Ευρωζώνη: Προσδοκίες για καλύτερο 2013 από τις κινήσεις που έγιναν το 2012

Στις κρίσιμες αποφάσεις του 2012 η μεγάλη υπέρβαση του προέδρου της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, ο οποίος στις αρχές Σεπτεμβρίου έθεσε σε ετοιμότητα το «οπλοστάσιο» της κεντρικής τράπεζας.

Το 2012, κλείνοντας μία δεκαετία από την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος, η Ευρωζώνη βρέθηκε σε απόσταση αναπνοής από τη διάσπαση και ενδεχομένως τη διάλυσή της, ωστόσο έστω και την ύστατη στιγμή οι Ευρωπαίοι ηγέτες επέδειξαν την απαραίτητη πολιτική βούληση, λαμβάνοντας σημαντικές αποφάσεις.
Αποφάσεις που δημιουργούν προσδοκίες για ένα καλύτερο 2013, χωρίς αυτή να σημαίνει ότι οι κίνδυνοι έχουν εκλείψει.
Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η κρίση δημόσιου χρέους που ακολούθησε τον Οκτώβριο του 2009 με την περίπτωση της Ελλάδας ανέδειξε το μεγάλο κενό, αλλά ούτε αυτό στάθηκε αρκετό για τη λήψη μέτρων εξαιτίας των παλινωδιών της Γερμανίδας καγκελαρίου, Ανγκελα Μέρκελ.
Το ελληνικό πρόβλημα κλόνισε την εμπιστοσύνη των αγορών, προκαλώντας ντόμινο και στις άλλες χώρες του Νότου, στην Πορτογαλία και την Ισπανία.

Χρονιά-«σταθμός»

Η φετινή χρονιά μπορεί να χαρακτηριστεί «σταθμός» για τη συνέχεια, δεδομένου ότι τέθηκαν οι βάσεις για ένα υγιές νέο ξεκίνημα.
Το Μάρτιο οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπέγραψαν τη νέα δημοσιονομική συνθήκη που διασφαλίζει το στενό συντονισμό των κρατών-μελών και εισάγει αυστηρούς κανόνες πειθαρχίας, οι οποίοι θα αποτρέπουν στο μέλλον δημοσιονομικούς εκτροχιασμούς. Τον ίδιο μήνα αποφασίστηκε η θωράκιση της Ευρωζώνης μέσω της σύστασης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ο οποίος μαζί με το υφιστάμενο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας διαθέτει 700 δισ. ευρώ για διασώσεις χωρών.
Η τρίτη μεγάλη απόφαση ήταν η υιοθέτηση το Δεκέμβριο του ενιαίου μηχανισμού εποπτείας των ευρωπαϊκών τραπεζών υπό την αιγίδα της ΕΚΤ, που αποτελεί το πρώτο σημαντικό βήμα για την τραπεζική ενοποίηση, το οποίο θα συμπληρωθεί με το μηχανισμό εξυγίανσης και εκκαθάρισης τραπεζών και την εναρμόνιση του συστήματος εγγύησης των καταθέσεων. Στις παραπάνω αποφάσεις θα πρέπει να προστεθεί και η μεγάλη υπέρβαση του προέδρου της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, ο οποίος στις αρχές του Σεπτεμβρίου έθεσε σε ετοιμότητα το «οπλοστάσιο» της κεντρικής τράπεζας, ανακοινώνοντας την απεριόριστη σε χρόνο και χρήμα παρέμβαση στη δευτερογενή αγορά ομολόγων, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο.

