ZZ
Οι «συνετές» πένες προειδοποιούν ότι η Fed και άλλες κεντρικές τράπεζες, που διατηρούν εξαιρετικά χαμηλό το κόστος δανεισμού, πυροδοτούν μια νέα «φούσκα» τιμών των περιουσιακών στοιχείων, η οποία, αν και δεν κινδυνεύει να εκραγεί άμεσα, θα έχει κάποτε καταστροφικές επιπτώσεις στο μέλλον. Ενώ η χρηματοδότηση τόσο των τραπεζών όσο και του χρέους, και ιδιαίτερα σε κάποιες χώρες της Ευρωζώνης, αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για τη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας κατά τους επόμενους μήνες. Το ΔΝΤ υπολογίζει ότι το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να αποπληρώσει εντός της επόμενης διετίας χρέη 3,6 τρισ. δολαρίων.
Πιθανόν κάποιοι παράγοντες –όπως να ξεφύγει από κάθε έλεγχο η ελληνική οικονομία καθώς τα όρια συστημικού κινδύνου έχουν αυξηθεί επικίνδυνα– να επιδεινώσουν την ψυχολογία στις αγορές. Οι επενδυτές θα σπεύσουν τότε να ρευστοποιήσουν, και το ξεπούλημα θα επιφέρει την εκ νέου κατάρρευση των αγορών. Οι τιμές των μετοχών, των ομολόγων και των εμπορευμάτων θα κάνουν βουτιά. Οι ζημίες θα συσσωρευθούν, η εμπιστοσύνη θα καταρρεύσει και θύμα των εξελίξεων θα είναι η πραγματική οικονομία. Οι καπνοί από τις «μαύρες τρύπες» που διακρίνονται δίνουν το μήνυμα ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί. Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί δραματικά και στο καταχρεωμένο ελληνικό κράτος, το οποίο αντλεί πολύτιμα κεφάλαια από τις μεγάλες τράπεζες. Από την έναρξη της κρίσης έως σήμερα, η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας έχει επιδεινωθεί δραματικά. Και ο γόρδιος δεσμός τραπεζών-ομολόγων-κράτους έχει ημερομηνία λήξης και αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε δράμα για όλους.
Η αμερικανική Fed διατηρεί τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια δανεισμού σε μηδενικά επίπεδα. Οι επενδυτές, αλλά και οι κερδοσκόποι, δανείζονται δολάρια με χαμηλό κόστος και τα χρησιμοποιούν για να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία, από μετοχές και ομόλογα μέχρι χρυσό, πετρέλαιο, συμβόλαια στις αγορές πρώτων υλών και συνάλλαγμα. Η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να διαιωνίζεται. «Η Fed και άλλοι χαράσσοντες πολιτική φαίνεται ότι δεν αντιλαμβάνονται ότι δημιουργούν μια φούσκα–τέρας. Οσο περισσότερο θα κλείνουν τα μάτια, τόσο χειρότερη θα είναι η κατάρρευση των αγορών», γράφει ο Ρουμπινί
Δεν έχουμε ξαναδεί το έργο;
Οπως συνέβη με τις τιμές κατοικίας πριν από λίγα χρόνια στις ΗΠΑ, οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων αυξάνονταν εντυπωσιακά. Ενας δείκτης χρηματιστηριακών τιμών που αφορά σε 22 αναδυόμενες αγορές –συμπεριλαμβανομένων της Βραζιλίας, της Κίνας και της Ινδίας– έχει διπλασιαστεί. Η τιμή του χρυσού τρέχει από ρεκόρ σε ρεκόρ. Και το δολάριο διολισθαίνει συνεχώς.
