ZZ
Αυτό που με τρομοκρατεί, ίσως, είναι ότι οι πολιτικές ελίτ που διαμορφώνουν και χειραγωγούν τις εξελίξεις έχουν μια επιλεκτική ιστορική μνήμη. Αρέσκονται να μιλούν για τον πληθωρισμό στη Γερμανία των αρχών της δεκαετίας του 1920 – μια ιστορία, που τυγχάνει όμως να μην έχει καμία σχέση με την τρέχουσα κατάσταση. Και όμως, δεν μιλούν σχεδόν ποτέ για ένα πολύ πιο σχετικό παράδειγμα: τις πολιτικές του Χάινριχ Μπρούνινγκ, καγκελαρίου της Γερμανίας την περίοδο 1930 - 1932, η επιμονή του οποίου στον ισοσκελισμό των προϋπολογισμών έκανε την Μεγάλη Υφεση ακόμη χειρότερη στη Γερμανία απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη – ανοίγοντας τον δρόμο σε ξέρετε τι.
Δεν περιμένω κάτι τόσο άσχημο να συμβεί στην Ευρώπη του 21ου αιώνα. Αλλά υπάρχει ένα πολύ μεγάλο χάσμα ανάμεσα σε αυτό που χρειάζεται το ευρώ για να επιβιώσει και σε αυτό που οι ηγέτες της Ευρώπης είναι πρόθυμοι να κάνουν ή ακόμη και να συζητήσουν. Και με δεδομένο αυτό το χάσμα, είναι δύσκολο να βρεις λόγους για να είσαι αισιόδοξος.
Δεν υπάρχουν πλέον εύκολες λύσεις. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν πλέον παρά δύο μόνον λύσεις: η θετική, που οδηγεί σε μια μεγαλύτερη οικονομική ενοποίηση της Ευρωζώνης και η αρνητική, που θα έχει ως κατάληξη τη διάλυση της Ευρωζώνης.
Η κρίση χρέους σε περίοδο επικίνδυνης ακόμη δοκιμασίας για τις οικονομικές συνθήκες και την απασχόληση έχει πάρει τρομοκρατικές διαστάσεις. Η οικονομική ζωή αδυνατεί να επιστρέψει στον κανονικό της ρυθμό, όπως ήταν στο παρελθόν. Η Ευρωζώνη είναι διχασμένη και βιώνει μια ανείπωτη κρίση, αναζητώντας την οικονομική ενοποίηση. Αφ’ ενός, η παγκοσμιοποίηση έχει περιορίσει τη σημασία της ενοποίησης μέσα στα σύνορα της Ευρώπης και αφ’ ετέρου, η νομισματική ενοποίηση δεν έχει δημιουργήσει μια ευρωπαϊκή οντότητα ικανή να αντικαταστήσει ή έστω να συμπληρώσει τις εθνικές οντότητες. Κι έτσι η Ε.Ε. χάνει την οικονομική της σημασία και αποδυναμώνεται ραγδαία η πολιτική σημασία της. H φράου Μέρκελ προσπαθεί να αποτρέψει το μοιραίο...
Επικίνδυνη αύξηση χρεών, ραγδαία πτώση κερδών και οδυνηρά αποτυχημένες πολιτικά αποφάσεις έχουν καταστήσει ιδιαίτερα ευάλωτες τις οικονομίες της Ευρωζώνης. Oι ειδικοί των χρεοκοπιών επίμονα προειδοποιούν τους πάντες για επερχόμενες επικίνδυνες στιγμές, αλλά η δημοσιονομική κατάσταση και το νομισματικό κόστος χειροτερεύουν δημιουργώντας μύριες παγίδες στις οικονομίες της Zώνης του Eυρώ και στις αντοχές των επιχειρήσεων και των τραπεζών. Μετά την Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία υφίστανται τη διάλυση...
Είναι, όμως, δυνατόν να νιώθεις τρόμο και ταυτόχρονα ανία; Ετσι νιώθω για τις διαπραγματεύσεις που γίνονται τώρα για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ευρώπη και υποπτεύομαι ότι και οι περισσότεροι συμμερίζονται αυτό το συναίσθημα. Από τη μία πλευρά, η κατάσταση της Ευρώπης είναι πραγματικά, πραγματικά τρομακτική: με χώρες που αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο της οικονομίας της Ευρωζώνης υπό κερδοσκοπική επίθεση, απειλείται η ίδια η ύπαρξη του ενιαίου νομίσματος – και μια κατάρρευση του ευρώ θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστια ζημιά στον κόσμο.
