Ρεπορτάζ του Reuters: Συγκρούσεις συμφερόντων, διαπλοκή και διαφθορά. Ο Μπόμπολας, ο Ψυχάρης, ο Βαρδινογιάννης και ο Αλαφούζος. Οι εξαιρέσεις από το χαράτσι της ΔΕΗ, οι κρατικές διαφημίσεις, οι κατασκευαστικές εταιρείες, οι εκβιασμοί, τα Eurofighter, η εξόρυξη στις Σκουριές, η αποπομπή Μπιρμπίλη. Τι ωραίο πλιάτσικο!
Το άρθρο του Reuters με τίτλο «Το τρίγωνο της εξουσίας στην Ελλάδα»
ξεκινάει με αναφορά στο χαράτσι της ΔΕΗ, τονίζοντας ότι οι μεγαλύτερες
επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, δεν πλήρωσαν καθόλου το
ειδικό τέλος ακινήτων ή πλήρωσαν λιγότερο από όσο τους αναλογούσε.
Η αποκάλυψη στη χώρα μας έγινε από τον συνδικαλιστή Νίκο Φωτόπουλο, ο οποίος ανέφερε στο Reuters: «Ήταν
ένα δώρο για τα πραγματικά αφεντικά, για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες
της χώρας. Οι πλούσιοι δεν πληρώνουν, ακόμη και αυτή τη στιγμή». «Η
είδηση δεν καλύφθηκε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης … επειδή οι
ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης ήταν μεταξύ εκείνων που ευνοούνται» συμπλήρωσε ο κ. Φωτόπουλος.
Το συγκεκριμένο γεγονός αναδεικνύει,
κατά το Reuters, τις συνδέσεις κάποιων πολιτικών με τις μεγάλες
επιχειρήσεις και τους ισχυρούς ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης ενώ
παράλληλα αποτελεί ένα εμπόδιο για την σωτηρία της οικονομίας στην
Ελλάδα.
Το πρακτορείο απευθύνθηκε σε
ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης, εκ των οποίων κάποιοι αρνήθηκαν ότι ασκούν
τέτοιες πρακτικές αναζητώντας να ευνοηθούν ενώ άλλοι δεν απάντησαν στις
ερωτήσεις.
Το Reuters κάνει αναφορά και στη γνωστή δήλωση του Αλέξη Τσίπρα ότι «στην
Ελλάδα η πραγματική δύναμη είναι οι ιδιοκτήτες των τραπεζών, τα μέλη
του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος και των διεφθαρμένων μέσα μαζικής
ενημέρωσης. Αυτό είναι το τρίγωνο της αμαρτίας».
Παρακάτω, φιλοξενεί και δήλωση του
Πάνου Καμμένου: «Τα μέσα ενημέρωσης ελέγχουν την κατάσταση και το κράτος
ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης. Είναι μια εικόνα ενός αμοιβαίου εκβιασμού…»
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος απαντώντας σε
ερώτηση του πρακτορείου ρίχνει την ευθύνη στα αρχεία της ΔΕΗ, λέγοντας
ότι δεν υπήρξε καμία διάκριση υπέρ συγκεκριμένων ιδιοκτητών ακινήτων ενώ
ο Σίμος Κεδίκογλου απαντά ότι τυχόν λάθη θα διορθώνονται.
Στη συνέχεια του ρεπορτάζ, το Reuters
αναφέρεται στη στρεβλή άνοδο των ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης,
παραλληλίζοντας την κατάσταση στην Ελλάδα με την Ιταλία και τη Μεγάλη
Βρετανία, τονίζοντας ωστόσο ότι στην Ελλάδα η κατάσταση είναι χειρότερη.
«Η αλληλεπίδραση μεταξύ των
πολιτικών και των μέσων ενημέρωσης είναι κοινή σε πολλές ευρωπαϊκές
χώρες, κυρίως στην Ιταλία, όπου ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι ήταν και
πρωθυπουργός και επικεφαλής του ομίλου μέσων ενημέρωσης, και στο
Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης, όπως ο
Ρούπερτ Μέρντοχ, πρόεδρος της News Corp, είχαν διαδοχικές επαφές με τους
πρωθυπουργούς», αναφέρει το Reuters.
Στη συνέχεια το πρακτορείο κάνει λόγο
για την άναρχη ανάπτυξη των ΜΜΕ στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1980,
σημειώνοντας ότι τα ΜΜΕ λειτουργούν χωρίς την κατάλληλη άδεια με την
κάλυψη των κυβερνήσεων.
Επίσης, τονίζεται ότι υπάρχουν δυσανάλογα πολλά ΜΜΕ σε σχέση με τον πληθυσμό της χώρας. «Σύμφωνα
με παλαιότερη μελέτη της ΕΕ για τα ΜΜΕ, το 2009 η Ελλάδα είχε 39
ημερήσιες εφημερίδες εθνικής εμβέλειας, 23 κυριακάτικες και 14
εβδομαδιαία περιοδικά. Η Ελλάδα έχει περισσότερους τίτλους εφημερίδων
από ό, τι η Γερμανία ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Η χώρα έχει επίσης 9
εθνικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, 6 από τους οποίους ανήκουν σε ιδιώτες,
αλλά και πολλούς ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς» , αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Έγγραφο της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα του 2006, που ήρθε στο φως από το Wikileaks, αναφέρει «Πώς
μπορεί όλα αυτά τα μέσα ενημέρωσης να λειτουργούν επικερδώς; Δεν το
κάνουν. Οι ιδιοκτήτες τους παρότι χαίρονται με οποιαδήποτε έσοδα από τις
πωλήσεις, χρησιμοποιούν τα μέσα τους για να ασκήσουν πολιτική και
οικονομική επιρροή».
