Ρούντολφ Χίκελ: Επικίνδυνα για την Ευρώπη τα ημίμετρα της Μέρκελ

Η Ελλάδα είχε περάσει σε δεύτερο πλάνο τους τελευταίους μήνες στην Ευρώπη. Το ενδιαφέρον είχε μετατεθεί στην κρίση που μαίνεται σε δύο άλλες ευρωπαϊκές χώρες, την Ιταλία και την Ισπανία. Ομως το Βερολίνο δεν ξεχνάει την Αθήνα. Αυτό φαίνεται τόσο από τις πρόσφατες δηλώσεις του αντικαγκελαρίου Φίλιπ Ρέσλερ, που υποδηλώνουν ότι τυχόν έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη δεν θα αποτελούσε ανεπανόρθωτο κακό για τους εταίρους της, αλλά και από τις εντελώς αντιθετικές διαβεβαιώσεις της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ ότι θεωρεί τη «σωτηρία» της Ελλάδας πρώτιστο μέλημά της.

Το γεγονός ότι το μνημόνιο αποδεικνύεται καθημερινά αναποτελεσματικό δεν επηρεάζει τη στάση της Μέρκελ. Η καγκελάριος επιμένει σε αυτό, ανεξάρτητα από τις καταστρεπτικές συνέπειές του για τον ελληνικό πληθυσμό. Και αυτό για δικούς της λόγους: Ενα «ναι» στην αναθεώρησή του θα ισοδυναμούσε με ομολογία της προσωπικής της αποτυχίας. Αλλά ούτε και η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη αποτελεί για την καγκελάριο ρεαλιστική επιλογή, αφού αυτή, όπως εξηγεί στην παρακάτω συνέντευξη ο γερμανός οικονομολόγος Ρούντολφ Χίκελ, θα έβαζε οριστικά τέρμα όχι μόνο στην πολιτική της καριέρα αλλά και στον μεγάλο στρατηγικό στόχο της: το «γερμανικό» ευρώ. O Ρούντολφ Χίκελ είναι από τους σημαντικότερους γερμανούς οικονομολόγους και άριστος γνώστης της ελληνικής οικονομίας την εποχή της κρίσης.

Η γερμανική Βουλή αποφάσισε την περασμένη Πέμπτη την ανακεφαλαιοποίηση των ισπανικών τραπεζών με χρήματα του Προσωρινού Ευρωπαϊκού Ταμείου Στήριξης (EFSF). Μια καλή απόφαση;

«Μόνο επιμέρους. Τα χρήματα αυτά θα συμβάλουν στη σωτηρία των τραπεζών, όχι όμως στην αναδιάρθρωσή τους. Χωρίς την τελευταία ωστόσο οι τράπεζες θα χρησιμοποιήσουν και το νέο χρήμα για κερδοσκοπία. Η σπέκουλα θα συνεχιστεί με χρήματα των φορολογουμένων».

Θα έπρεπε να εξαιρεθούν από τη βοήθεια οι τράπεζες που έχασαν τα λεφτά τους στον τζόγο;

«Ναι, τέτοια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να αφεθούν στο έλεος της χρεοκοπίας. Επιπλέον, οι τράπεζες που παίρνουν βοήθεια θα πρέπει, προσωρινά τουλάχιστον, να κρατικοποιηθούν. Στη φάση της σωτηρίας δεν επιτρέπεται να δίδονται μερίσματα στους μετόχους και οι απολαβές των διευθυντικών στελεχών τους πρέπει να κοπούν με το μαχαίρι».

