Tου Σπυρου Δ. Παπαδημητριου*
Θετική συνεισφορά στη δημόσια συζήτηση για τη δημοσιονομική και τη γενικότερη οικονομική κρίση της χώρας μας, αποτελεί η ποσοτική προσέγγιση του μεγέθους του διαχειρίσιμου και βιώσιμου δημοσίου χρέους, ο προσδιορισμός της υπερχρέωσης και κατ’ επέκταση η ενδεικνυόμενη βιώσιμη αντιμετώπισή τους.
Ενδεδειγμένη μεθοδολογία θεωρείται η χρηματοοικονομική ανάλυση, κύρια στοιχεία της οποίας είναι οι λειτουργικές χρηματορροές (cash flow) της δημόσιας οικονομίας, η χρονολογική διάρθρωση των υποχρεώσεων, οι προοπτικές για την ανάπτυξη της οικονομίας και του ΑΕΠ σε συνδυασμό με τις επικρατούσες συνθήκες στον κλάδο των δημοσίων οικονομιών συσχετιζόμενων χωρών όπως αυτών της Ε.Ε.
Εφαρμόζοντας τη μεθοδολογία αυτή έχουμε:
I. Το (πιθανολογούμενο) διαχειρίσιμο - Βιώσιμο Δημόσιο Χρέος
α) Θέτοντας ως αναγκαία (αλλά όχι κατ’ ανάγκη ικανή) προϋπόθεση ότι η αποφασισθείσα, στο πλαίσιο του Μνημονίου και παρά τις όποιες επιφυλάξεις γι’ αυτό, κυβερνητική πολιτική θα εφαρμόζεται με αποτελεσματικότητα, πιθανολογείται βελτίωση των μεγεθών του προϋπολογισμού, ώστε σταδιακά σε βάθος μιας εύλογης περιόδου (πενταετίας) να σημειωθούν χρηματοοικονομικά πλεονάσματα, με το «μέσο» πρωτογενές πλεόνασμα να προβλέπεται σε 14 δισ. ευρώ (5% του ΑΕΠ). Για την περίοδο μέχρι το 2015 εξάλλου, τα υφιστάμενα χρεολύσια ανέρχονται σε 185 δισ. (μέσο χρεολύσιο πενταετίας 37 εκατ.) και προφανώς δεν καλύπτονται από το παραπάνω πλεόνασμα.
β) Παράλληλα με την εφαρμογή των επιβαλλόμενων μέτρων αναπτυξιακού χαρακτήρα και με την αρχόμενη βελτίωση των μακροοικονομικών μεγεθών, είναι προβλέψιμη μια μέση αύξηση του ΑΕΠ (με μέσο ετήσιο ρυθμό έστω 3%), που σε συνδυασμό με μια εύλογη αναθεώρησή του (κατά 8-10%) μπορεί να προσεγγίσει για την επόμενη πενταετία ένα μέσο «τυπικό» μέγεθος της τάξεως των 275 - 280 δισ. ευρώ.
γ) Κρίσιμος παράγων για τον προσδιορισμό του βιώσιμου χρέους είναι και ο δείκτης χρηματοοικονομικής ανταγωνιστικότητας της δημόσιας οικονομίας, ο οποίος κατά κύριο λόγο εκφράζεται από τη σχέση χρέους/ΑΕΠ. Το ενδεικνυόμενο μέσο μέγεθος του δείκτη αυτού είναι της τάξεως του 67-70%, που προκύπτει από τα ειδικότερα στοιχεία της ελληνικής οικονομίας και τον αντίστοιχο μέσο δείκτη στην Ε.Ε.
Συνεπώς, υπολογίζοντας συνδυαστικά ότι:
– Από το προβλεπόμενο πρωτογενές πλεόνασμα (14 δισ. ευρώ) μπορεί με μέσο επιτόκιο 4% να αποπληρωθεί χρέος της τάξεως 200-220 δισ. σε μακροετή περίοδο (πέραν των 10 ετών).
– Στον ενδεικνυόμενο δείκτη χρηματοοικονομικής ανταγωνιστικότητας (70%) αντιστοιχεί επίπεδο χρέους 190-200 δισ. (275 δισ. Χ 70%),
μπορούμε με τις ενδεικνυόμενες επιφυλάξεις, να εκτιμήσουμε ότι το διαχειρίσιμο και βιώσιμο δημόσιο χρέος είναι της τάξεως των 200 δισ. Κατ’ αναλογία, από το υφιστάμενο χρέος στις 31-12-2010 ποσό 140-150 δισ. (340-200 δισ.) δεν μπορεί λειτουργικά να εξυπηρετηθεί και συνιστά ένα υπερβάλλον χρέος, μια υπερχρέωση.
