The Economist
Ολοι ξέρουν γιατί οι τιμές του πετρελαίου, στα 125 δολάρια το βαρέλι για το Βrent, είναι τόσο υψηλές. Οι μακροπρόθεσμες τάσεις είναι ελάχιστη αύξηση παραγωγής και έκρηξη της ζήτησης από την Κίνα και άλλες αναδυόμενες οικονομίες. Και βραχυπρόθεσμα, η αγορά έχει στενότητα, η προσφορά προβλήματα και το Ιράν προκαλεί νευρικότητα στους πάντες. Η Σαουδική Αραβία, το μόνο μέλος του ΟΠΕΚ με αρκετή ανεκμετάλλευτη παραγωγική δυνατότητα για να καλύψει τα κενά στην προσφορά, είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να ελπίσει κανείς για να διατηρηθεί σταθερή η αγορά, όσο οι κυρώσεις ΗΠΑ και Ε.Ε. πλήττουν το Ιράν. Με τον χρόνο, και άλλες χώρες παραγωγοί του Περσικού μπορεί να καταφέρουν να αντλήσουν περισσότερο. Το Ιράκ –και το ίδιο το Ιράν– έχει τεράστια κοιτάσματα, που θα μπορούσαν σταδιακά να προσφέρουν στις αγορές περισσότερα εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως.
Ωστόσο, αυτοί οι υπολογισμοί δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν το ότι η περιοχή του Περσικού διψάει όλο και περισσότερο για τα πετρέλαιά της. Από το 2000 έως το 2010, η Κίνα αύξησε την κατανάλωση πετρελαίου περισσότερο από κάθε άλλη χώρα, ήτοι κατά 4,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως (90%). Σήμερα καταναλώνει περισσότερο από το 10% του παγκόσμιου πετρελαίου. Ομως, αυτό που ξαφνιάζει είναι η χώρα που αύξησε την κατανάλωσή της κατά το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό: η Σαουδική Αραβία, κατά 1,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Στα 2,8 εκατ. βαρέλια ημερησίως σήμερα, είναι η έκτη μεγαλύτερη καταναλώτρια στον κόσμο και απορροφά περισσότερο από το 25% της δικής της παραγωγής, στα 10 εκατ. βαρέλια ημερησίως.
Η Σαουδική Αραβία δεν είναι η μόνη πετρελαιοπαραγωγός που καταναλώνει από την παραγωγή της. Η Μέση Ανατολή, πατρίδα έξι μελών του ΟΠΕΚ, είδε την κατανάλωσή της να αυξάνεται κατά 56% την πρώτη δεκαετία του αιώνα, ποσοστό τετραπλάσιο του παγκόσμιου και σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το ασιατικό. Αυξάνεται επίσης και η κατά κεφαλήν κατανάλωση ενέργειας. Σύμφωνα με την ΒΡ, το 1970 στη Μέση Ανατολή ήταν μισή σε σχέση με άλλες αναδυόμενες αγορές. Το 2010 ήταν τριπλάσια. Η παγκόσμια κατανάλωση παρέμεινε στα 4,6 βαρέλια κατά κεφαλήν ετησίως από το 2000 ώς το 2010. Ομως, η μέση ιρανική και σαουδαραβική αυξήθηκε κατά 30% το ίδιο διάστημα. Οι Σαουδάραβες καταναλώνουν 35,1 βαρέλια έκαστος. Η συνολική κατά κεφαλήν κατανάλωση ενέργειας, σε 7,3 τόνους ισοδύναμα πετρελαίου, είναι περίπου όπως στις κατά πολύ πλουσιότερες ΗΠΑ.
Τρεις εξηγήσεις υπάρχουν γι’ αυτό. Πρώτον, η δημογραφική κατάσταση. Οι πληθυσμοί στον Περσικό, και στον ΟΠΕΚ συνολικά, αυξάνονται ταχέως. Εκείνος του μικρού Κατάρ τριπλασιάστηκε το 2000–10. Ο σαουδαραβικός αυξήθηκε κατά 37%. Η ζήτηση για ηλεκτρικό, νερό και βενζίνη αυξήθηκε αντιστοίχως. Η ηλεκτροπαραγωγική δυνατότητα της Σαουδικής Αραβίας διπλασιάστηκε την τελευταία δεκαετία. Σύμφωνα με την Chatham House, τα κλιματιστικά απορροφούν το ήμισυ της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται σε περιόδους αιχμής της κατανάλωσης.
