**Τα τρία προβλήματα του Μπαράκ Ομπάμα: κρίση στην κατανάλωση, στις τράπεζες και στο εμπόριο

The Washington Post

Ολοι θέλουμε να επιτύχει ο πρόεδρος Ομπάμα στην προσπάθεια αναζωογόνησης της αμερικανικής οικονομίας, γεγονός είναι όμως ότι το θέμα δεν είναι απλό. Στην πραγματικότητα αντιμετωπίζουμε τρεις διαφορετικές κρίσεις και η επίλυση οποιασδήποτε εξ αυτών δεν θα σημάνει αυτομάτως και το τέλος των άλλων.

Πρώτον, αντιμετωπίζουμε κρίση λόγω της κατάρρευσης της καταναλωτικής δαπάνης. Υπενθυμίζω ότι οι Αμερικανοί καταναλωτές αντιπροσωπεύουν με τη «δραστηριότητά τους» το 70% της αμερικανικής οικονομίας, αλλά και ότι λόγω της κατάρρευσης των τιμών κατοικίας και των μετοχών ο «πλούτος» των νοικοκυριών έχει μειωθεί τους τελευταίους μήνες κατά 7 τρισ. δολάρια! Η κρίση έχει ήδη ως άμεσο αποτέλεσμα την απώλεια θέσεων εργασίας.
Δεύτερον, αντιμετωπίζουμε χρηματοπιστωτική κρίση, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλου «ελλείμματος» στο πλαίσιο της οικονομίας μας αναφορικά με τον δανεισμό που είναι διαθέσιμος για τις επιχειρήσεις, για την αγορά κατοικιών και την αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών. Ομως, η σημαντικότερη μείωση της «καταναλωτικής» δαπάνης έχει να κάνει με τα αξιόγραφα, κυρίως δε τα ομόλογα. Οι επενδυτές… απεργούν. Οι εκδόσεις ομολόγων για την τιτλοποίηση χρεών μέσω πιστωτικών καρτών ήταν το 2008 μειωμένες κατά 41%, ενώ οι αντίστοιχες που αφορούν σε δανεισμό για την αγορά αυτοκινήτων ήταν επίσης μειωμένες, κατά 51%.
Τρίτον, αντιμετωπίζουμε κρίση ανισορροπιών του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, ιδιαίτερα σε ό, τι αφορά την καταναλωτική δαπάνη και τα ποσοστά αποταμίευσης από χώρα σε χώρα. Οι ασιατικές χώρες, των οποίων χαρακτηριστικό είναι η υψηλή αποταμίευση, εξαρτώνται στον μέγιστο βαθμό από τις εξαγωγές απαιτώντας από τους Αμερικανούς καταναλωτές να δαπανούν ολοένα και μεγαλύτερα ποσοστά από το εισόδημά του για να «συντηρήσουν» τις οικονομίες των πρώτων. Αποτέλεσμα αυτής της πραγματικότητας είναι οι τεράστιες ανισορροπίες στα εμπορικά ισοζύγια. Των ΗΠΑ είναι απίστευτα ελλειμματικό και των ασιατικών κρατών… απίστευτα πλεονασματικά. Τώρα, που οι Αμερικανοί αναγκάζονται να μειώσουν την καταναλωτική δαπάνη τους, τρίζουν τα θεμέλια αυτού του συστήματος. Μοιραία, και η Ασία θα υποχωρήσει στην ύφεση. Η αντιμετώπιση κάθε μιας εκ των προαναφερομένων κρίσιμων καταστάσεων θα ήταν δύσκολη. Η αντιμετώπιση των τριών από κοινού δημιουργεί δέος.

Την ίδια ώρα, αμφισβητώ τις προοπτικές επιτυχίας του αξίας εκατοντάδων δισ. δολαρίων προγράμματος του Λευκού Οίκου για την αναζωογόνηση της οικονομίας μας. Είναι κατακερματισμένο. Ακόμη όμως και αν αποδειχθεί μία τεράστια επιτυχία, και –ας πούμε ότι– η ανεργία αντί να φτάσει από το τρέχον 7,2% στο 10%, περιοριστεί στο 8%, γεγονός είναι ότι ένα πρόγραμμα που θα έχει αρχή και τέλος δεν μπορεί παρά να έχει προσωρινά αποτελέσματα. Εκείνο το οποίο απαιτείται για να είναι μόνιμα, είναι να ανοίξουν οι κρουνοί του χρήματος, ήτοι του δανεισμού. Ουδείς γνωρίζει πώς θα το επιτύχουμε εν μέσω μιας κρίσης που είναι πρωτίστως κρίση εμπιστοσύνης. Αλλωστε, τα προσωρινά μέτρα του Λευκού Οίκου δεν είναι δυνατόν να στηρίξουν την παγκόσμια οικονομία. Ναι, η κρίση αυτή είναι παγκόσμια και αυτό διότι το παλαιό σύστημα των διεθνών εμπορικών συναλλαγών δεν μπορεί να επιβιώσει. Τι απαιτείται; Πολιτική βούληση, ώστε οι Ασιάτες να αρχίσουν να καταναλώνουν περισσότερα από τα προϊόντα που παράγουν οι… ίδιοι. Δυστυχώς, αυτό σημαίνει ότι η επιτυχία της πολιτικής και των προγραμμάτων της κυβέρνησης Ομπάμα δεν εξαρτώνται από την ίδια.

Νομίζω ότι πρόκειται για ένα πολύ συγκροτημένο κείμενο!
Και αγγίζει πλέον αρκετά το (επόμενο) πρόβλημα, που είναι ο (επανα)καθορισμός των συναλλαγματικών ισοτιμιών των ανεπτυγμένων με την Ασία...
Βασικά, οι Ασιατικές πρέπει να ανέβουν...
Αλλά αυτό σημαίνει
α. οι Κινέζοι θα πρέπει να χάσουν (αρκετά) από τα όσα (πάρα πολλά) έχουν κερδίσει
β. οι ανεπτυγμένοι [εμείς] θα πρέπει να γίνουν πιο φτωχοί "τεχνικά" καθώς η κάθε Samsung δεν θα είναι σε θέση να πουλάει την 40' LCD κάθε χρόνο και 20% πιο φθηνά... Και ο πληθωρισμός - έστω και με τον άθλιο τρόπο που μετριέται - να ανέβει 50-100%