Κατ’ επέκταση, θεωρείται εύλογη και δικαιολογημένη η ασκούμενη κριτική για την αποτελεσματικότητα της κυβερνητικής πολιτικής και την επάρκεια των μέτρων του Μνημονίου.
II. Η λύση του προβλήματος
Η αρχιτεκτονική της λύσεως, που μπορεί να λάβει ενδιάμεσες και εναλλακτικές μορφές, περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
α) Μακροπρόθεσμη ρύθμιση του υπερβάλλοντος χρέους 150 δισ. ευρώ, ώστε να εξυπηρετηθεί συνολικά σε περίοδο πέραν της δεκαετίας, με 3-5 έτη περίοδο χάριτος και με μέσο επιτόκιο 3-4%.
Η λύση αυτή στην πρωτογενή της μορφή έχει ίσως περιορισμένες δυνατότητες εφαρμογής, καθότι πιθανόν δεν θα έχει τη συναίνεση των δανειστών. Σε μια εναλλακτική και ευέλικτη λύση θα μπορούσε να τεθεί η αναχρηματοδότηση του χρέους μέσω ειδικού φορέα (π.χ. του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας). Ενδιαφέρον είναι να επισημανθεί ότι η ρύθμιση του (μνημονιακού) δανείου των 110 δισ. ευρώ, ενώ κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν συνιστά επαρκή και ολοκληρωμένη λύση, τόσο ως προς το ύψος των ρυθμιζόμενων οφειλών, όσο και ως προς την ενδεικνυόμενη διάρκεια.
β) Συνδυασμός μακροπρόθεσμης ρύθμισης και μερικής εξόφλησης του χρέους.
Στη χρηματοοικονομική πρακτική και τη συνήθη τραπεζική λειτουργία, εφαρμόζονται μακροετείς ρυθμίσεις χρέους, όταν συνδυάζονται με την εξόφληση μέρους του, που συνήθως είναι το 25-30% του συνολικού. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αναζητούνται 40-50 δισ. (150 δισ. Χ 30%). Μπορούν να βρεθούν και πώς;
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών, αξιόπιστων μελετητικών Οργανισμών (ΙΟΒΕ, Τράπεζα της Ελλάδος, κ.λπ.) υπάρχουν στη χώρα σημαντικοί οικονομικοί και αναπτυξιακοί πόροι που βρίσκονται εκτός του παραγωγικού - συναλλακτικού συστήματος της οικονομίας.
Τελειώνοντας, σημειώνεται ότι η κρίση χρέους και τα δημοσιονομικά ελλείμματα είναι μια διαρκώς επαναλαμβανόμενη εθνική περιπέτεια.
Ο τίτλος της ανάλυσης αυτής συσχετίζεται με το ιστορικό προηγούμενο της αναζήτησης πόρων για την εκστρατεία της Μικράς Ασίας το 1922. Ο τότε υπ. Οικονομικών Π. Πρωτοπαπαδάκης απευθυνόμενος στον τότε πρωθυπουργό Δ. Γούναρη σε μια τελευταία σύσκεψη που είχαν στις 21/2/1922 ανέκραξε με ανακούφιση «Δημητράκη, τα ηύρα τα λεπτά» και εννοούσε τη γνωστή τολμηρή διχοτόμηση του χαρτονομίσματος των 100 δρχ. και την παρακράτηση του μισού υπέρ του κράτους.
Στην παρούσα περιπέτεια, η ευλογία της ιστορίας είναι να δοθεί μια βιώσιμη και οριστική λύση, με τη λήψη τολμηρών και εύστοχων μέτρων, οπότε ο τέως υπουργός Οικονομικών ανακουφισμένος θα μπορούσε να πει στον πρωθυπουργό του «Γιωργάκη, τα ηύρα τα λεφτά», όπως άλλωστε ο τελευταίος είχε υποσχεθεί («λεφτά υπάρχουν»).
* Πρ. Γενικός Γραμματέας στο υπουργείο Ανάπτυξης, πρ. διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_18/06/2011_446153
_________________________________________
Στη καλύτερη περίπτωση κούρεμα 150/350 ή 37.5% μας λέει...
Δεν νομίζω ότι μπορεί να σταθεί κούρεμα μικρότερο του 50% ή, καλύτερα, ένα χρέος της τάξης των 150δισ. (κούρεμα 57%) μπορούμε - λογικά - να το πληρώσουμε, σύμφωνα και με τα όσα αναμένονται...
Επισημαίνεται ότι για να εκπληρώνεται το κριτήριο του Μαασυριχτ για το χρέος, ήτοι 60%ΑΕΠ, απαιτείται κούρεμα περί το 60-63%... ώστε να απομένει χρέος περί τα €130-5δισ.
