Του Nicolas Veron*
Η κρίση στην Ευρωζώνη συνεχίζει να ξετυλίγεται σε διαφορετικά, παράλληλα μέτωπα. Στο μέτωπο της κρίσης χρέους, καμία συμφωνία δεν έχει ακόμη χαραχθεί για την αναδιάρθρωση του κόστους και του χρονικού διαστήματος αποπληρωμής, την ώρα που αυξάνονται οι ανάγκες αναχρηματοδότησης του χρέους στην Ισπανία και την Ιταλία για τις αρχές του 2012. Στο θεσμικό μέτωπο, οι αποφάσεις που ελήφθησαν στη σύνοδο της 9ης Δεκεμβρίου δεν ήταν αντάξιες των προσδοκιών και δεν ανταποκρίθηκαν στα αιτήματα για μια γνήσια δημοσιονομική ένωση, οδηγώντας, αιφνιδίως, σε σύγκρουση μεταξύ Βρετανίας και Ευρωζώνης.
Στο μέτωπο της ανάπτυξης ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος μιας βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης.
Οπως συνέβη στα προηγούμενα επεισόδια της κρίσης, ωστόσο, το τραπεζικό σύστημα παραμένει κρίσιμο κομμάτι του παζλ και απεικονίζει πολλές από τις αντιφάσεις που διακρίνουν το πείραμα της νομισματικής ένωσης στην Ευρώπη. Σχεδόν χωρίς κανένα διάλειμμα από το 2007, αυτό το σύστημα έχει παρουσιάσει ανησυχητικές ελλείψεις στη διαχείριση κινδύνου. Οι επιπτώσεις αυτών των ελλείψεων επιδεινώνονται από την ανεπάρκεια των εποπτικών αρχών σε ορισμένες χώρες να τις εντοπίσουν έγκαιρα.
Τα τελευταία δύο χρόνια, το σύστημα είναι ακόμη περισσότερο εύθραυστο λόγω της αποδυνάμωσης της αξιοπιστίας των κυβερνήσεων. Ο συνδυασμός των κρατικών εγγυήσεων στις τράπεζες μαζί με τις τεράστιες τοποθετήσεις τραπεζικών κολοσσών στα ομόλογα της περιφερειακής Ευρωζώνης έχει αποδυναμώσει την ικανότητα των κυβερνήσεων να δανειστούν από τις αγορές χρέους και των τραπεζών από τις αγορές χρήματος. Κατά συνέπεια, επιδεινώθηκε το χάσμα μεταξύ του ευρώ μιας ελληνικής τράπεζας και του ευρώ μιας γερμανικής τράπεζας. Αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να εξελιχθεί σε αργό θάνατο της νομισματικής ένωσης.
Αντί να δημιουργηθεί ένα κοινό μέτωπο για να αντιμετωπιστεί αυτή η καταστροφική τάση, το σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών που συμφωνήθηκε στη σύνοδο της 27ης Οκτωβρίου οδήγησε στο χειρότερο. Ακόμα περισσότερες εγγυήσεις δόθηκαν στις τράπεζες σε εθνικό επίπεδο και καμία σε ευρωπαϊκό. Συν τοις άλλοις, αποφασίστηκε η αύξηση του δείκτη βασικών κεφαλαίων στο 9% με βάση την προσαρμογή των τιμών των ομολόγων στις τρέχουσες αξίες της αγοράς εν μέσω μιας λίαν δυσμενούς συγκυρίας. Η προϋπόθεση για τιμολόγηση των ομολόγων σε mark to market είναι μια καλή τακτική από καθαρά λογιστική άποψη. Υποθέτει, όμως, ότι οι τράπεζες θα αντλήσουν πολλά κεφάλαια όταν οι συνθήκες στις αγορές είναι λίαν δυσμενείς.
Η κατάσταση αυτή θα πρέπει να διορθωθεί προτού εκτροχιαστεί πλήρως. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρέχει μεγάλη στήριξη στη ρευστότητα του διατραπεζικού συστήματος, αλλά η παρέμβασή της δεν μπορεί να συμπληρώσει τα κενά στην εξίσωση κυβερνήσεων-τραπεζών. Από τη μια πλευρά, οι εποπτικές αρχές των κρατών-μελών θα πρέπει να αντικατασταθούν τμηματικά από ευρωπαϊκά όργανα, τα οποία θα δίνουν μεγαλύτερο βάρος στις καταθέσεις λιανικής τραπεζικής για να υπάρχει μια εναρμόνιση των κρατικών εγγυήσεων. Ετσι, θα απομακρυνθεί ο κίνδυνος μαζικών αναλήψεων από τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Από την άλλη πλευρά, οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης θα πρέπει να προχωρήσουν σε μερική αντικατάσταση κρατικών ομολόγων με κοινούς ευρωπαϊκούς τίτλους, ανάλογα με την πρόοδο των συζητήσεων στο δημοσιονομικό μέτωπο. Βεβαίως, αυτές οι ενέργειες απαιτούν μία πολιτική δέσμευση που δεν φαίνεται να υπάρχει πουθενά. Ωστόσο, δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη νομισματική ένωση χωρίς ένα ενοποιημένο τραπεζικό σύστημα.
