Θα πληρώσουμε τα μοιραία λάθη τους, όπως η Αργεντινή;

ZEZA ZHKOY

Η αποπληρωμή του δημοσίου χρέους συνεχίζεται, λοιπόν. Μέχρι πότε, όμως; Το ΔΝΤ δανείζει την ελληνική οικονομία, τα spreads υποχωρούν και χρηματοδοτούνται κάποιες επενδύσεις για να αποφευχθεί η οικονομική καταστροφή. Φυσικά η ανεργία εκτοξεύεται στα ύψη και το εισόδημα όλων μειώνεται ραγδαία. Οπως υποστηρίζει η κυβέρνηση Παπανδρέου, προσπάθησε να πείσει τους τεχνοκράτες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ε. Ε. ότι αν επιβληθούν σκληρά μέτρα, θα προκληθούν τεράστιες κοινωνικές αναταραχές. Ομως, οι τεχνοκράτες δεν πείστηκαν.

Προφανώς, το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχουν έλθει εδώ για να διασώσουν την ελληνική οικονομία και να τη βάλουν σε ένα μονοπάτι ανάπτυξης. Εχουν αποσταλεί από τους πιστωτές μας για να διασφαλίσουν ότι η χώρα θα συνεχίσει να επιβιώνει τρώγοντας τις σάρκες της, προκειμένου να αποπληρώνονται τα δάνεια.

Το αποτέλεσμα των ελληνικών μέτρων λιτότητας θα κριθεί από τις αντιδράσεις. Αν οι αντιδράσεις είναι μεγάλες και οι πολίτες αρνηθούν ουσιαστικά να προσαρμοστούν, αν ξεκινήσουν διαδηλώσεις, απεργίες, λευκές απεργίες, καταλήψεις δημοσίων υπηρεσιών και επιχειρήσεων και γενικά αν η αντίδραση είναι έντονη και καθολική τα μέτρα δεν θα αποδώσουν. Δεν θα υπάρξει δηλαδή η αύξηση των εσόδων που προσδοκούν η κυβέρνηση και το ΔΝΤ και το έλλειμμα θα παραμείνει σε υψηλότατα επίπεδα και θα εκτιναχθεί το χρέος καθώς η ελληνική οικονομία θα βυθίζεται στην ύφεση. Η χώρα θα μπει σε πολιτική περιπέτεια και καμία κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να συμμαζέψει την κατάσταση. Ενδεχομένως να βιώσουμε και την πλήρη κατάρρευση της οικονομίας η οποία μπορεί να προέλθει από τον κλονισμό του τραπεζικού συστήματος.

Ακριβώς την ίδια πορεία είχε η Αργεντινή, η οποία συνέδεσε το νόμισμά της με το δολάριο σε ισοτιμία ένα προς ένα, έφθασε στην πτώχευση, πήρε τη βοήθεια του ΔΝΤ έναντι σκληρών μέτρων, μπήκε σε βαθιά ύφεση, ο λαός ξεσηκώθηκε, δύο κυβερνήσεις κατέρρευσαν και η ανεργία έφθασε στο 40%. Η σύνδεση πέσο/δολαρίου αρχικώς είχε απόλυτη επιτυχία στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού, ο οποίος έπεσε δραματικά από περισσότερο από 3.000% το 1989 σε 0,2% το 1996, οδήγησε όμως στη δολαριοποίηση της οικονομίας και στην απεμπόληση της νομισματικής πολιτικής της χώρας που έγινε δέσμια της αμερικανικής νομισματικής πολιτικής. Ομως, η πολιτική του σκληρού δολαρίου, η άνοδος των αμερικανικών επιτοκίων, και η υποτίμηση του βραζιλιάνικου ρεάλ το 1999 ανέτρεψαν τη μακροοικονομική σταθερότητα της Αργεντινής και οδήγησαν στην κρίση. Κανείς δεν ήθελε τότε να έχει το αργεντίνικο πέσο στην τσέπη του και η κυβέρνηση αναγκάστηκε να αποσχιστεί από το δολάριο, να παγώσει τις καταθέσεις, να κηρύξει στάση πληρωμών και να παραδοθεί στη σκληρή εποπτεία του ΔΝΤ. Η μεσαία τάξη και οι επιχειρήσεις καταστράφηκαν και η πραγματική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 11% το 2002.

Δυστυχώς οι ομοιότητες είναι πολύ μεγάλες για να τις αγνοούμε.

Η Αργεντινή χρεοκόπησε στο δημόσιο χρέος της, ύψους 144 δισ. δολαρίων τον Δεκέμβριο του 2001. Η χρεοκοπία αυτή ήταν η μεγαλύτερη κρατική χρεοκοπία μέχρι σήμερα και λόγω του μεγάλου αριθμού ομολόγων, τις διάφορες δικαιοδοσίες στις οποίες αυτά είχαν εκδοθεί και την ανομοιογένεια και τον μεγάλο αριθμό επενδυτών, κυρίως μικροεπενδυτές από την Ευρώπη και την Ιαπωνία, οι διαδικασίες αναδιαπραγμάτευσης ήταν περίπλοκες. Μετά ένα θρίλερ τριών ετών, οι διεθνείς επενδυτές δέχθηκαν την αντικατάσταση ομολόγων ύψους 82 δισ. δολαρίων από νέα ομόλογα με αξία μόλις το 25% της αξίας των χρεοκοπημένων ομολόγων.

Η χρεοκοπία του 2001 δεν είναι η πρώτη στην ιστορία της Αργεντινής. Ηδη το 1982, κατά τη διάρκεια της κρίσης η οποία έπληξε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, η Αργεντινή οδηγήθηκε στην αναδιαπραγμάτευση του χρέους της προς διεθνείς εμπορικές τράπεζες ύψους 36 δισ. δολαρίων. Με βάση το σχέδιο Brady, το οποίο προώθησε ο τότε υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Ν. Brady, η αναδιάρθρωση του χρέους περιελάμβανε 35% «συγχώρεση» επί του κεφαλαίου και την έκδοση νέων ομολόγων, το ονομαστικό κεφάλαιο των οποίων ήταν εγγυημένο μέσω μακροχρόνιων zero coupon ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου.