ΚΕΠΕ: Ύφεση 5% για το 2013 - Τα νέα μέτρα προκαλούν μείωση 0,5%-1% του ΑΕΠ

 Δύο σενάρια για το πού θα φτάσει η ύφεση στη χώρα μας, παρουσίασε ο Πρόεδρος του ΚΕΠΕ Παναγιώτης Κορλίρας κατά την πρώτη δεύτερη μέρα των εργασιών του συνεδρίου «Capital + Vision».

Τα δύο σενάρια εξαρτώνται από την επίπτωση που θα έχει στην οικονομία που θα έχει το νέο πακέτο ύψους 13,5 δισ. ευρώ. Όπως είπε ο κ. Κορλίρας, η ύφεση στην Ελλάδα το 2013 εκτιμάται σε επίπεδα 3,5 - 3,6%, ενώ αν υπολογιστεί η επίπτωση των νέων μέτρων η ύφεση μπορεί να εκτιναχτεί στο 4,5 - 5%.

Παράλληλα εκτίμησε ότι, η επιβράδυνση του ΑΕΠ θα είναι χαμηλότερη φέτος σε σχέση με πέρσι, δηλαδή θα διαμορφωθεί μεταξύ 6,1% - 6,5% από 6,9% που ήταν το 2011.

Παρ’ όλα αυτά σημείωσε ότι, υπάρχουν ενδείξεις ότι η ύφεση μπορεί να επιβραδυνθεί. Αυτό όμως θα εξαρτηθεί από το εάν η Ελλάδα επιταχύνει τις διαρθρωτικές μεταρρύθμισες και αν θα ανακτηθεί η διεθνής εμπιστοσύνη προς την χώρα μας.

«Εάν αυτά τα δύο συμβούν τότε η επίπτωση των μέτρων στην ύφεση μπορεί να μην είναι τόσο επώδυνη», τόνισε ο Πρόεδρος του ΚΕΠΕ.

Καταλήγοντας ανέφερε ότι, οι επιχειρήσεις δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στην εσωτερική ζήτηση για τον λόγο αυτό πρέπει επικεντρωθούν στην εξωστρέφεια που είναι και μια από τις παραμέτρους που θα καθοριστεί στο «στοίχημα» της ανάκαμψης.

http://www.capital.gr/news.asp?id=1627792 

ΣΤΟ 0,5% - 1% του ΑΕΠ υπολογίζει το ΚΕΠΕ την υφεσιακή επίδραση των νέων μέτρων ύψους 11,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, όπως τονίζει ο κ. Παναγιώτης Κορλίρας, επιστημονικός διευθυντής και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Κέντρου, ο οποίος παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη στην ΕΞΠΡΕΣ. Ο κ. Κορλίρας θεωρεί αναγκαίο να μηδενιστούν οι πιθανότητες εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη και να εκταμιευθεί η επόμενη δόση από το μηχανισμό στήριξης ώστε να επανέλθει σταδιακά η ελληνική οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης. Υπογραμμίζει, μάλιστα, τη σημασία της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, η οποία προβλέπεται με την επόμενη δόση, εξηγώντας ότι η σημερινή κατάσταση δανειοδότησής τους από τον ELA προσομοιάζει με την άσκηση συσταλτικής νομισματικής πολιτικής ειδικά για την Ελλάδα.

Επίσης, αν και αποτιμά θετικά τη μείωση του κατώτατου μισθού και την ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας, προβλέποντας ότι αυτές θα φανούν χρήσιμες στη φάση της ανάκαμψης, εκτιμά ότι σε αυτή τη φάση η ανοδική πορεία της ανεργίας μπορεί να αναχαιτιστεί μόνο μέσω επενδύσεων. Τέλος, χαρακτηρίζει υπερβολικό το ύψος των 50 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχει τεθεί ως στόχος για έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις, αν και θεωρεί ότι η πραγματοποίησή τους θα συμβάλει στην εισροή κεφαλαίων και στην αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους. Παρ'Α όλα αυτά, επαναδιατυπώνει τη θέση του ΚΕΠΕ ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας δεν είναι βιώσιμο, καλώντας τους Έλληνες πολιτικούς να ζητήσουν τη μείωση του επιτοκίου που πληρώνει το ελληνικό Δημόσιο για το υπάρχον χρέος και την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών χωρίς αυτό να επιβαρυνθεί.

