Τα «ροζ» χρώματα για τις προοπτικές της αναπτυξιακής πορείας των οικονομιών της Zώνης του Eυρώ, αποτελούν σαφείς ενδείξεις που έσπευσαν να εκμεταλλευθούν οι τραπεζίτες της ΕΚΤ τερματίζοντας το «τζάμπα» χρήμα που χορηγούν στις εμπορικές τράπεζες. Με ομόφωνη απόφαση χτες οι 22 τραπεζίτες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), αφού άφησαν το επιτόκιο του ευρώ στα ίδια επίπεδα του 1%, ανακοίνωσαν ότι ο φθηνός δανεισμός για 12μηνα δάνεια με σταθερό επιτόκιο 1% τερματίζεται στις 16 Δεκεμβρίου. Τον Ιούνιο η ΕΚΤ παρείχε σε 1.121 τράπεζες της Ευρωζώνης το πρωτοφανές τεράστιο ποσό-ρεκόρ των 442 δισ. ευρώ (δηλαδή, 667 δισ. δολάρια). Η ένστασή μου είναι ότι το χρήμα αυτό θα πρέπει να το είχαν ρίξει κατ’ ευθείαν στην πραγματική οικονομία.
Ομως, οι αγορές δεν ενοχλήθηκαν σχεδόν καθόλου. Οι κεντρικές τράπεζες τα τελευταία χρόνια, ανέλαβαν την ευθύνη να ελέγχουν τον πληθωρισμό και σε ορισμένες περιπτώσεις να προωθούν και την ανάπτυξη. Οι αγορές φρόντιζαν για τη ρευστότητα. Η προσφυγή του τραπεζικού συστήματος στην κεντρική τράπεζα ήταν κυρίως για τεχνικούς λόγους εξομάλυνσης των ροών κεφαλαίων.
Xωρίς να εξουσιοδοτηθούν από τους λαούς, παρά μόνο από τους κυβερνώντες, ανέλαβαν δυστυχώς να σώσουν το σύστημα. Από τι όμως; Η απάντηση είναι απλή: από τις δικές του υπερβολές και αβλεψίες και από τη δική τους αμετροέπεια και λαιμαργία. Η ιστορία επαναλαμβάνεται με μονότονη συχνότητα.
Πρώτα ήταν τα κρατικά δάνεια. Εύκολα ξεχάσαμε π. χ. τον υπερδανεισμό της Βραζιλίας στη δεκαετία του 1980 που κόντεψε να γκρεμίσει τη Citibank. Χρειάστηκε κρατική παρέμβαση σε επίπεδο κεντρικών τραπεζών και διεθνών οργανισμών (IMF και World Bank) για να σωθεί το σύστημα.
Δεύτερο κρούσμα τα junk bonds του Milken και τα leveraged buyouts της KKR (θυμάστε την εξαγορά της Nabisco για 22 δισ. δολάρια;), όταν οι επενδυτές μαζεύονταν κάθε μήνα για να γιορτάσουν τις υπερβολές τους. Η κατάληξη ήταν η κρίση του 1987. Ακολούθησε η φούσκα των μετοχών της Νέας Οικονομίας και του NASDAQ που παρέσυρε το σύνολο των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας ανά τον κόσμο. Κατάληξη γι’ αυτό η κρίση του 2000. Κάθε φορά η τραπεζική αγορά γυρίζει στην κεντρική τράπεζα και ζητεί σωτηρία. Παρεξηγώντας και παρερμηνεύοντας τον παραδοσιακό τους ρόλο -που η αγορά θυμάται όταν έχει ανάγκη και όταν φοβάται- οι κεντρικές τράπεζες έχουν αναλάβει να σώσουν και πάλι το σύστημα των υπερβολών και της κοινωνικής αναλγησίας.
Αμείλικτο προβάλλει το ερώτημα: μέχρι πότε θα σώζουν αυτούς ακριβώς που αναίσχυντα εκμεταλλεύονται το σύστημα σε βάρος των φορολογουμένων, γνωρίζοντας ότι πάντα υπάρχει... σωσίβιο; Δεν θα πρέπει κάποτε μερικοί να πληρώσουν για τα λάθη τους;
Η κατάργηση των υπόλοιπων έκτακτων μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας στο διατραπεζικό σύστημα θα είναι σταδιακή. «Αναγνωρίζουμε ενδείξεις που είναι ενθαρρυντικές, επιβεβαιώνοντας ότι αποφύγαμε μια απειλητική βαθιά ύφεση, αλλά είναι αναγκαίο να παραμείνουμε σε πλήρη εγρήγορση», δήλωσε ο κ. Τρισέ μετά τη σύσκεψη της ΕΚΤ. Πρόσθεσε, όμως, ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εργασθούν διότι οι κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη παραμένουν. Ο Νουριέλ Ρουμπίνι, καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και από τους λίγους που προέβλεψαν το μέγεθος της κρίσης, εκτίμησε ότι μπορεί να αποφευχθεί μία διπλή ύφεση εάν τα μέτρα στήριξης κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών αποσυρθούν την κατάλληλη στιγμή. Ισως αυτός ο συγχρονισμός να είναι, εν τέλει, απαραίτητος και στις δημόσιες δηλώσεις των οικονομικών αξιωματούχων, σε μια εποχή που οι αγορές περνούν ιδιαίτερα εύκολα από τη νευρική κρίση σε κατάσταση ασυγκράτητου ενθουσιασμού.
Τέλος και η ενίσχυση του ευρώ «εις βάρος» του δολαρίου, δίνει τα περιθώρια στην ΕΚΤ να διατηρεί τα επιτόκια σε χαμηλά επίπεδα. Οντως, ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ δεν βιάζεται να αυξήσει τα επιτόκια. Και ο λόγος που μπορεί να είναι τόσο χαλαρός επί του συγκεκριμένου θέματος, είναι ότι το ευρώ ενισχύεται στις αγορές χρήματος.
Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης στηρίζουν την ανάκαμψη του τραπεζικού κλάδου, καθώς γνωρίζουν πολύ καλά πως ο κ. Τρισέ δεν θα επιτρέψει τον εκτροχιασμό του πληθωρισμού για να σωθούν κάποιες τράπεζες. Εξάλλου, οι ανοδικές τάσεις παραμένουν υποτονικές. Σε ό, τι αφορά τη μείωση της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών, το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών συναλλαγών προέρχεται από την Ευρωζώνη, και άρα δεν επηρεάζονται από την ενίσχυση του ευρώ.
No comments:
Post a Comment