Η ευρωζώνη, έτσι όπως σχεδιάστηκε, έχει αποτύχει. Βασίστηκε σε μια σειρά αρχές που αποδείχτηκαν αβίωτες από την πρώτη επαφή με τη χρηματοοικονομική και δημοσιονομική κρίση. Έχει μόνο δύο επιλογές: να προχωρήσει σε στενότερη ενοποίηση ή να οπισθοχωρήσει σε μερική, τουλάχιστον, διάλυση. Αυτό είναι όλο το παιχνίδι.
Η ευρωζώνη υποτίθεται ότι ήταν μια αναβαθμισμένη εκδοχή του κλασικού στάνταρ του χρυσού. Οι χώρες με εξωτερικό έλλειμμα λαμβάνουν χρηματοδότηση από το εξωτερικό. Αν μια τέτοια χρηματοδότηση στεγνώσει, η οικονομική δραστηριότητα συρρικνώνεται. Η ανεργία στη συνέχεια πιέζει τους μισθούς και τις τιμές δημιουργώντας «εσωτερική υποτίμηση».
Μακροπρόθεσμα, αυτό θα πρέπει να φέρει οικονομικές ισορροπίες στις εξωτερικές πληρωμές και στους ισολογισμούς, αν και έπειτα από πολλά χρόνια πόνου. Στην ευρωζώνη, όμως, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της χρηματοδότησης ρέει μέσω των τραπεζών. Όταν έρχεται η κρίση, οι τραπεζικοί κλάδοι που διψούν για ρευστότητα αρχίζουν να καταρρέουν. Οι κυβερνήσεις, που πάσχουν από έλλειψη πίστωσης, δεν μπορούν να βοηθήσουν ή να το αποτρέψουν. Αυτό, λοιπόν, είναι το στάνταρ του χρυσού με τραπεζικά αναβολικά.
Ο ρόλος των τραπεζών είναι ζωτικός. Σχεδόν όλα τα χρήματα σε μια σύγχρονη οικονομία αποτελούνται από τις υποχρεώσεις χρηματοπιστωτικών οίκων. Στην ευρωζώνη, για παράδειγμα, η κυκλοφορία χρήματος αντιστοιχεί στο μόλις 9% του ευρύτερου δείκτη πιστωτικής επέκτασης Μ3. Αν επρόκειτο για πραγματική νομισματική ένωση, μια κατάθεση σε κάθε τράπεζα της ευρωζώνης θα πρέπει να αντιστοιχεί με κατάθεση σε οποιαδήποτε άλλη τράπεζα. Αν όμως μια τράπεζα συγκεκριμένης χώρας καταρρεύσει; Αποδεικνύεται ότι δεν ισχύει η υπόθεση της ισότιμης αξίας. Ένα ευρώ σε μια γερμανική τράπεζα δεν είναι πλέον το ίδιο με ένα ευρώ σε μια ελληνική τράπεζα.
Στην οικονομική σύνοδο του Μονάχου τον περασμένο μήνα, ο κ. Hans-Werner Sinn, πρόεδρος του ινστιτούτου ερευνών Ifo, ανέπτυξε τις επιπτώσεις της αντιμετώπισης αυτής της απειλής στο European System of Central Banks (ESCB). Το σύστημα κεντρικών τραπεζών έχει λειτουργήσει ως δανειστής έσχατης ανάγκης προς τις προβληματικές τράπεζες. Επειδή όμως αυτές οι τράπεζες ανήκαν σε χώρες με εξωτερικά ελλείμματα, το ESCB εμμέσως χρηματοδοτούσε αυτά τα ελλείμματα, επίσης. Επιπλέον, επειδή οι εθνικές κεντρικές τράπεζες δανείζονταν με έκπτωση σχετικά με το δημόσιο χρέος, χρηματοδοτούσαν την κυβέρνησή τους. Ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους: η κεντρική τράπεζα χρηματοδοτεί το κράτος.