Η σχεδιαζόμενη «ένωση τραπεζών», που σύμφωνα με το Μάριο Μόντι θα επιτρέπει τη χρηματοδότηση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων κατευθείαν από τους μηχανισμούς στήριξης, θα συνέβαλλε περισσότερο στη σωτηρία τους απ' ό,τι η σημερινή χρηματοδότησή τους με μεσολάβηση του κράτους;

«Οχι, επειδή δεν λύνει το βασικό πρόβλημα: Τον αυστηρό έλεγχο των χρηματοδοτούμενων τραπεζών από ένα αποτελεσματικό ευρωπαϊκό όργανο, το οποίο, μεταξύ άλλων, θα τους απαγορεύσει τα κερδοσκοπικά παιχνίδια και θα τις αναγκάσει να αναδιοργανωθούν. Αν αυτό δεν συμβεί, και τα νέα δισεκατομμύρια θα πάνε χαμένα».

Τι εμποδίζει την Ανγκελα Μέρκελ να εγκαταλείψει την πεπατημένη και αντί να παραδίδει τα κράτη στο έλεος των ιδιωτικών τραπεζών να επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα την άμεση χρηματοδότησή τους;

«Η καγκελάριος φοβάται πολύ την ιδεολογία του καφενείου. Και αυτή η ιδεολογία λέει ότι αν αναλάβει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τέτοια χρηματοδότηση θα ανέβει απότομα ο πληθωρισμός. Αυτό είναι βέβαια σκέτη ανοησία, αλλά επηρεάζει μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Η ΕΚΤ πρέπει να παρέμβει, πρώτον, για να περιορίσει τον τραπεζικό τζόγο και, δεύτερον, που είναι και το πιο αποφασιστικό, για να αντικαταστήσει τον ενδοτραπεζικό δανεισμό, ο οποίος, όπως είδαμε τελευταία στην Αγγλία και αλλού, οδηγεί σε φοβερή διαφθορά».

Ποιος είναι ο πυρήνας μιας αναδιάρθρωσης των τραπεζών;

«Το πρώτο είναι η αύξηση των ίδιων κεφαλαίων τους, το δεύτερο, ο περιορισμός ή η απαγόρευση ορισμένων συναλλαγών, όπως ο τζόγος, ή και το investment banking, και το τρίτο η υπαγωγή τους σε αυστηρό δημόσιο έλεγχο που θα εμπερικλείει το δικαίωμα για το κλείσιμο των πιο ζημιογόνων και "αμαρτωλών" εξ αυτών. Ακριβώς επειδή οι τράπεζες αποτελούν δημόσιο αγαθό, ακριβώς επειδή είναι απαραίτητες για τη λειτουργία της οικονομίας, πρέπει να υποβληθούν σε αυστηρό καθεστώς πειθαρχίας».

Περιμένετε να αλλάξει κάτι ουσιαστικό στο Βερολίνο όσο κυβερνά εκεί η κυρία Μέρκελ;

«Γεγονός είναι ότι η καγκελάριος μαθαίνει μόνο μέσω της κρίσης. Η αντίδρασή της είναι όμως πάντα πραγματιστική, χωρίς όραμα. Αυτό, όπως δείχνουν οι αναρίθμητες σύνοδοι κορυφής, οδηγεί σε συνεχή ημίμετρα, που μακροπρόθεσμα προκαλούν περισσότερους κινδύνους απ' όσους αποσοβούν».

Αλλά και οι Σοσιαλδημοκράτες δεν φαίνονται πολύ καλύτεροι, αν ληφθεί υπόψη ότι αποκρούουν τα ευρωομόλογα. Θα άλλαζε ουσιαστικά η γερμανική πολιτική αν αναλάμβαναν τα κυβερνητικά ηνία μετά τις εκλογές του 2013;

«Η απόκρουση δεν είναι γενική. Υπάρχουν ισχυρές πτέρυγες του κόμματος που θέλουν τα ευρωομόλογα, αλλά και μια γενικότερη κοινοτικοποίηση των χρεών. Προς το παρόν όμως δεν έχουν το πάνω χέρι. Γι' αυτό και το θέμα δεν θα μπει μάλλον στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας των Σοσιαλδημοκρατών».

