Martin Feldstein
Τhe Greek government needs to escape from an otherwise impossible situation. It has an unmanageable level of government debt (150% of GDP, rising this year by ten percentage points), a collapsing economy (with GDP down by more than 7% this year, pushing the unemployment rate up to 16%), a chronic balance-of-payments deficit (now at 8% of GDP), and insolvent banks that are rapidly losing deposits.
The only way out is for Greece to default on its sovereign debt. When it does, it must write down the principal value of that debt by at least 50%. The current plan to reduce the present value of privately held bonds by 20% is just a first small step toward this outcome.
If Greece leaves the euro after it defaults, it can devalue its new currency, thereby stimulating demand and shifting eventually to a trade surplus. Such a strategy of “default and devalue” has been standard fare for countries in other parts of the world when they were faced with unmanageably large government debt and a chronic current-account deficit. It hasn’t happened in Greece only because Greece is trapped in the single currency.
The markets are fully aware that Greece, being insolvent, will eventually default. That’s why the interest rate on Greek three-year government debt recently soared past 100% and the yield on ten-year bonds is 22%, implying that a €100 principal payable in ten years is worth less than €14 today.
Why, then, are political leaders in France and Germany trying so hard to prevent – or, more accurately, to postpone – the inevitable? There are two reasons.
First, the banks and other financial institutions in Germany and France have large exposures to Greek government debt, both directly and through the credit that they have extended to Greek and other eurozone banks. Postponing a default gives the French and German financial institutions time to build up their capital, reduce their exposure to Greek banks by not renewing credit when loans come due, and sell Greek bonds to the European Central Bank.
The second, and more important, reason for the Franco-German struggle to postpone a Greek default is the risk that a Greek default would induce sovereign defaults in other countries and runs on other banking systems, particularly in Spain and Italy. This risk was highlighted by the recent downgrade of Italy’s credit rating by Standard & Poor’s.
A default by either of those large countries would have disastrous implications for the banks and other financial institutions in France and Germany. The European Financial Stability Fund is large enough to cover Greece’s financing needs but not large enough to finance Italy and Spain if they lose access to private markets. So European politicians hope that by showing that even Greece can avoid default, private markets will gain enough confidence in the viability of Italy and Spain to continue lending to their governments at reasonable rates and financing their banks.
If Greece is allowed to default in the coming weeks, financial markets will indeed regard defaults by Spain and Italy as much more likely. That could cause their interest rates to spike upward and their national debts to rise rapidly, thus making them effectively insolvent. By postponing a Greek default for two years, Europe’s politicians hope to give Spain and Italy time to prove that they are financially viable.
Two years could allow markets to see whether Spain’s banks can handle the decline of local real-estate prices, or whether mortgage defaults will lead to widespread bank failures, requiring the Spanish government to finance large deposit guarantees. The next two years would also disclose the financial conditions of Spain’s regional governments, which have incurred debts that are ultimately guaranteed by the central government.
Likewise, two years could provide time for Italy to demonstrate whether it can achieve a balanced budget. The Berlusconi government recently passed a budget bill designed to raise tax revenue and to bring the economy to a balanced budget by 2013. That will be hard to achieve, because fiscal tightening will reduce Italian GDP, which is now barely growing, in turn shrinking tax revenue. So, in two years, we can expect a debate about whether budget balance has then been achieved on a cyclically adjusted basis. Those two years would also indicate whether Italian banks are in better shape than many now fear.
If Spain and Italy do look sound enough at the end of two years, European political leaders can allow Greece to default without fear of dangerous contagion. Portugal might follow Greece in a sovereign default and in leaving the eurozone. But the larger countries would be able to fund themselves at reasonable interest rates, and the current eurozone system could continue.
If, however, Spain or Italy does not persuade markets over the next two years that they are financially sound, interest rates for their governments and banks will rise sharply, and it will be clear that they are insolvent. At that point, they will default. They would also be at least temporarily unable to borrow and would be strongly tempted to leave the single currency.