Από την άλλη πλευρά, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί μοιάζουν έτοιμοι να αποφασίσουν μία από τα ίδια. Θα βρουν πιθανώς ένα τρόπο για να δώσουν περισσότερη πίστωση στις προβληματικές χώρες, αλλά δεν μοιάζουν καθόλου έτοιμοι να ομολογήσουν ένα κρίσιμο γεγονός – ότι χωρίς μια πιο επεκτατική δημοσιονομική και νομισματική πολιτική στις πιο ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης, όλες τους οι προσπάθειες διάσωσης θα αποτύχουν.
Μέχρι τώρα, η απάντηση της Ευρώπης ήταν να απαιτεί σκληρή δημοσιονομική λιτότητα, ιδίως μεγάλες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, από τους οφειλέτες, δίνοντάς τους ταυτοχρόνως κάποια χρηματοδότηση έως ότου επιστρέψει η εμπιστοσύνη των ιδιωτών επενδυτών. Μπορεί να λειτουργήσει αυτή η στρατηγική;
Οχι για την Ελλάδα, η οποία χρωστάει περισσότερα απ’ όσα θα μπορούσε να ξεπληρώσει. Οχι για την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, που για διαφορετικούς λόγους έχουν επίσης μεγάλο βάρος χρέους. Αλλά με δεδομένο ένα ευνοϊκό εξωτερικό περιβάλλον –ιδίως μια ισχυρή συνολική ευρωπαϊκή οικονομία με μέτριο πληθωρισμό– η Ισπανία, που ακόμη και τώρα έχει σχετικώς χαμηλό χρέος και η Ιταλία, που έχει υψηλό επίπεδο χρέους αλλά σχετικώς μικρά ελλείμματα, θα μπορούσαν πιθανώς να τα καταφέρουν.
Επιπλέον, οι χώρες οφειλέτες πρέπει να μειώσουν τιμές και κόστος σε σχέση με χώρες πιστωτές, όπως η Γερμανία, κάτι που δεν θα ήταν πολύ δύσκολο αν η Γερμανία είχε πληθωρισμό 3% ή 4%, επιτρέποντας στους οφειλέτες να κερδίσουν έδαφος έχοντας απλώς χαμηλό ή μηδενικό πληθωρισμό. Αλλά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τάσσεται υπέρ του αποπληθωρισμού – έκανε ένα τρομερό λάθος αυξάνοντας τα επιτόκια το 2008, την ώρα που ενισχυόταν η οικονομική κρίση και έδειξε ότι δεν έμαθε τίποτε επαναλαμβάνοντας αυτό το λάθος εφέτος.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η αγορά περιμένει τώρα πολύ χαμηλό πληθωρισμό στη Γερμανία –γύρω στο 1% για τα επόμενα πέντε χρόνια– που σημαίνει σημαντικό αποπληθωρισμό στα έθνη οφειλέτες. Αυτό θα επιδεινώσει την κατάστασή τους και θα αυξήσει το πραγματικό βάρος των χρεών τους, εξασφαλίζοντας λίγο-πολύ την αποτυχία κάθε προσπάθειας διάσωσης.
________________________________________
"Είναι, όμως, δυνατόν να νιώθεις τρόμο και ταυτόχρονα ανία;" - ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ!
προσωπικά, έχω ξεπεράσει το τρόμο, βρίσκομαι όμως στην ανία
στο σενάριο του τρόμου, εκτός των χωρών που αναφέρονται, πρόβλημα θα έχουν και οι Γαλλία-Βέλγιο
τελευταίως, στο μάτι μπήκε και η Αυστρία
εάν φτάσουμε εκεί, ούτε τα περισσότερα από τα ΑΑΑ δεν πρόκειται να μείνουν αλώβητα
Αυτό που με τρομοκρατεί, ίσως, είναι ότι οι πολιτικές ελίτ που διαμορφώνουν και χειραγωγούν τις εξελίξεις έχουν μια επιλεκτική ιστορική μνήμη. Αρέσκονται να μιλούν για τον πληθωρισμό στη Γερμανία των αρχών της δεκαετίας του 1920 – μια ιστορία, που τυγχάνει όμως να μην έχει καμία σχέση με την τρέχουσα κατάσταση. Και όμως, δεν μιλούν σχεδόν ποτέ για ένα πολύ πιο σχετικό παράδειγμα: τις πολιτικές του Χάινριχ Μπρούνινγκ, καγκελαρίου της Γερμανίας την περίοδο 1930 - 1932, η επιμονή του οποίου στον ισοσκελισμό των προϋπολογισμών έκανε την Μεγάλη Υφεση ακόμη χειρότερη στη Γερμανία απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη – ανοίγοντας τον δρόμο σε ξέρετε τι.
