Προβλέψεις 2009

1. Οι αγορές μετοχών θα κινηθούν κοντά στα μεγέθη που έφτασαν το 2008
Εάν έπρεπε οπωσδήποτε να δώσω ένα εύρος τιμών, θα έλεγα από -20% έως +10%, που όμως είναι ιδιαίτερα παρακινδυνευμένο για στόχο στις 31.12.2009.
Σημαντικότερη παράμετρος - όπως πάντα - θα είναι οι εκτιμήσεις κερδών, τόσο για το 2009 όσο και για το 2010, οι οποίες ήδη έφτασαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα το 2008, αν και σε ορισμένους κλάδους, όπως πχ ο τραπεζικός, υπάρχουν ακόμα καθοδικά περιθώρια καθώς η περίοδος απο-μόχλευσης συνεχίζεται.
Υπόψη: ένα +15% το 2009 στο Χ.Α. θα πρέπει να συμβεί για ακόμα επτά χρόνια (περίπου) ώστε να "καλυφθεί" το -65% του 2008...
Ο κλάδος της υγείας αποκλείεται να μειώσει το προσωπικό που απασχολεί.
Επίσης, ο χρυσός και σχετικές μετοχές, πχ μεταλλίων προτείνονται.
Tέλος, διάφοροι μιλάμε για "βιοτεχνολογία"...

2. Η αγορά κατοικίας θα συνεχίσει να υποφέρει
Οι τιμές της αγοράς κατοικίας θα συνεχίσουν να διορθώνουν ενώ θα παρατηρηθεί σημαντικό πρόβλημα και στα επαγγελματικά ακίνητα. Η μη ανάκαμψη τιμών ενδεχομένως να συνεχίσει και στις αρχές της επόμενης δεκαετίας.
Ενδεχομένως να είναι η χειρότερη χρονιά και για ολόκληρο το κατασκευαστικό κλάδο, που όμως αναμένεται να ανακάμψει (συνολικά παγκοσμίως) καθώς οι κυβερνήσεις θα θυμηθούν κεϋνσιανές τεχνικές τόνωσης της οικονομίας στα επόμενα τρίμηνα.
Ειδικά η αγορά κατοικίας δεν πρόκειται να ορθοποδήσει κυρίως γιατί η πιστωτική πολιτική των τραπεζών θα συνεχίσει να είναι σφικτή, κάτι που θα φανεί και στα κέρδη του κλάδου.

3. Τα κεντρικά επιτόκια θα παραμείνουν κοντά στο μηδέν (0)
Καθώς αυτά περιορίστηκαν σημαντικά το 2008, αναμένεται να συνεχίσουν να βρίσκονται κοντά σε αυτά τα επίπεδα ή και χαμηλότερα, όσον αφορά πχ το ΕΚΤ ή το κινέζικο.
Ειδικά η τράπεζα του Μπεν θα θέσει σε εφαρμογή σχέδιο μείωσης των πιο μέσοπρόθεσμων επιτοκίων, αρχικά 1-2 ετών, προσπαθώντας να ρίξει επιπλέον χρήμα στην αγορά, ενώ εάν η κίνηση αποδειχτεί πετυχημένη θα συνεχίσει να το κάνει σε μεγαλύτερο "βάθος", ενεργοποιώντας όλη την "κλασσική" νομισματική πολιτική, λογικά με επιτυχία.
Ο - εμπλεκόμενος - πληθωρισμός αρχικά θα είναι σύμμαχος, για μετά σκεφτείτε τη Ζιμπάμπουε όπου μεταξύ άλλων ο γενικός δείκτης του χρηματιστηρίου ανέρχεται.
Σημαντικό: οι ανακοινώσεις της FED για τον ισολογισμό της θα αποκτήσουν μεγάλη σημασία, όπως είχαν τους προηγούμενους μήνες οι ανακοινώσεις σχετικά με την απασχόληση, και συνολικά αναμένεται το μέγεθος του ισολογισμού της ακόμα και να διπλασιαστεί στα $4 τρις καθώς οι συνολικές απώλειες της κρίσης του 2008 αγγίζουν τα $7 τρις.
Σε οικονομικούς όρους: quantitative & qualitative easing - Αγοραία: γράφουμε τσεκ σε ότι κουνιέται - Ο κίνδυνος είναι ο ισολογισμός της κεντρικής τράπεζας να καταρρεύσει