Δεύτερη εξήγηση είναι η οικονομική διάρθρωση. Η παραγωγή ενέργειας χρειάζεται ενέργεια. Η κρατική σαουδαραβική Αramco απορροφά σχεδόν το 10% της ενεργειακής παραγωγής της χώρας. Οι απόπειρες απεξάρτησης της σαουδαραβικής οικονομίας από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τα πετροχημικά δεν έχουν προχωρήσει πολύ.
Τρίτη εξήγηση είναι η ανεπάρκεια των εγχώριων ενεργειακών αγορών. Περί το 65% του σαουδαραβικού ηλεκτρικού ρεύματος παράγεται με χρήση «μαύρου χρυσού». Το πετρέλαιο χρησιμοποιείται με τέτοια έλλειψη προβληματισμού γιατί η εγχώρια κατανάλωση σε μεγάλο βαθμό επιδοτείται. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας, οι παγκόσμιες πετρελαϊκές επιδοτήσεις αυξήθηκαν κατά 192 δισ. δολάρια το 2010. Οι χώρες του ΟΠΕΚ απορρόφησαν τα 121 δισ. Η Σαουδική Αραβία έχει τα φθηνότερα καύσιμα στον Περσικό και πάμφθηνη ηλεκτρική ενέργεια. Ετσι έχει εξαλείψει τη φτώχεια, έχοντας όμως ενθαρρύνει και αμερικανικού τύπου συνήθειες οδήγησης (για τους άνδρες), περιορίζοντας τις δημόσιες μεταφορές. Εν ολίγοις, ο Περσικός Κόλπος είθισται να θεωρείται η απάντηση στα πετρελαϊκά προβλήματα του κόσμου. Ολο και περισσότερο, όμως, αρχίζει να μοιάζει με το ερώτημα.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_07/04/2012_478328
Ολοι ξέρουν γιατί οι τιμές του πετρελαίου, στα 125 δολάρια το βαρέλι για το Βrent, είναι τόσο υψηλές. Οι μακροπρόθεσμες τάσεις είναι ελάχιστη αύξηση παραγωγής και έκρηξη της ζήτησης από την Κίνα και άλλες αναδυόμενες οικονομίες. Και βραχυπρόθεσμα, η αγορά έχει στενότητα, η προσφορά προβλήματα και το Ιράν προκαλεί νευρικότητα στους πάντες. Η Σαουδική Αραβία, το μόνο μέλος του ΟΠΕΚ με αρκετή ανεκμετάλλευτη παραγωγική δυνατότητα για να καλύψει τα κενά στην προσφορά, είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να ελπίσει κανείς για να διατηρηθεί σταθερή η αγορά, όσο οι κυρώσεις ΗΠΑ και Ε.Ε. πλήττουν το Ιράν. Με τον χρόνο, και άλλες χώρες παραγωγοί του Περσικού μπορεί να καταφέρουν να αντλήσουν περισσότερο. Το Ιράκ –και το ίδιο το Ιράν– έχει τεράστια κοιτάσματα, που θα μπορούσαν σταδιακά να προσφέρουν στις αγορές περισσότερα εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως.
Ωστόσο, αυτοί οι υπολογισμοί δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν το ότι η περιοχή του Περσικού διψάει όλο και περισσότερο για τα πετρέλαιά της. Από το 2000 έως το 2010, η Κίνα αύξησε την κατανάλωση πετρελαίου περισσότερο από κάθε άλλη χώρα, ήτοι κατά 4,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως (90%). Σήμερα καταναλώνει περισσότερο από το 10% του παγκόσμιου πετρελαίου. Ομως, αυτό που ξαφνιάζει είναι η χώρα που αύξησε την κατανάλωσή της κατά το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό: η Σαουδική Αραβία, κατά 1,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Στα 2,8 εκατ. βαρέλια ημερησίως σήμερα, είναι η έκτη μεγαλύτερη καταναλώτρια στον κόσμο και απορροφά περισσότερο από το 25% της δικής της παραγωγής, στα 10 εκατ. βαρέλια ημερησίως.
