Το haircut του 50% δεν διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Στην πραγματικότητα, χρειάζεται «κούρεμα» έως και 75% στα ελληνικά ομόλογα, υποστήριζε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την ώρα που κορυφώνονταν οι διαπραγματεύσεις των Ευρωπαίων με τους τραπεζίτες. Οι αναλυτές των ξένων επενδυτικών οίκων αντιπροτείνουν ακόμα πιο γενναίες λύσεις. Σύμφωνα με τους δικούς τους υπολογισμούς, χρειάζεται haircut από 80% έως και… 100% στα ελληνικά ομόλογα, για να επιστρέψουν τα δημόσια οικονομικά σε βιώσιμη τροχιά.
Η τελευταία έκθεση της τρόικας για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, ζητούσε haircut 60% στα ελληνικά ομόλογα. Ωστόσο, όπως αποκαλύφθηκε τα τελευταία 24ωρα, αυτό το νούμερο ήταν το αποτέλεσμα ενός σκληρού παρασκηνιακού παζαριού και μιας κόντρας κορυφής. Η έκθεση δημοσιεύτηκε με αστερίσκους που εξέφραζαν την εναντίωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στο «κούρεμα». Αντίθετα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θεωρούσε προτιμότερο να γίνει μια ακόμα μεγαλύτερη ελάφρυνση από το χρέος. Στελέχη του μιλούσαν, κατά τη διάρκεια των κρίσιμων διαπραγματεύσεων, με τις τράπεζες, ακόμα και για haircut 75%.
Με δεδομένο ότι από το «κούρεμα» εξαιρούνται τα χρέη της Ελλάδας προς τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ, καθώς και τα ελληνικά ομόλογα που έχει στα χέρια της η ΕΚΤ, οι ξένοι αναλυτές πιστεύουν ότι για να έχει πραγματικό νόημα μια αναδιάρθρωση, θα πρέπει να είναι πολύ πιο γενναία.
Όπως εξηγεί η Citigroup, αν τα δάνεια του επίσημου τομέα εξαιρεθούν από την αναδιάρθρωση, τότε, το haircut καλύπτει τα 239 δισ. ευρώ από τα 362 δισ. ευρώ του συνολικού χρέους. Πρακτικά, ένα «κούρεμα» 50% θα απαλλάξει την Ελλάδα από βάρη ύψους 120 δισ. ευρώ. Επομένως, το χρέος του 2011 θα μειωθεί από το 160% του ΑΕΠ, στο 105%.
Όμως, το κρυφό κόστος του σχεδίου μετριάζει το όφελος για τη χώρα. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν στα χέρια τους ομόλογα αξίας 45 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι θα χρειαστούν κεφαλαιακή ενίσχυση για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της αναδιάρθρωσης. Για να φέρουν το core tier 1 στο 9% (που είναι η απαίτηση των ευρωπαϊκών αρχών), θα χρειαστούν 21 δισ. ευρώ σε νέα κεφάλαια. Με δεδομένο ότι ο κλάδος αδυνατεί να αντλήσει κεφάλαια από την αγορά, είναι σαφές ότι θα πρέπει να ενισχυθεί μέσω του EFSF. Συνεπώς, η Citigroup υπολογίζει ότι, τελικά, το haircut του 50% ρίχνει το χρέος στο 114% του ΑΕΠ. Έως το 2012, το χρέος θα έχει επιστρέψει στο 130% του ΑΕΠ, αφού η βαθιά ύφεση θα φέρει έλλειμμα περίπου 5%.
Γι’ αυτό και η Credit Suisse υπολογίζει ότι απαιτείται «κούρεμα» 84% στα ομόλογα των ιδιωτών επενδυτών, για να μειωθεί το χρέος στο 90% του ΑΕΠ.
Η UBS, από την πλευρά της, ρίχνει στο τραπέζι ακόμα και το σενάριο ενός haircut 100%. Δηλαδή, της πλήρους άρνησης εξυπηρέτησης των ελληνικών χρεών προς τον ιδιωτικό τομέα.
Σύμφωνα με την ανάλυση του ελβετικού επενδυτικού οίκου, από το συνολικό ελληνικό χρέος, το 35% αποτελεί επίσημα δάνεια (από το ΔΝΤ και τις χώρες της Ευρωζώνης), το 29% βρίσκεται στα χαρτοφυλάκια ομολόγων των ελληνικών τραπεζών και το 36% στα χέρια μη Ελλήνων ιδιωτών επενδυτών. Τα δάνεια του ΔΝΤ είναι νομικά δομημένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην αναδιαρθρώνονται.
