Ισλανδία - οι τελευταίες εξελίξεις (ΔΕΝ πληρώνουν)

Με την αξιοπρέπεια του «όχι» η Ισλανδία βιώνει την πτώχευση...

ZEZA ZHKOY
Τον περασμένο Μάρτιο, ο λαός της Ισλανδίας είπε ένα πολύ ισχυρό «όχι» σε ένα σπουδαίο δημοψήφισμα –το πρώτο στην ιστορία της Ισλανδίας– για τη συμφωνία αποζημίωσης σε Βρετανούς και Ολλανδούς καταθέτες, οι οποίοι έχασαν τα χρήματά τους μετά την κατάρρευση της ηλεκτρονικής τράπεζας Icesave, θυγατρικής της ισλανδικής Landsbanki. Οι πολίτες απέρριψαν με ποσοστό 93% εκείνη τη συμφωνία της κυβέρνησης για την αποπληρωμή ώς το 2024 των 4 δισ. ευρώ που χορηγήθηκαν από τη Βρετανία και την Ολλανδία ως αποζημίωση στους πολίτες τους που είχαν καταθέσεις στην Icesave, η οποία χρεοκόπησε τον Οκτώβριο του 2008 μαζί με ολόκληρο τον τραπεζικό τομέα της χώρας. Το μεγάλο ποσοστό με το οποίο τότε καταψήφισαν οι Ισλανδοί τη συμφωνία έδειξε ταυτόχρονα τον θυμό των πολιτών απέναντι στους τραπεζίτες και τους πολιτικούς.
Προχθές Κυριακή, είπαν ξανά «όχι», με μικρότερο ποσοστό, 58%, στο δεύτερο δημοψήφισμα που έγινε. Ο πρόεδρος Ολαφουρ Ραγκνάν Γκρίμσον αρνήθηκε να υπογράψει και τη νέα συμφωνία πληρωμής που ενέκρινε το Κοινοβούλιο της χώρας τον περασμένο Δεκέμβριο, δηλώντας ότι οι πολίτες της χώρας αρνούνται να πληρώσουν για τις πράξεις λίγων «άπληστων τραπεζιτών» και το παρέπεμψε σε δημοψήφισμα! Αξιοσημείωτο δε είναι το γεγονός ότι το νομοσχέδιο έγινε επί μιας συμφωνίας πιο ευνοϊκής ως προς τους όρους της.

Λονδίνο, Αμστερνταμ και Βερολίνο, από κοντά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μαζί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αξιώνουν από τους Ισλανδούς πολίτες να πληρώσουν δισεκατομμύρια ευρώ στους 450.000 Βρετανούς, Ολλανδούς και άλλους ξένους καταθέτες που έχασαν τις επισφαλείς οικονομίες τους όταν το «ταχύπλοο» των ισλανδικών τραπεζών, ιδίως η διαδικτυακή «φούσκα» Ιcesave, προσέκρουσε σε παγόβουνο. Και βούλιαξε σαν Τιτανικός.