But there is a greater and more immediate danger: Even if Spain and Italy are fundamentally sound, there may not be two years to find out. The level of Greek interest rates shows that markets believe that Greece will default very soon. And even before that default occurs, interest rates on Spanish or Italian debt could rise sharply, putting these countries on a financially impossible path. The eurozone’s politicians may learn the hard way that trying to fool markets is a dangerous strategy.
http://www.project-syndicate.org/commentary/feldstein40/English
Η Ελλάδα βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μια οικονομική δίνη, από την οποία είναι ίσως αδύνατο να ξεφύγει. Κατέχει ένα μη διαχειρίσιμο δημόσιο χρέος (150% του ΑΕΠ, με αύξηση φέτος 10%), μια οικονομία η οποία καταρρέει (η φετινή μείωση του ΑΕΠ πάνω από 7%, έχει εκτοξεύσει την ανεργία στο 16%), ένα χρόνιο έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών ( σήμερα είναι 8% του ΑΕΠ). Το παραπάνω φονικό κοκτέιλ ολοκληρώνεται με τις αφερέγγυες ελληνικές τράπεζες που χάνουν συνεχώς καταθέσεις. Η μόνη λύση για να βγει η Ελλάδα από το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται , είναι να δηλώσει αδυναμία πληρωμής του δημοσίου χρέους της. Όταν το κάνει, θα πρέπει να κόψει την αρχική αξία του χρέους τουλάχιστον 50%. Το τρέχον σχέδιο μείωσης της σημερινής αξίας των ομολόγων που κατέχουν ιδιώτες κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες, αποτελεί μόνο ένα μικρό βήμα για το παραπάνω. Εάν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ αφού πτωχεύσει, θα μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμα της, τονώνοντας έτσι την ζήτηση κάτι που θα οδηγήσει σε εμπορικό πλεόνασμα. Μία τέτοια στρατηγική “πτώχευσης και υποτίμησης”, έχει αποτελέσει πρότυπο και για άλλες χώρες του κόσμου που βρέθηκαν σε ανάλογη θέση με την Ελλάδα. Ο μοναδικός λόγος που αυτή η στρατηγική δεν έχει εφαρμοστεί στην Ελλάδα είναι λόγω του εγκλωβισμού της στο ενιαίο νόμισμα. Παράλληλα, οι αγορές γνωρίζουν πολύ καλά, ότι η Ελλάδα από την στιγμή που είναι αφερέγγυα, είναι θέμα χρόνου να οδηγηθεί σε χρεοκοπία. Οπότε, γιατί οι ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας προσπαθούν τόσο σκληρά να εμποδίσουν ή καλύτερα να καθυστερήσουν το αναπόφευκτο; Υπάρχουν δύο λόγοι. Ο πρώτος έχει να κάνει με το γεγονός, ότι οι τράπεζες καθώς και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Γερμανία και την Γαλλία, είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένα στο ελληνικό δημόσιο χρέος, τόσο άμεσα όσο και μέσω των πιστώσεων που έχουν επεκταθεί σε Ελληνικές και άλλες τράπεζες της Ευρωζώνης. Η αναβολή της χρεοκοπίας δίνει τη δυνατότητα στα Γαλλικά και Γερμανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα χρόνο να μαζέψουν (build up) τα κεφάλαιά τους, να μειώσουν την έκθεσή τους σε ελληνικές τράπεζες μη χορηγώντας νέα πίστωση όταν λήξουν τα δάνεια, και να πουλήσουν ελληνικά ομόλογα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ο δεύτερος και πιο σημαντικός λόγος για τον αγώνα του γαλλογερμανικού άξονα να καθυστερήσει μία ελληνική χρεοκοπία, έχει να κάνει με τον κίνδυνο πρόκλησης και άλλων χρεοκοπιών σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης καθώς και σε τραπεζικά ιδρύματα, με κύριες εξ αυτών την Ισπανία και την Γαλλία. Ο συγκεκριμένος κίνδυνος επισημάνθηκε από την πρόσφατη υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ιταλίας από την Standard & Poor’s. Μια χρεοκοπία από μια εκ των παραπάνω χωρών, θα επιφέρει τεράστιες καταστροφές στις τράπεζες και σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Γαλλία και την Γερμανία. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Οικονομικής Σταθερότητας, είναι αρκετά μεγάλο ώστε να καλύψει τις οικονομικές ανάγκες της Ελλάδας, όμως όχι τόσο ώστε να χρηματοδοτήσει την Ιταλία και την Ισπανία, εφόσον χάσουν την πρόσβαση τους στις ιδιωτικές αγορές. Έτσι οι ευρωπαίοι πολιτικοί ευελπιστούν, ότι με το να δείξουν πως μέχρι και η Ελλάδα μπορεί να αποφύγει την χρεοκοπία, οι ιδιωτικές αγορές θα ανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους στην βιωσιμότητα της Ιταλίας και της Ισπανίας και θα συνεχίζουν να δανείζουν τις κυβερνήσεις τους με λογικά επιτόκια και να χρηματοδοτούν τις τράπεζες τους. Εάν επιτραπεί στην Ελλάδα να πτωχεύσει μέσα στις επόμενες εβδομάδες, οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα λάβουν σοβαρά υπόψη τους ότι ενδέχεται να ακολουθήσουν τον δρόμο της, η Ιταλία και η Ισπανία. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να προκαλέσει αύξηση στα επιτόκια δανεισμού των δύο χωρών και μια άμεση αύξηση των κρατικών χρεών τους, με αποτέλεσμα να είναι αφερέγγυες. Καθυστερώντας την ελληνική χρεοκοπία για δύο χρόνια, οι ευρωπαίοι πολιτικοί ελπίζουν, να δώσουν τον απαιτούμενο χρόνο στην Ισπανία και την Ιταλία να αποδείξουν ότι είναι οικονομικά βιώσιμες. Εφόσον, η Ιταλία και η Ισπανία καταφέρουν να είναι οικονομικά βιώσιμες στο τέλος των δύο ετών, τότε οι ευρωπαίοι ηγέτες θα είναι σε θέση να επιτρέψουν στην Ελλάδα να πτωχεύσει χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος της μόλυνσης. Επίσης, και η Πορτογαλία μπορεί να ακολουθήσει τον δρόμο της Ελλάδας, χρεοκοπώντας και βγαίνοντας και αυτή από την Ευρωζώνη. Όμως οι μεγαλύτερες χώρες θα είναι σε θέση να χρηματοδοτηθούν με λογικά επιτόκια, ώστε να συνεχιστεί το σύστημα της Ευρωζώνης. Αν, όμως, η Ισπανία και η Ιταλία δεν πείσουν τις αγορές ότι είναι οικονομικά βιώσιμες, μέσα στο διάστημα των δύο ετών, τότε τα επιτόκια δανεισμού για τις κυβερνήσεις και τις τράπεζες τους θα αυξηθούν σημαντικά και θα είναι πλέον ξεκάθαρο ότι είναι αφερέγγυες. Σε αυτό το σημείο θα πτωχεύσουν. Επίσης, δεν θα μπορούν –τουλάχιστον προσωρινά- να δανειστούν, πράγμα που θα τους οδηγήσει στον πειρασμό να εγκαταλείψουν το ενιαίο νόμισμα. Ωστόσο, ελλοχεύει ένας μεγαλύτερος και πιο άμεσος κίνδυνος, καθώς υπάρχει η πιθανότητα να μην υπάρξουν αυτά τα δύο χρόνια για την οικονομική ισχυροποίηση της Ιταλίας και της Ισπανίας. Ως γνωστόν, το επίπεδο των ελληνικών επιτοκίων δανεισμού δείχνουν ότι οι αγορές θεωρούν πως η Ελλάδα θα πτωχεύσει πολύ σύντομα. Και ακόμα πριν γίνει η εν λόγω χρεοκοπία, είναι πιθανό να υπάρξει μία ραγδαία αύξηση των επιτόκιων δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας, οδηγώντας τις σε ένα δύσβατο οικονομικό μονοπάτι. Έτσι, οι ηγέτες της Ευρωζώνης θα μάθουν με τον σκληρό τρόπο, ότι η προσπάθεια εμπαιγμού των αγορών είναι μια επικίνδυνη στρατηγική. (*Ο Martin Feldstein είναι καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Harvard, διετέλεσε πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών επί κυβερνήσεως Reagan, καθώς και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Οικονομικών Ερευνών των ΗΠΑ)
(απόδοση Π.Ζ.)
