. για να τα ρίξουν στις αγορές των κρατικών τους ομολόγων, ώστε να αποτρέψουν ένα κραχ παρόμοιο με αυτό της Ελλάδας. Ομως, έτσι στερούν από δάνεια την πραγματική οικονομία, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Αλλά σε μεγάλο βαθμό τα κόστος δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας έχει σταθεροποιηθεί.
Το βέβαιο είναι ότι ο μηχανισμός μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης της ΕΚΤ (LTRO) αποτελεί το μοναδικό «υπερόπλο» το οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει, καθώς το καταστατικό της απαγορεύει την άμεση χρηματοδότηση των εθνικών οικονομιών.
Οταν η ΕΚΤ αποφάσισε να ενεργοποιήσει για πρώτη φορά το εργαλείο αυτό, ο στόχος ήταν διττός. Αφενός η στήριξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος έναντι του ρίσκου κατάρρευσης λόγω έλλειψης ρευστότητας και αφετέρου η σταθεροποίηση του κόστους δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης.
Ομως, τώρα δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται ότι οι τράπεζες «θα εθιστούν στον φθηνό δανεισμό», όπως αναφέρει η Wall Street Journal, ζητώντας νέα δόση ρευστότητας από την ΕΚΤ προκειμένου να καλύψουν τις ζημίες από την έκθεση σε «προβληματικά δάνεια». Ο δανεισμός στις τράπεζες δεν συνοδεύεται από κανενός είδους Μνημόνια. Ο δανεισμός δεν είναι μόνο χαμηλότοκος αλλά και χωρίς προϋποθέσεις για τη διαχείριση των κεφαλαίων.
Αξίζει να επισημανθεί, επίσης, ότι πέρασαν ήδη σχεδόν τέσσερα χρόνια από τη χειρότερη χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε στην Αμερική από το 1930, με πρωτοφανείς συνέπειες σε ολόκληρο τον κόσμο. Το αμερικανικό τραπεζικό κραχ του 2008 μεταλλάχθηκε σε εφιαλτική κρίση χρέους με δεινές κοινωνικές επιπτώσεις στην Ευρώπη. Πλέον τα ρήγματα στις τράπεζες της Ευρωζώνης και τις οικονομίες είναι τεράστια, καθώς η κρίση μεταδόθηκε σε όλες τις αγορές και τις χώρες και έγινε συστημική. Επειτα από την πτώχευση της Lehman Brothers, το τραπεζικό σύστημα στην Ευρωζώνη μοιάζει ιδιαίτερα ταραγμένο και επικίνδυνα ασταθές.
Οι αμερικανικές τράπεζες και η αμερικανική αγορά χρήματος ακόμη δεν έχουν αποκαταστήσει τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών τραπεζών, με συνέπεια να παρατείνεται ο κίνδυνος οι τράπεζες της Ευρώπης να προβούν σε πωλήσεις δολαριακών ομολόγων και άλλων δολαριακών αξιών που ενδεχομένως να κλονίσουν το αμερικανικό χρηματιστικό σύστημα σε προεκλογική για την Αμερική περίοδο.
Οι ίδιοι οι κεντρικοί τραπεζίτες εξακολουθούν να φοβούνται. Ο κίνδυνος έξαρσης της τραπεζικής κρίσης από τον φαύλο κύκλο του υψηλού κρατικού χρέους και των εμποδίων που συναντούν οι τράπεζες της Ευρωζώνης, είναι μεγάλος. Οι φόβοι για ένα νέο κύμα απωλειών στην αξία κρατικών ομολόγων έχουν οδηγήσει στην απομόνωση τις ευρωπαϊκές τράπεζες από τις αμερικανικές αγορές χρήματος.
Ο οικονομικός αναβρασμός στην Ευρώπη δεν είναι πλέον αποκλειστικό πρόβλημα μικρών, περιφερειακών οικονομιών όπως η Ελλάδα. Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι μια ολομέτωπη επίθεση των αγορών σε πολύ μεγαλύτερες οικονομίες όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Το γεγονός πως ένα κράτος προσφέρει υψηλό επιτόκιο για να δανειστεί, επιδεινώνει τη δημοσιονομική του προοπτική, κάνοντας τη χρεοκοπία του ακόμη πιο πιθανή, οπότε η κρίση αξιοπιστίας μετατρέπεται σε μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Σύντομα η κρίση χρέους γίνεται και τραπεζική κρίση, αφού συνήθως οι τράπεζες επενδύουν μεγάλα ποσά σε κρατικά ομόλογα.
Επειτα από τρία χρόνια ανελέητων λαθών πάνω από τον ελληνικό «Tιτανικό», η Ευρώπη δεν έχει κερδίσει τη μάχη με τις αγορές. Η ευρωπαϊκή αγορά κρατικού χρέους βρίσκεται σε επικίνδυνη ζώνη. Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με τις αγορές κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά αποδεικνύονται αναποτελεσματικές.
Η κάθε κρίση, προφανώς, γεννάει και ευκαιρίες. Το διακύβευμα είναι μεγάλο για όλους τους παίκτες. Το μοίρασμα του πλούτου, από πλευράς των ισχυρών, και η παραχώρηση κυριαρχίας, από πλευράς των ασθενών, θα πονέσουν.
No comments:
Post a Comment