Ο καθηγητής Sinn σημειώνει τρία ακόμη πράγματα: Πρώτον, αυτή η χρηματοδότηση από την πίσω πόρτα κρατών με χρέη δεν μπορεί να συνεχίζεται για πολύ. Μεταφέροντας μεγάλα ποσά από τη δημιουργία χρήματος της ευρωζώνης σε έμμεση χρηματοδότηση ελλειμματικών κρατών, το σύστημα υποχρεώθηκε να αποσύρει πίστωση από εμπορικές τράπεζες πλεονασματικών κρατών. Μέσα σε δύο χρόνια, ισχυρίζεται ότι οι τελευταίες θα έχουν αρνητικές πιστωτικές θέσεις στις εθνικές κεντρικές τους τράπεζες. Κι αυτό θα πρέπει να σταματήσει. Δεύτερον, ο μόνος τρόπος να σταματήσει χωρίς να δημιουργηθεί κρίση είναι να αναλάβουν οι πλεονασματικές κυβερνήσεις, ουσιαστικά, τις δημοσιονομικές λειτουργίες. Όμως, τρίτον, αν προστεθούν τα ποσά που χρωστούν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες σε χρέη κρατικών ομολόγων, τα μεγέθη γίνονται τρομακτικά. Ο μόνος τρόπος είναι να γίνει επιστροφή σε μια κατάσταση όπου ο ιδιωτικός κλάδος χρηματοδοτεί τόσο τις τράπεζες όσο και τις κυβερνήσεις. Αυτό όμως χρειάζεται χρόνια για να γίνει - αν μπορεί να γίνει με τέτοια υψηλά επίπεδα χρεών.
Συνοψίζοντας, τα γεγονότα διέψευσαν τις προδιαγραφές του αρχικού σχεδίου. Αν αυτό είναι το σχέδιο στο οποίο επιμένουν οι κυρίαρχες δυνάμεις, θα πρέπει να απομακρύνουν κάποια υπάρχοντα μέλη. Αυτή η διαδικασία είναι, ωστόσο, σχεδόν αδύνατη. Αν όμως θέλουν να δουλέψει η ευρωζώνη ως έχει, πρέπει να γίνουν τρεις αλλαγές που είναι απαραίτητες: Πρώτον, τα τραπεζικά συστήματα δεν θα πρέπει να παραμείνουν εθνικά. Οι τράπεζες θα πρέπει να υποστηρίζονται από ένα κοινό θησαυροφυλάκιο ή ένα θησαυροφυλάκιο από απολύτως αξιόχρεα κράτη-μέλη. Δεύτερον, η χρηματοδότηση των διακρατικών κρίσεων θα πρέπει να μεταφερθεί από την ESCB σε ένα επαρκώς μεγάλο δημόσιο ταμείο. Τρίτον, αν θέλουμε να αποφευχθούν τα προβλήματα ενός εθνικού χρεοστασίου, όπως απαιτεί η ΕΚΤ, η χρηματοδότηση των αδύναμων κρατών θα πρέπει να φύγει από την αγορά για χρόνια, ίσως και για μια δεκαετία. Αυτή η χρηματοδότηση θα πρέπει να προσφέρεται με διαχειρίσιμες συνθήκες όσον αφορά στο κόστος, αλλά με αυστηρές απαιτήσεις όσον αφορά στις μεταρρυθμίσεις. Το αν το σύστημα που θα προκύψει θα πρέπει να λέγεται «ένωση πληρωμών» δεν είναι βέβαιο: θα εξαρτηθεί από το εάν οι δανειζόμενοι θα αποπληρώσουν πλήρως το χρέος (κάτι για το οποίο αμφιβάλλω). Σίγουρα θα είναι μια «ένωση υποστήριξης».
Η δύσκολη επιλογή που αντιμετωπίζει η ευρωζώνη αποδεικνύει ότι μια βιώσιμη ένωση θα χρειαστεί, τουλάχιστον, βαθύτερη χρηματοοικονομική ενοποίηση και δημοσιονομική υποστήριξη απ’ όσο αρχικώς προβλεπόταν. Πώς θα καταλήξει αυτή η ιστορία; Δεν έχω ιδέα. Και αναρωτιέμαι αν ξέρει κανείς…
ΠΗΓΗ: FT.com
__________________________________________
Μιλάει για στενότερη χρηματοοικονομική (τραπεζική) και δημοσιονομική ενοποίηση.Ενδέχεται να συνδυάζεται με τις σκέψεις μου για πολιτική και δημοσιονομική ενοποιήση μετά τη "μυστική συνάντηση του Λουξεμβούργου, ενδέχεται να μείνουν ακόμα περισσότερο στον αφρό οι τράπεζες...
