Πριν μπούμε στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση, όταν με την υποτίμηση της δραχμής «κλειδώσαμε» την ισοτιμία προς το ευρώ, οι τόκοι που πλήρωνε το κράτος επί του δημόσιου χρέους πλησίαζαν το 12% του ΑΕΠ. Με την είσοδό μας, η αναλογία αυτή έπεσε καταπληκτικά, κοντά στο 5%. Στα αμέσως επόμενα χρόνια, θα ανέβει και πάλι, πιθανότατα μέχρι και στο 9%. Η άνοδος αυτή ορίζει μια αφόρητη κατάσταση για τις άμεσες προοπτικές της οικονομίας. Είναι εξίσου προφανές πως η μείωση του τρέχοντος κρατικού ελλείμματος δεν θα ξεπεράσει το 6% του ΑΕΠ στα δύο - τρία επόμενα χρόνια. Ο συνδυασμός των δύο αυτών εξελίξεων δημιουργεί μια τανάλια για την Ελλάδα. Κυρίως όμως για το κράτος και τους μηχανισμούς του. Η κυβέρνηση Παπανδρέου δεν έχει πολλές εναλλακτικές λύσεις, όπως ίσως κάποιοι στους κόλπους της πιστεύουν. Με την κοινή δήλωση των Eυρωπαίων αρχηγών, πήρε μια βαθιά ανάσα. Τίποτε άλλο!
Στις αρχές του 2012, αν δεν έχει επιτύχει εντυπωσιακές αλλαγές στην πραγματική οικονομία, η χώρα θα βρεθεί, πιθανότατα, υποχρεωμένη να ζητήσει την ενεργοποίηση μηχανισμών αναδιάρθρωσης του χρέους υπό την εποπτεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Τη χρονιά εκείνη, η κυβέρνηση θα χρειαστεί να επαναδανειστεί ποσό μεγαλύτερο των 70 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αν μάλιστα εμφανίσει τα κρυφά χρέη ορισμένων οργανισμών παροχής υπηρεσιών, νοσοκομείων, Ταμείων, δήμων και νομαρχιών, το ποσό θα είναι ακόμη μεγαλύτερο. Το πιθανότερο είναι ότι η Ελλάδα δεν θα έχει βρει το λιμάνι της δημοσιονομικής ηρεμίας και της επιχειρηματικής ανάταξης. Ο Γιώργος Παπανδρέου εξήγησε ότι το μήνυμα των Eυρωπαίων ηγετών προς τις αγορές ήταν «Μην παίζετε με την Ελλάδα».
Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι αυτό ήταν το μήνυμα της Ευρώπης προς τις αγορές, το μήνυμα που έστειλε σε εμάς το συμβούλιο κορυφής «Ελληνες, μην παίζετε με τις αγορές». Γι’ αυτό άλλωστε μας έστειλαν να συνεχίσουμε το δανεισμό μας εκεί που τον είχαμε αφήσει. Ως πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, επιμένει ότι το επιτόκιο των ελληνικών ομολόγων έφτασε όπου έφτασε λόγω κερδοσκοπικών επιθέσεων.
Ως πρωθυπουργός μιας μικρής χώρας με μεγάλα προβλήματα, θα είχε προσέξει καλύτερα ότι το κόστος δανεισμού αυξάνεται μαζί με τα κρατικά ελλείμματα, αλλά και κατ’ αντίστροφο λόγο προς την απομείωση του εθνικού εισοδήματος. Θα παραμείνουμε θηράματα των αγορών όσο η οικονομία μας παραμένει εχθρική προς τα παραγωγικά κεφάλαια, ενώ θα συνεχίσει να ματώνει για να συντηρεί ένα σπάταλο κράτος.
