Του Βασιλη Ζηρα
Η φυγή ξένων επενδυτών από την ελληνική αγορά ομολόγων που οδήγησε τα spreads των τίτλων του Δημοσίου με τους αντίστοιχους γερμανικούς σε προ ΟΝΕ επίπεδα δεν υπαγορεύθηκε από τα δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο, όπως υποστήριξε ο υπ. Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφης, αλλά από την πραγματική δημοσιονομική κατάσταση και την εκτίμηση ότι η ασκούμενη οικονομική πολιτική δεν μπορεί να τη βελτιώσει στο ορατό μέλλον και σε συνθήκες κρίσης και επιβράδυνσης της οικονομίας.
1. Οι ξένοι επενδυτές βλέπουν ότι το δημόσιο χρέος (του στενού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα που παρακολουθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή χρέος της γενικής κυβέρνησης όπως αποκαλείται) μειώνεται ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, αλλά σε απόλυτα μεγέθη εξακολουθεί να αυξάνεται. Από 167,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2003 θα φτάσει στα 228,8 δισ. ευρώ στο τέλος του 2008, σημειώνοντας αύξηση 36,5%. Σύμφωνα με τον νέο προϋπολογισμό θα ανέλθει σε 238,9 δισ. ευρώ το 2009. Η μείωση ως ποσοστό του ΑΕΠ που επικαλείται το οικονομικό επιτελείο ως απόδειξη δημοσιονομικής εξυγίανσης οφείλεται τόσο στον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης όσο κυρίως στην αναθεώρηση του ΑΕΠ από τη Eurostat κατά 9,6%.
2. Οι ξένοι επενδυτές βλέπουν επίσης ότι το χρέος του στενού δημόσιου τομέα (της κεντρικής κυβέρνησης όπως ονομάζεται) είναι ακόμη μεγαλύτερο και αυξάνεται με ακόμη υψηλότερους ρυθμούς από το χρέος της γενικής κυβέρνησης. Δηλαδή, από 183,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2003, θα ανέλθει σε 260,7 δισ. ευρώ φέτος, σημειώνοντας αύξηση 42,2%. Το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης αντανακλά σαφέστερα το οξύ δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας.
3. Οι ξένοι επενδυτές και αναλυτές παρακολουθούν πιο στενά αυτό το υψηλότερο χρέος της κεντρικής κυβέρνησης, γιατί αντανακλά σαφέστερα την πραγματική δημοσιονομική κατάσταση. Σε αυτό το χρέος δεν υπολογίζονται τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου που έχουν στην κατοχή τους οι φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, κατά κύριο λόγο τα ασφαλιστικά Ταμεία. Η αξία των ομολόγων (το ενδοκυβερνητικό χρέος όπως αποκαλείται) αυξάνεται με εντυπωσιακά υψηλούς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας τα βασικό εργαλείο ωραιοποίησης των δημοσιονομικών μεγεθών. Από 17,8 δισ. ευρώ το 2003 αναμένεται να φτάσουν στα 38,4 δισ. ευρώ το 2009. Ο λόγος είναι απλός. Από τη μια, το Δημόσιο εξοφλεί τις υποχρεώσεις του προς τα ταμεία με ομόλογα. Ετσι, ό,τι είναι έξοδο για τον στενό δημόσιο τομέα είναι έσοδο για τον ευρύτερο και συνεπώς δεν επιβαρύνει το έλλειμμα που παρακολουθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Από την άλλη, βάζει τα Ταμεία να «δανείζουν» το Δημόσιο με τα αποθεματικά τους, αγοράζοντας ομόλογα. Κατά συνέπεια, αφού τα ομόλογα μένουν εντός του ευρύτερου δημόσιου τομέα δεν επηρεάζουν το χρέος της γενικής κυβέρνησης.