Νομίζω ότι θα έχουμε ένα συγκερασμό των δύο [χρηματοοικονομική (τραπεζική) και δημοσιονομική ενοποίηση] εις βάρος της πολιτικής.
Νομίζω ότι διαβάζουμε τι πραγματικά ενδιαφέρει την ελίτ, τα άλλα είναι απόνερα...
Η ευρωζώνη υποτίθεται ότι ήταν μια αναβαθμισμένη εκδοχή του κλασικού στάνταρ του χρυσού. Οι χώρες με εξωτερικό έλλειμμα λαμβάνουν χρηματοδότηση από το εξωτερικό. Αν μια τέτοια χρηματοδότηση στεγνώσει, η οικονομική δραστηριότητα συρρικνώνεται. Η ανεργία στη συνέχεια πιέζει τους μισθούς και τις τιμές δημιουργώντας «εσωτερική υποτίμηση».
Μακροπρόθεσμα, αυτό θα πρέπει να φέρει οικονομικές ισορροπίες στις εξωτερικές πληρωμές και στους ισολογισμούς, αν και έπειτα από πολλά χρόνια πόνου. Στην ευρωζώνη, όμως, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της χρηματοδότησης ρέει μέσω των τραπεζών. Όταν έρχεται η κρίση, οι τραπεζικοί κλάδοι που διψούν για ρευστότητα αρχίζουν να καταρρέουν. Οι κυβερνήσεις, που πάσχουν από έλλειψη πίστωσης, δεν μπορούν να βοηθήσουν ή να το αποτρέψουν. Αυτό, λοιπόν, είναι το στάνταρ του χρυσού με τραπεζικά αναβολικά.
Ο ρόλος των τραπεζών είναι ζωτικός. Σχεδόν όλα τα χρήματα σε μια σύγχρονη οικονομία αποτελούνται από τις υποχρεώσεις χρηματοπιστωτικών οίκων. Στην ευρωζώνη, για παράδειγμα, η κυκλοφορία χρήματος αντιστοιχεί στο μόλις 9% του ευρύτερου δείκτη πιστωτικής επέκτασης Μ3. Αν επρόκειτο για πραγματική νομισματική ένωση, μια κατάθεση σε κάθε τράπεζα της ευρωζώνης θα πρέπει να αντιστοιχεί με κατάθεση σε οποιαδήποτε άλλη τράπεζα. Αν όμως μια τράπεζα συγκεκριμένης χώρας καταρρεύσει; Αποδεικνύεται ότι δεν ισχύει η υπόθεση της ισότιμης αξίας. Ένα ευρώ σε μια γερμανική τράπεζα δεν είναι πλέον το ίδιο με ένα ευρώ σε μια ελληνική τράπεζα.
Στην οικονομική σύνοδο του Μονάχου τον περασμένο μήνα, ο κ. Hans-Werner Sinn, πρόεδρος του ινστιτούτου ερευνών Ifo, ανέπτυξε τις επιπτώσεις της αντιμετώπισης αυτής της απειλής στο European System of Central Banks (ESCB). Το σύστημα κεντρικών τραπεζών έχει λειτουργήσει ως δανειστής έσχατης ανάγκης προς τις προβληματικές τράπεζες. Επειδή όμως αυτές οι τράπεζες ανήκαν σε χώρες με εξωτερικά ελλείμματα, το ESCB εμμέσως χρηματοδοτούσε αυτά τα ελλείμματα, επίσης. Επιπλέον, επειδή οι εθνικές κεντρικές τράπεζες δανείζονταν με έκπτωση σχετικά με το δημόσιο χρέος, χρηματοδοτούσαν την κυβέρνησή τους. Ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους: η κεντρική τράπεζα χρηματοδοτεί το κράτος.