Δεν περιμένω κάτι τόσο άσχημο να συμβεί στην Ευρώπη του 21ου αιώνα. Αλλά υπάρχει ένα πολύ μεγάλο χάσμα ανάμεσα σε αυτό που χρειάζεται το ευρώ για να επιβιώσει και σε αυτό που οι ηγέτες της Ευρώπης είναι πρόθυμοι να κάνουν ή ακόμη και να συζητήσουν. Και με δεδομένο αυτό το χάσμα, είναι δύσκολο να βρεις λόγους για να είσαι αισιόδοξος.
Δεν υπάρχουν πλέον εύκολες λύσεις. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν πλέον παρά δύο μόνον λύσεις: η θετική, που οδηγεί σε μια μεγαλύτερη οικονομική ενοποίηση της Ευρωζώνης και η αρνητική, που θα έχει ως κατάληξη τη διάλυση της Ευρωζώνης.
Η κρίση χρέους σε περίοδο επικίνδυνης ακόμη δοκιμασίας για τις οικονομικές συνθήκες και την απασχόληση έχει πάρει τρομοκρατικές διαστάσεις. Η οικονομική ζωή αδυνατεί να επιστρέψει στον κανονικό της ρυθμό, όπως ήταν στο παρελθόν. Η Ευρωζώνη είναι διχασμένη και βιώνει μια ανείπωτη κρίση, αναζητώντας την οικονομική ενοποίηση. Αφ’ ενός, η παγκοσμιοποίηση έχει περιορίσει τη σημασία της ενοποίησης μέσα στα σύνορα της Ευρώπης και αφ’ ετέρου, η νομισματική ενοποίηση δεν έχει δημιουργήσει μια ευρωπαϊκή οντότητα ικανή να αντικαταστήσει ή έστω να συμπληρώσει τις εθνικές οντότητες. Κι έτσι η Ε.Ε. χάνει την οικονομική της σημασία και αποδυναμώνεται ραγδαία η πολιτική σημασία της. H φράου Μέρκελ προσπαθεί να αποτρέψει το μοιραίο...
Επικίνδυνη αύξηση χρεών, ραγδαία πτώση κερδών και οδυνηρά αποτυχημένες πολιτικά αποφάσεις έχουν καταστήσει ιδιαίτερα ευάλωτες τις οικονομίες της Ευρωζώνης. Oι ειδικοί των χρεοκοπιών επίμονα προειδοποιούν τους πάντες για επερχόμενες επικίνδυνες στιγμές, αλλά η δημοσιονομική κατάσταση και το νομισματικό κόστος χειροτερεύουν δημιουργώντας μύριες παγίδες στις οικονομίες της Zώνης του Eυρώ και στις αντοχές των επιχειρήσεων και των τραπεζών. Μετά την Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία υφίστανται τη διάλυση...
Είναι, όμως, δυνατόν να νιώθεις τρόμο και ταυτόχρονα ανία; Ετσι νιώθω για τις διαπραγματεύσεις που γίνονται τώρα για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ευρώπη και υποπτεύομαι ότι και οι περισσότεροι συμμερίζονται αυτό το συναίσθημα. Από τη μία πλευρά, η κατάσταση της Ευρώπης είναι πραγματικά, πραγματικά τρομακτική: με χώρες που αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο της οικονομίας της Ευρωζώνης υπό κερδοσκοπική επίθεση, απειλείται η ίδια η ύπαρξη του ενιαίου νομίσματος – και μια κατάρρευση του ευρώ θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστια ζημιά στον κόσμο.
Από την άλλη πλευρά, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί μοιάζουν έτοιμοι να αποφασίσουν μία από τα ίδια. Θα βρουν πιθανώς ένα τρόπο για να δώσουν περισσότερη πίστωση στις προβληματικές χώρες, αλλά δεν μοιάζουν καθόλου έτοιμοι να ομολογήσουν ένα κρίσιμο γεγονός – ότι χωρίς μια πιο επεκτατική δημοσιονομική και νομισματική πολιτική στις πιο ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης, όλες τους οι προσπάθειες διάσωσης θα αποτύχουν.