«Οι περισσότερες εταιρείες στην Ελλάδα ουσιαστικά περιμένουν να πάρουν χρήματα από το κράτος», δήλωσε στο Reuters ο Θεόδωρος Ρουσόπουλος.
Μιλώντας στο πρακτορείο, ο Γιάννης Αλαφούζος σημειώνει ότι «ορισμένα ΜΜΕ αποτελούν ουσιαστικά γραφεία τύπου συγκεκριμένων επιχειρήσεων».
«Ο Αλαφούζος, του οποίου ο πλούτος
προέρχεται από τη ναυτιλία, δήλωσε ότι η οικογένειά του είναι
προσεκτική ώστε να μην εξαρτάται από συναλλαγές με την κυβέρνηση.
Ωστόσο, οι επικριτές του λένε ότι ο ΣΚΑΪ ήταν μεταξύ των εταιρειών που
βρέθηκαν να μην πληρώνουν το χαράτσι – ο ΣΚΑΪ επικαλείται τη
γραφειοκρατία για αυτήν την παράλειψη – και ότι τα κέρδη από τα ΜΜΕ που
κατέχει οφείλονται στην κρατική διαφήμιση», σημειώνει το Reuters.
Οικογενειακές σχέσεις
Το Reuters συνεχίζει το ρεπορτάζ με το
MEGA Channel. Το πρακτορείο αναφέρει ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο
τηλεοπτικό σταθμό στην Ελλάδα, οι ιδιοκτήτες του οποίου είναι ηγέτες ή
έχουν ισχυρές διασυνδέσεις με άλλους τομείς της οικονομίας.
(Από εδώ και κάτω μεταφράζεται αυτούσιο το κείμενο του ρεπορτάζ)
«Μεγαλύτερη συμμετοχή στον τηλεοπτικό
σταθμό έχουν μέλη της οικογένειας του Γιώργου Μπόμπολα. Ένας από τους
γιους του, ο Φώτης, είναι διευθυντής της ΤΗΛΕΤΥΠΟΣ. Ένας άλλος γιος του,
ο Λεωνίδας, είναι διευθύνων σύμβουλος και βασικός μέτοχος της ΕΛΛΑΚΤΩΡ,
μια γιγαντιαίας κατασκευαστικής εταιρείας που ιδρύθηκε από τον πατέρα
του και έχει συνάψει συμβάσεις πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ με το κράτος.
Ο Λεωνίδας δεν έχει κανένα μερίδιο στην ΤΗΛΕΤΥΠΟΣ.
Η οικογένεια Μπόμπολα ελέγχει επίσης
το «Έθνος», μία δημοφιλή καθημερινή και κυριακάτικη εφημερίδα καθώς και
άλλα έντυπα μέσα ενημέρωσης και ιστοσελίδες. Βλέποντας τα μεγάλα, γκρι
κεντρικά γραφεία της εκδοτικής εταιρίας τους στο Χαλάνδρι, ενός βόρειου
προάστιου της Αθήνας, η έκταση των συμφερόντων της οικογένειας είναι
προφανής.
Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται ένας
περιφερειακός δρόμος, που χτίστηκε από μια διεθνή κοινοπραξία, στην
οποία συμπεριλαμβάνεται η ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Παράλληλα σε αυτόν το δρόμο
βρίσκεται μια νέα σιδηροδρομική γραμμή που οδηγεί στο αεροδρόμιο, η
οποία επίσης κατασκευάστηκε με τη συμμετοχή της οικογένειας Μπόμπολα.
Ο Γιώργος Μπόμπολας αρχικά δεν
απαντούσε σε ερωτήματα σχετικά με τα συμφέροντα της οικογένειάς του.
Αντ” αυτού, η εφημερίδα «ΕΘΝΟΣ» δημοσίευε πολλά άρθρα τις ημέρες που το
Reuters του έστελνε τις ερωτήσεις. Ένα από τα άρθρα ισχυριζόταν ότι το
Reuters «συνεχίζει να στοχοποιεί τη χώρα μας, την ελληνική οικονομία και
την επιχειρηματικότητα». Ένα άλλο περιγράφει το Reuters ως «πέμπτη
φάλαγγα» για την τρόικα.
Μετά από συνεχιζόμενα αιτήματα του Reuters, ο Μπόμπολας έστειλε μία επιστολή, η οποία ανέφερε: «Δεν
έχω χρησιμοποιήσει ποτέ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που ανήκουν σε
εταιρείες στις οποίες συμμετέχω για την προώθηση των συμφερόντων της
μητρικής εταιρείας ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΑΕ, … Η εφημερίδα «Έθνος» ποτέ δεν
χρησιμοποίησε την επιρροή της ούτε ζήτησε χάρη από τους κυβερνώντες προς
όφελος της ΕΛΛΑΚΤΩΡ.»