Αυτά λένε οι σκληροί αριθμοί
Θετική συνεισφορά στη δημόσια συζήτηση για τη δημοσιονομική και τη γενικότερη οικονομική κρίση της χώρας μας, αποτελεί η ποσοτική προσέγγιση του μεγέθους του διαχειρίσιμου και βιώσιμου δημοσίου χρέους, ο προσδιορισμός της υπερχρέωσης και κατ’ επέκταση η ενδεικνυόμενη βιώσιμη αντιμετώπισή τους.
Ενδεδειγμένη μεθοδολογία θεωρείται η χρηματοοικονομική ανάλυση, κύρια στοιχεία της οποίας είναι οι λειτουργικές χρηματορροές (cash flow) της δημόσιας οικονομίας, η χρονολογική διάρθρωση των υποχρεώσεων, οι προοπτικές για την ανάπτυξη της οικονομίας και του ΑΕΠ σε συνδυασμό με τις επικρατούσες συνθήκες στον κλάδο των δημοσίων οικονομιών συσχετιζόμενων χωρών όπως αυτών της Ε.Ε.
Εφαρμόζοντας τη μεθοδολογία αυτή έχουμε:
I. Το (πιθανολογούμενο) διαχειρίσιμο - Βιώσιμο Δημόσιο Χρέος
α) Θέτοντας ως αναγκαία (αλλά όχι κατ’ ανάγκη ικανή) προϋπόθεση ότι η αποφασισθείσα, στο πλαίσιο του Μνημονίου και παρά τις όποιες επιφυλάξεις γι’ αυτό, κυβερνητική πολιτική θα εφαρμόζεται με αποτελεσματικότητα, πιθανολογείται βελτίωση των μεγεθών του προϋπολογισμού, ώστε σταδιακά σε βάθος μιας εύλογης περιόδου (πενταετίας) να σημειωθούν χρηματοοικονομικά πλεονάσματα, με το «μέσο» πρωτογενές πλεόνασμα να προβλέπεται σε 14 δισ. ευρώ (5% του ΑΕΠ). Για την περίοδο μέχρι το 2015 εξάλλου, τα υφιστάμενα χρεολύσια ανέρχονται σε 185 δισ. (μέσο χρεολύσιο πενταετίας 37 εκατ.) και προφανώς δεν καλύπτονται από το παραπάνω πλεόνασμα.
β) Παράλληλα με την εφαρμογή των επιβαλλόμενων μέτρων αναπτυξιακού χαρακτήρα και με την αρχόμενη βελτίωση των μακροοικονομικών μεγεθών, είναι προβλέψιμη μια μέση αύξηση του ΑΕΠ (με μέσο ετήσιο ρυθμό έστω 3%), που σε συνδυασμό με μια εύλογη αναθεώρησή του (κατά 8-10%) μπορεί να προσεγγίσει για την επόμενη πενταετία ένα μέσο «τυπικό» μέγεθος της τάξεως των 275 - 280 δισ. ευρώ.
γ) Κρίσιμος παράγων για τον προσδιορισμό του βιώσιμου χρέους είναι και ο δείκτης χρηματοοικονομικής ανταγωνιστικότητας της δημόσιας οικονομίας, ο οποίος κατά κύριο λόγο εκφράζεται από τη σχέση χρέους/ΑΕΠ. Το ενδεικνυόμενο μέσο μέγεθος του δείκτη αυτού είναι της τάξεως του 67-70%, που προκύπτει από τα ειδικότερα στοιχεία της ελληνικής οικονομίας και τον αντίστοιχο μέσο δείκτη στην Ε.Ε.
Συνεπώς, υπολογίζοντας συνδυαστικά ότι:
– Από το προβλεπόμενο πρωτογενές πλεόνασμα (14 δισ. ευρώ) μπορεί με μέσο επιτόκιο 4% να αποπληρωθεί χρέος της τάξεως 200-220 δισ. σε μακροετή περίοδο (πέραν των 10 ετών).
– Στον ενδεικνυόμενο δείκτη χρηματοοικονομικής ανταγωνιστικότητας (70%) αντιστοιχεί επίπεδο χρέους 190-200 δισ. (275 δισ. Χ 70%),
μπορούμε με τις ενδεικνυόμενες επιφυλάξεις, να εκτιμήσουμε ότι το διαχειρίσιμο και βιώσιμο δημόσιο χρέος είναι της τάξεως των 200 δισ. Κατ’ αναλογία, από το υφιστάμενο χρέος στις 31-12-2010 ποσό 140-150 δισ. (340-200 δισ.) δεν μπορεί λειτουργικά να εξυπηρετηθεί και συνιστά ένα υπερβάλλον χρέος, μια υπερχρέωση.