Συνέντευξη στον Στέλιο Κοντέα

Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι που οδήγησαν την Ελλάδα στα πρόθυρα της ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας;

«Οι κυριότεροι λόγοι είναι δύο: Ο ένας, ο πιο θεμελιώδης θα έλεγα, είναι το ότι είχαμε μια απώλεια ανταγωνιστικότητας, ειδικά μετά την περίοδο ένταξης της Ελλάδας στην ευρωζώνη – πράγμα το οποίο ήταν ανάγλυφο στα πολύ υψηλά ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, τα οποία καλύπτονταν με δανεισμό. Κι εδώ ερχόμαστε στον δεύτερο λόγο: Με μια ψευδαίσθηση των αγορών, αλλά και της χώρας μας, η Ελλάδα δανείστηκε αλόγιστα με γερμανικά επιτόκια και δημιουργήθηκε ένα τεράστιο δημόσιο χρέος. Ειδικά την περίοδο μετά το 2007, που φύγαμε από τη δεύτερη επιτήρηση, τα πράγματα εξελίχθηκαν ανεξέλεγκτα».

Με διαφορετικούς χειρισμούς και καλύτερη επικοινωνιακή πολιτική, θα μπορούσαμε να αποτρέψουμε την εκτίναξη των spreads τον Απρίλιο του 2010;

«Σίγουρα, μια καλύτερη επικοινωνιακή πολιτική θα βοηθούσε σε κάποιο βαθμό, όπως και κάποιοι χειρισμοί από πλευράς πολιτικής. Αλλά εκείνο το οποίο πραγματικά έδωσε στις αγορές το έναυσμα ότι τα πράγματα στην Ελλάδα δεν πάνε καλά είναι ότι η Ελλάδα για δεύτερη φορά (πρώτη φορά επί Αλογοσκούφη και δεύτερη επί Παπακωνσταντίνου) ομολόγησε ότι έλεγε ψέματα, ότι τα στοιχεία τα δημοσιονομικά δεν ήταν τα σωστά. Εκείνο το “the game is over” του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ήταν χαρακτηριστικό. Αυτό νομίζω έδωσε στις αγορές το σύνθημα ότι έχουμε να κάνουμε με μία χώρα η οποία δεν ξέρει και τι λέει. Εγώ δεν συζητώ για το αν θα έπρεπε να δώσουμε τα σωστά στοιχεία. Ασφαλώς και θα έπρεπε! Το γεγονός, όμως, το απλό γεγονός ότι τα στοιχεία δόθηκαν και φάνηκε ότι τα προηγούμενα, δύο μήνες πριν, ήταν εντελώς διαφορετικά είχε καταλυτική σημασία. Η Ελλάδα εμφανίστηκε για δεύτερη φορά, από δύο διαφορετικά κόμματα μάλιστα, επισήμως, διά του υπουργού Οικονομικών, να αναγνωρίζει ότι δεν έδινε πλήρη εικόνα. Βεβαίως, γι'Α αυτό έχουν ευθύνη και οι Ευρωπαίοι, η Eurostat, που δεχόταν εύκολα τα ελληνικά στοιχεία. Το πρόβλημα το οποίο απέκτησε από τη δημοσιονομική απογραφή η Ελλάδα και συνεχίστηκε με την αδράνεια στη λήψη μέτρων είναι η έλλειψη αξιοπιστίας...».

