Σπανίως η φήμη κάποιου δημοσίου προσώπου δέχεται τέτοιο δραματικό πλήγμα όσο του Αλαν Γκρίνσπαν. Οταν αποχώρησε από την Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, στις αρχές του 2006, έπειτα από σχεδόν 19 χρόνια στα ηνία της, χαιρετίσθηκε ως «δάσκαλος». Τέσσερα χρόνια αργότερα, οι πολιτικές του κατηγορούνται ευρέως για υπόθαλψη της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2007-09. Τώρα, ο κ. Γκρίνσπαν προσφέρει μια περίτεχνη γραμμή υπεράσπισης. Εν μέρει, ο πρώην επικεφαλής της Fed εμφανίζεται μετανοημένος. Παραδέχεται ότι εμπιστεύθηκε σε υπερβολικό βαθμό τις ιδιωτικές αγορές. Ομολογεί σφάλματα στους κανόνες. Κυρίως, όμως, δηλώνει αθώος και επικαλείται τρία επιχειρήματα.
Πρώτον, ότι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ενέπνευσε μια οικονομική ευφορία που εν τέλει πυροδότησε την έκρηξη στην αγορά κατοικίας.
Δεύτερον, ότι οι εύκολες πιστώσεις της Fed δεν προκάλεσαν τη «φούσκα» των ακινήτων γιατί οι τιμές των κατοικιών επηρεάζονται από τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και όχι τα βραχυπρόθεσμα τα οποία επηρεάζει η Fed. Το σκεπτικό ήταν να αποτρέψει μια βίαιη ύφεση μετά τη «φούσκα της υψηλής τεχνολογίας». Το πρόβλημα άρχισε όταν η Fed άρχισε να αυξάνει το επιτόκιο στα μέσα του 2004 και τα επιτόκια στεγαστικών δανείων δεν ακολούθησαν, όπως γίνεται συνήθως. Αυτό το αποδίδει στις τεράστιες εισροές ξένων κεφαλαίων στα αμερικανικά ομόλογα και στεγαστικά δάνεια.
Τρίτον, πως οι χαράσσοντες την πολιτική δεν μπορούν να προεξοφλήσουν τις περισσότερες κρίσεις. Τώρα, ο κ. Γκρίνσπαν τάσσεται υπέρ των αυστηρότερων απαιτήσεων κεφαλαιακής επάρκειας για τις τράπεζες. Με τον τρόπο αυτό θα παρέχεται μεγαλύτερο δίχτυ προστασίας για την απορρόφηση των ζημιών και θα στηρίζεται η εμπιστοσύνη της αγοράς σε περιπτώσεις σοβαρών τραπεζικών πτωχεύσεων.
Η αντίφαση
Σε αντίθεση με όσα υποστηρίζει ο κ. Γκρίνσπαν, δεν ήταν το τέλος του Ψυχρού Πολέμου που πυροδότησε την οικονομική έκρηξη. Hταν η πτώση του πληθωρισμού, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, που ακολούθησαν τα επιτόκια. Αυτό έδωσε ώθηση στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας και των τιμών μετοχών και ακινήτων. Ως το 1988, τα επιτόκια στεγαστικών δανείων είχαν υποχωρήσει από 15% το 1982 σε 9%. Ως το 1991, το χρηματιστήριο είχε τριπλασιαστεί σε σχέση με το 1982.
Αυτό που ενίσχυσε το παγκόσμιο κύρος του «μοντέλου της αγοράς» ήταν η νέα ευρωστία της αμερικανικής οικονομίας, ως αποτέλεσμα της πτώσης του πληθωρισμού. Οι κυβερνήσεις άλλων χωρών υιοθέτησαν και αυτές αντίστοιχες πολιτικές. Ο κ. Γκρίνσπαν υπήρξε συνένοχος στη χρηματοοικονομική κρίση όχι γιατί έκανε λίγα, αλλά γιατί πέτυχε πολλά. Οι υφέσεις υπήρξαν σποραδικές και ήπιες. Το χρηματιστηριακό κραχ του 1987, η χρηματοοικονομική κρίση της Ασίας το 1997-98 και η σκασμένη «φούσκα της υψηλής τεχνολογίας» δεν οδήγησαν σε βαθιές κάμψεις. Επικράτησε η άποψη ότι η Fed θα μπορούσε να αποκρούσει σχεδόν κάθε οικονομική αναταραχή. Ο κ. Γκρίνσπαν, άλλοτε επικριτής της «ρύθμισης», έγινε στην ουσία νεοφώτιστος της ιδέας αυτής. Ο κόσμος φαινόταν λιγότερο ριψοκίνδυνος. «Επαναπαυθήκαμε σε μια κατάσταση μακαριότητας», γράφει ο κ. Γκρίνσπαν. Η υπερβολική οικονομική επιτυχία δημιουργεί τους σπόρους της καταστροφής της. Η παρατεταμένη ευημερία τροφοδότησε την υπερβολική εμπιστοσύνη, η οποία οδήγησε σε αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Ούτε ο κ. Γκρίνσπαν, ούτε άλλος μεγάλος οικονομολόγος έχει ακόμα «παλέψει» με αυτή την τρομερή αντίφαση.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_27/03/2010_395567
No comments:
Post a Comment