Κατ’ επέκταση, θεωρείται εύλογη και δικαιολογημένη η ασκούμενη κριτική για την αποτελεσματικότητα της κυβερνητικής πολιτικής και την επάρκεια των μέτρων του Μνημονίου.
II. Η λύση του προβλήματος
Η αρχιτεκτονική της λύσεως, που μπορεί να λάβει ενδιάμεσες και εναλλακτικές μορφές, περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
α) Μακροπρόθεσμη ρύθμιση του υπερβάλλοντος χρέους 150 δισ. ευρώ, ώστε να εξυπηρετηθεί συνολικά σε περίοδο πέραν της δεκαετίας, με 3-5 έτη περίοδο χάριτος και με μέσο επιτόκιο 3-4%.
Η λύση αυτή στην πρωτογενή της μορφή έχει ίσως περιορισμένες δυνατότητες εφαρμογής, καθότι πιθανόν δεν θα έχει τη συναίνεση των δανειστών. Σε μια εναλλακτική και ευέλικτη λύση θα μπορούσε να τεθεί η αναχρηματοδότηση του χρέους μέσω ειδικού φορέα (π.χ. του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας). Ενδιαφέρον είναι να επισημανθεί ότι η ρύθμιση του (μνημονιακού) δανείου των 110 δισ. ευρώ, ενώ κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν συνιστά επαρκή και ολοκληρωμένη λύση, τόσο ως προς το ύψος των ρυθμιζόμενων οφειλών, όσο και ως προς την ενδεικνυόμενη διάρκεια.
β) Συνδυασμός μακροπρόθεσμης ρύθμισης και μερικής εξόφλησης του χρέους.
Στη χρηματοοικονομική πρακτική και τη συνήθη τραπεζική λειτουργία, εφαρμόζονται μακροετείς ρυθμίσεις χρέους, όταν συνδυάζονται με την εξόφληση μέρους του, που συνήθως είναι το 25-30% του συνολικού. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αναζητούνται 40-50 δισ. (150 δισ. Χ 30%). Μπορούν να βρεθούν και πώς;
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών, αξιόπιστων μελετητικών Οργανισμών (ΙΟΒΕ, Τράπεζα της Ελλάδος, κ.λπ.) υπάρχουν στη χώρα σημαντικοί οικονομικοί και αναπτυξιακοί πόροι που βρίσκονται εκτός του παραγωγικού - συναλλακτικού συστήματος της οικονομίας.
Τελειώνοντας, σημειώνεται ότι η κρίση χρέους και τα δημοσιονομικά ελλείμματα είναι μια διαρκώς επαναλαμβανόμενη εθνική περιπέτεια.
Ο τίτλος της ανάλυσης αυτής συσχετίζεται με το ιστορικό προηγούμενο της αναζήτησης πόρων για την εκστρατεία της Μικράς Ασίας το 1922. Ο τότε υπ. Οικονομικών Π. Πρωτοπαπαδάκης απευθυνόμενος στον τότε πρωθυπουργό Δ. Γούναρη σε μια τελευταία σύσκεψη που είχαν στις 21/2/1922 ανέκραξε με ανακούφιση «Δημητράκη, τα ηύρα τα λεπτά» και εννοούσε τη γνωστή τολμηρή διχοτόμηση του χαρτονομίσματος των 100 δρχ. και την παρακράτηση του μισού υπέρ του κράτους.
Στην παρούσα περιπέτεια, η ευλογία της ιστορίας είναι να δοθεί μια βιώσιμη και οριστική λύση, με τη λήψη τολμηρών και εύστοχων μέτρων, οπότε ο τέως υπουργός Οικονομικών ανακουφισμένος θα μπορούσε να πει στον πρωθυπουργό του «Γιωργάκη, τα ηύρα τα λεφτά», όπως άλλωστε ο τελευταίος είχε υποσχεθεί («λεφτά υπάρχουν»).
* Πρ. Γενικός Γραμματέας στο υπουργείο Ανάπτυξης, πρ. διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_18/06/2011_446153
_________________________________________
Στη καλύτερη περίπτωση κούρεμα 150/350 ή 37.5% μας λέει...
Δεν νομίζω ότι μπορεί να σταθεί κούρεμα μικρότερο του 50% ή, καλύτερα, ένα χρέος της τάξης των 150δισ. (κούρεμα 57%) μπορούμε - λογικά - να το πληρώσουμε, σύμφωνα και με τα όσα αναμένονται...
Επισημαίνεται ότι για να εκπληρώνεται το κριτήριο του Μαασυριχτ για το χρέος, ήτοι 60%ΑΕΠ, απαιτείται κούρεμα περί το 60-63%... ώστε να απομένει χρέος περί τα €130-5δισ.
Αυτά λένε οι σκληροί αριθμοί
No comments:
Post a Comment