Ο Μπόμπολας ισχυρίστηκε ότι οι πρώην
πρωθυπουργοί θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν ότι ποτέ δεν έχει ζητήσει
κάτι προς όφελός του και πρόσθεσε: «Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η
σοβαρή κριτική που κάνει το Έθνος στην κυβέρνηση και τους πολιτικούς, θα
μπορούσε να θεωρηθεί ως εμπόδιο και όχι ως βοήθεια για τα συμφέροντα
της ΕΛΛΑΚΤΩΡ. »
Σε γραπτή δήλωση της, η κατασκευαστική
εταιρεία ΕΛΛΑΚΤΩΡ σημείωσε ότι θυγατρικές εταιρείες της συμμετέχουν και
σε ιδιωτικές και σε δημόσιες συμβάσεις και σε ό,τι αφορά τις τελευταίες
συμμετέχει αποκλειστικά μέσω διεθνών ανοικτών διαγωνισμών, σύμφωνα με
την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.»
Συνιδιοκτήτες στο MEGA CHANNEL είναι
επίσης η οικογένεια του Βαρδή Βαρδινογιάννη, που είναι κυρίαρχη στον
τομέα του πετρελαίου και της ναυτιλίας και ο Σταύρος Ψυχάρης, ο οποίος
ελέγχει την εταιρεία ΔΟΛ.
Ο Γιώργος Βαρδινογιάννης, γιος του
Βαρδή, βρίσκεται στη διοίκηση του MEGA Channel, ενώ η οικογένεια κατέχει
επίσης ένα μικρότερο σταθμό που ονομάζεται Star Channel. Η οικογένεια
είναι επίσης ο κύριος μέτοχος της Motor Oil Hellas, μία από τις δύο
ελληνικές εταιρείες διύλισης.
Σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μια εκπρόσωπος της οικογένειας δήλωσε:
«Οι περισσότερες από τις εταιρείες μας έχουν έδρα στο εξωτερικό . Η
παραγωγή και οι πωλήσεις της Motor Oil Hellas, της μεγαλύτερης επένδυσής
μας στην Ελλάδα, έχουν 70% εξαγωγικό προσανατολισμό… Καμία από τις
εταιρείες μας δε βασίζεται σε κυβερνητικά συμβόλαια».
Ο Ψυχάρης, του οποίου η εταιρεία ΔΟΛ
εκδίδει εφημερίδες και έχει κρατικές συμβάσεις για την εκπαίδευση, τον
πολιτισμό και τα ταξίδια, είναι πρόεδρος του MEGA Channel.
Το 2006 μήνυσε δύο
δημοσιογράφους-ερευνητές που ισχυρίστηκαν σε ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα
ότι είχε ασκήσει πιέσεις για την πώληση των Eurofighter στην Ελλάδα και
είχε χρησιμοποιήσει εφημερίδες του για να προωθήσει τα πλεονεκτήματα από
μια συμφωνία. Ο Ψυχάρης αρνήθηκε τους ισχυρισμούς. Τρία χρόνια
αργότερα, μετά από μια ακροαματική διαδικασία, η μήνυσή του απορρίφθηκε.
Το δικαστήριο απέρριψε τους
ισχυρισμούς των δημοσιογράφων, ωστόσο δέχθηκε ότι η εφημερίδα του Ψυχάρη
είχε αγωνιστεί για να κλείσει η συμφωνία με τα Eurofighter. Μία
προσφυγή εκκρεμεί ακόμη. Ο Ψυχάρης δεν απάντησε σε ερωτήσεις του Reuters
σχετικά με την υπόθεση.
Στα τέλη Νοεμβρίου, μία από τις
εφημερίδες του κατηγόρησε τον Απόστολο Κακλαμάνη όταν αυτός είπε ότι
έχουν περάσει οι εποχές που οι ολιγάρχες διορίζαν τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ.
Κάποιες μέρες μετά, η εφημερίδα «Το
Βήμα», εφημερίδα που ελέγχεται από τον Ψυχάρη, είχε ένα άρθρο που
αναφερόταν στα συγκεκριμένα σχόλια και υποσχόταν να κάνει δήθεν
ενοχλητικές αποκαλύψεις για τον Κακλαμάνη.
Ο Ψυχάρης δεν απάντησε ούτε σε ερωτήσεις σχετικά με τις επενδύσεις του στα μέσα ενημέρωσης ούτε για τα ευρύτερα συμφέροντά του.
Οι επικριτές των σχέσεων μεταξύ των
ΜΜΕ και των επιχειρήσεων αναφέρουν, επίσης, την περίπτωση ενός ορυχείου
χρυσού στη Χαλκιδική, Βόρεια Ελλάδα. Τα ορυχεία πουλήθηκαν από την
ελληνική κυβέρνηση το 2003, σε μια νεοσυσταθείσα ελληνική μεταλλευτική
εταιρεία.
Λίγο αργότερα, η κατασκευαστική εταιρεία στην οποία μετέχει η οικογένεια Μπόμπολα απέκτησε ένα μερίδιο σε αυτό.
Οι κάτοικοι της περιοχής που είναι
αντίθετοι στο παραπάνω σχέδιο, αγωνίστηκαν σθεναρά εναντίον της άδειας
για το έργο εξόρυξης, υποστηρίζοντας ότι θα βλάψει το περιβάλλον. Ο
Τόλης Παπαγεωργίου, ηγετική φυσιογνωμία στην ομάδα διαμαρτυρίας του
Ελληνικού Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων, ισχυρίστηκε ότι
οι εφημερίδες που ελέγχονται από την οικογένεια Μπόμπολα παρέλειψαν να
αναφέρουν τις μεγάλες διαδηλώσεις που αντιτίθενται στο ορυχείο και
διέσυραν την πρώην υπουργό Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη, η οποία
μπλόκαρε την άδεια για αυτό.