Ορισμένες πολιτικές δυνάμεις του τόπου, αλλά και μία μειονότητα των αναλυτών, υποστήριξαν ότι θα ήταν πιο συμφέρουσα για την Ελλάδα μια εθελούσια αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους από την προσφυγή της στο μηχανισμό στήριξης το Μάιο του 2010…

«Η υπογραφή του μνημονίου δεν ήταν ούτε σωστή ούτε λάθος. Ήταν αναπόφευκτη! Εκείνη τη στιγμή, όταν είσαι αποκλεισμένος από τις αγορές, κινδυνεύεις με έναν “ξαφνικό θάνατο”, μια απότομη χρεοκοπία από τους δανειστές. Ποιους δανειστές; Είδαμε πόσο πολύπλοκη διαδικασία ήταν το PSI. Ποιος θα αναλάμβανε εκείνη τη στιγμή να το οργανώσει; Εκ των υστέρων, είδαμε ότι το οργάνωσε το IIF (Institute of International Finance). Είναι εύκολο να το λες αυτό το πράγμα, αλλά αν ξαφνικά βγεις και πεις ότι εγώ δεν μπορώ να πληρώσω το χρέος μου, είναι σαν να λες ότι δεν το αναγνωρίζω ή περίπου αυτό και επομένως, αποκλεισμένος από τις αγορές, οδηγείσαι σε μια άτακτη χρεοκοπία, της οποίας τις επιπτώσεις δεν μπορείς να ξέρεις».

Το ότι τα επιτόκια δανεισμού της Ελλάδας δεν αποκλιμακώθηκαν αλλά κινούνται ακόμα σε δυσθεώρητα ύψη, δεν συνιστά μια μεγάλη αποτυχία του μνημονίου;
«Το πρώτο μνημόνιο υπογράφηκε βιαστικά και είχε πολλές αστοχίες. Ήταν πάρα πολύ εμπροσθοβαρές, δηλαδή απαιτούσε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να φτάσουμε σε πρωτογενές πλεόνασμα. Δεν μπορούσες να πεις τότε ότι η Ελλάδα θα βγει σε τρία χρόνια στις αγορές. Είχαν υποεκτιμήσει και το μέγεθος της ύφεσης. Και τα επιτόκια ήταν πολύ υψηλά για πρόγραμμα bail - out. Τα επιτόκια από τον πρώτο μηχανισμό στήριξης, κατά τη γνώμη μου, ήταν και τιμωρητικά. Αυτό διορθώθηκε με το δεύτερο μνημόνιο και δόθηκε και λίγος χρόνος παραπάνω, όπως και τώρα εικάζω ότι θα δοθεί λίγος χρόνος παραπάνω».

Υπό ποιες προϋποθέσεις και σε ποιο χρονικό ορίζοντα εκτιμάτε ότι μπορεί το ελληνικό Δημόσιο να ξαναβγεί για δανεισμό στις αγορές;

«Είναι δύσκολο να το πει κάποιος αυτό. Υποτίθεται ότι αν τελειώσει το δεύτερο πρόγραμμα, δηλαδή το 2016, θα μπορούμε να βγούμε. Εκείνο, πάντως, το οποίο βλέπει κάποιος είναι ότι τις τελευταίες ημέρες τα spreads των ελληνικών δεκαετών ομολόγων από 2.500 μονάδες που ήταν έχουν πέσει κάτω από τις 1.900, που σημαίνει ότι υπάρχει μία κινητικότητα και μία προσδοκία ότι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση ενεργοποιήσει όλους αυτούς τους μηχανισμούς (με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κ.λπ.), ενδεχομένως θα διευκολυνθούν οι χώρες να βγουν στις αγορές για δανεισμό. Αλλά ακόμα, κατά τη γνώμη μου, είναι πάρα πολύ νωρίς. Δεν μπορώ να προβλέψω πότε θα βγει η Ελλάδα στις αγορές».

Η κριτική που ασκήθηκε στο μνημόνιο αφορούσε περισσότερο την υπερφορολόγηση του ιδιωτικού τομέα…