Από την άλλη, το όφελος από το «κούρεμα» των ομολόγων που κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες είναι, σύμφωνα με την UBS, μηδενικό. «Κάθε ευρώ που εξοικονομεί η ελληνική κυβέρνηση από το χρέος της μέσω του κουρέματος, θα πρέπει να δοθεί ως κεφαλαιακή ενίσχυση στις τράπεζές της. Αυτό, ουσιαστικά, ισοδυναμεί με την εξαίρεση των ελληνικών ομολόγων που κατέχουν οι εγχώριες τράπεζες από το haircut», αναφέρει ανάλυση του οίκου. Έτσι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του οίκου, το haircut του 50% ελαφρύνει την Ελλάδα από το 22% του συνολικού της χρέους. «Για να το θέσουμε αλλιώς, για να επιτευχθεί μια πραγματική μείωση του χρέους κατά 50%, η Ελλάδα θα πρέπει να εφαρμόσει ένα haircut 100%. Δηλαδή, να κάνει πλήρη άρνηση του χρέους», εξηγούν οι αναλυτές.
Αλήθειες και ψέματα για το πιστωτικό γεγονός και τα CDS
Η αναθεώρηση της συμφωνίας για συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στο δεύτερο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας (PSI), ήταν εξαρχής μια πολύ δύσκολη εξίσωση. Ευρωπαϊκές αρχές και τράπεζες καλούνταν να βρουν μια χρυσή τομή. Ουσιαστικά, ένα haircut που θα βελτίωνε, όσο το δυνατόν περισσότερο, τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, χωρίς ωστόσο να ακυρώνει τον εθελοντικό χαρακτήρα της συμφωνίας.
Στην πράξη, οι Ευρωπαίοι, και κυρίως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ήταν αποφασισμένοι να αποφύγουν ένα πιστωτικό γεγονός. Δηλαδή, ένα default, που θα πυροδοτούσε την αποπληρωμή των credit default swaps, των συμβολαίων που ασφαλίζουν έναντι μιας ενδεχόμενης χρεοκοπίας.
Το μεγάλο μυστικό πίσω από αυτή την «κόκκινη γραμμή» που σε σημαντικό ποσοστό καθόρισε την πορεία των διαπραγματεύσεων, είναι ότι η Ευρώπη δεν είχε άλλη επιλογή από το να επιδιώξει μια εθελοντική λύση. Αν η εφαρμογή του haircut ήταν υποχρεωτική, αυτό θα σήμαινε ότι στο «κούρεμα» θα έπρεπε να υποβληθούν και τα ελληνικά ομόλογα, ονομαστικής αξίας 55 δισ. ευρώ, που έχει αγοράσει η ΕΚΤ. Κάτι τέτοιο θα άφηνε την κεντρική τράπεζα ουσιαστικά χρεοκοπημένη. Οι ζημιές θα εξανέμιζαν το σύνολο των κεφαλαίων της. Κάτι που σημαίνει ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα έπρεπε να βάλουν και πάλι το χέρι στην τσέπη, για να χρηματοδοτήσουν τη λειτουργία της ΕΚΤ.
Ουσιαστικά, η προσπάθεια των Ευρωπαίων να διατηρήσουν τον εθελοντικό χαρακτήρα της συμφωνίας, έκανε την Αθήνα «όμηρο» των ιδιωτών επενδυτών. Ο γνωστός οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπίνι, αλλά και πολλοί από τους κορυφαίους αναλυτές των ξένων οίκων, πρότειναν στην κυβέρνηση να «κουρέψει» τα ομόλογα κατά 60% και να αφήσει απλήρωτα όσα δεν προσφέρονταν από τους κατόχους τους σε αυτή τη συμφωνία. Έστω κι αν αυτό θα ισοδυναμούσε, τεχνικά, με στάση πληρωμών (default).
Αντ’ αυτού, οι Ευρωπαίοι επέμειναν σε έναν τρόπο δράσης που ουσιαστικά επιβραβεύει τους ιδιώτες επενδυτές που δεν συνεισφέρουν στη διάσωση της Ελλάδας, σε βάρος εκείνων που δέχτηκαν να σηκώσουν μέρος από το βάρος της βοήθειας. Το «έξυπνο χρήμα» ή οι λεγόμενοι και «γύπες» των αγορών, δηλαδή τα hedge funds και τα distressed funds, έσπευσαν, το τελευταίο διάστημα, να αγοράσουν τα πάμφθηνα ελληνικά ομόλογα, με την προσδοκία ότι αν δεν τα πρόσφεραν για ανταλλαγή, η ελληνική κυβέρνηση θα ήταν υποχρεωμένη να τα αποπληρώσει κανονικά, χωρίς «κούρεμα».