«Λίγες μέρες αφότου έγινε υπουργός
2009, έγινε ο στόχος των μέσων μαζικής ενημέρωσης που ελέγχονται από
τον Μπόμπολα, επειδή αρνήθηκε να χορηγήσει άδεια στην εταιρεία εξόρυξης», ισχυρίστηκε ο κ. Παπαγεωργίου.
Λίγο μετά το διορισμό της Μπιρμπίλη το
2009, οι εφημερίδες που ανήκουν στην οικογένεια Μπόμπολα τη βάφτισαν
«Πράσινη Τίνα» και επέκριναν την απόδοσή της. Ρεπορτάζ έγραφαν ότι
μπλοκάρει την ανάπτυξη. Τα άρθρα δεν ανέφεραν ότι οι ιδιοκτήτες των
εφημερίδων είχαν συμφέρον στο ορυχείο ή το εμπόριο των κατασκευών.
Στην επιστολή του προς το Reuters, ο
Μπόμπολας δήλωσε ότι στηρίζει τα εθνικής κλίμακας μεγάλα έργα, που
δημιουργούν θέσεις απασχόλησης και βοηθούν τη χώρα να ανακάμψει από την
οικονομική κρίση.
Η Μπιρμπίλη, η οποία αρνήθηκε να
σχολιάσει αυτό το άρθρο, έμεινε εκτός κυβέρνησης τον Ιούνιο του 2011.
Στη συνέχεια, η άδεια για τη λειτουργία του ορυχείου χορηγήθηκε. Μετά
την έκδοσή της άδειας, η κατασκευαστική εταιρεία ΕΛΛΑΚΤΩΡ, σύμφωνα με
τους ετήσιους λογαριασμούς της, είχε ένα κέρδος ύψους 261 εκατομμυρίων
ευρώ εν μέρει από το ξεπούλημα και εν μέρει από την επανεκτίμηση της
συμμετοχής της σε μια καναδική εταιρεία που είχε αγοράσει το 95% του
ορυχείου.
Ο πρώην βοηθός του έλληνα πρωθυπουργού
εκείνης της εποχής δήλωσε ότι η αποπομπή της Μπιρμπίλη δε σχετιζόταν με
αυτήν την υπόθεση. Ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος που ενέκρινε την
άδεια, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, δήλωσε ότι «η απόφαση ελήφθη αποκλειστικά και μόνο με βάση την μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων», η οποία ήταν θετική για το ορυχείο.
Στην επιστολή του προς το Reuters, ο
Μπόμπολας δήλωσε ότι η μόνη σύνδεση της οικογένειάς του με το ορυχείο
είναι η έμμεση συμμετοχή του γιου του με λιγότερο από 1%».
Οι διπλοκαπελάδες
Στα ΜΜΕ, πιθανές συγκρούσεις
συμφερόντων μπορεί να προκύψουν ακόμα και σε χαμηλά επίπεδα. Η ένωση των
δημοσιογράφων, ΕΣΗΕΑ, έχει μια λίστα με μέλη της που εργάζονται για την
κυβέρνηση, για παράδειγμα σε γραφεία τύπου. Δεκάδες φορούν ένα δεύτερο
καπέλο ως δημοσιογράφοι σε εφημερίδα την ίδια στιγμή.
Οι κανόνες της ΕΣΗΕΑ απαγορεύουν στα
μέλη της να κάνουν αυτές τις εργασίες ταυτόχρονα. Σε μια προσπάθεια να
αποκαλύψει εκείνους που παραβιάζουν τον κανόνα, η ένωση έλαβε μία λίστα
δημοσιογράφων που εργάζονταν παράλληλα και για την κυβέρνηση το 2005. Η
λίστα αυτή δε δημοσιεύθηκε ποτέ.
Κάποιοι από αυτούς που κατονομάζονταν
στον κατάλογο παραπονέθηκαν. Έλληνες αξιωματούχοι έκριναν ότι η
δημοσίευση του καταλόγου θα παραβίαζε την ιδιωτική ζωή. Ήταν μια απόφαση
που ο Δημήτρης Τρίμης, ο πρόεδρος της Ένωσης, ονομάζει μια σοβαρή ήττα.
«Υπάρχει ένα τρίγωνο από πολιτικές
δυνάμεις, οικονομικές δυνάμεις και τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ και κανείς
δεν μπορεί να πει ποιος έχει το πάνω χέρι», δήλωσε στο Reuters. «Ξεκινά
από την κορυφή μεταξύ του υπουργού και του εκδότη και περνάει στο
γραφείο Τύπου και τον δημοσιογράφο. Είναι μια πυραμίδα».
Ένα παράδειγμα, είπε, ήταν ένα
τηλεοπτικό στούντιο που δημιουργήθηκε το 2007 από το Υπουργείο Γεωργίας
για την προώθηση των δραστηριοτήτων του. Παρά το γεγονός ότι περίπου 50
άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών δημοσιογράφων, είχαν
προσληφθεί, μόνο λίγοι είχαν κάτι να κάνουν, είπε. «Προσλήφθηκαν πολλοί παραπάνω από όσους χρειάζονταν και ήταν σαφές ότι ήταν γλάστρες», δήλωσε ο Τρίμης.
Ένας εκπρόσωπος του υπουργείου δήλωσε
ότι το στούντιο ποτέ δεν προσέλαβε δημοσιογράφους πλήρους απασχόλησης
και ότι έκλεισε το 2009.