«Δεν υπερφορολογήθηκε ο ιδιωτικός τομέας, υπερφορολογήθηκαν όλοι οι Έλληνες! Και οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι ιδιωτικοί υπάλληλοι και οι περιουσίες. Και συνεχίζεται αυτή η υπερφορολόγηση. Εκείνο το οποίο στην πρώτη φάση δεν φάνηκε τόσο ξεκάθαρα είναι η μείωση των δαπανών. Δηλαδή, δόθηκε πολύ μεγαλύτερο βάρος στην αύξηση των εσόδων και σε μια χώρα –έχει σημασία αυτό– όπου το ποσοστό των μισθωτών στο σύνολο των εισοδημάτων είναι το χαμηλότερο στην Ευρώπη. Δηλαδή, σε μια χώρα που γνωρίζεις ότι το 50% τουλάχιστον του πληθυσμού δεν είναι μισθωτοί, αλλά ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι, αγρότες κ.λπ. Δεν είσαι στη Γερμανία που ένα φορολογικό μέτρο αγγίζει αμέσως το 90% του πληθυσμού! Εδώ ένα φορολογικό μέτρο που αφορά το εισόδημα αγγίζει το 50% του πληθυσμού. Υπάρχει η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή, όλα αυτά τα φαινόμενα. Γι'Α αυτό μετά αυξήθηκαν και οι έμμεσοι φόροι, ο ΦΠΑ, που αύξησαν τον πληθωρισμό. Επομένως, ναι, θα μπορούσε να είχε σχεδιαστεί καλύτερα το μνημόνιο».

Ποιες διαρθρωτικές αλλαγές πρέπει να γίνουν ώστε η Ελλάδα να επανέλθει σταδιακά σε θετικούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης;

«Έχουν γίνει ορισμένες σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές, όπως το τονίζουν και οι πιστωτές μας. Η πιο σημαντική είναι η ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας – αυτό έχει γίνει! Τώρα, κάποια άλλα θέματα, όπως είναι το άνοιγμα των λεγόμενων “κλειστών επαγγελμάτων”, η διοικητική μεταρρύθμιση, να έχουμε ένα κράτος λειτουργικό και πιο ευέλικτο και μικρότερο, βεβαίως, αυτά είναι ακόμα ζητούμενο. Όπως υπάρχει και ένα θέμα με τις τιμές. Οι τιμές στην Ελλάδα εμφανίζουν μια δυσκαμψία προς τα κάτω που δεν εξηγείται με βάση τα μακροοικονομικά δεδομένα. Τώρα, πώς και πότε η Ελλάδα θα μπορέσει να μπει σε μια τροχιά ανάπτυξης; Για μένα, πρέπει να το δει κανείς βήμα - βήμα. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ακόμα μια εκκρεμότητα που αφορά το νομισματικό καθεστώς. Θα είμαστε στην ευρωζώνη ή θα είμαστε σε ένα εθνικό νόμισμα; Αυτό είναι κάτι το οποίο παραλύει κάθε πρωτοβουλία. Παραλύει αποφάσεις των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων, των επενδυτών. Οι πιθανότητες εξόδου από την ευρωζώνη μπορεί να έχουν μειωθεί πάρα πολύ, αλλά δεν είναι ακόμα μηδέν. Πρέπει να γίνουν μηδέν. Το δεύτερο πρόβλημα που υπάρχει είναι ότι η ελληνική ύφεση είναι κρίση ρευστότητας, δεν υπάρχει χρήμα στην οικονομία».

Σε ποιους τομείς η Ελλάδα μπορεί να επιδείξει συγκριτικό πλεονέκτημα ώστε να έχουμε στο μέλλον μία εξωστρεφή και βιώσιμη ανάπτυξη;

«Πρέπει να μεταφέρουμε πόρους στον τομέα των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών και όχι στο να καταναλώνουμε εσωτερικά και να δανειζόμαστε. Πρώτος τομέας είναι ο τουρισμός. Αυτός είναι ο βασικός. Φάνηκε όμως και από την κρίση ποιοι τομείς έχουν αντοχή. Ο τομέας των τροφίμων έχει μία αντοχή. Και μιλώ και για εξαγωγές τροφίμων, όχι ανεπεξέργαστων αγροτικών προϊόντων. Μιλώ για βιομηχανία τροφίμων. Ένας τομέας που έχει δημιουργηθεί μια παράδοση είναι ο τομέας των χημικών, ο οποίος έχει δείξει κι αυτός μια ανθεκτικότητα. Δεν μπορώ με ευκολία να προσδιορίσω συγκεκριμένα άλλους τομείς - κλάδους. Εγώ έχω την άποψη “ας ανθίσει όποιο λουλούδι είναι να ανθίσει”! Δηλαδή να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητα συνολικά, σε μακροοικονομικό επίπεδο, και η αγορά, οι επιχειρήσεις, θα βρουν τον τρόπο να αξιοποιήσουν αυτή τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας».