Είναι αλήθεια ότι στο πεδίο αυτό, η Ελλάδα δεν διαφέρει πάρα πολύ από τα προβλήματα που έχει ολόκληρη η Ευρώπη, μαζί και η Γερμανία. Το κόστος συντήρησης των μηχανισμών κοινωνικής αλληλεγγύης είναι πιθανόν ασήκωτο για τους πληθυσμούς, οι οποίοι καλούνται να επιτύχουν δύο στόχους ταυτοχρόνως: Να πληρώσουν πολύ περισσότερους φόρους προκειμένου τα κράτη να σταθεροποιήσουν τα χρέη τους. Και, ταυτοχρόνως, να συγκρατήσουν τις αμοιβές τους ώστε να μειωθεί το κόστος παραγωγής.
Και όλα τούτα, ώστε να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη. Στο πλαίσιο της οποίας, ως γνωστόν, δεν επιτρέπεται η υποτίμηση. Πόσο αλήθεια, αν μπορούσε, θα έπρεπε να υποτιμήσει το νόμισμά της; Ορισμένοι υπολογισμοί δείχνουν ένα ποσοστό ίσο με 40%. Που σημαίνει μια νέα ισοτιμία με το ευρώ κοντά στις 500 δραχμές. Αν κάτι τέτοιο γινόταν εκτός Ευρωζώνης, θα είχαμε έκρηξη του πληθωρισμού, του δημόσιου χρέους και των επιτοκίων. Το πιθανότερο είναι να περιέλθει η χώρα σε κατάσταση αφόρητου στασιμοπληθωρισμού. Για τον απλό αυτό λόγο, χρειαζόμαστε ένα νέο μείγμα πολιτικής.
Πριν από αρκετά χρόνια, ο Νίκος Γκαργκάνας, προηγούμενος διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, είχε προτείνει να αυξάνονται οι μισθοί κατά μισή μονάδα λιγότερο από τον μέσο πληθωρισμό της Ευρωζώνη. Η σκέψη εξαφανίστηκε μέσα στους βρυχηθμούς του κατεστημένου. Στην πράξη, τα πολλά τελευταία χρόνια, οι αμοιβές αυξήθηκαν πολλαπλασίως του ευρω-πληθωρισμού.
Τώρα, όμως, θα υποχρεωθούμε να εφαρμόσουμε τη σκληρότερη εκδοχή αυτού του κανόνα. Οι ελληνικές αμοιβές θα προσαρμόζονται λιγότερο από τις γερμανικές. Στην πραγματικότητα, το κατά κεφαλήν κόστος εργασίας θα μειωθεί για τουλάχιστον 5 ή και 6 χρόνια. Ευλόγως αντιδρούν όσοι ακούν παρόμοιες προβλέψεις.
Το μόνο αντίβαρο στη δυσάρεστη αυτή κατάσταση είναι η διεύρυνση της απασχόλησης. Πρέπει να αυξήσουμε κατά τουλάχιστον δέκα εκατοστιαίες μονάδες την απασχόληση, ιδιαίτερα στις γυναίκες και στους νέους. Ομως, για να συμβεί αυτό, χρειάζεται να απελευθερωθεί η ελάχιστη αμοιβή και να περιοριστεί το κόστος απασχόλησης, κυρίως στην πλευρά των ασφαλιστικών κρατήσεων.
Πρόκειται για μια μεγάλη ανατροπή, την πλέον σημαντική αναδιάρθρωση που έχουμε μπροστά μας. Πόσο έτοιμοι είμαστε να συζητήσουμε κάτι παρόμοιο; Ελάχιστα! Ποιος γόνος «περήφανης» ελληνικής οικογένειας θα μαζέψει τη φράουλα στην Ηλεία, θα στρώσει τα κρεβάτια στη Ρόδο ή θα καθίσει στη ρεσεψιόν της Μυκόνου. Σίγουρα όχι όσοι μπορούν να τα καταφέρουν καλύτερα, δράττοντας ευκαιρίες για πρόθυμους και υψηλής μόρφωσης νέους εργαζομένους. Τώρα καταλάβατε: Οι καλοί θα μεταναστεύσουν και οι λιγότερο καλοί θα πρέπει να κάνουν δουλειές που σήμερα κάνουν οι φιλοξενούμενοι μετανάστες.
No comments:
Post a Comment