Η τραγωδία. Από την ανακήρυξη της Δημοκρατίας, το 1944, το Κόμμα της Ανεξαρτησίας, που απηχεί τα συμφέροντα της επιχειρηματικής κοινότητας, ήταν η κυρίαρχη πολιτική δύναμη στην Ισλανδία. Μέχρι την «επανάσταση της κατσαρόλας», τον Ιανουάριο του 2009, όταν ο συνήθως γαλήνιος λαός της χώρας ξεσηκώθηκε και ανέτρεψε την κυβέρνηση του Γκέιρ Χάαρντε. Μέχρι τότε το Κόμμα της Ανεξαρτησίας κυβερνούσε τη χώρα επί 18 χρόνια με τη βοήθεια μικρότερων εταίρων του. Ηταν η πρώτη κυβέρνηση που κατέρρευσε, διεθνώς, μετά την έναρξη της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης. Μια έκθεση 2.900 σελίδων με τίτλο «Εκθεση για την Αλήθεια», εννέα τόμων, αποδίδει ευθύνες για την οικονομική κατάρρευση της Ισλανδίας τον Οκτώβριο του 2008 στον πρώην πρωθυπουργό Γκέιρ Χάαρντε, ο οποίος παραπέμφθηκε στο ειδικό δικαστήριο. Ετσι, ο Χάαρντε έγινε ο πρώτος ηγέτης διεθνώς στον οποίο απαγγέλθηκαν κατηγορίες σε σχέση με την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι τρεις εθνικές τράπεζες της χώρας «προσφέρθηκαν» το 2003 σε μια ομάδα επιχειρηματιών και τραπεζιτών που βρίσκονταν κοντά στην κυβέρνηση. Ομως, τελικά, το ισλανδικό τραπεζικό σύστημα γκρεμίστηκε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα. Ηδη «χειροπέδες» έχουν περάσει στον πρώην διευθυντή της άλλοτε μεγαλύτερης τράπεζας της Ισλανδίας, Kaupthing, για ποινικές ευθύνες. Η Kaupthing εθνικοποιήθηκε μαζί με τις άλλες δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρες, Landsbanki και Glitnir. Σήμερα, η ανάκτηση δυνάμεων στην οικονομία προσφέρει πολύτιμα μαθήματα και στους υπόλοιπους ασθενείς της περιφερειακής Ευρωζώνης. Ανέλαβε την κυριότητα των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων που ήταν υγιή και άρα απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία της οικονομίας και τα εκχώρησε για τη δημιουργία νέων και υγιών τραπεζών. Αντίθετα, η Ιρλανδία άφησε τις τράπεζές της να καταρρεύσουν με τα γνωστά επακόλουθα. Από την πορεία του δείκτη «μιζέριας», ο οποίος απαρτίζεται από στοιχεία για την ανεργία και τον πληθωρισμό, στις δύο οικονομίες προκύπτει ότι η Ισλανδία βρίσκεται σε καλύτερη θέση από την Ιρλανδία.
Να επισημανθεί πώς σε διάστημα μικρότερο μιας δεκαετίας, η Ισλανδία, από οικονομία φυσικών πόρων, που βασιζόταν στα αλιεύματα και στη γεωθερμική της ενέργεια, μετατράπηκε σε χρηματοπιστωτικό γίγαντα. Από πού, στο καλό, ήρθαν όλα αυτά τα χρήματα; Η απάντηση ήρθε τον Οκτώβριο του 2008. Ζούσαν με δανεικό χρόνο, όπως ακριβώς εμείς, που μετέτρεψε την οικονομία σε σωρό ερειπίων.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_12/04/2011_438509

«Mόλις 444 εκατ. δολ. θα κόστιζε η διάσωση της Icesave»

Η επίμαχη τράπεζα, η Icesave, ήταν θυγατρική της ισλανδικής τράπεζας Landsbanki. Αρχικά το χρέος της εκτιμήθηκε στα 5,3 δισ. δολάρια, αλλά οι υποστηρικτές της συμφωνίας που απέρριψαν οι ψηφοφόροι την Κυριακή επιμένουν πως θα κόστιζε στην Ισλανδία μόλις 444 εκατ. δολάρια. Προτού εκδηλωθεί η χρηματοπιστωτική κρίση, οι ισλανδικές τράπεζες είχαν διογκωθεί υπερβολικά επισκιάζοντας οποιονδήποτε άλλο τομέα της ισλανδικής οικονομίας, καθώς είχε προηγηθεί μια δεκαετία εκρηκτικής ανάπτυξης που είχε βασιστεί στην πιστωτική επέκταση. Η νομοθεσία της χώρας προέβλεπε πως οι αποταμιευτικοί λογαριασμοί των πολιτών της είχαν την απεριόριστη εγγύηση του κράτους χωρίς, όμως, να ισχύει το ίδιο και για τους λογαριασμούς ξένων καταθετών. Σημαντικός αριθμός ξένων καταθετών επέλεγαν να τοποθετήσουν παρά ταύτα τις αποταμιεύσεις τους στις ισλανδικές τράπεζες, καθώς το δέλεαρ ήταν οι υπερβολικά υψηλές αποδόσεις. Ετσι, όταν κατέρρευσε η Icesave, χώρες όπως η Βρετανία και η Ολλανδία έσπευσαν να αποζημιώσουν τους πολίτες τους, που πάντως ήταν οι ίδιοι υπεύθυνοι για τη ζημιά την οποία υπέστησαν, καθώς είχαν επιλέξει να τοποθετήσουν τις καταθέσεις τους σε μια επισφαλή τράπεζα.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_12/04/2011_438517