Τι μπορεί να γίνει σε αυτή τη φάση ώστε να αμβλυνθεί η βαθιά ύφεση;

«Είναι πάρα πολύ απλό! Πρώτον, να πάρουμε την επόμενη δόση, τα 31,5 δισεκατομμύρια ευρώ, και να πάρουμε και τη μεθεπόμενη. Γιατί η επόμενη δόση έχει ένα κομμάτι το οποίο είναι καίριας σημασίας: την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Αυτό από μόνο του θα δώσει πρώτα απ'Α όλα πρόσβαση στη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στις ελληνικές τράπεζες, που τώρα δεν την έχουν. Έχουμε μπει στον ELA (Emergency Liquidity Assistance-Έκτακτος Μηχανισμός Ρευστότητας), ο οποίος είναι ακριβός. Αυτή τη στιγμή με το να χρηματοδοτούνται οι ελληνικές τράπεζες από την Τράπεζα της Ελλάδος μέσω των ορίων που έχει ορίσει η ΕΚΤ με τον ELA, αντλούν ρευστότητα με 3,5% επιτόκιο και είναι σαν να ασκείται στην Ελλάδα –στην Ελλάδα όμως, όχι σε όλη την ευρωζώνη– περιοριστική νομισματική πολιτική! Έχουμε περιοριστική δημοσιονομική πολιτική, λοιπόν, έχουμε και περιοριστική νομισματική πολιτική – τα δύο αυτά μαζί συντείνουν στην ύφεση».

Δεν είναι ορατός ο κίνδυνος η αποστέρηση επιπλέον 11,6 δισεκατομμυρίων ευρώ από την ελληνική οικονομία να επιτείνει την ύφεση;

«Το έχουμε υπολογίσει στο ΚΕΠΕ! Η επίπτωση στην ύφεση θα είναι της τάξεως του 0,5% - 1% του ΑΕΠ επιπλέον. Εδώ, λοιπόν, έχουμε να κάνουμε με δύο πράγματα: Το πρώτο είναι ότι φαίνεται –κι αυτό θα το ξέρουμε καλύτερα μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες– πως υπάρχει μια τάση επιβράδυνσης της ύφεσης. Όλες αυτές οι φάσεις, είτε είναι καθοδικές είτε είναι ανοδικές, έχουν και μια δικιά τους δυναμική. Η δυναμική εξαντλείται. Είναι η κλασική θεωρία των οικονομικών κύκλων. Όταν η πτώση επιβραδύνεται, αυτό προετοιμάζει την άνοδο. Σίγουρα, λοιπόν, αυτά τα μέτρα θα μπλοκάρουν λίγο την επιβράδυνση της ύφεσης. Στο ΚΕΠΕ το έχουμε υπολογίσει με βάση κάποια μακροοικονομικά υποδείγματα, θα είναι από 0,5% - 1% του ΑΕΠ. Θα παίξει, βέβαια, κάποιο ρόλο αν τα μέτρα θα εφαρμοστούν σε 2 ή 4 χρόνια, παρ'Α ότι από τη φύση τους είναι εμπροσθοβαρή. Τα μέτρα θα είναι κυρίως το 2013».

Συμφωνείτε με τη μείωση του κατώτατου μισθού και τις πολιτικές ενίσχυσης της ευελιξίας στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση της ανεργίας;

«Η μείωση του κατώτατου μισθού –αυτή που έχει γίνει– και η ευελιξία της αγοράς εργασίας –όπως έχει γίνει και έχει γίνει αρκετή– θα βοηθήσουν στη φάση της ανάκαμψης. Θα βοηθήσουν την αύξηση της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων. Σε αυτή τη φάση, αν δε γίνουν επενδύσεις, δεν πρόκειται να σταματήσει η αύξηση της ανεργίας. Από τη στιγμή, όμως, που θα ξεκινήσει η φάση της ανάκαμψης, το γεγονός ότι έχει επιτευχθεί πλέον σημαντική ευελιξία στην αγορά εργασίας, αυτό θα βοηθήσει. Έχει δημιουργηθεί ένα καλύτερο κλίμα για τους επενδυτές».