Το Reuters έχει εντοπίσει τουλάχιστον
εννέα δημοσιογράφους, που εργάζονται στα γραφεία τύπου χρηματοπιστωτικών
ιδρυμάτων και επίσης γράφουν σε μέσα μαζικής ενημέρωσης, όπου σε μεγάλο
βαθμό έχουν παραλείψει να αναφέρουν την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στο
χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας. Στους «διπλό καπελάδες» βρίσκεται
και ο Αλέξανδρος Κασιμάτης, οικονομικός δημοσιογράφος σε κυριακάτικη
εφημερίδα, ο οποίος επίσης εργάζεται ως επικεφαλής των δημοσίων σχέσεων
για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (CMC), που είναι βασικός οικονομικός
ρυθμιστής των εισηγμένων εταιρειών. Το Reuters δεν μπόρεσε να βρει άρθρα
από τον Κασιμάτη, ο οποίος γράφει για τις επιχειρήσεις αλλά όχι για την
Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Ο Κασιμάτης είπε: «Δεν πρόκειται
για σύγκρουση συμφερόντων. Η ΕΣΗΕΑ επιτρέπει στα μέλη της να εργάζονται
σε γραφεία τύπου με την προϋπόθεση ότι δεν καλύπτουν για ποιος
εργάζονται. Και ποτέ δεν γράφω για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς..».
Σε ένα e-mail προς το πρακτορείο
Reuters, ο Κώστας Μποτόπουλος, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς,
σημειώνει ότι οι δύο δουλειές του Κασιμάτη είναι συμβατές.
Μία άλλη δημοσιογράφος, χωρίς να
πρόκειται για άμεση σύγκρουση συμφερόντων, ακόμα έχει μεταξύ των
συναδέλφων της το παρατσούκλι «Φως-Νερό-Τηλέφωνο επειδή εργαζόταν τόσο
για την εφημερίδα «Το Βήμα» όσο και για τρεις δημόσιες εταιρείες κοινής
ωφελείας. Η Ιωάννα Μάνδρου, η οποία τώρα εργάζεται για την Καθημερινή
και το ΣΚΑΪ, επιβεβαίωσε ότι είχε εργαστεί στο γραφείο Τύπου του ΟΤΕ,
μια κρατική εταιρεία τηλεπικοινωνιών, και εν συντομία ως σύμβουλος σε
μια εταιρεία ύδρευσης. Είπε ότι δεν είχε εργαστεί για εταιρεία
ηλεκτρικής ενέργειας.
«Στο Βήμα ήμουν μία δημοσιογράφος
που καλύπτει δικαστικές υποθέσεις και αυτό δεν είχε καμία σχέση με τη
δουλειά μου στον ΟΤΕ. Και όταν λέω ότι έχω δουλέψει για τον ΟΤΕ,
κυριολεκτικά σημαίνει ότι δούλευα», είπε. «Μπορώ να σας πω ότι περίπου το 95% των ατόμων που απασχολούνται σε παρόμοιες θέσεις εργασίας δεν κάνουν τίποτα».
Επίσης, είπε ότι είναι σύνηθες για τους πολιτικούς να κανονίζουν τέτοιες δουλειές ως χάρες.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, κ. Κεδίκογλου δήλωσε ότι τα μέλη του συνδικάτου των δημοσιογράφων «έχουν
το δικαίωμα να εργάζονται σε κρατικές επιχειρήσεις και ως υπεύθυνοι
τύπου, υπό ορισμένες προϋποθέσεις και υπό τον όρο ότι δεν έχουν
συγκρουόμενα συμφέροντα».
Στη συνέχεια, το ρεπορτάζ του Reuters
αναφέρεται στη γνωστή δήλωση Καραμανλή στο Μπαΐρακτάρη περί νταβατζήδων
και σημειώνει ότι δεν έγινε ποτέ καμία σημαντική προσπάθεια για την
αντιμετώπιση της διαπλοκής.
Πρώην υπουργός που μίλησε στο Reuters
ανέφερε ότι ένας ιδιοκτήτης ΜΜΕ του είχε ζητήσει να σταματήσει μία
δικαστική έρευνα που τον αφορούσε ενώ σε άλλη περίπτωση ένας εκδότης
εφημερίδας που χρωστούσε ένα εκατομμύριο ευρώ σε μία κρατική εταιρία,
επικοινώνησε μαζί του για να του διαγράψει το χρέος. Όπως είπε ο πρώην
υπουργός, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, αφού αρνήθηκε να
διαγράψει το χρέος, έβλεπε συνέχεια το όνομά του σε αρνητικά ρεπορτάζ
για τον ίδιο στην εφημερίδα του εκδότη.
Το Reuters σημειώνει ότι η διαπλοκή
των ΜΜΕ αντανακλάται και στους Δείκτες Διαφθοράς, ενώ υποστηρίζει ότι
ακόμη και χωρίς τη νομοθεσία το τοπίο στα ΜΜΕ, λόγω της οικονομικής
κρίσης, αλλάζει, καθώς οι οικονομικές πιέσεις εντείνονται, η διαφήμιση
έχει συρρικνωθεί και εταιρείες μέσων ενημέρωσης έχουν δηλώσει χρέη ύψους
άνω των δύο δις. ευρώ.
Τέλος, το πρακτορείο αναφέρεται στην
έντονη αντίδραση του «Έθνους» και του «Βήματος» μετά το αίτημα της
τρόικα να υπάρξουν επίτροποι στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών που
θα έχουν τον τελευταία λόγο στην έγκριση των μεγάλων δανείων,
συμπεριλαμβανομένου και των ΜΜΕ. «Η Ελλάδα δεν είναι αποικία», είχε γράψει ο Ψυχάρης σε πρωτοσέλιδο άρθρο στο Βήμα.