Και όλα αυτά, την ώρα που τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι ο τρόμος των Ευρωπαίων απέναντι στο πιστωτικό γεγονός ήταν μάλλον υπερβολικός. Βασικό επιχείρημα των Ευρωπαίων πολιτικών στην επιμονή τους για μια εθελοντική συμφωνία, ήταν ότι εάν πυροδοτηθεί η αποπληρωμή των CDS, οι επιπτώσεις για το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα θα είναι άγνωστες και απρόβλεπτες. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται ένα ντόμινο τραπεζικών καταρρεύσεων και φέρνουν σαν παράδειγμα την περίπτωση της χρεοκοπίας της Lehman Brothers.
Η αλήθεια είναι ότι η αγορά των CDS έχει δαιμονοποιηθεί στην Ευρώπη. Ασφαλώς, πρόκειται για μια αδιαφανή αγορά, που λειτουργεί όχι μόνο έξω από την εποπτεία των αρχών, αλλά και με σύνθετους τρόπους, που πολλοί από τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών αδυνατούν να παρακολουθήσουν. Όμως, με το ξέσπασμα της κρίσης του ευρώ, τα CDS απέκτησαν τις διαστάσεις ενός αστικού μύθου. Οι ιστορίες για αυτό το «σκοτεινό εργαλείο των κερδοσκόπων», μέσω του οποίου οι καρχαρίες των αγορών πλουτίζουν από τον πόνο των λαών, έκαναν την εμφάνισή τους όχι μόνο στον ελληνικό, αλλά και στον ευρωπαϊκό τύπο.
Ωστόσο, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι στην πραγματικότητα, το μέγεθος της αγοράς των CDS είναι πολύ μικρότερο από αυτό που της προσδίδεται. Οι καθαρές ανοικτές θέσεις στα συμβόλαια, που ασφαλίζουν έναντι του ενδεχόμενου μιας ελληνικής χρεοκοπίας, είναι ύψους 3,7 δισ. δολαρίων. Σε περίπτωση πιστωτικού γεγονότος, οι τράπεζες που εξέδωσαν αυτά τα συμβόλαια, θα πρέπει να πληρώσουν σε εκείνους που τα αγόρασαν 750-900 εκατ. δολάρια, υπολογίζει η Nomura.
Δύσκολα μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι ένα τέτοιο ποσό θα έθετε σε κίνδυνο το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα.
Η τελευταία έκθεση της τρόικας για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, ζητούσε haircut 60% στα ελληνικά ομόλογα. Ωστόσο, όπως αποκαλύφθηκε τα τελευταία 24ωρα, αυτό το νούμερο ήταν το αποτέλεσμα ενός σκληρού παρασκηνιακού παζαριού και μιας κόντρας κορυφής. Η έκθεση δημοσιεύτηκε με αστερίσκους που εξέφραζαν την εναντίωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στο «κούρεμα». Αντίθετα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θεωρούσε προτιμότερο να γίνει μια ακόμα μεγαλύτερη ελάφρυνση από το χρέος. Στελέχη του μιλούσαν, κατά τη διάρκεια των κρίσιμων διαπραγματεύσεων, με τις τράπεζες, ακόμα και για haircut 75%.
Με δεδομένο ότι από το «κούρεμα» εξαιρούνται τα χρέη της Ελλάδας προς τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ, καθώς και τα ελληνικά ομόλογα που έχει στα χέρια της η ΕΚΤ, οι ξένοι αναλυτές πιστεύουν ότι για να έχει πραγματικό νόημα μια αναδιάρθρωση, θα πρέπει να είναι πολύ πιο γενναία.
Όπως εξηγεί η Citigroup, αν τα δάνεια του επίσημου τομέα εξαιρεθούν από την αναδιάρθρωση, τότε, το haircut καλύπτει τα 239 δισ. ευρώ από τα 362 δισ. ευρώ του συνολικού χρέους. Πρακτικά, ένα «κούρεμα» 50% θα απαλλάξει την Ελλάδα από βάρη ύψους 120 δισ. ευρώ. Επομένως, το χρέος του 2011 θα μειωθεί από το 160% του ΑΕΠ, στο 105%.