Ομως, ο φθηνός δανεισμός δεν είναι προφανές ότι ενισχύει την κερδοσκοπία. Oπως αναφέρει ο οικονομολόγος του Ινστιτούτου Διεθνούς Δανεισμού, Χανγκ Τραν, οι τράπεζες στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη κρατούν σε χαμηλά επίπεδα τις χορηγήσεις τους. Ο οικονομολόγος της Bank of America, Ντριου Μάτους, αναφέρει ότι αυτό επιθυμεί η Fed, δηλαδή να αναγκάσει τους «έχοντες» να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους. Η πρόληψη μιας νέας ύφεσης συνεπάγεται την τόνωση της κατανάλωσης και των αγορών. Δεν αποδεικνύεται, λοιπόν, η ορθότητα της θεωρίας του Ρουμπινί. Ωστόσο, η προειδοποίησή του έχει νόημα. Μάθαμε ότι υπάρχει μια μικρή διαφορά ανάμεσα στην υποβοήθηση της οικονομικής ανάπτυξης και στην εξώθηση της οικονομίας να δημιουργήσει νέες φούσκες.
Το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι κεντρικές τράπεζες είναι ότι η διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα θα συνεχίσει να ενθαρρύνει τον δανεισμό στο νόμισμά τους για λόγους κερδοσκοπίας. Κάποια στιγμή οι κεντρικές τράπεζες θα θελήσουν να αποδεσμευτούν από την ποσοτική χαλάρωση και να σταματήσουν να αγοράζουν κρατικά ομόλογα. Αν όμως συμβεί αυτό, ο ιδιωτικός τομέας θα είναι εκείνος που θα κληθεί να επωμιστεί το βάρος της χρηματοδότησης των κρατικών ελλειμμάτων.
Αν αποδεικνυόταν ότι οι ιδιώτες επενδυτές δεν μπορούσαν να «φέρουν εις πέρας την αποστολή», οι αποδόσεις των ομολόγων θα εκτινάσσονταν, το κόστος δανεισμού θα αυξανόταν σημαντικά, η οικονομική ανάκαμψη θα επιβραδυνόταν και θα έκλεινε η «κάνουλα» στις διεθνείς ροές πίστεως. Υπάρχει βέβαια μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική. Οι κυβερνήσεις ενδεχομένως να «μεταφέρουν» το βάρος στις εμπορικές τράπεζες, στις οποίες κατέχουν υψηλό ποσοστό.
Οι «συνετές» πένες προειδοποιούν ότι η Fed και άλλες κεντρικές τράπεζες, που διατηρούν εξαιρετικά χαμηλό το κόστος δανεισμού, πυροδοτούν μια νέα «φούσκα» τιμών των περιουσιακών στοιχείων, η οποία, αν και δεν κινδυνεύει να εκραγεί άμεσα, θα έχει κάποτε καταστροφικές επιπτώσεις στο μέλλον. Ενώ η χρηματοδότηση τόσο των τραπεζών όσο και του χρέους, και ιδιαίτερα σε κάποιες χώρες της Ευρωζώνης, αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για τη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας κατά τους επόμενους μήνες. Το ΔΝΤ υπολογίζει ότι το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να αποπληρώσει εντός της επόμενης διετίας χρέη 3,6 τρισ. δολαρίων.
Πιθανόν κάποιοι παράγοντες –όπως να ξεφύγει από κάθε έλεγχο η ελληνική οικονομία καθώς τα όρια συστημικού κινδύνου έχουν αυξηθεί επικίνδυνα– να επιδεινώσουν την ψυχολογία στις αγορές. Οι επενδυτές θα σπεύσουν τότε να ρευστοποιήσουν, και το ξεπούλημα θα επιφέρει την εκ νέου κατάρρευση των αγορών. Οι τιμές των μετοχών, των ομολόγων και των εμπορευμάτων θα κάνουν βουτιά. Οι ζημίες θα συσσωρευθούν, η εμπιστοσύνη θα καταρρεύσει και θύμα των εξελίξεων θα είναι η πραγματική οικονομία. Οι καπνοί από τις «μαύρες τρύπες» που διακρίνονται δίνουν το μήνυμα ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί. Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί δραματικά και στο καταχρεωμένο ελληνικό κράτος, το οποίο αντλεί πολύτιμα κεφάλαια από τις μεγάλες τράπεζες. Από την έναρξη της κρίσης έως σήμερα, η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας έχει επιδεινωθεί δραματικά. Και ο γόρδιος δεσμός τραπεζών-ομολόγων-κράτους έχει ημερομηνία λήξης και αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε δράμα για όλους.