4. Το $ θα πέσει
Αυτή είναι η μακροχρόνια εκτίμηση, αν και στο 2008 έκανε ένα σχεδόν αναπάντεχο ράλλυ. Αρνητικό ΑΕΠ και μεγάλη ανεργία είναι οι κύριες αιτίες, καθώς και μια προσπάθεια μείωσης του πελώριου εξωτερικού χρέους.
Στο τελευταίο θα βοηθήσει - ως συνήθως - η αύξηση των αμερικάνικων εξαγωγών, ένας μοχλός πρόσκαιρης μείωσης του ελλείμματος και μια "ελπίδα" ανάκαμψης της οικονομίας.

5. Οι τιμές της ενέργειας θα αυξηθούν
Και από τα χαμηλά των $40, μέχρι και 25% χαμηλότερα, μέχρι το τέλος του 2009 θα έχουμε διπλασιασμό της διεθνής τιμής του πετρελαίου. Ας σημειωθεί ότι περίπου εδώ και λίγο πιο χαμηλά είναι το κόστος εξόρυξης των πετρελαίων της Κασπίας.
Ανάλογα θα κινηθεί, ίσως και λίγο πιο έντονα, η τιμή του φυσικού αερίου.
Μια τέτοια εξέλιξη δεν θα αρέσει σε πολύ κόσμο ούτε και στις περισσότερες κυβερνήσεις, οι οποίες θα όμως θα πρέπει να προετοιμάσουν καλύτερα και ταχύτερα το έδαφος για τις ΑΠΕ.

6. Ο πληθωρισμός θα μειωθεί αισθητά μέχρι να ανακάμψει
Ήδη τους τελευταίους μήνες συμβαίνει καθώς, πχ τα σούπερ μάρκετ δεν αυξάνουν τις τιμές με τους ρυθμούς που το έκαναν στις αρχές του 2008, ενώ οι πτωτικές τιμές της ενέργειας βοηθούν, μέχρι όμως αυτές να ανέβουν - ευτυχώς όχι με το ρυθμό του 2008 - οπότε κι ο πληθωρισμός θα μας απασχολήσει προς το τέλος του 2009.
Δεν θα βοηθήσουν στο μέτωπο του πληθωρισμού οι αυξήσεις τιμών των Ασιατών κατασκευαστών ηλεκτρονικών που θα ξεκινήσουν από την άνοιξη.
Ορισμένοι κάνουν λόγο για περίοδο "μεγάλου πληθωρισμού", ο οποίος όμως σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να συντελεστεί εντός των επόμενων δώδεκα μηνών.

7. Χρυσός και ασήμι θα αποφέρουν κέρδη
Μια σχετικά ριψοκίνδυνη πρόβλεψη μιας και ειδικά η αγορά του χρυσού δεν μπορεί και να θεωρηθεί "ορθολογική" όταν οι τιμές ΔΕΝ αυξάνουν αναλόγως της παγκόσμιας παραγωγής και του αποθέματος, τα οποία στο πέρασμα των αιώνων μειώνονται.
Πιθανολογείται μια αύξηση του αριθμού των "επενδυτών" σε αυτές τις αγορές εμπορευμάτων καθώς οι τιμές των τελευταίων βρίσκονται πράγματι σε ιδιαίτερα ελκυστικά επίπεδα ύστερα από την έντονη διόρθωση.

8. Παγκόσμια αύξηση της ανεργίας / μείωση της απασχόλησης
Καθώς όλο το G7 πέφτει σε ύφεση, οι παραδοσιακά με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης αναπτυσσόμενες χώρες δεν θα βοηθήσουν τη παγκόσμια οικονομία και ο ρυθμός μείωσης της απασχόλησης θα βρεθεί στο ζενίθ, σε μια παγκόσμια ύφεση.
Νομίζω ότι οι δείκτες της αγοράς εργασίας θα σηματοδοτήσουν κάποια στιγμή στα επόμενα 4-10 τρίμηνα το ξεκίνημα του επόμενου bull market.

9. Η αμερικάνικη οικονομία στο χαμηλότερο σημείο
Οι καταναλωτικές δαπάνες θα μειωθούν στο μεγαλύτερο βαθμό από την Μεγάλη Ύφεση του '29 καθώς οι καταναλωτές θα προσπαθήσουν να αυξήσουν την αποταμίευση τους και να μειώσουν το επίπεδο του δανεισμού τους.
Ακόμα κι αν τεχνικά, ύστερα από δύο χρόνια μάθουμε ότι η υφεσιακή περίοδος τερματίστηκε εντός του 2009, όπως άλλωστε είναι και το (καθυστερημένο και λογικά εκτός πραγματικότητας) consensus 18 μηνών ύφεσης που επικρατεί, η συνέχεια της αναπτυξιακής πορείας θα είναι αναιμική το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
Η κατάσταση θα γίνει ακόμα πιο δυσνόητη για όσους διαβάζουν επιδερμικά τις οικονομικές στατιστικές καθώς οι μεγάλες μειώσεις που συνέβησαν εντός του 2008 πολλές φορές θα συγκρίνονται με μεγάλες αυξήσεις στο 2009 που όμως έχουν τεχνικό χαρακτήρα και όχι αντανάκλαση στην πραγματική οικονομία (βλέπε και παράδειγμα μετοχών "υπόψη" σημείου 1). Έτσι, τα στοιχεία των λιανικών πωλήσεων ή της περιόδου Χριστουγέννων του 2009 δεν θα σηματοδοτήσουν την οριστική ανάκαμψη της αμερικάνικης οικονομίας καθώς θα συγκριθούν με τα πολύ αδύναμα στοιχεία του 2008.

10. Οι κυβερνήσεις θα θυμηθούν τον Κέυνς
Αυτό άλλωστε περίπου επιβάλλει και το ΔΝΤ.
Δυστυχώς, αν και στη σωστή κατεύθυνση, αποκλείεται από μόνη της αυτή η κίνηση να είναι αρκετή καθώς η τωρινή κρίση δεν σχετίζεται από υπερβολική βιομηχανική παραγωγή και υποκατανάλωση, όπως το '29, αλλά από υπερβολική παραγωγή πίστωσης και υπερκατανάλωση, η οποία δεν στοιβάζεται σε ράφια αλλά σε χρέη...
Ο δύσκολος στόχος πρέπει να είναι ο περιορισμός της κατανάλωσής μας.
Και η άνοδος του "πράσινου καπιταλισμού" που μόνο η Ευρώπη και ειδικά η Σκανδιναβία γνωρίζει, κυρίως λόγω μορφωτικού επιπέδου.

Μια πρόταση θα ήταν όλοι να ξεφύγουμε από τις προκαταλήψεις που μας διακατέχουν και να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του αμερικάνικου λαού, ο οποίος το 2008 έκανε κάτι ανέλπιστο:
δέχτηκε μια δυνατή πολιτική σύγκρουση ανάμεσα σε μια λευκή γυναίκα και ένα μαύρο άνδρα, ΑΝΗΚΟΥΣΤΑ και τα δύο πριν δύο μόλις χρόνια για το Νο.1 πολίτη της "μόνης υπερδύναμης", παραδίνοντας τη προεδρία στον απίθανο Κενυάτη με το κυριολοκετικά "κόμικς" όνομα Μπαράκ (όπως Εχούντ Μπαράκ) Χουσεϊν (όπως Σαντάμ Χουσεϊν) Ομπάμα (σχεδόν όπως Οσάμα), ένα όνομα που μόνο για αστείο θα μπορούσε να το εκλάβει κάποιος λίγό μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001.
Ο αμερικάνικος λαός ΜΠΟΡΕΣΕ, έχοντας απαρνηθεί το προηγούμενο λάθος, οι υπόλοιποι μπορούμε;

11. H μόνη σίγουρη πρόβλεψη: μεταβλητότητα και αβεβαιότητα μέχρι συγχυση
Ιδιαίτερα τους πρώτους 3-4 μήνες μέχρι να έχουμε δείγματα του πως κινείται η οικονομία σε όλα τα επίπεδα: επιδόσεις κρατών - αγορές κεφαλαίου - συναλλαγματικές ισοτιμίες - χρηματιστηριακοί δείκτες - ισολογισμοί εταιρειών - προϋπολογισμοί και απολογισμοί νοικοκυριών.

Ανεπιφύλακτα, οτιδήποτε (αρνητικό) μας απασχόλησε στο 2008, και είναι πολλά, δεν πρόκειται να εξαφανιστεί ως δια μαγείας με την έλευση του 2009.