Ο καθηγητής Sinn σημειώνει τρία ακόμη πράγματα: Πρώτον, αυτή η χρηματοδότηση από την πίσω πόρτα κρατών με χρέη δεν μπορεί να συνεχίζεται για πολύ. Μεταφέροντας μεγάλα ποσά από τη δημιουργία χρήματος της ευρωζώνης σε έμμεση χρηματοδότηση ελλειμματικών κρατών, το σύστημα υποχρεώθηκε να αποσύρει πίστωση από εμπορικές τράπεζες πλεονασματικών κρατών. Μέσα σε δύο χρόνια, ισχυρίζεται ότι οι τελευταίες θα έχουν αρνητικές πιστωτικές θέσεις στις εθνικές κεντρικές τους τράπεζες. Κι αυτό θα πρέπει να σταματήσει. Δεύτερον, ο μόνος τρόπος να σταματήσει χωρίς να δημιουργηθεί κρίση είναι να αναλάβουν οι πλεονασματικές κυβερνήσεις, ουσιαστικά, τις δημοσιονομικές λειτουργίες. Όμως, τρίτον, αν προστεθούν τα ποσά που χρωστούν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες σε χρέη κρατικών ομολόγων, τα μεγέθη γίνονται τρομακτικά. Ο μόνος τρόπος είναι να γίνει επιστροφή σε μια κατάσταση όπου ο ιδιωτικός κλάδος χρηματοδοτεί τόσο τις τράπεζες όσο και τις κυβερνήσεις. Αυτό όμως χρειάζεται χρόνια για να γίνει - αν μπορεί να γίνει με τέτοια υψηλά επίπεδα χρεών.
Συνοψίζοντας, τα γεγονότα διέψευσαν τις προδιαγραφές του αρχικού σχεδίου. Αν αυτό είναι το σχέδιο στο οποίο επιμένουν οι κυρίαρχες δυνάμεις, θα πρέπει να απομακρύνουν κάποια υπάρχοντα μέλη. Αυτή η διαδικασία είναι, ωστόσο, σχεδόν αδύνατη. Αν όμως θέλουν να δουλέψει η ευρωζώνη ως έχει, πρέπει να γίνουν τρεις αλλαγές που είναι απαραίτητες: Πρώτον, τα τραπεζικά συστήματα δεν θα πρέπει να παραμείνουν εθνικά. Οι τράπεζες θα πρέπει να υποστηρίζονται από ένα κοινό θησαυροφυλάκιο ή ένα θησαυροφυλάκιο από απολύτως αξιόχρεα κράτη-μέλη. Δεύτερον, η χρηματοδότηση των διακρατικών κρίσεων θα πρέπει να μεταφερθεί από την ESCB σε ένα επαρκώς μεγάλο δημόσιο ταμείο. Τρίτον, αν θέλουμε να αποφευχθούν τα προβλήματα ενός εθνικού χρεοστασίου, όπως απαιτεί η ΕΚΤ, η χρηματοδότηση των αδύναμων κρατών θα πρέπει να φύγει από την αγορά για χρόνια, ίσως και για μια δεκαετία. Αυτή η χρηματοδότηση θα πρέπει να προσφέρεται με διαχειρίσιμες συνθήκες όσον αφορά στο κόστος, αλλά με αυστηρές απαιτήσεις όσον αφορά στις μεταρρυθμίσεις. Το αν το σύστημα που θα προκύψει θα πρέπει να λέγεται «ένωση πληρωμών» δεν είναι βέβαιο: θα εξαρτηθεί από το εάν οι δανειζόμενοι θα αποπληρώσουν πλήρως το χρέος (κάτι για το οποίο αμφιβάλλω). Σίγουρα θα είναι μια «ένωση υποστήριξης».
Η δύσκολη επιλογή που αντιμετωπίζει η ευρωζώνη αποδεικνύει ότι μια βιώσιμη ένωση θα χρειαστεί, τουλάχιστον, βαθύτερη χρηματοοικονομική ενοποίηση και δημοσιονομική υποστήριξη απ’ όσο αρχικώς προβλεπόταν. Πώς θα καταλήξει αυτή η ιστορία; Δεν έχω ιδέα. Και αναρωτιέμαι αν ξέρει κανείς…
ΠΗΓΗ: FT.com
__________________________________________
Μιλάει για στενότερη χρηματοοικονομική (τραπεζική) και δημοσιονομική ενοποίηση.Ενδέχεται να συνδυάζεται με τις σκέψεις μου για πολιτική και δημοσιονομική ενοποιήση μετά τη "μυστική συνάντηση του Λουξεμβούργου, ενδέχεται να μείνουν ακόμα περισσότερο στον αφρό οι τράπεζες...
Νομίζω ότι θα έχουμε ένα συγκερασμό των δύο [χρηματοοικονομική (τραπεζική) και δημοσιονομική ενοποίηση] εις βάρος της πολιτικής.
Νομίζω ότι διαβάζουμε τι πραγματικά ενδιαφέρει την ελίτ, τα άλλα είναι απόνερα...
No comments:
Post a Comment