Εκτιμάτε ότι μετά από το PSI έχει γίνει πλέον βιώσιμο το δημόσιο χρέος μας ή θα χρειαστεί μια νέου τύπου αναδιάρθρωση στο μέλλον;

«Το δημόσιο χρέος, δυστυχώς, το 2020, αν δε γίνει κάτι επιπλέον, δεν θα έχει πιάσει το στόχο του 120% του ΑΕΠ – όπως αυτό ορίζεται ως βιωσιμότητα του χρέους. Νομίζω ότι θα πρέπει να γίνει ένας συνδυασμός δύο - τριών πραγμάτων. Ακούμε τους πολιτικούς να λένε “διαπραγμάτευση”, “επαναδιαπραγμάτευση”. Αυτό το πράγμα, η διαπραγμάτευση, πρέπει να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Να ζητήσουν μία μείωση του επιτοκίου για το υπάρχον χρέος. Και επειδή τώρα το χρέος είναι στα χέρια του δημόσιου τομέα, είναι θέμα μιας διακρατικής συμφωνίας. Δεύτερον, θα πρέπει όσο μπορούμε να ελαφρύνουμε το υπάρχον χρέος. Και μια λύση είναι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να μην το επιβαρύνει. Το ισοδύναμο θα ήταν να γίνει ένα “κούρεμα” του επίσημου χρέους, αλλά αυτό είναι κάτι το οποίο είναι πιο δύσκολο. Το τρίτο είναι να επιταχυνθούν οι αποκρατικοποιήσεις. Ό,τι μπορεί να γίνει!».

Η καταβαράθρωση των χρηματιστηριακών τιμών των εισηγμένων δημόσιων επιχειρήσεων δεν ναρκοθετεί το πρόγραμμα ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ;

«Ποιες είναι οι δημόσιες επιχειρήσεις που είναι εισηγμένες; Η ΔΕΗ μόνο και ο ΟΠΑΠ! Καλά, το ύψος των 50 δισεκατομμυρίων εγώ το θεωρώ υπερβολικό. Δεν ξέρω πώς βγήκε αυτό το πράγμα! Οι αποκρατικοποιήσεις των όποιων κρατικών επιχειρήσεων υπάρχουν ακόμα, η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, όλο αυτό το πρόγραμμα, για μένα είναι ένας μοχλός για εισροή κεφαλαίων, για επενδύσεις. Αυτή είναι η ιστορία!».

Λαμβάνοντας υπόψη τα γνωστά προβλήματα της ελληνικής γραφειοκρατίας και τα νομικά εμπόδια που θα εγερθούν, σε ποιο βαθμό είναι δυνατό να λάβει χώρα η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου;

«Δεν γνωρίζω σε βάθος τα νομικά προβλήματα που υπάρχουν, αλλά εγώ έχω μία άποψη η οποία είναι περισσότερο επιχειρηματική και λιγότερο νομική. Είναι ο γόρδιος δεσμός που έκανε ο Μέγας Αλέξανδρος! Το κόβεις με σπαθί! Μπορείς να νομοθετήσεις και να τεθούν μερικά πράγματα σε μία βάση που να τ'Α απαλλάσσει από αυτά τα προβλήματα. Πρώτα, αξιολογείς, βέβαια, ποια είναι εκείνα τα κομμάτια που θα αξιοποιήσεις. Πιστεύω ότι αν θέλει το κράτος να το κάνει, μπορεί να το κάνει».