Μέχρι τώρα, η απάντηση της Ευρώπης ήταν να απαιτεί σκληρή δημοσιονομική λιτότητα, ιδίως μεγάλες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, από τους οφειλέτες, δίνοντάς τους ταυτοχρόνως κάποια χρηματοδότηση έως ότου επιστρέψει η εμπιστοσύνη των ιδιωτών επενδυτών. Μπορεί να λειτουργήσει αυτή η στρατηγική;
Οχι για την Ελλάδα, η οποία χρωστάει περισσότερα απ’ όσα θα μπορούσε να ξεπληρώσει. Οχι για την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, που για διαφορετικούς λόγους έχουν επίσης μεγάλο βάρος χρέους. Αλλά με δεδομένο ένα ευνοϊκό εξωτερικό περιβάλλον –ιδίως μια ισχυρή συνολική ευρωπαϊκή οικονομία με μέτριο πληθωρισμό– η Ισπανία, που ακόμη και τώρα έχει σχετικώς χαμηλό χρέος και η Ιταλία, που έχει υψηλό επίπεδο χρέους αλλά σχετικώς μικρά ελλείμματα, θα μπορούσαν πιθανώς να τα καταφέρουν.
Επιπλέον, οι χώρες οφειλέτες πρέπει να μειώσουν τιμές και κόστος σε σχέση με χώρες πιστωτές, όπως η Γερμανία, κάτι που δεν θα ήταν πολύ δύσκολο αν η Γερμανία είχε πληθωρισμό 3% ή 4%, επιτρέποντας στους οφειλέτες να κερδίσουν έδαφος έχοντας απλώς χαμηλό ή μηδενικό πληθωρισμό. Αλλά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τάσσεται υπέρ του αποπληθωρισμού – έκανε ένα τρομερό λάθος αυξάνοντας τα επιτόκια το 2008, την ώρα που ενισχυόταν η οικονομική κρίση και έδειξε ότι δεν έμαθε τίποτε επαναλαμβάνοντας αυτό το λάθος εφέτος.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η αγορά περιμένει τώρα πολύ χαμηλό πληθωρισμό στη Γερμανία –γύρω στο 1% για τα επόμενα πέντε χρόνια– που σημαίνει σημαντικό αποπληθωρισμό στα έθνη οφειλέτες. Αυτό θα επιδεινώσει την κατάστασή τους και θα αυξήσει το πραγματικό βάρος των χρεών τους, εξασφαλίζοντας λίγο-πολύ την αποτυχία κάθε προσπάθειας διάσωσης.
________________________________________
"Είναι, όμως, δυνατόν να νιώθεις τρόμο και ταυτόχρονα ανία;" - ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ!
προσωπικά, έχω ξεπεράσει το τρόμο, βρίσκομαι όμως στην ανία
στο σενάριο του τρόμου, εκτός των χωρών που αναφέρονται, πρόβλημα θα έχουν και οι Γαλλία-Βέλγιο
τελευταίως, στο μάτι μπήκε και η Αυστρία
εάν φτάσουμε εκεί, ούτε τα περισσότερα από τα ΑΑΑ δεν πρόκειται να μείνουν αλώβητα
7 comments:
Τι μου λες, δεν τα φταίει όλα η δόλια και ανίκανη κυβέρνηση ΓΑΠ; Εκπλήσσομαι.
Φυσικά η Ελλάδα (και πιθανότατα η Πορτογαλία) θα έκανε λιτότητα ακόμα και αν κούρευε το χρέος της και γύριζε στη δραχμή γιατί η δημοσιονομική διαχείριση ήταν τραγικά κακή, σε αντίθεση με Ισπανία, Ιταλία, Ιρλανδία. Το 85 που έπαιρναν αύξηση 0% οι ΔΥ με πληθωρισμό 15 - 20% δραχμή είχαμε και το 90 με το 0+0=14 του Μητσοτάκη πάλι δραχμή είχαμε. Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα. Όλα τα φταίει το ευρώ, η Μέρκελ, ο ΓΑΠ κ.λπ. εμείς είμαστε τα θύματα των δόλιων και των ανίκανων στην Ευρώπη και την κυβέρνηση.