Στο εδώλιο η Iσλανδία για μη αποζημίωση καταθετών

Reuters, AP, AFP
Στην κρίση της Δικαιοσύνης εναπόκειται πλέον η διελκυστίνδα ανάμεσα στην Ισλανδία αφ' ενός και αφ' ετέρου τη Βρετανία και την Ολλανδία, σχετικά με το αίτημα των δύο χωρών να καλύψει το Ρέικιαβικ τις αποζημιώσεις που κατέβαλαν σε όσους πολίτες τους ζημιώθηκαν το 2008 από την κατάρρευση της ισλανδικής τράπεζας Icesave. Οι δύο χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης ανακοίνωσαν ότι θα προσφύγουν στο δικαστήριο της EFTA, της ειδικής αρχής που εποπτεύει τη συνεργασία της Ισλανδίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, μετά την αρνητική έκβαση του δεύτερου σχετικού δημοψηφίσματος, το οποίο διεξήχθη την Κυριακή.
Σε ποσοστό σχεδόν 60% οι Ισλανδοί διακήρυξαν την αντίθεσή τους στην προτεινόμενη συμφωνία, με την οποία η χώρα τους θα χορηγούσε στις κυβερνήσεις Βρετανίας και Ολλανδίας τα 5 δισ. δολάρια που οι ίδιες χορήγησαν σε περίπου 340.000 πολίτες τους συνολικά εν είδει αποζημίωσης για τις επισφαλείς καταθέσεις τους σε τράπεζα που απεδείχθη «φούσκα». Είναι η δεύτερη φορά, όμως, που οι ψηφοφόροι εναντιώνονται στην προσπάθεια του Ρέικιαβικ να διευθετήσει τη διαμάχη με τη Βρετανία και την Ολλανδία, αν και αυτή τη φορά το ποσοστό της απόρριψης είναι σαφώς μικρότερο από εκείνο του 93%, που απέρριψε προηγούμενη εκδοχή ανάλογης συμφωνίας τον Ιανουάριο του 2010. Η έκβαση του δημοψηφίσματος έχει κόστος, καθώς συνεπάγεται τη μη καταβολή της επόμενης δόσης από το δάνειο των 4,6 δισ. δολ. που έχει συνάψει η Ισλανδία με το ΔNT.
Ο γενικός γραμματέας του βρετανικού υπουργείου Οικονομικών, Ντάνι Αλεξάντερ, τόνισε πως οι Ισλανδοί απέρριψαν μία πρόταση που ήταν προϊόν διαπραγμάτευσης.
Επρόκειτο πράγματι για το προϊόν διαπραγματεύσεων που διεξήγαγαν οι τρεις ενδιαφερόμενες πλευρές επί δύο και πλέον χρόνια και εθεωρείτο πιο ευνοϊκή για την Ισλανδία από την προηγούμενη. Προέβλεπε πως η χώρα θα αποπλήρωνε σταδιακά τις αποζημιώσεις μέχρι το 2046 με επιτόκιο 3,0% για τα 13 δισ. ευρώ που οφείλει στην Ολλανδία και 3,3% για τα υπόλοιπα που οφείλει στη Βρετανία. Δεδομένου, πάντως, ότι η Ισλανδία έχει πληθυσμό μόλις 320.000 κατοίκων, τα ποσά των αποζημιώσεων συνεπάγονται χρέος ύψους 12.000 ευρώ για κάθε πολίτη, μη συνυπολογιζομένων των τόκων. Από ολλανδικής πλευράς, άλλωστε, ο υπουργός Οικονομικών, Γιαν Κέες ντε Γιάγκερ, απεφάνθη πως η έκβαση του δημοψηφίσματος δεν είναι καλή ούτε για την Ισλανδία ούτε για την Ολλανδία. Οπως υπογράμμισε, έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια για διαπραγματεύσεις, γι' αυτό και «θα αποφασίσουν επί του θέματος τα δικαστήρια». Εκτιμάται ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον ενάμισι έτος για να ληφθεί δικαστική απόφαση. Οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν, πάντως, πως η δικαστική οδός θα αποδειχθεί πολύ πιο δαπανηρή για την Ισλανδία, ενώ πιθανολογούν πως η απόφαση θα είναι εις βάρος της.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_12/04/2011_438518

