Φαρμάκι...

Aναλυση: Ο Γερμανός και οι αυταπάτες μας

Tου Kωστα Kαλλιτση / kkallitsis@kathimerini.gr

Η υπαγωγή της Ελλάδας στη διαδικασία περί υπερβολικού ελλείμματος είναι δεδομένη. Το Ecofin θα εξετάσει τη δημοσιονομική κατάσταση όλων των κρατών- μελών στις 10 Φεβρουαρίου, στη συνέχεια η Επιτροπή θα εισηγηθεί την υπαγωγή της Ελλάδας στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και, τέλος, το Eurogroup θα λάβει τη σχετική απόφαση στις 9 Μαρτίου. Η διαδικασία είναι απλώς τυπική, αφού το έλλειμμα του ελληνικού κράτους ξεπέρασε το 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος επί δύο συνεχή έτη (το 2007 και το 2008). Κι όμως, παρότι αυτά είναι σαφή, πολύ μελάνι χύνεται, αν η κυβέρνηση θα αποφύγει ή όχι την υπαγωγή σε αυτή τη διαδικασία.

Κάποιοι από τους παροικούντες προφανώς αγνοούν τις σχετικές διαδικασίες. Επειτα, η επανένταξη στη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος (αμέσως, μάλιστα, μόλις βγήκαμε από αυτήν παρουσιάζοντας ψεύτικα στοιχεία για το έλλειμμα του 2007…) ενδιαφέρει πολλούς επειδή θα έχει «πολιτικό κόστος». Προφανώς, η κυβέρνηση θα έχει πολιτικό κόστος, αφού όχι μόνο διέσυρε την Ελλάδα με την «απογραφή μαϊμού» το 2004, αλλά πέτυχε κι ένα απίστευτο αρνητικό ρεκόρ στη συνέχεια: κάθε χρόνο επί πέντε χρόνια, κατά μέσο όρο αύξανε το κρατικό έλλειμμα 10 δισ. και το κρατικό χρέος 12 δισ. ευρώ για να πετυχαίνει (αναλογικά πενιχρή) αύξηση του ΑΕΠ κατά 16 δισ. ευρώ, μόνο. Ισως η πολλαπλασιαστική επίδραση των ελλειμμάτων να ήταν μεγαλύτερη, αν μοίραζαν τα λεφτά απευθείας στους 10 εκατομμύρια γηγενείς…

Αυτά, λοιπόν, είναι κατανοητά, θεμιτά. Υπάρχει όμως και μία τρίτη, παράλληλη, ερμηνεία του ζωηρού ενδιαφέροντος γι’ αυτό το ζήτημα: Οτι, απλά, ουκ ολίγοι σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση, δεν έχουν κατανοήσει ότι, εδώ που φτάσαμε, το σημαντικό δεν είναι αν θα αποσπάσουμε ή όχι κάποια χαριστική αντιμετώπιση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό ίσως «μετρούσε» σε άλλες εποχές και συνθήκες - αν σε απασχολεί σήμερα και δεν είσαι στρουθοκάμηλος, τότε μάλλον πάσχεις από αυτιστικό σύνδρομο. Σήμερα, το πρόβλημα είναι ουσιαστικό και εκρηκτικό, δεν κρύβεται όσο και αν το μακιγιάρεις.

Η Ελλάδα, φέτος, έχει ανάγκη να βρει από τις αγορές 50-55 δισ. ευρώ για την αναχρηματοδότηση του κρατικού χρέους της και άνω των 10 δισ. για την αναχρηματοδότηση του χρέους του ιδιωτικού τομέα, σε συνθήκες άγριου διεθνούς ανταγωνισμού κρατών και εταιρειών. Το κράτος των ΗΠΑ έχει επιβαρυνθεί με 2 τρισ. δολάρια για να χρηματοδοτεί προγράμματα ενίσχυσης της οικονομίας. Τα ταμεία των κρατών της Ευρώπης, με 1 τρισ. ευρώ. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες ζητούν 180 δισ. ευρώ φέτος, οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες 450 δισ. ευρώ, η Ρωσία περί τα 80 δισ. δολάρια και ούτω καθεξής. Το ελληνικό κράτος (όπως και πολλά άλλα…) θα δυσκολευόταν ούτως ή άλλως να βρει τα κεφάλαια που χρειάζεται για να συνεχίσει τις πληρωμές του. Αλλά, ο «Ελλην ασθενής» βρίσκεται σήμερα στο χείλος του γκρεμού, γιατί (σε αντίθεση με άλλα κράτη…) υποφέρει από μια τριπλή, μη συγκυριακή, μόνιμη παθογένεια: Ρεκόρ κρατικού ελλείμματος, ρεκόρ ελλείμματος στο ισοζύγιο πληρωμών και δεύτερο πανευρωπαϊκό ρεκόρ κρατικού χρέους. Αυτή η «τρόικα» μας σύρει προς μια επώδυνη στάση πληρωμών, αυτήν οφείλουμε να αναχαιτίσουμε επειγόντως, προκειμένου να αποκαταστήσουμε (όσο γίνεται…) τη βαθύτατα κλονισμένη εμπιστοσύνη των ξένων τραπεζιτών και των Eυρωπαίων εταίρων. Στο Λονδίνο, το κλίμα για την Ελλάδα είναι κακό. Κορυφαία στελέχη επενδυτικών τραπεζών πιστεύουν ότι απέχουμε πολύ, όχι από την αντιμετώπιση αλλά και από την κατανόηση του προβλήματος. Αν δεν τους μεταπείσουμε, έχουμε ένα πρόβλημα.

Στις Βρυξέλλες, μετά τις τελευταίες συναντήσεις τους με Ελληνες αξιωματούχους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διατηρούν μεγάλες αμφιβολίες αν η Αθήνα έχει κατανοήσει το πρόβλημά της. Εφόσον διατηρηθούν οι αμφιβολίες τους, κινδυνεύουμε με «αυτογκόλ»: Να καταστήσουμε απαγορευτική την ήδη προβληματική προσπάθεια αναζήτησης ευρωπαϊκού «σωσίβιου». Τις τελευταίες εβδομάδες, στα ευρωπαϊκά κέντρα διερευνάται ατύπως η δυνατότητα εξεύρεσης τρόπου δανειοδότησης κρατών που δεν θα μπορέσουν να αντλήσουν επαρκή κεφάλαια από την αγορά, ώστε να αποτραπεί το «μοιραίο» - η προσφυγή τους στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ενα είναι βέβαιον, όμως: Οτι ο Γερμανός ψηφοφόρος δεν θα συμφωνήσει σε οποιοδήποτε σχήμα διάσωσης, αν βλέπει ότι τα κράτη που θα βοηθηθούν, αρνούνται να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Και οι όροι που θα θέσει δεν θα είναι διαφορετικοί από εκείνους που θα έθετε ο κ. Στρος Καν…