Η ομοσπονδιοποίηση της Ευρώπης θα
έρθει και στο τραπέζι των αποφάσεων

Η δυνατότητα παρέμβασης της ΕΚΤ στη δευτερογενή αγορά κρατικών ομολόγων χωρίς ποσοτικούς περιορισμούς εκτιμάτε ότι αρκεί για να αναχαιτιστεί η κρίση δανεισμού στα κράτη - μέλη της ευρωζώνης;

«Τα πρώτα σημάδια είναι ότι οι αγορές έχουν ηρεμήσει λιγάκι. Τώρα αν αυτό είναι αρκετό, θα δείξει η πορεία. Σίγουρα, είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Εγώ πιστεύω ότι η Ευρώπη θα έπρεπε να είχε τη δυνατότητα να κάνει παρεμβάσεις στις κεφαλαιαγορές όπως κάνει η FED στην Αμερική. Υπάρχουν αντιρρήσεις κυρίως από τη Γερμανία και επιφυλάξεις από άλλες χώρες. Σίγουρα πάντως η ΕΚΤ του Μάριο Ντράγκι δείχνει να είναι πιο ευέλικτη και πολύ πιο αποφασιστική σε σχέση με εκείνη του Ζαν Κλοντ Τρισέ – παρ'Α ότι και ο Τρισέ στήριξε τις χώρες. Αλλά πιστεύω ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα τελείως μεταβατικό στάδιο. Ήδη αρχίζουν διάφοροι, όπως ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, να μιλούν για ομοσπονδιοποίηση. Αρχίζουν και λέγονται πράγματα. Και, ξέρετε, τα πράγματα που λέγονται, άμα λέγονται αρκετές φορές, κάποια στιγμή έρχονται και στο τραπέζι των αποφάσεων».

Πόσο πιθανή κρίνετε την υιοθέτηση της λύσης του ευρωομολόγου;

«Βεβαίως έχει προταθεί. Δεν το βλέπω να γίνεται σύντομα».

Το δημοσιονομικό σύμφωνο που προωθεί η 'Αγκελα Μέρκελ για τα ευρωπαϊκά κράτη κατακρίνεται για εμμονή στη λιτότητα και έλλειψη αναπτυξιακών πολιτικών…

«Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, αυτή τη στιγμή, διαμορφώνονται κατά την εικόνα και το πρότυπο που θέλει η Γερμανία. Τι να κάνουμε; Είναι σαν να είμαστε σε ένα δωμάτιο που συνεδριάζουμε και η Γερμανία είναι ένας ελέφαντας! Οπότε, ο ελέφαντας μάς επηρεάζει. Νομίζω ότι εάν και όταν φανούν τα αδιέξοδα αυτής της πολιτικής, τότε και οι Γερμανοί θα θελήσουν να αλλάξει».

Συμφωνείτε ότι έχει αδιέξοδα αυτή η πολιτική και έναν δογματισμό στη λιτότητα;

«Μας το λέει όλος ο κόσμος! Το λένε οι Αμερικανοί, το λέει ο Τζορτζ Σόρος. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μία στασιμότητα στην Ευρώπη, με εξαίρεση τη Γερμανία, όπου κι εκεί υπάρχει μία επιβράδυνση της ανάπτυξης. Το θέμα είναι κάποια στιγμή να μη βλέπουμε τι συμβαίνει στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ελλάδα, στην Ιταλία ή στο Βέλγιο. Να βλέπουμε τι συμβαίνει στην ευρωζώνη συνολικά!».

Πολλοί οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι το θεμελιώδες πρόβλημα λειτουργίας της ευρωζώνης απορρέει από τη διαφορά ανταγωνιστικότητας μεταξύ των χωρών του Βορρά και των χωρών του Νότου. Είναι ποτέ δυνατόν, στο μέλλον, να τεθούν όρια στο πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των βόρειων χωρών της ευρωζώνης ή να δρομολογηθεί μία σημαντική μεταβίβαση πόρων από το Βορρά προς το Νότο ώστε να εξασφαλιστεί η ομαλή ανακύκλωση των πλεονασμάτων στο εσωτερικό της ευρωζώνης;