Όμως, το κρυφό κόστος του σχεδίου μετριάζει το όφελος για τη χώρα. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν στα χέρια τους ομόλογα αξίας 45 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι θα χρειαστούν κεφαλαιακή ενίσχυση για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της αναδιάρθρωσης. Για να φέρουν το core tier 1 στο 9% (που είναι η απαίτηση των ευρωπαϊκών αρχών), θα χρειαστούν 21 δισ. ευρώ σε νέα κεφάλαια. Με δεδομένο ότι ο κλάδος αδυνατεί να αντλήσει κεφάλαια από την αγορά, είναι σαφές ότι θα πρέπει να ενισχυθεί μέσω του EFSF. Συνεπώς, η Citigroup υπολογίζει ότι, τελικά, το haircut του 50% ρίχνει το χρέος στο 114% του ΑΕΠ. Έως το 2012, το χρέος θα έχει επιστρέψει στο 130% του ΑΕΠ, αφού η βαθιά ύφεση θα φέρει έλλειμμα περίπου 5%.
Γι’ αυτό και η Credit Suisse υπολογίζει ότι απαιτείται «κούρεμα» 84% στα ομόλογα των ιδιωτών επενδυτών, για να μειωθεί το χρέος στο 90% του ΑΕΠ.
Η UBS, από την πλευρά της, ρίχνει στο τραπέζι ακόμα και το σενάριο ενός haircut 100%. Δηλαδή, της πλήρους άρνησης εξυπηρέτησης των ελληνικών χρεών προς τον ιδιωτικό τομέα.
Σύμφωνα με την ανάλυση του ελβετικού επενδυτικού οίκου, από το συνολικό ελληνικό χρέος, το 35% αποτελεί επίσημα δάνεια (από το ΔΝΤ και τις χώρες της Ευρωζώνης), το 29% βρίσκεται στα χαρτοφυλάκια ομολόγων των ελληνικών τραπεζών και το 36% στα χέρια μη Ελλήνων ιδιωτών επενδυτών. Τα δάνεια του ΔΝΤ είναι νομικά δομημένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην αναδιαρθρώνονται.
Από την άλλη, το όφελος από το «κούρεμα» των ομολόγων που κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες είναι, σύμφωνα με την UBS, μηδενικό. «Κάθε ευρώ που εξοικονομεί η ελληνική κυβέρνηση από το χρέος της μέσω του κουρέματος, θα πρέπει να δοθεί ως κεφαλαιακή ενίσχυση στις τράπεζές της. Αυτό, ουσιαστικά, ισοδυναμεί με την εξαίρεση των ελληνικών ομολόγων που κατέχουν οι εγχώριες τράπεζες από το haircut», αναφέρει ανάλυση του οίκου. Έτσι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του οίκου, το haircut του 50% ελαφρύνει την Ελλάδα από το 22% του συνολικού της χρέους. «Για να το θέσουμε αλλιώς, για να επιτευχθεί μια πραγματική μείωση του χρέους κατά 50%, η Ελλάδα θα πρέπει να εφαρμόσει ένα haircut 100%. Δηλαδή, να κάνει πλήρη άρνηση του χρέους», εξηγούν οι αναλυτές.
Αλήθειες και ψέματα για το πιστωτικό γεγονός και τα CDS
Η αναθεώρηση της συμφωνίας για συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στο δεύτερο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας (PSI), ήταν εξαρχής μια πολύ δύσκολη εξίσωση. Ευρωπαϊκές αρχές και τράπεζες καλούνταν να βρουν μια χρυσή τομή. Ουσιαστικά, ένα haircut που θα βελτίωνε, όσο το δυνατόν περισσότερο, τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, χωρίς ωστόσο να ακυρώνει τον εθελοντικό χαρακτήρα της συμφωνίας.
Στην πράξη, οι Ευρωπαίοι, και κυρίως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ήταν αποφασισμένοι να αποφύγουν ένα πιστωτικό γεγονός. Δηλαδή, ένα default, που θα πυροδοτούσε την αποπληρωμή των credit default swaps, των συμβολαίων που ασφαλίζουν έναντι μιας ενδεχόμενης χρεοκοπίας.
Το μεγάλο μυστικό πίσω από αυτή την «κόκκινη γραμμή» που σε σημαντικό ποσοστό καθόρισε την πορεία των διαπραγματεύσεων, είναι ότι η Ευρώπη δεν είχε άλλη επιλογή από το να επιδιώξει μια εθελοντική λύση. Αν η εφαρμογή του haircut ήταν υποχρεωτική, αυτό θα σήμαινε ότι στο «κούρεμα» θα έπρεπε να υποβληθούν και τα ελληνικά ομόλογα, ονομαστικής αξίας 55 δισ. ευρώ, που έχει αγοράσει η ΕΚΤ. Κάτι τέτοιο θα άφηνε την κεντρική τράπεζα ουσιαστικά χρεοκοπημένη. Οι ζημιές θα εξανέμιζαν το σύνολο των κεφαλαίων της. Κάτι που σημαίνει ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα έπρεπε να βάλουν και πάλι το χέρι στην τσέπη, για να χρηματοδοτήσουν τη λειτουργία της ΕΚΤ.