Τhe Greek government needs to escape from an otherwise impossible situation. It has an unmanageable level of government debt (150% of GDP, rising this year by ten percentage points), a collapsing economy (with GDP down by more than 7% this year, pushing the unemployment rate up to 16%), a chronic balance-of-payments deficit (now at 8% of GDP), and insolvent banks that are rapidly losing deposits.
The only way out is for Greece to default on its sovereign debt. When it does, it must write down the principal value of that debt by at least 50%. The current plan to reduce the present value of privately held bonds by 20% is just a first small step toward this outcome.
If Greece leaves the euro after it defaults, it can devalue its new currency, thereby stimulating demand and shifting eventually to a trade surplus. Such a strategy of “default and devalue” has been standard fare for countries in other parts of the world when they were faced with unmanageably large government debt and a chronic current-account deficit. It hasn’t happened in Greece only because Greece is trapped in the single currency.
The markets are fully aware that Greece, being insolvent, will eventually default. That’s why the interest rate on Greek three-year government debt recently soared past 100% and the yield on ten-year bonds is 22%, implying that a €100 principal payable in ten years is worth less than €14 today.
Why, then, are political leaders in France and Germany trying so hard to prevent – or, more accurately, to postpone – the inevitable? There are two reasons.
First, the banks and other financial institutions in Germany and France have large exposures to Greek government debt, both directly and through the credit that they have extended to Greek and other eurozone banks. Postponing a default gives the French and German financial institutions time to build up their capital, reduce their exposure to Greek banks by not renewing credit when loans come due, and sell Greek bonds to the European Central Bank.
The second, and more important, reason for the Franco-German struggle to postpone a Greek default is the risk that a Greek default would induce sovereign defaults in other countries and runs on other banking systems, particularly in Spain and Italy. This risk was highlighted by the recent downgrade of Italy’s credit rating by Standard & Poor’s.
A default by either of those large countries would have disastrous implications for the banks and other financial institutions in France and Germany. The European Financial Stability Fund is large enough to cover Greece’s financing needs but not large enough to finance Italy and Spain if they lose access to private markets. So European politicians hope that by showing that even Greece can avoid default, private markets will gain enough confidence in the viability of Italy and Spain to continue lending to their governments at reasonable rates and financing their banks.
If Greece is allowed to default in the coming weeks, financial markets will indeed regard defaults by Spain and Italy as much more likely. That could cause their interest rates to spike upward and their national debts to rise rapidly, thus making them effectively insolvent. By postponing a Greek default for two years, Europe’s politicians hope to give Spain and Italy time to prove that they are financially viable.
Two years could allow markets to see whether Spain’s banks can handle the decline of local real-estate prices, or whether mortgage defaults will lead to widespread bank failures, requiring the Spanish government to finance large deposit guarantees. The next two years would also disclose the financial conditions of Spain’s regional governments, which have incurred debts that are ultimately guaranteed by the central government.
Likewise, two years could provide time for Italy to demonstrate whether it can achieve a balanced budget. The Berlusconi government recently passed a budget bill designed to raise tax revenue and to bring the economy to a balanced budget by 2013. That will be hard to achieve, because fiscal tightening will reduce Italian GDP, which is now barely growing, in turn shrinking tax revenue. So, in two years, we can expect a debate about whether budget balance has then been achieved on a cyclically adjusted basis. Those two years would also indicate whether Italian banks are in better shape than many now fear.
If Spain and Italy do look sound enough at the end of two years, European political leaders can allow Greece to default without fear of dangerous contagion. Portugal might follow Greece in a sovereign default and in leaving the eurozone. But the larger countries would be able to fund themselves at reasonable interest rates, and the current eurozone system could continue.
If, however, Spain or Italy does not persuade markets over the next two years that they are financially sound, interest rates for their governments and banks will rise sharply, and it will be clear that they are insolvent. At that point, they will default. They would also be at least temporarily unable to borrow and would be strongly tempted to leave the single currency.