4. Αλλη σαφής ένδειξη δημιουργικής λογιστικής είναι οι αποκλίσεις μεταξύ ελλείμματος και χρέους. Θεωρητικώς, το χρέος θα έπρεπε να αυξάνεται όσο περίπου και το έλλειμμα. Αυτό συμβαίνει τουλάχιστον στην Ευρωζώνη, όπου η διαφορά μεταξύ του σωρευτικού ελλείμματος και της αύξησης του χρέους, την περίοδο 2004- 2007, είναι 1,5% του ΑΕΠ. Το ίδιο ισχύει και για κράτη-μέλη με υψηλό δημόσιο έλλειμμα και χρέος. Στην Ιταλία η διαφορά είναι 1,5% και στο Βέλγιο μόλις 0,3% του ΑΕΠ. Την ίδια περίοδο στην Ελλάδα η απόκλιση είναι υπερτριπλάσια από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, φτάνοντας στο 4,9% του ΑΕΠ στο τέλος του 2007 και εκτινάσσεται σε 6,9% του ΑΕΠ το 2008. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία του προϋπολογισμού και της Eurostat το σωρευτικό έλλειμμα την 5ετία 2004 - 2008 ανήλθε σε 44 δισ. ευρώ. Την ίδια περίοδο το χρέος αυξήθηκε κατά 61 δισ. ευρώ περίπου, από 167,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2003 σε 228,8 δισ. ευρώ στο τέλος του 2008. Δηλαδή, το χρέος αυξήθηκε κατά 17 δισ. ευρώ περισσότερα από όσο θα δικαιολογούσαν τα ελλείμματα που εμφανίζει το υπουργείο Οικονομίας. Τι σημαίνει αυτό; Οτι έλλειμμα ίσο με επτά σχεδόν μονάδες του ΑΕΠ έχει κρυφτεί κάτω από το χαλί.
5. Αλλη σαφής ένδειξη κρυφών υποχρεώσεων του Δημοσίου που αργά ή γρήγορα θα επηρεάσουν το έλλειμμα και το χρέος είναι οι μαύρες τρύπες των ΔΕΚΟ και των νοσοκομείων. Για παράδειγμα, ο ΟΣΕ και οι άλλες ΔΕΚΟ των συγκοινωνιών δανείζονται με εγγύηση του Δημοσίου, αλλιώς δεν θα τις δάνειζε κανείς. Οι συσσωρευμένες υποχρεώσεις του ΟΣΕ έχουν φτάσει αισίως τα 7,5 δισ. ευρώ και συνεχίζουν να αυξάνονται, καθώς η περίφημη μεταρρύθμιση στις ΔΕΚΟ μένει σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστη. Εν όψει της απελευθέρωσης των σιδηροδρομικών μεταφορών το 2010, οι συσσωρευμένες οφειλές του ΟΣΕ θα προστεθούν στο δημόσιο χρέος. Επίσης, τα χρέη προς τα νοσοκομεία, που ανήλθαν σε διάστημα 3 μόλις ετών στο ιλιγγιώδες ποσό των 4,5 δισ. ευρώ, δεν εμφανίζονται ακόμη στα επίσημα δημοσιονομικά μεγέθη. Είναι καταχωρημένα στα βιβλία των νοσοκομείων ως εμπορικές πιστώσεις. Οταν όμως θα φτάσει το πλήρωμα του χρόνου να εξοφληθούν θα επηρεάσουν το έλλειμμα και θα προστεθούν στο χρέος, αφού το Δημόσιο για να πληρώσει θα πρέπει να δανειστεί.