Ισλανδία: Ανώφελη τυχόν προσφυγή στη δικαιοσύνη από Βρετανία και Ολλανδία

Διεκδικούν αποζημιώσεις από την κατάρρευση των ισλανδικών τραπεζών. Ο πρόεδρος της Ισλανδίας Όλαφουρ Γκρίμσον τόνισε σήμερα πως η Βρετανία και η Ολλανδία δεν χρειάζεται να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για να ανακτήσουν τα 5 δισ. δολάρια που απώλεσαν στην πρόσφατη τραπεζική κατάρρευση, καθώς θα μπορούσαν να τα καρπωθούν από την ακίνητη περιουσία της τράπεζας.
Βρετανία και Ολλανδία είχαν ανακοινώσει το Σαββατοκύριακο πως προτίθενται να σύρουν στη δικαιοσύνη την Ισλανδία, αμέσως μετά το δεύτερο αρνητικό δημοψήφισμα στη χώρα για την συμφωνία αποζημίωσής τους.
Το χρέος δημιουργήθηκε όταν οι δύο αυτές χώρες χρειάσθηκε να αποζημιώσουν τους πολίτες τους που είχαν ζημιωθεί από την κατάρρευση του επενδυτικού προγράμματος Icesave, που ανήκε στην Landbanski, μία από τις τρεις ισλανδικές τράπεζες που χρεοκόπησαν το 2008, προκαλώντας ευρύτερη οικονομική κατάρρευση στη χώρα των 320.000 κατοίκων.
Ο Γκρίμσον αμφισβήτησε την πιθανότητα να δοθεί δικαστική λύση στην οικονομική διαφορά, υποστηρίζοντας πως τα ίδια περιουσιακά στοιχεία της Landbanski είναι πολύ πιο εύρωστα απ’ όσο φανταζόταν κανείς προ διετίας.
Ο ίδιος τόνισε πως θα υπάρξουν επαρκή χρήματα για να δοθούν οι αποζημιώσεις, των οποίων η πρώτη δόση 2 εκατ. δολαρίων θα επιστραφεί στη Βρετανία μέσα στους επόμενους μήνες. «Δεν είναι βέβαιον ότι θα πάμε στα δικαστήρια», τόνισε ο ίδιος στη ραδιοφωνία του ΒΒC.
Υποθέτοντας πως τα επιπλέον ποσά των 5 δισ. θα καταβληθούν από τα ακίνητα περιουσιακά στοιχεία της Landbanski μέχρι τα τέλη του ερχομένου έτους, ο ίδιος τόνισε πως «δεν είναι και τόσο λογικό να φέρουμε το θέμα στα δικαστήρια, διότι είναι πιθανό η περιουσία της τράπεζας να μπορεί να καλύψει ολόκληρο το ποσόν».
Από την πλευρά του, ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Γιαν Κις ντε Γιάγκερ τόνισε σήμερα στο Κοινοβούλιο πως θα επιχειρήσει να ευθυγραμμίσει στην πλευρά του και το ΔΝΤ, ώστε να καταστεί δυνατόν να καταβάλει η Ισλανδία τις αποζημιώσεις.
«Επιθυμούμε να συνταχθεί μεθ’ ημών όσον δυνατόν περισσότερο και το ΔΝΤ, ώστε να αποσπαστεί η αμετάκλητη υποχρέωση της Ισλανδίας να τηρήσει τις συμφωνίες», τόνισε ο ίδιος.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ 

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_12/04/2011_387364