Ουσιαστικά, η προσπάθεια των Ευρωπαίων να διατηρήσουν τον εθελοντικό χαρακτήρα της συμφωνίας, έκανε την Αθήνα «όμηρο» των ιδιωτών επενδυτών. Ο γνωστός οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπίνι, αλλά και πολλοί από τους κορυφαίους αναλυτές των ξένων οίκων, πρότειναν στην κυβέρνηση να «κουρέψει» τα ομόλογα κατά 60% και να αφήσει απλήρωτα όσα δεν προσφέρονταν από τους κατόχους τους σε αυτή τη συμφωνία. Έστω κι αν αυτό θα ισοδυναμούσε, τεχνικά, με στάση πληρωμών (default).
Αντ’ αυτού, οι Ευρωπαίοι επέμειναν σε έναν τρόπο δράσης που ουσιαστικά επιβραβεύει τους ιδιώτες επενδυτές που δεν συνεισφέρουν στη διάσωση της Ελλάδας, σε βάρος εκείνων που δέχτηκαν να σηκώσουν μέρος από το βάρος της βοήθειας. Το «έξυπνο χρήμα» ή οι λεγόμενοι και «γύπες» των αγορών, δηλαδή τα hedge funds και τα distressed funds, έσπευσαν, το τελευταίο διάστημα, να αγοράσουν τα πάμφθηνα ελληνικά ομόλογα, με την προσδοκία ότι αν δεν τα πρόσφεραν για ανταλλαγή, η ελληνική κυβέρνηση θα ήταν υποχρεωμένη να τα αποπληρώσει κανονικά, χωρίς «κούρεμα».
Και όλα αυτά, την ώρα που τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι ο τρόμος των Ευρωπαίων απέναντι στο πιστωτικό γεγονός ήταν μάλλον υπερβολικός. Βασικό επιχείρημα των Ευρωπαίων πολιτικών στην επιμονή τους για μια εθελοντική συμφωνία, ήταν ότι εάν πυροδοτηθεί η αποπληρωμή των CDS, οι επιπτώσεις για το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα θα είναι άγνωστες και απρόβλεπτες. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται ένα ντόμινο τραπεζικών καταρρεύσεων και φέρνουν σαν παράδειγμα την περίπτωση της χρεοκοπίας της Lehman Brothers.
Η αλήθεια είναι ότι η αγορά των CDS έχει δαιμονοποιηθεί στην Ευρώπη. Ασφαλώς, πρόκειται για μια αδιαφανή αγορά, που λειτουργεί όχι μόνο έξω από την εποπτεία των αρχών, αλλά και με σύνθετους τρόπους, που πολλοί από τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών αδυνατούν να παρακολουθήσουν. Όμως, με το ξέσπασμα της κρίσης του ευρώ, τα CDS απέκτησαν τις διαστάσεις ενός αστικού μύθου. Οι ιστορίες για αυτό το «σκοτεινό εργαλείο των κερδοσκόπων», μέσω του οποίου οι καρχαρίες των αγορών πλουτίζουν από τον πόνο των λαών, έκαναν την εμφάνισή τους όχι μόνο στον ελληνικό, αλλά και στον ευρωπαϊκό τύπο.
Ωστόσο, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι στην πραγματικότητα, το μέγεθος της αγοράς των CDS είναι πολύ μικρότερο από αυτό που της προσδίδεται. Οι καθαρές ανοικτές θέσεις στα συμβόλαια, που ασφαλίζουν έναντι του ενδεχόμενου μιας ελληνικής χρεοκοπίας, είναι ύψους 3,7 δισ. δολαρίων. Σε περίπτωση πιστωτικού γεγονότος, οι τράπεζες που εξέδωσαν αυτά τα συμβόλαια, θα πρέπει να πληρώσουν σε εκείνους που τα αγόρασαν 750-900 εκατ. δολάρια, υπολογίζει η Nomura.
Δύσκολα μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι ένα τέτοιο ποσό θα έθετε σε κίνδυνο το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα.
No comments:
Post a Comment