Αυτή την εποχή συζητείται έντονα στη Γερμανία και μια άλλη πρόταση: Η επιβολή ενός αναγκαστικού δανείου στους πλούσιους. Ποια είναι η άποψή σας;

«Εγώ είμαι θερμός οπαδός της επιβολής μιας εισφοράς στους πλούσιους, σε ύψος, ας πούμε, 10% της περιουσίας τους σε διάστημα 3-4 ετών. Τα χρήματα που θα μαζεύονταν σε κάθε χώρα θα έπρεπε να πάνε κατόπιν σε ένα ευρωπαϊκό ταμείο, από το οποίο θα πληρώνονταν κατόπιν τα χρέη τους. Σε αυτό θα έπρεπε να προστεθεί και ένα "κούρεμα" των χρεών. Το μειονέκτημα του αναγκαστικού δανείου είναι ότι θα πρέπει να επιστραφεί κάποτε, και μάλιστα με αρκετά μεγάλο τόκο».

Ευρωζώνη
Η Γερμανία δεν θέλει την επιστροφή στη δραχμή

Στις κοινοβουλευτικές ομάδες των κυβερνητικών κομμάτων, των Χριστιανοδημοκρατών και των Ελεύθερων Δημοκρατών, πληθαίνει τελευταία ο αριθμός των βουλευτών που ζητούν την έξοδο της Ελλάδας και της Κύπρου από την ευρωζώνη. Θα μπορούσε να γίνει το αίτημά τους και κυβερνητική πολιτική;

«Προς το παρόν όχι. Η γερμανική κυβέρνηση δεν θέλει την επιστροφή στη δραχμή. Αλλά αυτή θα μπορούσε να επιστρέψει πολύ γρήγορα, όταν τα νέα στοιχεία από την Αθήνα δείξουν ότι το πρόγραμμα της τρόικας δεν προχωρεί με τίποτε - πρόγραμμα που για εμένα είναι απόλυτο σκάνδαλο, επειδή οδηγεί μια ασθενή οικονομία στον θάνατο. Η καγκελάριος δεν θέλει όμως την έξοδο, επειδή αυτή θα αποκάλυπτε όλα τα ψέματα που έλεγε τα τελευταία χρόνια για το ευρώ».

Θα μπορούσε να εκληφθεί αυτό και ως ομολογία του «ναυαγίου» της στρατηγικής της;

«Σίγουρα. Χώρια που αυτό θα παρέσυρε στη χρεοκοπία και άλλα κράτη. Στο τέλος ο μεγαλύτερος χαμένος θα ήταν η Γερμανία, επειδή έτσι θα κατέρρεαν οι εξαγωγές της».

Υπάρχουν πολιτικοί που υποστηρίζουν ότι η έξωση της Ελλάδας θα γίνει όταν θα μπει σε λειτουργία ο Μόνιμος Μηχανισμός Στήριξης (ESM), ο οποίος θα μπορέσει να εξουδετερώσει τις παρενέργειες της εξόδου σε άλλες χώρες…

«Κατ' αρχάς δεν πιστεύω ότι τα δύο θέματα συνδέονται μεταξύ τους. Πέρα από αυτό όμως, ο ESM, που έχει όριο ζωής 2-3 ετών, δεν λύνει κανένα πρόβλημα του ευρώ. Η λύση τους μπορεί να προέλθει μόνο μέσω της ανάπτυξης, και δη σε πολύ υψηλότερη κλίμακα από εκείνη που αποφάσισε προσφάτως η Σύνοδος Κορυφής».

Πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα είναι και το 2013 στην ευρωζώνη;

«Το ελπίζω. Πέρα από αυτό όμως, πιστεύω ότι δεν πρόκειται να επιδιώξει κανείς την αποπομπή της, επειδή όλοι γνωρίζουν την τεράστια συμβολική σημασία που θα είχε αυτό γα το ευρώ. Η έξοδος της Ελλάδας θα ήταν το σύμβολο της καταστροφής του». 

 

http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=468863