Η Σαουδική Αραβία δεν είναι η μόνη πετρελαιοπαραγωγός που καταναλώνει από την παραγωγή της. Η Μέση Ανατολή, πατρίδα έξι μελών του ΟΠΕΚ, είδε την κατανάλωσή της να αυξάνεται κατά 56% την πρώτη δεκαετία του αιώνα, ποσοστό τετραπλάσιο του παγκόσμιου και σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το ασιατικό. Αυξάνεται επίσης και η κατά κεφαλήν κατανάλωση ενέργειας. Σύμφωνα με την ΒΡ, το 1970 στη Μέση Ανατολή ήταν μισή σε σχέση με άλλες αναδυόμενες αγορές. Το 2010 ήταν τριπλάσια. Η παγκόσμια κατανάλωση παρέμεινε στα 4,6 βαρέλια κατά κεφαλήν ετησίως από το 2000 ώς το 2010. Ομως, η μέση ιρανική και σαουδαραβική αυξήθηκε κατά 30% το ίδιο διάστημα. Οι Σαουδάραβες καταναλώνουν 35,1 βαρέλια έκαστος. Η συνολική κατά κεφαλήν κατανάλωση ενέργειας, σε 7,3 τόνους ισοδύναμα πετρελαίου, είναι περίπου όπως στις κατά πολύ πλουσιότερες ΗΠΑ.
Τρεις εξηγήσεις υπάρχουν γι’ αυτό. Πρώτον, η δημογραφική κατάσταση. Οι πληθυσμοί στον Περσικό, και στον ΟΠΕΚ συνολικά, αυξάνονται ταχέως. Εκείνος του μικρού Κατάρ τριπλασιάστηκε το 2000–10. Ο σαουδαραβικός αυξήθηκε κατά 37%. Η ζήτηση για ηλεκτρικό, νερό και βενζίνη αυξήθηκε αντιστοίχως. Η ηλεκτροπαραγωγική δυνατότητα της Σαουδικής Αραβίας διπλασιάστηκε την τελευταία δεκαετία. Σύμφωνα με την Chatham House, τα κλιματιστικά απορροφούν το ήμισυ της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται σε περιόδους αιχμής της κατανάλωσης.
Δεύτερη εξήγηση είναι η οικονομική διάρθρωση. Η παραγωγή ενέργειας χρειάζεται ενέργεια. Η κρατική σαουδαραβική Αramco απορροφά σχεδόν το 10% της ενεργειακής παραγωγής της χώρας. Οι απόπειρες απεξάρτησης της σαουδαραβικής οικονομίας από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τα πετροχημικά δεν έχουν προχωρήσει πολύ.
Τρίτη εξήγηση είναι η ανεπάρκεια των εγχώριων ενεργειακών αγορών. Περί το 65% του σαουδαραβικού ηλεκτρικού ρεύματος παράγεται με χρήση «μαύρου χρυσού». Το πετρέλαιο χρησιμοποιείται με τέτοια έλλειψη προβληματισμού γιατί η εγχώρια κατανάλωση σε μεγάλο βαθμό επιδοτείται. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας, οι παγκόσμιες πετρελαϊκές επιδοτήσεις αυξήθηκαν κατά 192 δισ. δολάρια το 2010. Οι χώρες του ΟΠΕΚ απορρόφησαν τα 121 δισ. Η Σαουδική Αραβία έχει τα φθηνότερα καύσιμα στον Περσικό και πάμφθηνη ηλεκτρική ενέργεια. Ετσι έχει εξαλείψει τη φτώχεια, έχοντας όμως ενθαρρύνει και αμερικανικού τύπου συνήθειες οδήγησης (για τους άνδρες), περιορίζοντας τις δημόσιες μεταφορές. Εν ολίγοις, ο Περσικός Κόλπος είθισται να θεωρείται η απάντηση στα πετρελαϊκά προβλήματα του κόσμου. Ολο και περισσότερο, όμως, αρχίζει να μοιάζει με το ερώτημα.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_07/04/2012_478328
No comments:
Post a Comment