Το ρεπορτάζ του Reuters στα αγγλικά
A nexus of media, business and politics lies behind the country’s crisis, say critics.By Stephen Grey and Dina Kyriakidou
(Reuters) – In late 2011 the Greek finance minister made an impassioned plea for help to rescue his country from financial ruin.
It was meant to be a call to arms; it ended up highlighting a key weakness in Greece“s attempts to reform.
Venizelos” idea was a new tax on property, levied via electricity bills to make it hard to dodge. The public were furious and the press echoed the outrage, labeling the tax ‘haratsi” after a hated levy the Ottomans once imposed on Greeks. The name stuck and George Papandreou, then prime minister, felt compelled to plead with voters: «Let’s all lose something so that we don’t lose everything.»
But not everyone would lose under the tax. Two months ago an electricity industry insider revealed that some of the biggest businesses in the land, including media groups, were paying less than half the full rate, or not paying the tax at all. Nikos Fotopoulos, a union leader at power company PPC, claimed they had been given exemptions.
«It was a gift to the real bosses, the real owners of the country,» he said. «The rich don’t pay, even at this time.»
This time the media made little fuss. «The news was not covered by the media … because media owners were among those favored,» Fotopoulos said later. Leading daily newspapers in Athens either did not mention or downplayed his claims, a review by Reuters found.
To many observers the episode illustrates the interplay between politics, big business and powerful media owners. The interwoven interests of these sectors, though not necessarily illegal or improper, are seen as an obstacle to Greece’s attempts to rescue its economy. They are, say critics, partly to blame for the current crisis and for hindering reform.
Leading media owners contacted by Reuters denied exerting any improper influence or seeking favors, or did not respond to questions.
But given the international impact of Greece’s crisis, concerns now extend beyond the country. A source in the troika of lenders keeping Greece afloat – the European Union, International Money Fund and European Central Bank – said: «The system is extremely incestuous. The vested interests are resisting reforms needed to make the economy competitive.»
Opposite sides of the Greek political spectrum speak about the subject in colorful terms. «In Greece the real power is with the owners of banks, the members of the corrupt political system and the corrupt mass media. This is the triangle of sin,» said Alexis Tsipras, leader of Syriza, the main opposition.
Panos Kamenos, leader of the right-wing Independent Greeks party, said: «The Greek media is under the control of people who depend on the state. The media control the state and the state controls the media. It’s a picture of mutual blackmail.»
Others are more measured. Asked about the haratsi tax, Venizelos acknowledged there were some «blatant cases of paying less tax or none at all», but blamed this on poor records held by the state-run electricity company. «In no way was there any discrimination in favor of specific property owners,» he said.
Simos Kedikoglou, a government spokesman, said officials were monitoring the property tax and any errors would be rectified.
Previous efforts to curb potential conflicts of interest – in particular relating to the media – have had little effect, according to a European Commission report on media freedom and independence, published in December 2011. It said Greek media policy «has remained highly centralized in the hands of the government of the day,» and that it «has been thoroughly influenced, albeit in opaque and informal ways, by powerful economic and business interests who have sought to gain power, profit, or both.»
RISE OF PRIVATE MEDIA
Interplay between politicians and the media is common in many European countries, notably in Italy where Silvio Berlusconi was both prime minister and head of a media group, and in the UK, where media owners such as Rupert Murdoch, chairman of News Corp, have had contacts with successive prime ministers.
But critics say such connections are particularly significant in Greece because the state plays a large role in the economy, and because of the way media has developed there.
Private radio stations and TV channels emerged only in the 1980s, after decades of state media control. As businessmen hurried into the fray, regulation was haphazard. Successive governments let broadcasters operate without proper licenses, according to the 2011 EU report on Greek media. This semi-regulated approach led to Greece having a large number of media outlets for its population of 11 million.
In 2009 the country had 39 national daily newspapers, 23 national Sunday papers and 14 national weekly papers, according to an earlier EU study of media. Per capita, Greece has far more national newspaper titles than, say, Germany or the UK. The country also has nine national TV stations, six of them privately owned, and numerous private radio stations.
A 2006 cable from the U.S. Embassy in Athens, obtained by Wikileaks, noted: «How can all these media outlets operate profitably? They don’t. They are subsidized by their owners who, while they would welcome any income from media sales, use the media primarily to exercise political and economic influence.»
At the same time, much of the economy outside the shipping industry depends on state contracts or licenses.
«Most companies in Greece are essentially waiting to get money from the state,» said Theodoros Roussopoulos, a former government press minister. «Greece is officially capitalist, but in effect socialist.»
Media owner Ioannis Alafouzos told Reuters that some of the media «are in effect press offices for business groups.» Alafouzos, whose family owns SKAI TV, Greece’s fifth largest station, and Kathimerini, a leading newspaper, added: «It’s developed into a completely unhealthy situation. The purpose of media has been largely to execute specific tasks for their owners.»
Alafouzos, whose wealth comes from shipping, said his family had been careful not to depend on government dealings. His critics say that SKAI was among the companies found to be paying no haratsi tax – an omission SKAI says was caused by local bureaucracy – and that his media interests benefit from state advertising. Alafouzos described the latter as a minimal proportion of his media interests” revenue.
FAMILY CONNECTIONS
One nexus of interwoven interests is MEGA Channel, Greece’s biggest TV station, which is co-owned by businessmen who are leaders in, or have strong connections to, other sectors of the economy.