σωστά τα γράφεις, συμφωνώ είχαμε δρχ
το ζήτημα είναι ποια είναι η πρακτική πλευρά της επίλυσης και το πάνω χέρι το έχουν οι ρεπουμπλικάνοι της Ευρώπης
(σημειώνω: ακόμα και οι ρεπουμπλικάνοι της Αμερικής, πχ W, όταν βλέπουν τα δύσκολα εφαρμόζουν πιο ..κεντρώες πολιτικές)
Μα αυτό ακριβώς είναι το λάθος που επισημαίνω. Αν κυριαρχούσε η λογική στην Ευρώπη πιθανότατα π.χ. η ΕΚΤ θα αγόραζε Ισπανικά και Ιταλικά ομόλογα και η Γερμανία θα έδινε αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό στους εργαζόμενους. Η Ελλάδα όμως πάλι λιτότητα θα έκανε, οπότε όλα αυτά είναι λίγο εκτός θέματος. Συζητάμε για τα λάθη της Ευρώπης και καλά κάνουμε αλλά ξεχνάμε πως όλα αυτά στην πραγματικότητα πολύ μικρή σχέση έχουν με εμάς και έτσι αποπροσανατολίζουμε τη συζήτηση. Αντί να συζητάμε πως θα συμμαζέψουμε το μπουρδέλο μας συζητάμε τα λάθη του Τρισέ και της Μέρκελ λες και υπήρχε ποτέ περίπτωση να μας χρηματοδοτούν αυτοί τα ελλείμματα για να συνεχίσουμε να μεγαλώνουμε το χρέος μας.
όμως το έκαναν, 1974-2010...
για την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας και τη δημιουργία κοινωνικού κράτους...
και συνεχίζουν με τα μνημόσυνα να χρηματοδοτούν την εγχώρια περεστροϊκα
απλά πλέον θέλουν να τους επιστραφούν περισσότερα από το 60-80% των κονδυλίων που συνήθως επιστρέφαμε μέσω ΚΠΣ κλπ
Τότε (τουλάχιστον μέχρι το 2008) το χρέος μας ήταν κάτω από ή γύρω στο 100% του ΑΕΠ και με τους τότε ρυθμούς ανάπυτξης ήταν βιώσιμο. Από τη στιγμή που έγινε μη βιώσιμο δεν υπήρχε περίπτωση να τη γλιτώσουμε χωρίς λιτότητα και αυτό το κάνουν γαργάρα όλοι. Φυσικά θα μπορούσε να είχε γίνει καλύτερη διαχείριση αλλά αφενός δεν είμαι σίγουρος πόσο καλύτερη με τη δεδομένη δημόσια διοίκηση και το δεδομένο πολιτικό προσωπικό (μιλώ για όλα τα κόμματα προφανώς) και αφετέρου δεν είμαι σίγουρος πόσο καλύτερα αποτελέσματα θα είχαμε. Αν π.χ. η ύφεση ήταν 3 - 4% αντί για 5,5 - 6% φέτος πιστεύεις πως ο κόσμος θα ήταν ευχαριστημένος; Δεν το νομίζω. Άνθρωποι σαν τη Ζήκου χωρίς να το παραδέχονται ανοιχτά, παρουσιάζουν τα πράγματα σαν να υπήρχε κάποιος τρόπος να παραμείνουμε ή να επιστρέψουμε άμεσα στο βιοτικό επίπεδο του 2008 ενώ αυτό δεν είναι δυνατό με κανένα τρόπο. Το ίδιο κάνουν και οι πολιτικοί που κατακρίνουν το μνημόνιο. Π.χ. διάβασα πρόσφατα πως η Βάσω Παπανδρέου πρότεινε να τυπώσει χρήμα η ΕΚΤ λες και αν το κάνει θα το δώσει στη Βάσω για να προσλάβει συμβασιούχους. Αυτό θέλουν και αυτό περιμένουν οι Έλληνες πολιτικοί και δυστυχώς γι αυτούς η Μέρκελ το έχει καταλάβει και δε θα τους κάνει τη χάρη.
συμφωνούμε, εκτός από ένα:
εντός 2011 επιβεβαιώθηκε ότι δεν ήταν βιώσιμο ούτε το 2008 - ίσως ούτε το 2005 ή 2006
κι εγώ άλλα μπορεί να έλεγα το 2008 ή 2009, τώρα το βλέπω έτσι
Συμφωνούμε σε όλα, το 2008 που είπα ήταν λάθος, ήθελα να γράψω 2007 και αυτό μόνο με το δεδομένο των ρυθμών ανάπτυξης και των επιτοκίων της εποχής. Στην πραγματικότητα η κατάσταση εκείνης της εποχής (και συγκεκριμένα το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών) δεν ήταν διατηρήσιμη οπότε το πρόβλημα ήταν δεδομένο. Ρεαλιστικά, το μόνο που θα μπορούσε να είχε κάνει η Ελλάδα ήταν να είχε πάει στο ΔΝΤ από τις αρχές του 2009 (με εκλογές άμεσα ώστε η νέα κυβέρνηση να κληρονομήσει το δεδομένο της λιτότητας) ελπίζοντας να ακολουθήσει πορεία παρόμοια με της Ιρλανδίας.
Post a Comment