Σε εθνικό επίπεδο
Σε επίπεδο χωρών, το 2012 οι Ευρωπαίοι ηγέτες διέσωσαν δύο φορές την Ελλάδα, την πρώτη την άνοιξη με το δεύτερο πρόγραμμα προσαρμογής και τη δεύτερη το Δεκέμβριο με τη συνολική απόφαση. Η χώρα μας πέρασε από δύο μεγάλα «κουρέματα» του δημοσίου χρέους που κατείχαν οι ιδιώτες επενδυτές, ενώ αποφασίστηκαν μια σειρά μέτρων όπως η παράταση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων και η μείωση των επιτοκίων.
Τα μέτρα αυτά σε συνδυασμό με την επιμήκυνση του χρόνου της δημοσιονομικής προσαρμογής θα καταστήσουν βιώσιμο το ελληνικό χρέος υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση θα τηρήσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε τόσο σε δημοσιονομικό όσο και σε επίπεδο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Οι παραπάνω αποφάσεις που έστειλαν το σαφέστατο πολιτικό μήνυμα στις αγορές ότι οι ηγέτες της Ευρωζώνης θα κάνουν τα πάντα για τη διάσωση του ενιαίου νομίσματος. Φυσικά, χρειάστηκε να γίνουν επτά σύνοδοι κορυφής το 2012, ωστόσο ο τελικός απολογισμός ήταν άκρως θετικός. Κάποιοι μπορεί να ήθελαν περισσότερα, όμως αυτό που πρέπει να κοιτάξει κανείς και να κάνει την απαραίτητη σύγκριση είναι το πού βρισκόταν η Ευρωζώνη στο τέλος του 2011 και πού είναι σήμερα, η διαφορά είναι τεράστια, φυσικά προς το καλύτερο.
Ωστόσο, και το 2013 θα είναι δύσκολο τόσο για την Ελλάδα όσο για την Ευρωζώνη, διότι θα πρέπει να επιβεβαιωθεί και να φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα η πρόοδος του 2012.

Το ελληνικό θέμα
Αναφορικά με τη χώρα μας, η κυβέρνηση, έχοντας απαλλαγεί από τη «θηλιά» της επόμενης δόσης, καλείται τώρα να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της, προκειμένου να βγει η χώρα από την πενταετή ύφεση που έχει προκαλέσει τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα, κυρίως με την εκρηκτική αύξηση της ανεργίας. Η πρόσφατη θεαματική αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας από τον οίκο αξιολόγησης S&P μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το επενδυτικό κλίμα εν όψει των ιδιωτικοποιήσεων.
Από την άλλη, η έστω καθυστερημένη ενεργοποίηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων αλλά και η κινητοποίηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ μπορούν να αποδειχθούν σημαντικά εργαλεία εξόδου από την ύφεση.
Πάντως, η κυβέρνηση για πετύχει το στόχο της χρειάζεται ένα θετικό διεθνές περιβάλλον, να μην επιδεινωθεί δηλαδή το βελτιωμένο σήμερα κλίμα στην Ευρωζώνη.

Ισπανία και Γαλλία
Από πλευράς κινδύνων, οι βασικές εστίες το 2013 είναι η Ισπανία και κατά δεύτερο λόγο από τη Γαλλία. Η ισπανική κυβέρνηση, έχοντας να αντιμετωπίσει μια έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια, εξαιτίας της σκληρής λιτότητας, της ύφεσης και της ανεργίας δεν μπορεί να λάβει τα πρόσθετα μέτρα που απαιτούνται προκειμένου να τηρήσει τους δημοσιονομικούς στόχους. Η Γαλλία επίσης βρίσκεται σε δύσκολη θέση, καθώς εάν λάβει πρόσθετα μέτρα για τη μείωση του ελλείμματος θα εισέλθει και αυτή σε βαθιά ύφεση.