The biggest collective stake in the TV station is owned by members of the family of George Bobolas. One of his sons, Fotios, is a director of Teletypos, the channel’s holding company. Another son, Leonidas, is chief executive and a major shareholder of Ellaktor, a construction giant founded by his father that has participated in multi-billion euro contracts with the state. Leonidas has no stake in Teletypos.
The Bobolas family also controls Ethnos, a popular daily and Sunday newspaper, other print media and websites. From the large, grey headquarters of their publishing company in Halandri, a northern suburb of Athens, the extent of the family interests is evident. Nearby is the Athens ring-road, built by an international consortium that included Ellaktor. Alongside the road is a new railway line to the airport, also built with Bobolas involvement.
George Bobolas did not initially respond to questions about his family’s various interests. Instead, his newspaper Ethnos published several articles in the days after Reuters submitted questions to him. One alleged that Reuters «continues, it seems, to target our country, the Greek economy and entrepreneurship.» Another described Reuters as a «fifth column» for the troika and alleged that Athens was being flooded by foreigners out to «undertake the demolition of public figures according to Anglo-Saxon practices.»
After a further request from Reuters, Bobolas said in a letter: «I have never used the media owned by companies in which I participate, for the promotion of interests of the holding company Ellaktor S.A. … Newspaper Ethnos has never used influence or asked any favors from rulers, for the benefit of Ellaktor.»
Bobolas said former prime ministers could verify he had never asked for any favors and added: «One could say that Ethnos” severe judgment on governmental actions and politicians in general, could be considered as obstacle and not help to Ellaktor’s corporate interests».
In a written statement, construction firm Ellaktor said its subsidiaries engage in both private and public contracts, and that it pursues public contracts «by participating exclusively in open international tenders, in accordance with Greek and European legislation.»
Other figures involved in MEGA Channel include the family of Vardis Vardinoyannis, who is prominent in oil and shipping, and Stavros Psycharis, who controls the DOL media company.
George Vardinoyannis, son of Vardis, serves on MEGA Channel’s board, and the family also owns a smaller station called Star Channel. The family is also the major shareholder in Motor Oil Hellas, one of two Greek refinery operators.
In an email, a spokeswoman for the family said: «Most of our companies are based abroad or have an international exposure. The production and sales of Motor Oil Hellas refinery, our biggest investment in Greece, are consistently 70 percent export oriented … None of our companies rely in any way on government contracts or business.»
Psycharis, whose company DOL publishes leading newspapers and has won state contracts in education, culture, travel, and printing, is MEGA Channel’s chairman.
In 2006, he sued two investigative journalists who alleged on a radio program that he lobbied for the sale of Eurofighters to Greece and had used his newspapers to promote the merits of a deal. Psycharis denied the allegations. Three years later, after a court hearing, his case was dismissed.
The court rejected one claim by the journalists, but accepted that Psycharis” newspaper had campaigned for the Eurofighter deal. An appeal is pending. Psycharis did not respond to questions about the case.
In late November one of his newspapers chastised Apostolos Kaklamanis, a former speaker of the Greek parliament, who had told PASOK lawmakers that the era when oligarchs «appointed the party leader» had passed. Days after Kaklamanis spoke out, To Vima, a leading newspaper controlled by Psycharis, ran an article referring to his comments and promising to make allegedly embarrassing revelations about Kaklamanis.
Psycharis did not respond to questions about his media holdings or his wider interests.
Critics of links between media and business also cite the case of a gold mine project in Halkidiki, northern Greece. The mines were sold by the Greek government in 2003 to a newly-formed Greek mining company. Soon afterwards the construction firm in which the Bobolas family has an interest acquired a stake in it.
Local opponents campaigned vigorously against a license for the mining project being granted, claiming it would harm the environment. Tolis Papageorgiou, a leading figure in the protest group Hellenic Mining Watch, alleged that newspapers controlled by the Bobolas family failed to report large demonstrations opposing the mine and vilified an environment minister, Tina Birbili, who blocked a license for it.
«Just days into her new job in 2009 she became the target of media controlled by Bobolas because she refused to issue a license to the mining company,» Papageorgiou alleged.
Soon after Birbili’s appointment in 2009, newspapers owned by the Bobolas family christened her «Green Tina» and criticized her performance. Reports said she was blocking many kinds of development. The articles did not mention that the newspapers” owners had a family interest in the mine or the construction trade.
In his letter to Reuters, Bobolas said that Ethnos strongly supports large-scale projects that create employment and help the country recover from its economic crisis.
Birbili, who declined to comment for this article, was sacked in June 2011; a license to operate the mine was subsequently granted. After it was issued, construction firm Ellaktor, according to its annual accounts, booked a profit of 261 million euros from partly selling off and partly revaluing its stake in a Canadian company that had by that time bought 95 percent of the mine.
A former aide to the Greek prime minister of the time said Birbili’s sacking was not related to the mine. The former environment minister who authorized the license, George Papaconstantinou, said «the decision was made solely on the basis the environmental impact study», which had been positive about the mine.
In his letter to Reuters, Bobolas said the only remaining connection his family has with the mine is his son’s indirect stake of less than one percent.
TWO HATS
In the media, potential conflicts of interest can arise even at low levels. Tucked away inside the headquarters of the Athens union of journalists, ESHEA, is a list of its members who work for the government, for example in press offices; dozens wear a second hat as newspaper journalists at the same time.
The union’s rules ban its members from working for bodies they cover as journalists. In an effort to unmask those breaching that rule, the union obtained a list of government-employed journalists in 2005. But it was never published.