Η αμερικανική Fed διατηρεί τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια δανεισμού σε μηδενικά επίπεδα. Οι επενδυτές, αλλά και οι κερδοσκόποι, δανείζονται δολάρια με χαμηλό κόστος και τα χρησιμοποιούν για να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία, από μετοχές και ομόλογα μέχρι χρυσό, πετρέλαιο, συμβόλαια στις αγορές πρώτων υλών και συνάλλαγμα. Η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να διαιωνίζεται. «Η Fed και άλλοι χαράσσοντες πολιτική φαίνεται ότι δεν αντιλαμβάνονται ότι δημιουργούν μια φούσκα–τέρας. Οσο περισσότερο θα κλείνουν τα μάτια, τόσο χειρότερη θα είναι η κατάρρευση των αγορών», γράφει ο Ρουμπινί
Δεν έχουμε ξαναδεί το έργο;
Οπως συνέβη με τις τιμές κατοικίας πριν από λίγα χρόνια στις ΗΠΑ, οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων αυξάνονταν εντυπωσιακά. Ενας δείκτης χρηματιστηριακών τιμών που αφορά σε 22 αναδυόμενες αγορές –συμπεριλαμβανομένων της Βραζιλίας, της Κίνας και της Ινδίας– έχει διπλασιαστεί. Η τιμή του χρυσού τρέχει από ρεκόρ σε ρεκόρ. Και το δολάριο διολισθαίνει συνεχώς.
Ομως, ο φθηνός δανεισμός δεν είναι προφανές ότι ενισχύει την κερδοσκοπία. Oπως αναφέρει ο οικονομολόγος του Ινστιτούτου Διεθνούς Δανεισμού, Χανγκ Τραν, οι τράπεζες στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη κρατούν σε χαμηλά επίπεδα τις χορηγήσεις τους. Ο οικονομολόγος της Bank of America, Ντριου Μάτους, αναφέρει ότι αυτό επιθυμεί η Fed, δηλαδή να αναγκάσει τους «έχοντες» να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους. Η πρόληψη μιας νέας ύφεσης συνεπάγεται την τόνωση της κατανάλωσης και των αγορών. Δεν αποδεικνύεται, λοιπόν, η ορθότητα της θεωρίας του Ρουμπινί. Ωστόσο, η προειδοποίησή του έχει νόημα. Μάθαμε ότι υπάρχει μια μικρή διαφορά ανάμεσα στην υποβοήθηση της οικονομικής ανάπτυξης και στην εξώθηση της οικονομίας να δημιουργήσει νέες φούσκες.
Το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι κεντρικές τράπεζες είναι ότι η διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα θα συνεχίσει να ενθαρρύνει τον δανεισμό στο νόμισμά τους για λόγους κερδοσκοπίας. Κάποια στιγμή οι κεντρικές τράπεζες θα θελήσουν να αποδεσμευτούν από την ποσοτική χαλάρωση και να σταματήσουν να αγοράζουν κρατικά ομόλογα. Αν όμως συμβεί αυτό, ο ιδιωτικός τομέας θα είναι εκείνος που θα κληθεί να επωμιστεί το βάρος της χρηματοδότησης των κρατικών ελλειμμάτων.
Αν αποδεικνυόταν ότι οι ιδιώτες επενδυτές δεν μπορούσαν να «φέρουν εις πέρας την αποστολή», οι αποδόσεις των ομολόγων θα εκτινάσσονταν, το κόστος δανεισμού θα αυξανόταν σημαντικά, η οικονομική ανάκαμψη θα επιβραδυνόταν και θα έκλεινε η «κάνουλα» στις διεθνείς ροές πίστεως. Υπάρχει βέβαια μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική. Οι κυβερνήσεις ενδεχομένως να «μεταφέρουν» το βάρος στις εμπορικές τράπεζες, στις οποίες κατέχουν υψηλό ποσοστό.
No comments:
Post a Comment