6. Οι ξένοι επενδυτές βλέπουν τα κρυφά και τα φανερά ελλείμματα και χρέη και ταυτόχρονα διαπιστώνουν ότι δεν καταβάλλεται αποτελεσματική προσπάθεια για πραγματική και διατηρήσιμη δημοσιονομική προσαρμογή. Η μείωση του ελλείμματος που επιτυγχάνεται με προσωρινά μέτρα, όπως η περαίωση ή η ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών, δεν είναι διατηρήσιμη. Οπως δεν είναι διατηρήσιμη η δημοσιονομική προσαρμογή όταν οι πρωτογενείς δαπάνες μιας κατά γενική ομολογία σπάταλης και αναποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης αυξάνονται με ρυθμό υψηλότερο του ονομαστικού ΑΕΠ. Το οικονομικό επιτελείο επιτείνει το κλίμα καχυποψίας και αβεβαιότητας όταν εμφανίζει έναν προφανώς αναξιόπιστο προϋπολογισμό, που έχει δομηθεί στην υπόθεση ότι φέτος o φοροεισπρακτικός μηχανισμός θα πετύχει το θαύμα που δεν πέτυχε ποτέ στην ιστορία του. Δηλαδή, υποθέτει ότι τα έσοδα θα αυξηθούν με ρυθμό δυόμισι φορές υψηλότερο του ρυθμού αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ, όταν μέχρι σήμερα, ακόμη και στις καλύτερες εποχές, μόλις και μετά βίας αυξάνονταν όσο το ΑΕΠ.
7. Τέλος, οι ξένοι επενδυτές βλέπουν ότι το αναπτυξιακό πρότυπο της ελληνικής οικονομίας, αυτό που στηρίζεται στον δανεισμό του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, στην επιδοτούμενη παραγωγή σχετικά ακριβών και χαμηλής ποιότητας αγαθών και υπηρεσιών έχει εξαντλήσει τα όριά του. Αδιάψευστος μάρτυρας, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που έχει «κλειδώσει» στα επίπεδα του 14% - 15% του ΑΕΠ. Και ενώ αυτό το αναπτυξιακό πρότυπο πνέει τα λοίσθια δεν διακρίνουν στο πολιτικό προσωπικό της χώρας ούτε καν την αγωνία για ένα νέο που θα διασφαλίσει ισχυρή και αυτοτροφοδοτούμενη ανάπτυξη σε λίγα χρόνια, όταν θα σταματήσει η κοινοτική χορηγία των ΚΠΣ.
Την ώρα που ο υπουργός Οικονομίας βλέπει ξένο δάκτυλο πίσω από τη διεύρυνση του spread, οι ξένοι επενδυτές βλέπουν χρόνιες διαρθρωτικές αδυναμίες που επιτείνονται από την κρίση. Γι' αυτό και εγκαταλείπουν τα ελληνικά ομόλογα και προτιμούν άλλα. Την ώρα που ο κ. Αλογοσκούφης θεωρεί ότι διεθνή μέσα ενημέρωσης έχουν βάλει στο στόχαστρο κάποιες χώρες, όπως Ελλάδα και η Ιταλία, ο Ιταλός συνάδελφός του αναγνώριζε ότι υπάρχουν προβλήματα, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη λήψη μέτρων οικονομικής πολιτικής. «Η αύξηση του spread στις 170 μονάδες μπορεί να είναι υπερβολή, όπως υπερβολή ήταν κάποτε η μείωσή του στις 8 μονάδες» λένε παράγοντες της αγοράς. «Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ότι, έχοντας υποστεί μεγάλες απώλειες λόγω της κρίσης, οι ξένοι βγάζουν από τα χαρτοφυλάκιά τους ό,τι θεωρούν λιγότερο ποιοτικό και με μεγαλύτερο ρίσκο», λένε. Σε συνθήκες κρίσης και ρευστότητας στις αγορές δεν είναι δεδομένοι οι τρόποι για να πείσει κανείς τους επενδυτές να εμπιστευτούν και πάλι τους ελληνικούς τίτλους. Το μόνο βέβαιο είναι πως οι θεωρίες συνωμοσίας δεν είναι ένας από αυτούς.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_100020_07/12/2008_295116ΣXETIKA ΘEMATA
Γιατί οι ξένοι δυσπιστούν για τους ελληνικούς κρατικούς τίτλους_(...OIKONOMIA...)
No comments:
Post a Comment