Πρόβλημα στην Ιταλία
Πολιτικό πρόβλημα έχει και η άλλη μεγάλη χώρα της Ευρωζώνης, η Ιταλία, το οποίο έχει να κάνει με την πτώση της κυβέρνησης Μόντι. Οι αγορές και οι εταίροι είχαν εμπιστοσύνη στον Μάριο Μόντι και η κατάσταση θα γίνει άκρως ανησυχητική εάν κερδίσει τις εκλογές του Φεβρουαρίου ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Πάντως, αυτό το σενάριο δεν θεωρείται σήμερα ως το πιο πιθανό.
Στους παραπάνω κινδύνους θα πρέπει να προστεθεί και η ύφεση, η οποία πλέον δεν αποτελεί μόνο φαινόμενο του Νότου, αλλά άρχισε να πλήττει και το Βορρά της Ευρωζώνης.
Στα τρία χρόνια από την εμφάνιση της κρίσης του δημόσιου χρέους στην Ελλάδα, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Φινλανδία, η Αυστρία και το Λουξεμβούργο βρίσκονταν σε εξαιρετική κατάσταση, χωρίς δημοσιονομικά προβλήματα, χωρίς ανεργία και με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, η ύφεση πλήττει και αυτές τις χώρες με εξαίρεση τη Γερμανία.
Ωστόσο, η Κομισιόν πιστεύει ότι η ύφεση δεν θα έχει διάρκεια και πως στα μέσα του 2013 η Ευρωζώνη θα επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Οι κάλπες στη Γερμανία
Στις Βρυξέλλες θεωρούν βέβαιο ότι η Ανγκελα Μέρκελ (φωτογραφία) λίγους μήνες πριν από τις εκλογές του φθινοπώρου στη Γερμανία θα κάνει τα πάντα για να μην οδηγηθεί εκ νέου η Ευρωζώνη σε περίοδο αστάθειας και αμφισβήτησης, διότι κάτι τέτοιο θα έθετε σε κίνδυνο τη σίγουρη με τα σημερινά δεδομένα επικράτησή της.
Στο πλαίσιο αυτό η καγκελάριος θα κάνει τα πάντα για να περιορίσει δραστικά την εμφάνιση αστάθμητων παραγόντων το επόμενο έτος.
Μάλιστα, πολλοί υποστηρίζουν ότι η γερμανική επιχείρηση βελτίωσης του κλίματος στην Ευρωζώνη ξεκίνησε με τη διάσωση της Ελλάδας, ακολούθησε η απόφαση για τη σταδιακή υλοποίηση της τραπεζικής ενοποίησης, ενώ τώρα οι πληροφορίες φέρουν το Βερολίνο να ετοιμάζεται να κάνει... εκπτώσεις, αποδεχόμενο τη χρονική χαλάρωση της επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων για την Ισπανία και τη Γαλλία.

Οι εκλογές εκτόνωσαν την κρίση
Οι δεύτερες εκλογές στην Ελλάδα τον Ιούνιο αποδείχθηκαν ως το κομβικό σημείο για τη σταδιακή εκτόνωση της κρίσης στην Ευρωζώνη, όταν όλοι αντιλήφθηκαν στην Ευρώπη ότι η αποχώρηση μιας χώρας από το ευρώ ήταν ένας ριψοκίνδυνος δρόμος.
Αυτό δηλώνει σε συνέντευξή του στη βελγική εφημερίδα «La Libre Belgique» ο μέχρι το Νοέμβριο επικεφαλής του Γραφείου του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ.
Ο Βέλγος πρώην διπλωμάτης, Φρανς Βαν Ντάλε, που σε όλη της διάρκεια της κρίσης βρίσκονταν δίπλα στον κ. Βαν Ρόμπεϊ, στη συνέντευξή του αναφέρει ότι η αρχή της κρίσης ήταν και η πιο επικίνδυνη περίοδος λόγω της απουσίας των κατάλληλων εργαλείων και εμπειρίας. Η αρχική αίσθηση ότι γίνεται μια μάχη μεταξύ Βορρά και Νότου ατόνησε όταν όλοι αντιλήφθηκαν ότι το πρόβλημα ήταν πολύ πιο σύνθετο, πως «βρισκόμαστε όλοι στο ίδιο καράβι» και πως «η αλληλεγγύη ήταν μια καλή επένδυση για όλο τον κόσμο», είπε.
«Οταν όλοι αντιλήφθηκαν ότι η έξυπνη αλληλεγγύη αποτελούσε το καλύτερο μέσο για να προστατεύσουμε το καράβι, πολλά έγιναν δυνατά, οι αγορές οι οποίες καθ' όλη τη διάρκεια της κρίσης έπαιξαν ισχυρό ρόλο, αντιλαμβάνονται πλέον πως το ευρώ, ως ευρωπαϊκό νόμισμα και ως μεγάλο παγκόσμιο νόμισμα, θα παραμείνει», τόνισε.

Ο Νότος
Κληθείς να απαντήσει σε ερώτηση εάν οι χώρες του Νότου έχουν λόγο στα τεκταινόμενα (δεδομένου ότι η Γερμανία δίνει τον τόνο), τονίζει πως, σύμφωνα με την εμπειρία του, η Γερμανίδα καγκελάριος διαμόρφωνε το πλαίσιο διαπραγμάτευσης με τις άλλες χώρες, αλλά έκανε πάντα προσπάθειες να τις ακούσει. «Πήγε για παράδειγμα στην Ελλάδα», είπε, προσθέτοντας ωστόσο ότι έχει όμως και εκείνη να αντιμετωπίσει το κοινοβούλιό της, τον Τύπο της, τη γερμανική κοινή γνώμη.

http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=2267411