But there is a greater and more immediate danger: Even if Spain and Italy are fundamentally sound, there may not be two years to find out. The level of Greek interest rates shows that markets believe that Greece will default very soon. And even before that default occurs, interest rates on Spanish or Italian debt could rise sharply, putting these countries on a financially impossible path. The eurozone’s politicians may learn the hard way that trying to fool markets is a dangerous strategy.
http://www.project-syndicate.org/commentary/feldstein40/English
Η Ελλάδα βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μια οικονομική δίνη, από την οποία είναι ίσως αδύνατο να ξεφύγει. Κατέχει ένα μη διαχειρίσιμο δημόσιο χρέος (150% του ΑΕΠ, με αύξηση φέτος 10%), μια οικονομία η οποία καταρρέει (η φετινή μείωση του ΑΕΠ πάνω από 7%, έχει εκτοξεύσει την ανεργία στο 16%), ένα χρόνιο έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών ( σήμερα είναι 8% του ΑΕΠ). Το παραπάνω φονικό κοκτέιλ ολοκληρώνεται με τις αφερέγγυες ελληνικές τράπεζες που χάνουν συνεχώς καταθέσεις. Η μόνη λύση για να βγει η Ελλάδα από το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται , είναι να δηλώσει αδυναμία πληρωμής του δημοσίου χρέους της. Όταν το κάνει, θα πρέπει να κόψει την αρχική αξία του χρέους τουλάχιστον 50%. Το τρέχον σχέδιο μείωσης της σημερινής αξίας των ομολόγων που κατέχουν ιδιώτες κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες, αποτελεί μόνο ένα μικρό βήμα για το παραπάνω. Εάν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ αφού πτωχεύσει, θα μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμα της, τονώνοντας έτσι την ζήτηση κάτι που θα οδηγήσει σε εμπορικό πλεόνασμα. Μία τέτοια στρατηγική “πτώχευσης και υποτίμησης”, έχει αποτελέσει πρότυπο και για άλλες χώρες του κόσμου που βρέθηκαν σε ανάλογη θέση με την Ελλάδα. Ο μοναδικός λόγος που αυτή η στρατηγική δεν έχει εφαρμοστεί στην Ελλάδα είναι λόγω του εγκλωβισμού της στο ενιαίο νόμισμα. Παράλληλα, οι αγορές γνωρίζουν πολύ καλά, ότι η Ελλάδα από την στιγμή που είναι αφερέγγυα, είναι θέμα χρόνου να οδηγηθεί σε χρεοκοπία. Οπότε, γιατί οι ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας προσπαθούν τόσο σκληρά να εμποδίσουν ή καλύτερα να καθυστερήσουν το αναπόφευκτο; Υπάρχουν δύο λόγοι. Ο πρώτος έχει να κάνει με το γεγονός, ότι οι τράπεζες καθώς και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Γερμανία και την Γαλλία, είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένα στο ελληνικό δημόσιο χρέος, τόσο άμεσα όσο και μέσω των πιστώσεων που έχουν επεκταθεί σε Ελληνικές και άλλες τράπεζες της Ευρωζώνης. Η αναβολή της χρεοκοπίας δίνει τη δυνατότητα στα Γαλλικά και Γερμανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα χρόνο να μαζέψουν (build up) τα κεφάλαιά τους, να μειώσουν την έκθεσή τους σε ελληνικές τράπεζες μη χορηγώντας νέα πίστωση όταν λήξουν τα δάνεια, και να πουλήσουν ελληνικά ομόλογα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ο δεύτερος και πιο σημαντικός λόγος για τον αγώνα του γαλλογερμανικού άξονα να καθυστερήσει μία ελληνική χρεοκοπία, έχει να κάνει με τον κίνδυνο πρόκλησης και άλλων χρεοκοπιών σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης καθώς και σε τραπεζικά ιδρύματα, με κύριες εξ αυτών την Ισπανία και την Γαλλία. Ο συγκεκριμένος κίνδυνος επισημάνθηκε από την πρόσφατη υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ιταλίας από την Standard & Poor’s. Μια χρεοκοπία από μια εκ των παραπάνω χωρών, θα επιφέρει τεράστιες καταστροφές στις τράπεζες και σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Γαλλία και την Γερμανία. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Οικονομικής Σταθερότητας, είναι αρκετά μεγάλο ώστε να καλύψει τις οικονομικές ανάγκες της Ελλάδας, όμως όχι τόσο ώστε να χρηματοδοτήσει την Ιταλία και την Ισπανία, εφόσον χάσουν την πρόσβαση τους στις ιδιωτικές αγορές. Έτσι οι ευρωπαίοι πολιτικοί ευελπιστούν, ότι με το να δείξουν πως μέχρι και η Ελλάδα μπορεί να αποφύγει την χρεοκοπία, οι ιδιωτικές αγορές θα ανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους στην βιωσιμότητα της Ιταλίας και της Ισπανίας και θα συνεχίζουν να δανείζουν τις κυβερνήσεις τους με λογικά επιτόκια και να χρηματοδοτούν τις τράπεζες τους. Εάν επιτραπεί στην Ελλάδα να πτωχεύσει μέσα στις επόμενες εβδομάδες, οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα λάβουν σοβαρά υπόψη τους ότι ενδέχεται να ακολουθήσουν τον δρόμο της, η Ιταλία και η Ισπανία. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να προκαλέσει αύξηση στα επιτόκια δανεισμού των δύο χωρών και μια άμεση αύξηση των κρατικών χρεών τους, με αποτέλεσμα να είναι αφερέγγυες. Καθυστερώντας την ελληνική χρεοκοπία για δύο χρόνια, οι ευρωπαίοι πολιτικοί ελπίζουν, να δώσουν τον απαιτούμενο χρόνο στην Ισπανία και την Ιταλία να αποδείξουν ότι είναι οικονομικά βιώσιμες. Εφόσον, η Ιταλία και η Ισπανία καταφέρουν να είναι οικονομικά βιώσιμες στο τέλος των δύο ετών, τότε οι ευρωπαίοι ηγέτες θα είναι σε θέση να επιτρέψουν στην Ελλάδα να πτωχεύσει χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος της μόλυνσης. Επίσης, και η Πορτογαλία μπορεί να ακολουθήσει τον δρόμο της Ελλάδας, χρεοκοπώντας και βγαίνοντας και αυτή από την Ευρωζώνη. Όμως οι μεγαλύτερες χώρες θα είναι σε θέση να χρηματοδοτηθούν με λογικά επιτόκια, ώστε να συνεχιστεί το σύστημα της Ευρωζώνης. Αν, όμως, η Ισπανία και η Ιταλία δεν πείσουν τις αγορές ότι είναι οικονομικά βιώσιμες, μέσα στο διάστημα των δύο ετών, τότε τα επιτόκια δανεισμού για τις κυβερνήσεις και τις τράπεζες τους θα αυξηθούν σημαντικά και θα είναι πλέον ξεκάθαρο ότι είναι αφερέγγυες. Σε αυτό το σημείο θα πτωχεύσουν. Επίσης, δεν θα μπορούν –τουλάχιστον προσωρινά- να δανειστούν, πράγμα που θα τους οδηγήσει στον πειρασμό να εγκαταλείψουν το ενιαίο νόμισμα. Ωστόσο, ελλοχεύει ένας μεγαλύτερος και πιο άμεσος κίνδυνος, καθώς υπάρχει η πιθανότητα να μην υπάρξουν αυτά τα δύο χρόνια για την οικονομική ισχυροποίηση της Ιταλίας και της Ισπανίας. Ως γνωστόν, το επίπεδο των ελληνικών επιτοκίων δανεισμού δείχνουν ότι οι αγορές θεωρούν πως η Ελλάδα θα πτωχεύσει πολύ σύντομα. Και ακόμα πριν γίνει η εν λόγω χρεοκοπία, είναι πιθανό να υπάρξει μία ραγδαία αύξηση των επιτόκιων δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας, οδηγώντας τις σε ένα δύσβατο οικονομικό μονοπάτι. Έτσι, οι ηγέτες της Ευρωζώνης θα μάθουν με τον σκληρό τρόπο, ότι η προσπάθεια εμπαιγμού των αγορών είναι μια επικίνδυνη στρατηγική. (*Ο Martin Feldstein είναι καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Harvard, διετέλεσε πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών επί κυβερνήσεως Reagan, καθώς και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Οικονομικών Ερευνών των ΗΠΑ)
(απόδοση Π.Ζ.)
No comments:
Post a Comment