Some of those named on the list complained; Greek officials judged that publishing the list would violate personal privacy. It was a decision that Dimitris Trimis, the union president, calls a serious defeat.
«There is a triangle of political powers, economic powers and media owners, and nobody can tell who has the upper hand,» he told Reuters, sitting under the dusty portraits of his predecessors. «It starts from the top, between the minister and the publisher, and it trickles down to the press office and the journalist. It’s a pyramid.»
One example, he said, was a TV studio set up in 2007 by the Agriculture Ministry to promote its activities. Although about 50 people, including political journalists, were hired, only a few had anything much to do, he said. «Many more than would be needed were hired and it was clear it was a perk,» Trimis said.
A spokesman for the ministry said the studio never employed full-time staff and that it closed in 2009.
Reuters has identified at least nine press officers for financial institutions who also write in the media, which has largely failed to report the need for the nation’s financial system to be reformed. The «double hatters» include Alexandros Kasimatis, a financial journalist at a Sunday newspaper, who also works as head of public relations for the Capital Markets Commission (CMC), a key financial regulator of listed companies. Reuters could find no articles by Kasimatis, who writes about companies but not the CMC, in which he declared his CMC role.
Kasimatis said: «It is not a conflict of interest. The Athens Journalists” Union allows members to work at press offices provided they don’t cover who they work for. And I never write about the CMC.»
In an email to Reuters, Costas Botopoulos, chairman of the CMC, said Kasimatis” two jobs were compatible.
Another journalist, who did not face direct conflicts of interest, was still nicknamed Ms Light-Water-Telephone by fellow journalists because she was said to work both for To Vima newspaper and three public utility companies. Ioanna Mandrou, who now works for Kathimerini and SKAI TV, confirmed she had worked in the press office of OTE, a state telecoms company, and briefly as a consultant to a state water company. She said she had not worked for an electricity company.
«In To Vima I was a reporter covering judicial affairs and that had nothing to do with my work in OTE. And when I say I “worked” for OTE, I literally mean I worked,» she said. «I can tell you that around 95 percent of the people employed in similar jobs do nothing.»
She said it was common for politicians to arrange such jobs as favors.
Kedikoglou, the government spokesman, said members of the journalists” union «have the right to work in state companies and as press officers under certain conditions and providing that they do not have conflicting interests.»
PROSPECTS FOR CHANGE
Over wine and kebabs on a cool October evening in 2004, then prime minister Costas Karamanlis declared war on powerful forces in Greek society.
«We will not let five pimps and five vested interests manipulate our political life,» he told conservative lawmakers invited for dinner at Bairaktaris taverna in Athens, according to people present at the meeting. He did not specify who he was referring to.
Karamanlis” subsequent efforts to restrict access to state contracts by media owners were met with full-frontal attacks from the press. But in the end, defeat came from the European Commission: in 2005, it said Karamanlis” plans violated EU competition rules, forcing him to scrap them.
Since then, no significant attempt has been made to tackle the interweaving of interests. Politicians who clash with media owners risk a bad press, according to one senior Greek politician who spoke to Reuters about his experiences when he was a minister in a former government. In one instance, he said, a media owner asked him to help stop a judicial investigation into the media owner’s affairs. And, in another, a newspaper publisher who owed a million euros to a state-owned company contacted him seeking a deal to escape the debt.
«He said ‘I will put an advert for the state-owned company every day in the paper to settle it.” He expected me to call the company and make a deal. I refused to intervene,» said the ex-minister, who spoke on condition of anonymity. He said he was subsequently the subject of negative reports in the publisher’s paper.
The persistence of potential conflicts of interest is reflected in the latest Corruption Perceptions Index compiled by the campaign group Transparency International (TI). It ranked Greece 94th – 14 places lower than in 2011 and the lowest ranking of any euro zone country – and the group’s Greek branch concluded «there are significant structural issues with the executive, the media and the business sector.»
Kedikoglou, the government spokesman, said ministers now want to «normalize» broadcasting. The government intends to reform the regime of «provisional licenses» and bring in «legislation that will permanently set the rules applying to the television market,» he said.
Even without legislation, the landscape is changing. By 2013 Greece’s economy will have dwindled by a quarter in five years. Financial pressures have intensified. Advertising has shrunk and a Reuters study of recently-published accounts shows the top 18 Athens-based media companies have declared debts totaling more than 2 billion euros.
At the same time the international lenders keeping Greece afloat want real reform in exchange for their billions. They are, for example, demanding that trustees appointed by the troika sit on bank boards and have the final say in approving major loans, including those to media organizations.
The newspapers Ethnos and To Vima reacted to that proposal with scathing editorials. «Greece is not a colony,» wrote Psycharis in a front page article in To Vima. «I address those who think that what the Third Reich failed to do will now be achieved by Europe’s money peddlers.»
(Additional reporting by Nikolas Leontopoulos and Costas Pitas; Editing by Richard Woods and Simon Robinson)
http://www.panathinaikoskosmos.com/2012/12/24/apokalyptiko-reportaz-toy-reuters-gia-alafoyzo-vardinogiannh-mbombola-psycharh/
__________________________________________________
από τη μία λες "καντάντια" τα εγχὠρια παραπολιτικά να κοσμούν την αρθρογραφία του Reuters, από την άλλη λες ότι απλά μας πήραν χαμπάρι
υ.γ. είναι εμφανής η διαφορά μεταξύ των εγχώριων παραπολιτικών στηλών και του άρθρου του Reuters
No comments:
Post a Comment