«Και στο παρελθόν υπήρχε κάποια ανακύκλωση με τα λεγόμενα κοινοτικά προγράμματα. Απλώς, αυτή η ανακύκλωση ήταν σχετικά μικρή. Δεν μπαίνω στο θέμα πώς αξιοποίησε μια χώρα σαν την Ελλάδα αυτά τα κοινοτικά προγράμματα... Εκεί θα είχαμε πολλά να πούμε και θα ξεφεύγαμε! Και ισχύει και για άλλες χώρες, όχι μόνο για την Ελλάδα. Για τη διαφορά ανταγωνιστικότητας πάντως, έχουμε δύο λύσεις: η μία είναι “σπάει” η ευρωζώνη (το απευκταίο) ή, η άλλη λύση, η ευρωζώνη γίνεται μια πραγματική ομοσπονδία και η διαφορά ανταγωνιστικότητας στο εσωτερικό της αντιμετωπίζεται όπως αντιμετωπίζεται η διαφορά ανταγωνιστικότητας μεταξύ του νομού Αττικής και του νομού Ευρυτανίας ή μεταξύ της πολιτείας της Νέας Υόρκης και της πολιτείας της Αλαμπάμα. Υπάρχουν πλούσιοι νομοί και φτωχότεροι νομοί, υπάρχουν πλούσιες πολιτείες και φτωχότερες πολιτείες, αλλά όλο αυτό το πράγμα αντιμετωπίζεται συνολικά. Δεν θεωρεί, ας πούμε, ο ελληνικός λαός ότι οι κάτοικοι της Αττικής κάνουν δώρο στο νομό Ευρυτανίας επειδή είναι φτωχός – είναι αυτονόητο ότι θα στηριχτεί! Όπως ότι θα στηριχτεί η πολιτεία της Αλαμπάμα! 'Αρα, μιλάμε για ομοσπονδιοποίηση. Τα όρια στο πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και η μεταβίβαση πόρων που αναφέρατε είναι στα όρια της νεφελώδους θεωρίας για εμένα. Εγώ βλέπω το πιο πρακτικό. Ένα ευρωομόλογο με δημοσιονομικούς περιορισμούς και κανόνες υποχρεωτικούς για όλους».

Ποιες δομικές αλλαγές πρέπει να γίνουν στη λειτουργία του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος ώστε να τεθεί υπό έλεγχο η ανεξέλεγκτη και στρεβλή ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού τομέα και να περιοριστεί η επίδραση των αγορών στην καθημερινή μας ζωή;

«Αυτό το ερώτημα “σηκώνει” όχι ένα βιβλίο, εγκυκλοπαίδεια ολόκληρη! Το βέβαιο είναι ότι ο χρηματοπιστωτικός τομέας αναπτύχθηκε υπέρμετρα. Σε αυτό συνετέλεσε, εκτός από την κατάργηση του νόμου Glass - Steagall (σ.σ.: νόμος που προέβλεπε το διαχωρισμό μεταξύ επενδυτικών και εμπορικών τραπεζών), ότι στο χρηματοπιστωτικό σύστημα εισήχθησαν όλα αυτά τα περίεργα, σύνθετα δομημένα προϊόντα. Οι τραπεζίτες έγιναν μαθηματικοί και έπαιζαν με περίεργες φόρμουλες. Αποτέλεσμα, σε πολλές χώρες ο χρηματοπιστωτικός τομέας να είναι σήμερα μεγαλύτερος από το ΑΕΠ. Έτσι την “πάτησε” η Ισλανδία, έτσι την “πάτησε” η Ιρλανδία, έτσι την “πατάει” τώρα η Κύπρος. Δηλαδή, πραγματικά υπάρχει μια δυσανάλογη συμμετοχή του χρηματοπιστωτικού τομέα, ο οποίος δημιουργεί θέσεις απασχόλησης, αλλά δεν δημιουργεί πραγματικό προϊόν. Πώς θα ελεγχθεί αυτό το πράγμα; Δεν ξέρω! Ίσως είναι θέμα τεχνολογίας».

*Ο Παναγιώτης Κορλίρας είναι καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και επιστημονικός διευθυντής του Κέντρου Προγραμματισμού & Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ). Διετέλεσε πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και διευθύνων σύμβουλος της Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας της Ελλάδος τις περιόδους 1993 - 1996 και 1985 - 1989 και υποδιοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος την περίοδο 1984 - 1985. 

http://www.express.gr/news/finance/644874oz_20120930644874.php3