*Ο κ. Nicolas Veron είναι συνεργάτης του ινστιτούτου Bruegel των Βρυξελλών.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_20/12/2011_466690
Η κρίση στην Ευρωζώνη συνεχίζει να ξετυλίγεται σε διαφορετικά, παράλληλα μέτωπα. Στο μέτωπο της κρίσης χρέους, καμία συμφωνία δεν έχει ακόμη χαραχθεί για την αναδιάρθρωση του κόστους και του χρονικού διαστήματος αποπληρωμής, την ώρα που αυξάνονται οι ανάγκες αναχρηματοδότησης του χρέους στην Ισπανία και την Ιταλία για τις αρχές του 2012. Στο θεσμικό μέτωπο, οι αποφάσεις που ελήφθησαν στη σύνοδο της 9ης Δεκεμβρίου δεν ήταν αντάξιες των προσδοκιών και δεν ανταποκρίθηκαν στα αιτήματα για μια γνήσια δημοσιονομική ένωση, οδηγώντας, αιφνιδίως, σε σύγκρουση μεταξύ Βρετανίας και Ευρωζώνης.
Στο μέτωπο της ανάπτυξης ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος μιας βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης.
Οπως συνέβη στα προηγούμενα επεισόδια της κρίσης, ωστόσο, το τραπεζικό σύστημα παραμένει κρίσιμο κομμάτι του παζλ και απεικονίζει πολλές από τις αντιφάσεις που διακρίνουν το πείραμα της νομισματικής ένωσης στην Ευρώπη. Σχεδόν χωρίς κανένα διάλειμμα από το 2007, αυτό το σύστημα έχει παρουσιάσει ανησυχητικές ελλείψεις στη διαχείριση κινδύνου. Οι επιπτώσεις αυτών των ελλείψεων επιδεινώνονται από την ανεπάρκεια των εποπτικών αρχών σε ορισμένες χώρες να τις εντοπίσουν έγκαιρα.
Τα τελευταία δύο χρόνια, το σύστημα είναι ακόμη περισσότερο εύθραυστο λόγω της αποδυνάμωσης της αξιοπιστίας των κυβερνήσεων. Ο συνδυασμός των κρατικών εγγυήσεων στις τράπεζες μαζί με τις τεράστιες τοποθετήσεις τραπεζικών κολοσσών στα ομόλογα της περιφερειακής Ευρωζώνης έχει αποδυναμώσει την ικανότητα των κυβερνήσεων να δανειστούν από τις αγορές χρέους και των τραπεζών από τις αγορές χρήματος. Κατά συνέπεια, επιδεινώθηκε το χάσμα μεταξύ του ευρώ μιας ελληνικής τράπεζας και του ευρώ μιας γερμανικής τράπεζας. Αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να εξελιχθεί σε αργό θάνατο της νομισματικής ένωσης.
Αντί να δημιουργηθεί ένα κοινό μέτωπο για να αντιμετωπιστεί αυτή η καταστροφική τάση, το σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών που συμφωνήθηκε στη σύνοδο της 27ης Οκτωβρίου οδήγησε στο χειρότερο. Ακόμα περισσότερες εγγυήσεις δόθηκαν στις τράπεζες σε εθνικό επίπεδο και καμία σε ευρωπαϊκό. Συν τοις άλλοις, αποφασίστηκε η αύξηση του δείκτη βασικών κεφαλαίων στο 9% με βάση την προσαρμογή των τιμών των ομολόγων στις τρέχουσες αξίες της αγοράς εν μέσω μιας λίαν δυσμενούς συγκυρίας. Η προϋπόθεση για τιμολόγηση των ομολόγων σε mark to market είναι μια καλή τακτική από καθαρά λογιστική άποψη. Υποθέτει, όμως, ότι οι τράπεζες θα αντλήσουν πολλά κεφάλαια όταν οι συνθήκες στις αγορές είναι λίαν δυσμενείς.
Η κατάσταση αυτή θα πρέπει να διορθωθεί προτού εκτροχιαστεί πλήρως. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρέχει μεγάλη στήριξη στη ρευστότητα του διατραπεζικού συστήματος, αλλά η παρέμβασή της δεν μπορεί να συμπληρώσει τα κενά στην εξίσωση κυβερνήσεων-τραπεζών. Από τη μια πλευρά, οι εποπτικές αρχές των κρατών-μελών θα πρέπει να αντικατασταθούν τμηματικά από ευρωπαϊκά όργανα, τα οποία θα δίνουν μεγαλύτερο βάρος στις καταθέσεις λιανικής τραπεζικής για να υπάρχει μια εναρμόνιση των κρατικών εγγυήσεων. Ετσι, θα απομακρυνθεί ο κίνδυνος μαζικών αναλήψεων από τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Από την άλλη πλευρά, οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης θα πρέπει να προχωρήσουν σε μερική αντικατάσταση κρατικών ομολόγων με κοινούς ευρωπαϊκούς τίτλους, ανάλογα με την πρόοδο των συζητήσεων στο δημοσιονομικό μέτωπο. Βεβαίως, αυτές οι ενέργειες απαιτούν μία πολιτική δέσμευση που δεν φαίνεται να υπάρχει πουθενά. Ωστόσο, δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη νομισματική ένωση χωρίς ένα ενοποιημένο τραπεζικό σύστημα.
*Ο κ. Nicolas Veron είναι συνεργάτης του ινστιτούτου Bruegel των Βρυξελλών.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_20/12/2011_466690
No comments:
Post a Comment