22.3.12

Το βρετανικό δημοσιονομικό πείραμα και η στερλίνα

Bloomberg
Από το 2010, η Βρετανία υπήρξε εργαστήριο ενός σημαντικού πειράματος οικονομικής πολιτικής. Το ερώτημα: Οταν βυθίζεται η οικονομία και εκτινάσσεται ο δημόσιος δανεισμός, μπορεί η δημοσιονομική συγκράτηση να επιταχύνει την ανάκαμψη; Προκαταρκτικά ευρήματα: όχι, πώς είναι δυνατόν να πίστεψε κανείς κάτι τέτοιο;
Οι άνεργοι δεν ρωτήθηκαν αν ήταν σύμφωνοι, όμως η Βρετανία ήταν καλή για το πείραμα. Κατ’ αρχάς, η κυβέρνησή της πράγματι ελέγχει τη δημοσιονομική πολιτική. Χθες, ο υπουργός Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν επρόκειτο να καταθέσει τον νέο προϋπολογισμό του στη Βουλή των Κοινοτήτων και –παρ’ ότι παράδοξο– και στην Ουάσιγκτον. Αυτό ήταν όλο. Δεν θα ζητούσε από τη Βουλή αλλαγή των φορολογικών συντελεστών ούτε τίποτε άλλο. Θα καθόριζε την πολιτική, τελεία και παύλα.
Ως εργαστήριο αυτού του πειράματος, η Βρετανία είχε και άλλο πλεονέκτημα. Οπως οι ΗΠΑ και σε αντίθεση με Γαλλία και Γερμανία, διαθέτει δικό της νόμισμα και χαράσσει δική της νομισματική πολιτική. Ο κ. Οσμπορν δεν καταρτίζει προϋπολογισμούς γνωρίζοντας ότι τα επιτόκια θα καθοριστούν κάπου αλλού, βάσει των αναγκών κάποιου άλλου. Η Βρετανία, επομένως, ήταν ελεύθερη να χαράξει σωστά τη δημοσιονομική πολιτική όταν ξέσπασε η ύφεση, το 2008. Η τότε κυβέρνηση των Εργατικών επέτρεψε στους αυτόματους δημοσιονομικούς σταθεροποιητές να λειτουργήσουν απρόσκοπτα και πρόσθεσε μια μέτρια δόση στήριξης. Ο δημόσιος δανεισμός αυξήθηκε. Το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε αναστολή των κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας ώσπου να ενισχυθεί πλήρως η οικονομία.
Οι Συντηρητικοί το χαρακτήρισαν εγκληματικό αυτό. Οταν ανήλθαν στην εξουσία, το 2010, εξήγγειλαν δραστικά μέτρα με στόχο την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Το σκεπτικό ήταν πως η λιτότητα, αν εφαρμοζόταν σωστά, θα προωθούσε την ανάπτυξη. Θα απομάκρυνε τον κίνδυνο δημοσιονομικής κατάρρευσης. Με τον δημόσιο δανεισμό υπό έλεγχο και την εμπιστοσύνη βελτιωμένη, ο ιδιωτικός τομέας θα ανέκαμπτε.
Αυτό δεν συνέβη. Τα βρετανικά νοικοκυριά δεν δαπανούν και οι επιχειρήσεις, παρά τα μεγάλα πλεονάσματα, δεν επενδύουν. Το τελευταίο 18μηνο, η παραγωγή υπήρξε ουσιαστικά αμετάβλητη, αρκετά χαμηλότερα από τα επίπεδα στην αρχή της ύφεσης. Σύμφωνα με επίσημες προβλέψεις, η παραγωγή δεν θα επανέλθει στα επίπεδα του 2008 πριν από το 2014 – ρυθμός ανάκαμψης βραδύτερος από εκείνον μετά τη Μεγάλη Υφεση.
Από κοινού, νομισματική και δημοσιονομική πολιτική συνεχίζουν να μη στηρίζουν ιδιαίτερα τη ζήτηση. Ο πληθωρισμός υποχώρησε τους τελευταίους μήνες και, σύμφωνα με την Τράπεζα της Αγγλίας, θα πέσει κάτω από τον στόχο του 2%. Είναι σημαντικό ότι με την ανεργία ακόμα πολύ υψηλή, δεν υπάρχουν ενδείξεις πληθωρισμού των μισθών. Η Τράπεζα μπορεί να προχωρήσει σε νέα ποσοτική χαλάρωση αν χρειαστεί, όμως στο μείγμα πρέπει να περιλαμβάνεται χαλαρότερη δημοσιονομική πολιτική.
Δυστυχώς, η κυβέρνηση δύσκολα θα παραδεχθεί το λάθος της. Ο προϋπολογισμός δεν είναι μόνο θέμα οικονομίας, αλλά και πολιτικής. Από το 2010, η κυβέρνηση εγκλωβίστηκε στο δόγμα «η λιτότητα είναι αναπόφευκτη». Ετσι, όχι μόνο μειώνει το περιθώριο βραχυπρόθεσμης χαλάρωσης, αλλά υπονομεύει και τον δημοσιονομικό έλεγχο σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου.
Μια πιο ήπια και παρατεταμένη δημοσιονομική προσαρμογή από εκείνη των κ. Κάμερον και Οσμπορν ήταν δυνατή και θα ήταν εξυπνότερη. Μια λιγότερο πομπώδης παρουσίαση της πολιτικής τους όταν οι Τόρις ανέλαβαν την εξουσία θα διευκόλυνε τη μετέπειτα διόρθωση, εμποδίζοντας τη στροφή των δημοσίων επενδύσεων στην ιδιωτική χρηματοδότηση και άλλα παράλογα. Οι βρετανικές κυβερνήσεις έχουν μεγάλη ευελιξία. Ας τη διατηρήσουν για κάθε περίπτωση.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_22/03/2012_476607

No comments: